ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ- ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κος ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ: Κολοβιστέα Όλγα- Γεωργία (Β ) Βλαχοπούλου Ελένη (Β )

Μερικοί προβληματισμοί (εισαγωγή) Ευκολία δημιουργίας ψηφιακών πόρων ≠ Χωρητικότητα διατήρησης Προγράμματα διατήρησης για παραδοσιακά υλικά (αποσύνθεση...) Η ψηφιακή διατήρηση αυξάνει τις προκλήσεις Τρωτά μέσα αποθήκευσης χωρίς εξοικείωση από εργαζόμενους Απουσία προτύπων, πρωτοκόλλων «Μαζική αποθήκευση» ≠ «μακροπρόθεσμη διατήρηση»

Ψηφιακή διατήρηση: ένας ορισμός «Η διαδικασία κατά την οποία επιτυγχάνεται η μακροπρόθεσμη πρόσβαση σε ένα ψηφιακό αντικείμενο.» UCL (University College London) Η αποθήκευση, η συντήρηση και η μακροπρόθεσμη προσβασιμότητα σε ένα ψηφιακό αντικείμενο, ως συνέπεια της εφαρμογής μίας ή περισσοτέρων στρατηγικών διατήρησης.

Γιατί ψηφιακή διατήρηση; Αύξηση εμπιστοσύνης σε ψηφιακά μέσα Διάσωση πληροφοριακών αντικειμένων μακροπρόθεσμα Το συστηματικό backup και η αποθήκευση ≠ διατήρηση

Στρατηγικές ψηφιακής διατήρησης Αντιγραφή (backup): ακριβές αντίγραφο για το Ψ.Α., συστατικό όλων των μεθόδων, αποθήκευση σε απομακρυσμένο χώρο, ελάχιστη στρατηγική Αναζωογόνηση (refreshing): Η εγγραφή των δεδομένων επάνω στο ίδιο υλικό (όπως μια μαγνητική ταινία) ή το αντίγραφο σε ένα νέο υλικό. (αποκατάσταση ή μεταγραφή)

Στρατηγικές ψηφιακής διατήρησης (2) Ανθεκτικά μέσα: μείωση απωλειών από αποσύνθεση, ΔΕΝ προστατεύουν από φυσικές καταστροφές και απαρχαίωση, ψευδής αίσθηση ασφάλειας Συντήρηση της τεχνολογίας, δηλ. του τεχνολογικού περιβάλλοντος που «τρέχει» το σύστημα, μέθοδος αποκατάστασης κατεστραμμένων Ψ.Α., ιδιαίτερη επένδυση

Στρατηγικές ψηφιακής διατήρησης (3) Ψηφιακή αρχαιολογία: διάσωση περιεχομένου από χαλασμένα μέσα ή ξεπερασμένο/χαλασ μένο υλικό/λογισμικό, μέθοδος έκτακτης ανάγκης Αναλογικό backup: μετατροπή Ψ.Α. σε αναλογικά, διατήρηση περιεχομένου, προστασία από παλαίωση, εφαρμογή για ύψιστη προστασία, υψηλό κόστος

Στρατηγικές ψηφιακής διατήρησης (4) Μετανάστευση: Σύνολο οργανωμένων στόχων με σκοπό την μεταφορά των Ψ.Α. από μια μορφή υλικού/λογισμικού σε άλλη, ή από μια γενιά της τεχνολογίας υπολογιστών σε επόμενη, περιλαμβάνει την αναζωογόνηση

Στρατηγικές ψηφιακής διατήρησης (5) Προσομοίωση: ενίσχυση μακροζωίας Ψ.Α. μέσω αντιγραφής και χρήσης πολλαπλών θέσεων αποθήκευσης Πρότυπα: ενίσχυση κωδικοποίησης και μορφοποίησης Ψ.Α., ΟΧΙ μόνιμη λύση Προτυποποίηση: όλα τα Ψ.Α. ενός τύπου μετατρέπονται σε ένα κοινό μορφότυπο αρχείου Κανονικοποίηση: έλεγχος ότι το Ψ.Α. δεν έχει μεταλλαχθεί κατά την μετατροπή του από μία μορφή σε άλλη, δεν έχει εφαρμοστεί

Στρατηγικές ψηφιακής διατήρησης (6) Εξομοίωση (emulation) : συνδυάζει υλικό και λογισμικό για αναπαραγωγή λειτουργίας ενός υπολογιστή σε διαφορετικό περιβάλλον, εξομοιωτές =προγράμματα που μεταφράζουν τους κώδικες και τις οδηγίες

Στρατηγικές ψηφιακής διατήρησης (7) Ενθυλάκωση (encapsulation): τεχνική ομαδοποίησης Ψ.Α. μαζί με τα απαραίτητα για την πρόσβαση δεδομένα (μεταδεδομένα), όπως αναφορά, αναπαράσταση κλπ., βασικό στοιχείο εξομοίωσης Παγκόσμιος Εικονικός Υπολογιστής (Universal Virtual Computer): μορφή εξομοίωσης, δημιουργία προγράμματος υπολογιστών για δημιουργία και διάσωση Ψ.Α. με backup για τον Παγκόσμιο Υπολογιστή

Διοίκηση-Management ψηφιακής διατήρησης Ποιος πρέπει να αναμιχθεί;  Δημιουργοί Ψ.Α.  Οργανισμοί-αποθετήρια  Ενιαία μοντέλα συνεργασίας  Ανάθεση έργου σε τρίτο  Δημόσιοι οργανισμοί (Αρχεία, Βιβλιοθήκες κ.λπ.) Πόσο κοστίζει;  Δαπάνες συντήρησης – δαπάνες πρόσβασης μεγαλύτερες στο ψηφιακό περιβάλλον από το συμβατικό  Αλλαγές στην τεχνολογία  Έλλειψη τυποποίησης  Ελλειπή μέσα απόδοσης Ψ.Α.  Οργανισμοί με ευθύνη για συμβατικές/ψηφιακές συλλογές  Δαπάνες τεχνικής υποδομής  Δαπάνες για παροχή πρόσβασης  Δαπάνες και επιπτώσεις μη διατήρησης  Δαπάνες για επαναδημιουργία κατεστραμμένου Ψ.Α.

Οργανωτικές δραστηριότητες Δημιουργία ψηφιακού υλικού  Δημιουργοί, προμηθευτές, ιδιοκτήτες στην πρώτη γραμμή  Ψηφιοποίηση αναλογικού υλικού  Δημιουργία ηλεκτρονικών αρχείων Δημιουργία ψηφιακών υποκατάστατων  Ισχυρή εταιρική παρουσία →οδηγίες και αρχές στο προσωπικό  Εκτίμηση για διατήρηση ψηφιακών υποκατάστατων  Ευρύ μοντέλο –όχι μόνο για ψηφιοποίηση

Δημιουργία ψηφιακών υποκατάστατων (digital surrogates) Εταιρικές πολιτικές(1) ↓ Εταιρικές στρατηγικές(2) ↓ Εταιρικές διαδικασίες(3) (1): πολιτική, σκοποί, διαχείριση, υπευθυνότητα (2): εφαρμογή αρχών (3): σύνδεση δραστηριοτήτων- στρατηγικών

Δημιουργία ψηφιακών υποκατάστατων (digital surrogates) – Πίνακας ελέγχου Αξιολόγηση ανάγκης για ψηφιοποίηση  Το υλικό έχει ήδη ψηφιοποιηθεί;  Χρησιμοποιήθηκαν πρότυπα; Εύρεση κεφαλαίου  Χρηματοδοτική αντιπροσωπεία;  Ποιό όργανο θα έχει πρωταρχική ευθύνη; Προγραμματισμός και καθορισμός των πόρων Επιλογή του υλικού Επιλογή κατάλληλων σχημάτων, αρχείων κ.λπ. Επιλογή μεθόδου ψηφιοποίησης Προετοιμασία πρωτοτύπων Μετατροπή κ.ο.κ.!

Δημιουργία ηλεκτρονικών αρχείων Εταιρικές πολιτικές Θέση ηλ. Αρχείων στον οργανισμό Καθορισμός μόνιμων αρχείων Ανάληψη μακροπρόθεσμης διατήρησης (εσωτερικά ή εξωτερικά) Ρόλοι και ευθύνες Εταιρικές στρατηγικές Αυθεντικότητα Αξιολόγηση και διατήρηση Μετανάστευση αρχείων: πώς θα παραμείνουν προσβάσιμα Επιλογή μέσων και μορφοτύπων Κατάρτιση προσωπικού Συμμόρφωση με την πολιτική Ακόμη... Εταιρικές διαδικασίες και Κατάρτιση- καθοδήγηση

Πρόσκτηση, αξιολόγηση, διατήρηση, αναθεώρηση Αξιολόγηση και επιλογή Άμεση σύνδεση με διατήρηση Ψ.Α. Ακριβής τεκμηρίωση Ψ.Α. δικτύου: προτεινόμενη δημιουργία «επιπέδων πρόσκτησης» και ανάλογη διατήρηση Διατήρηση και αναθεώρηση Κατά την πρόσκτηση, αλλά και επαναληπτική διαδικασία Υιοθέτηση κριτηρίων Σπάνια αναθεώρηση για μόνιμα διατηρούμενα Ψ.Α. Άλλα επίπεδα συλλογής: κριτήρια αναθεώρησης

Πρόσκτηση Διαδικασίες και οδηγίες μεταφοράς Διαδικασίες προετοιμασίας των δεδομένων Μοναδική αρίθμηση Ετικέτες Οδηγίες διαχείρισης Επικύρωση Scanning για ιούς Έλεγχος ότι τα Ψ.Α. διαβάζονται Ελέγχος πληρότητας- ακρίβειας Έλεγχος περιγραφής- πνευματικού περιεχομένου Κλ.π. Επαναμορφοποίηση αρχείων και μέσων αποθήκευσης Αντιγραφή (backup) Ασφάλεια

Συμπεράσματα Διαστάσεις εθνικού ζητήματος για σύγχρονα κράτη Προγράμματα διατήρησης ψηφιακού υλικού Ερευνητικός τομέας Αύξηση «γεννημένου ψηφιακά» περιεχομένου + δυναμική εξέλιξη πληροφορικής και πληροφόρησης = μακροχρόνια, ευρείας κλίμακας διατήρηση Μακροβιότητα Ψ.Α. Δύσκολο έργο Νέα ερωτήματα με πρόοδο τεχνολογίας Επιλογή κατάλληλων πολιτικών

Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!