ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΡΚΙΝΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ Όνομα: Δάρδα Βιολέττα- Μαγδαληνή ΑΕΜ:30401

Σκοπός της εργασίας Στα πλαίσια του επιλεγόμενου μαθήματος της Ιατρικής Εκπαίδευσης του τμήματος Ιατρικής Α.Π.Θ. , συγγράψαμε άρθρο στην Βικιπαίδεια με τίτλο ΄΄Καρκινικοί δείκτες ιδιαίτερα για την μελέτη του καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών΄΄, το οποίο κληθήκαμε να παρουσιάσουμε.

Σκοπός του άρθρου Η παρουσίαση των καρκινικών δεικτών, ουσιών χρήσιμων για την διαφορική διάγνωση,την πρόγνωση της σοβαρότητας και της εξέλιξης της νεοπλασίας, την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπευτικής αγωγής καθώς και την παρακολούθηση του αποτελέσματος της θεραπείας με σκοπό την έγκαιρη ανίχνευση υποτροπής της νόσου. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στους καρκινικούς δείκτες για την ανίχνευση του καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών

Σε ποιούς απευθύνεται το άρθρο Σε φοιτητές επιστημών υγείας οι οποίοι ενδιαφέρονται να ενημερωθούν για το θέμα Σε νέους γιατρούς Σε οποιονδήποτε θέλει να γνωρίζει σχετικά με σύγχρονες μεθόδους για την διάγνωση και παρακολούθηση του καρκίνου

Τί είναι οι καρκινικοί δείκτες Οι καρκινικοί ή νεοπλασματικοί ή βιοχημικοί δείκτες είναι ουσίες που παράγονται και εκκρίνονται από κακοήθη κύτταρα στο αίμα ή και σε άλλα βιολογικά υγρά ασθενών με καρκίνο.

Τι γνωρίζουμε για τους καρκινικούς δείκτες 1. Είτε παράγονται από τα καρκινικά κύτταρα και φυσιολογικά βρίσκονται σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις (ειδικά αντιγονικά βιομόρια που παράγονται μόνο από τα ογκογόνα κύτταρα)‏ 2. Είτε είναι φυσιολογικές ουσίες των ιστών που λόγω της νεοπλασίας σε συγκεκριμένο σημείο του σώματος εμφανίζονται στην κυκλοφορία. Η διαφορά είναι ποσοτική(μη ειδικά ογκογόνα βιομόρια)‏

Κατηγορίες καρκινικών δεικτών Ορμόνες Αντιγόνα Ένζυμα πρωτείνες

Ποιά είναι η χρησιμότητα των καρκινικών δεικτών (1)‏ Έγκαιρη διάγνωση με την πρώιμη ανεύρεση του όγκου σε αρχικά στάδια που θα οδηγήσει στην πλήρη θεραπεία του. Διαφορική διάγνωση από άλλες παθήσεις και καλοήθεις νόσους με παρόμοια συμπτώματα, με σκοπό την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας. Εκτίμηση της φύσης, της παθοφυσιολογίας και του μεγέθους του όγκου.

Ποιά είναι η χρησιμότητα των καρκινικών δεικτών (2)‏ Πρόγνωση της σοβαρότητας και της εξέλιξης του όγκου. Εκτίμηση της κλινικής σταδιοποίησης και ταξινόμηση του όγκου, δηλαδή εκτίμηση της έκτασης, της εξάπλωσης και του σταδίου. Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπευτικής αγωγής που θα αντικατοπτρίζεται στη μείωση της τιμής των καρκινικών δεικτών.

Ποιά είναι η χρησιμότητα των καρκινικών δεικτών (3)‏ Παρακολούθηση του αποτελέσματος της θεραπείας με σκοπό την έγκαιρη ανίχνευση υποτροπής της νόσου. Έλεγχος μεταστάσεων προτού ακόμα εμφανιστούν τα κλινικά συμπτώματα.

Κριτήρια αξιολόγησης καρκινικών δεικτών Υψηλή κλινική ευαισθησία Υψηλή κλινική ειδικότητα Ειδικότητα για το όργανο Σχέση με το στάδιο ή τη μάζα του όγκου Σχέση με την πρόγνωση Αξιόπιστη δυνατότητα πρόβλεψης

Ιστορική αναδρομή 1963: Οι βιοχημικοί δείκτες κακοήθων όγκων άρχισαν να χρησιμοποιούνται στην κλινικοεργαστηριακή πράξη. Ο πρώτος αιματολογικός δείκτης που εξετάστηκε ήταν η α- φετοπρωτείνη (AFP).‏ 1965: Οι Gold και Freedman χρησιμοποίησαν το καρκινοεμβρυονικό αντιγόνο (CEA) σα δείκτη καρκίνου του παχέος εντέρου. 1979-1984: Βιοχημικός δείκτης για τον καρκίνο του παγκρέατος, του προστάτη, των ωοθηκών και του μαστού. Στην Ελλάδα οι βιοχημικοί δείκτες καρκίνου πρωτοεφαρμόστηκαν δειλά δειλά το 1970.

Παρουσίαση των βασικότερων δεικτών και των οργάνων στα οποία δρουν (1)‏ CEA (Cancer Embryonic Antigen): Τράχηλος μήτρας, Ωοθήκες, Μαστός, Πνεύμονες, Παχύ έντερο, Στομάχι, Ήπαρ, Πάγκρεας, Χολή, Νεφρά, Ορχείς, Ουροδόχος κύστη PSA & Free PSA (Prostate Specific Antigen): Προστάτης CA 15-3: Μαστός CA 125: Ωοθήκες, Μήτρα, Πνεύμονες CA 19-9: Πάγκρεας, Παχύ έντερο, Στομάχι, Χολή

Παρουσίαση των βασικότερων δεικτών και των οργάνων στα οποία δρουν (2)‏ CA 72-4: Στομάχι, Ωοθήκες α-FP (a-Fetoprotein): Ήπαρ, Πάγκρεας, Ορχείς, Ωοθήκες β-HCG (β-Human Chorionic Gonadotropin): Ορχείς, Ωοθήκες NSE: Πνεύμονες, Νευροβλάστωμα BTA (Bladder Tumor Antigen): Ουροδόχος κύστη Thyroglobulin: Θυρεοειδής Ferritin: Νεοπλασίες αίματος, Λευχαιμία, Νόσος Hodgkin’s

Καρκινικοί δείκτες που χρησιμοποιούνται για τον καρκίνο του μαστού Τα ογκοεξαρτώμενα γονίδια CA-15-3, CA 27.29, TPS, CEA, CA-125, CASA, MSA, CA 50 και CA 549 Το γονίδιο c-er B-2 Ορισμένα ένζυμα όπως ο ογκοσχετιζόμενος αναστολέας θρυψίνης- ΤΑΤΙ και η Μ2-ΡΚ ισομορφή Μ2 της πυρουβικής κινάσης.

Το συνηθέστερο σημείο εμφάνισης όγκου στο μαστό

Καρκινικοί δείκτες που σχετίζονται με τον καρκίνο των ωοθηκών Οι δείκτες που χρησιμοποιούνται πιο συχνά είναι οι: CA 125, CASA, TAG 72, ΤPS, TPA, CEA καθώς και το εξόνιο 5 του γονιδίου Ρ53. Επίσης χρησιμοποιούνται και οι παρακάτω δείκτες:CA- 15-3, TAG 72-4, TATI και η β- χοριακή γοναδοτροπίνη (HCG).

Καρκίνος των ωοθηκών

Συμπεράσματα Καθώς ο καρκίνος είναι μια πολυπαραγοντική νόσος με πολλές μορφές δεν είναι ευκολο να πούμε ότι βρήκαμε ή μπορούμε ίσως στο άμεσο μέλλον να βρούμε το φάρμακο για τη θεραπεία του. Γι’ αυτό στην περίπτωση αυτή η ρήση του Ιπποκράτη "Κάλλιον προλαμβάνειν ή θεραπεύειν" ( Καλύτερα να προλαμβάνεις από το να θεραπεύεις) είναι ακόμα περισσότερο σημαντική.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!!!