Αντικειμενικά – Υποκειμενικά – Αρμονικά / "Μουσικά" Χαρακτηριστικά των Ήχων. Μεταπτυχιακός φοιτητής : Δημήτρης Μουρούλης Α΄ Εξάμηνο ακαδημαϊκού έτους 2007 – 2008. Αθήνα Επιμέλεια/ Προσαρμογή: Ορφανάκης Μιχάλης

Τι είναι κύμα. Θάλασσα, σεισμοί, φως, ήχος: τι κοινό έχουν; Είναι κύματα. Ποιες διαφορές έχουν; Έχουν άλλα μέσα, κι άλλα είναι εγκάρσια κι άλλα διαμήκη.

Τι είναι κύμα. Στο γήπεδο: Σε σχοινί: Σε επιφάνεια στερεού: Σε επιφάνεια υγρού:

Τι είναι ήχος. Πώς διαδίδεται. Διαμήκης παλμός. Ήχος (διάμηκες κύμα). Ο ήχος δεν είναι εγκάρσιο κύμα: Εγκάρσιο κύμα κατά μήκος στερεού.

Πώς συμβολίζουμε τη διακύμανση της πυκνότητας ενός κύματος. Πραγματικότητα (στιγμιότυπο κύματος) Πύκνωμα Συμβολισμός Αραίωμα

Πώς ακούμε. Λαβύρινθος Τύμπανο Κόκαλα Κοχλίας Ακουστικό νεύρο

Συσχέτιση υποκειμενικών και αντικειμενικών χαρακτηριστικών του ήχου. Συσχέτιση υποκειμενικών και αντικειμενικών χαρακτηριστικών του ήχου. Υποκειμενικό χαρακτηριστικό: αφορά στο πώς αντιλαμβανόμαστε τον ήχο. Αντικειμενικό χαρακτηριστικό: αφορά στα φυσικά χαρακτηριστικά του ήχου.

Υποκειμενικά χαρακτηριστικά του ήχου. Υποκειμενικά χαρακτηριστικά του ήχου. Ακουστότητα: είναι μία κλίμακα στην οποία μετράμε το πόσο «δυνατά» ακούγεται ένας ήχος. Ύψος: Το πόσο «ψηλός» ή «χαμηλός» ακούγεται ένας ήχος. Χροιά: Αφορά στην ποιότητα του ήχου. Π.χ. στο αν είναι ήχος πιάνου ή βιολιού. Άραγε με ποια αντικειμενικά χαρακτηριστικά σχετίζονται; -Ας τα δούμε ένα – ένα…

Α) Ακουστότητα. Ακουστότητα είναι μία κλίμακα στην οποία μετράμε το πόσο «δυνατά» ακούγεται ένας ήχος. Ποιο άραγε είναι το αντικειμενικό – φυσικό χαρακτηριστικό που καθορίζει πόσο δυνατά ακούγεται;

Πειραματισμός. Αν «χτυπήσουμε» ένα ποτήρι ή μια χορδή κιθάρας με λίγη δύναμη ακούγεται «σιγανά». Αν τα χτυπήσουμε με μεγαλύτερη δύναμη ακούγονται «δυνατότερα». Μήπως αυτό το γεγονός μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε απάντηση; Τι λέτε;

Διατύπωση θεωρίας Το πόσο «δυνατά» ακούγεται ένας ήχος φαίνεται να σχετίζεται με το πόσο έντονα είναι τα «πυκνώματα» και «αραιώματα» των μορίων του μέσου στον οποίον διαδίδεται ο ήχος. Αυτό το ονομάζουμε ένταση. Μήπως τώρα μπορείτε να εξηγήσετε γιατί ένας ήχος ακούγεται δυνατότερα όταν η πηγή του είναι κοντά;

Ερμηνεία άλλων φαινομένων Η ένταση του ήχου σχετίζεται αφενός με την ποσότητα της ενέργειας που εκπέμπει η πηγή στο χώρο και αφετέρου με την κατανομή της ενέργειας στο χώρο Όσο απομακρυνόμαστε από την πηγή, τόσο η ενέργεια του κύματος «απλώνεται» στο χώρο ή χάνεται σαν θερμότητα. Έτσι η ένταση των «πυκνωμάτων» και «αραιωμάτων» γίνεται μικρότερη…

1η συσχέτιση: Ακουστότητα - Ένταση 1η συσχέτιση: Ακουστότητα - Ένταση Η ακουστότητα (= το πόσο δυνατά «ακούγεται» ο ήχος) είναι το υποκειμενικό χαρακτηριστικό που σχετίζεται με την ένταση του ήχου (= το πόσο έντονα είναι τα «πυκνώματα» και «αραιώματα» των μορίων του μέσου στον οποίον διαδίδεται ο ήχος).

Β) Ύψος. . Οι διάφορες νότες του πιάνου ή της κιθάρας γίνονται αντιληπτές σαν «ψηλότερες» και «χαμηλότερες». Το «ψηλό» ή «χαμηλό» όμως είναι υποκειμενικό χαρακτηριστικό. Δηλαδή σχετίζεται με την αντίληψη που έχουμε για τον ήχο. Με ποιο αντικειμενικό (φυσικό) χαρακτηριστικό σχετίζεται; Τι λέτε;

Διατύπωση θεωρίας Η συχνότητα καθορίζεται από το πόσο συχνά είναι τα «πυκνώματα» και «αραιώματα» των μορίων του μέσου στον οποίον διαδίδεται ο ήχος. Δηλαδή πόσα «πυκνώματα» φτάνουν στο αυτί μας στη μονάδα του χρόνου. Η συχνότητα στον ήχο καθορίζει το πόσο «ψηλός» ή «χαμηλός» ακούγεται. (Στη μουσική ονομάζουμε νότες τις συχνότητες αυτές).

Πειραματισμός

Συχνότητα

2η συσχέτιση: Ύψος - Συχνότητα 2η συσχέτιση: Ύψος - Συχνότητα Το ύψος είναι το υποκειμενικό χαρακτηριστικό που σχετίζεται με τη συχνότητα του κύματός του. Μεγάλες συχνότητες f – «ψηλός»/οξύς ήχος Μικρές συχνότητες f – «βαρύς»/μπάσος ήχος

Διάκριση έντασης – συχνότητας.

Γ) Χροιά. Πώς ξεχωρίζουμε ένα βιολί από ένα πιάνο ή ένα φλάουτο παρ’ ότι οι ήχοι που παράγουν μπορεί να έχουν την ίδια ένταση και συχνότητα; Έχετε κάποια υπόθεση;

Η έννοια της χροιάς. Για να το εξηγήσουμε αυτό πρέπει να διευκρινίσουμε κάτι: Τα «πυκνώματα» και «αραιώματα» που αναφέραμε συνήθως δεν είναι τόσο απλά όσο τα παραστήσαμε ως τώρα. Συνήθως δεν γίνονται «αρμονικά». πύκνωμα αραίωμα Αρμονικό κύμα

Σύνθετο κύμα. Κάνε κλικ στα διαγράμματα για να ακούσεις τον αντίστοιχο ήχο πύκνωμα μικρό αραίωμα μικρό πύκνωμα αραίωμα

Πώς αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος το σύνθετο κύμα. Σε αυτό το στάδιο της υπέρθεσης -πολυπλοκότητας ο εγκέφαλος μπορεί να κάνει την ανάλυση της «μπλε» κυματομορφής και αντιλαμβάνεται τις δύο «κόκκινες» συχνότητες που την παρήγαγαν. Αν όμως υπερθέσουμε κι άλλα κύματα, δεν θα μπορεί…

Πώς συντίθεται ένα πιο σύνθετο κύμα.

3η συσχέτιση: Χροιά – Κυματομορφή 3η συσχέτιση: Χροιά – Κυματομορφή Η χροιά είναι το υποκειμενικό χαρακτηριστικό που σχετίζεται με τη κυματομορφή (τη μορφή του κύματος) του ήχου.

Χροιά. Απλό αρμονικό κύμα:

Χροιά. Άρπα:

Χροιά. Φλάουτο:

Χροιά. Πιάνο:

Χροιά. Τρομπέτα:

Ήχοι χωρίς συχνότητα (θόρυβος). Καμία περιοδικότητα. Κάνε κλικ στο διάγραμμα για να ακούσεις τον αντίστοιχο ήχο

Απορίες;…