Σύγχρονες τάσεις στην εκπαιδευτική διοίκηση των αναπτυγμένων χωρών: σχολική αυτονομία και εκπαιδευτική αγορά

Εισαγωγικά Ερωτήματα Ποια γνώση έχει μεγάλη αξία; Σε ποια αξία αποδίδεται έμφαση, την ισότητα στην πρόσβαση στην εκπαίδευση ή στην βελτιστοποίηση του εκπαιδευτικού αποτελέσματος; Ποιο σχολείο διαμορφώνεται, με βάση τις ασκούμενες σήμερα εκπαιδευτικές πολιτικές; Το σχολείο των καταναλωτών της αγοράς ή το σχολείο που διατηρεί και ενισχύει τον μορφωτικό και παιδαγωγικό του χαρακτήρα, το σχολείο που διαμορφώνει τον πολίτη της πολιτικής κοινωνίας ή το σχολείο που οδηγεί στην αποπολιτικοποίηση και την ομογενοποιημένη κουλτούρα; Το σύγχρονο σχολείο καλείται να ανταποκριθεί στο ατομικό ή το κοινωνικό ιδεώδες της αγωγής;

 Σε ποια από τις Αμερική και Φινλανδία αναφέρεται το άρθρο;  Η εκπαιδευτική πολιτική που περιγράφεται έχει προνοιακό ή νεοφιλελεύθερο χαρακτήρα;  Συναντάτε τις ακόλουθες έννοιες στο κείμενο; Ισότητα εκπαιδευτικών ευκαιριών σε όλους Εκχρηματισμός της εκπαίδευσης Μέθοδοι της αγοράς Αριστεία στην εκπαίδευση Δωρεάν παροχή εκπαίδευσης Εμπλοκή των γονέων Ελεύθερη επιλογή Ενιαιοποίηση σχολικού συστήματος Εγκατάλειψη του σχολείου Εξεταστικοκεντρικό σύστημα Διαπερατότητα του συστήματος Ασύμμετρες επιδόσεις Ανταγωνισμός για επίτευξη υψηλών επιδόσεων & προσέλκυση μαθητών

Προνοιακή πολιτικήΝεοφιλελεύθερη πολιτική Ισότητα εκπαιδευτικών ευκαιριών σε όλους Εκχρηματισμός της εκπαίδευσης Μέθοδοι της αγοράς Αριστεία στην εκπαίδευση Δωρεάν παροχή εκπαίδευσης Εμπλοκή των γονέων Ελεύθερη επιλογή Ενιαιοποίηση σχολικού συστήματος Εγκατάλειψη του σχολείου Εξεταστικοκεντρικό σύστημα Διαπερατότητα του συστήματος Ασύμμετρες επιδόσεις Ανταγωνισμός για επίτευξη υψηλών επιδόσεων & προσέλκυση μαθητών

Κεντρικό ερώτημα: μεταβαίνουμε από το προστατευτικό πλαίσιο του Κράτους Πρόνοιας στη νεοφιλελεύθερη πραγματικότητα; και αν ναι τι σημαίνει αυτό για την εξέλιξη των εκπαιδευτικών πραγμάτων;

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ: Η ιστορική διάσταση του Κράτους Πρόνοιας Πως προέκυψε το Κράτος Πρόνοιας; θεωρία Stein Rokkan για τις διαδικασίες πολιτικής εξέλιξης των εθνικών κρατών

Τι είναι το κράτος Πρόνοιας; “Ο τύπος του κράτους στο οποίο η πολιτική εξουσία παρεμβαίνει στους μηχανισμούς της αγοράς για να επιτύχει τρεις κύριους στόχους. Πρώτον, να εξασφαλίσει για τα άτομα και τις οικογένειές τους ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, ανεξάρτητα από την αξία της περιουσίας τους ή της εργασίας τους. Δεύτερο, να μειώσει το βαθμό της κοινωνικής ανασφάλειας παρέχοντας στα άτομα και τις οικογένειές τους τα μέσα να αντιμετωπίσουν ορισμένες τυχαίες κοινωνικές συγκυρίες που θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ορισμένες τυχαίες κοινωνικές συγκυρίες. Τρίτον, να διασφαλίσει ότι παρέχονται σε όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση ή τάξη, ορισμένες υπηρεσίες στην καλύτερη δυνατή ποιότητα” Εκπαιδευτική πολιτική και Κράτος Πρόνοιας H “εκπαιδευτική έκρηξη” των δεκαετιών 1950 & 60: επέκταση της ευθύνης του κράτους για την εκπαίδευση πέραν της υποχρεωτικής Η “εκπαιδευτική έκρηξη”: οικονομικο-τεχνοκρατική & κοινωνικοηθική επιχειρηματολογία: “ανθρώπινο κεφαλαίο”- “αποθέματα νοημοσύνης”- “κοινωνική δικαιοσύνη” Μαζικοποίηση και γενίκευση της εκπαίδευσης (δεκαετίες 1970 και 80) ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ: Η ιστορική διάσταση του Κράτους Πρόνοιας

Παγκοσμιοποίηση και Κράτος Πρόνοιας zΚεντρικές λειτουργίες του έθνους-κράτους στη σύγχρονη συγκυρία τείνουν να περιορίζονται στην παροχή νομιμότητας υπερεθνικών και υποεθνικών μηχανισμών διακυβέρνησης z«Το κράτος είναι πολύ μικρό για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα προβλήματα της ζωής και πολύ μεγάλο για τα μικρά προβλήματα της ζωής» zΗ αποκεντρωτική πολιτική του σύγχρονου κράτους προκύπτει ως αναγκαία στρατηγική προκειμένου αυτό να ανταποκριθεί στην κατάτμηση των κοινωνικών συμφερόντων και έτσι να ανακτήσει τη νομιμοποίησή του

Στάσεις και αντιλήψεις ως προς το κράτος πρόνοιας yνεοφιλελεύθεροι xσχολή «φυσικών δικαιωμάτων» -> ανεπιφύλακτα εχθρικοί xσχολή εμπειρικού νεοφιλελευθερισμού -> υπέρ ενός «λιτού» κοινωνικού κράτους με πρωταρχικό στόχο την ανακούφιση της εξαθλίωσης yμετριοπαθείς φιλελεύθεροι xυπέρ, στο βαθμό που προάγει την κοινωνική ευημερία xRowls: «η (απεριόριστη, εάν χρειαστεί) χρήση της κρατικής ισχύος είναι αναγκαία για την καταπολέμηση των κοινωνικών προβλημάτων» yμετριοπαθείς σοσιαλιστές / σοσιαλδημοκράτες xανεπιφύλακτα υπέρ xσταθμός στην οικοδόμηση μιας καλύτερης κοινωνίας yριζοσπάστες μαρξιστές / κομμουνιστές xαπλή παραχώρηση που ενισχύει την καπιταλιστική εκμετάλλευση … x… ή (και;) αποκρυστάλλωση ενός ευνοϊκότερου συσχετισμού δυνάμεων -> κατάκτηση των εργαζομένων

Το οικονομικό επιχείρημα: κατανόηση της σχέση της εκπαίδευσης με την οικονομική ανάπτυξη Εκτός από την άμεση σχέση της με την παραγωγή και το ΑΕΠ, η εκπαίδευση επηρεάζει και έμμεσα την οικονομία. Πώς; Κυρίως μέσα από την επίδρασή της στην ποιότητα της εργασίας ή στο ανθρώπινο κεφάλαιο. Συγκεκριμένα από τους οικονομολόγους που ασχολούνται με θέματα ανάπτυξης υποστηρίζεται ότι:  Η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη ενός τόπου είναι μεγαλύτερη όσο καλύτερη είναι η ποιότητα των συντελεστών παραγωγής –ένας από τους οποίους είναι η εργασία, το γνωστό «ανθρώπινο κεφάλαιο».  Η μεγαλύτερη μόρφωση οδηγεί σε εργαζόμενους που έχουν και περισσότερες εξειδικευμένες τεχνοκρατικές γνώσεις και μεγαλύτερη ικανότητα αντίληψης και κατανόησης του αντικειμένου της δουλειάς τους Άρα: μεγαλύτερη μόρφωση => καλύτερη ποιότητα ανθρώπινου κεφαλαίου => υψηλότερο επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης

Αμερική Magnet schools: Αρχικά διαπολιτιστική εκπαίδευση / τελικά, υπό τη νεοφιλελεύθερη θεώρηση, επιλεκτική και διαφοροποιημένη δημόσια εκπαίδευση (vouchers) Charter schools (σχολεία ειδικής συμφωνίας): επί Κλίντον Αγγλία Ανοικτές εγγραφές Local Education Authorities  Local Management of schools Grant maintained schools  Foundation schools Αυστραλία Αποκέντρωση: δικαίωμα επιλογής προσωπικού και διαχείρισης των πιστώσεων στα σχολεία Ελεύθερη επιλογή σχολείου – ανταγωνισμός για την προσέλκυση μαθητών (Money follows the student) Νέα Ζηλανδία Συμβούλια διαχειριστών του σχολείου  περιουσία και διοίκηση σχολείου Charters σχολικών συμβουλίων με το δημόσιο Αποκέντρωση / ελεύθερη επιλογή σχολείων / Τα πραγματολογικά εκπαιδευτικά δεδομένα των οικονομικά προηγμένων αγγλόφωνων χωρών: αποκέντρωση & σχολική αυτονομία

Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της οιονεί εκπαιδευτικής αγοράς που έχει δημιουργηθεί στις ΗΠΑ, την Αγγλία, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας των σχολείων Διάθεση πιστώσεων ανά μαθητή Αυξημένη εμπλοκή γονέων στα σχολικά συμβούλια Παραχώρηση εκτεταμένης αυτονομίας στα ιδρύματα Ελεύθερη επιλογή σχολείων από τους μαθητές Ανταγωνισμός σχολικών μονάδων για την προσέλκυση μαθητών και πόρων σύμφωνα με στόχους και κριτήρια που θέτει το κράτος Επιχειρηματικού τύπου διεύθυνση της σχολικής μονάδας Διαφοροποίηση, επιλεκτικότητα και ανταγωνισμός για την επίτευξη υψηλών επιδόσεων

Ποιες συνθήκες επέφεραν τις εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στον έλεγχο του εκπαιδευτικού συστήματος στην Αγγλία και τις ΗΠΑ αλλά και στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία; Πλουραλισμός στον τρόπο ζωής, τις αξίες και τα πρότυπα κουλτούρας Αποδυνάμωση ή διάρρηξη παραδοσιακών κοινωνικών δεσμών Προώθηση νέων συλλογικών ταυτοτήτων Αναγνώριση της πολιτισμικής ιδιαιτερότητας των φυλετικών και εθνικών μειονοτήτων Μεταβολή της παραδοσιακής μορφής της οικογένειας Διαφοροποίηση στις παγιωμένες ταυτότητες φύλου Ευρεία διάχυση πληροφοριών και πολιτισμικών προϊόντων Ο κρατικός έλεγχος στην οικονομία γνωρίζει μεταβολές που σηματοδοτούν την αποδυνάμωση των εθνικών οικονομιών

Έρχεται το τέλος του κρατικού ελέγχου στα εκπαιδευτικά συστήματα; Οδεύουμε προς απορρυθμισμένα εκπαιδευτικά συστήματα;

Ο ρόλος και η λειτουργία του κράτους στις οικονομικά αναπτυγμένες αγγλόφωνες χώρες στον έλεγχο του εκπαιδευτικού συστήματος μετά τη δημιουργία οιονεί εκπαιδευτικών αγορών Το κράτος δεν υπαναχωρεί από τον παραδοσιακό ρόλο του ιδεολογικού ελέγχου και της κοινωνικής αναπαραγωγής. Τα μέτρα αποκέντρωσης συνδυάζονται με την επιβολή κεντρικού ελέγχου στις προτεραιότητες του Αναλυτικού Προγράμματος Η μεταβολή του παραδοσιακού ρόλου του κράτους συνίσταται στην ανακατανομή εξουσιών ανάμεσα στο κέντρο και την περιφέρεια Συνδυασμός συγκεντρωτικού – αποκεντρωτικού ελέγχου & όχι ένα απορρυθμισμένο σύστημα Το κράτος αποκτά έναν επιτελικό–επιχειρηματικό ρόλο. Επόπτης, ρυθμιστής και αξιολογητής υπηρεσιών που παρέχονται από ανταγωνιζόμενες σχολικές μονάδες

Χαρακτηριστικά των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων στις αγγλόφωνες χώρες: Ανταποκρίνονται σε οικονομικές πιέσεις και στην εφαρμογή της θεωρίας του ανθρώπινου κεφαλαίου στον εκπαιδευτικό μηχανισμό Μεταφέρουν αρχές οργάνωσης και διοίκησης των εταιρειών από τον επιχειρηματικό χώρο στο σχολικό σύστημα Νέες στρατηγικές επιχειρηματικού ελέγχου και νέες οικονομικές θεωρίες εισχωρούν στη λειτουργία και την οργάνωση της ίδιας της κρατικής μηχανής

Το δισδιάστατο μοντέλο ελέγχου στην εκπαίδευση: “ δισδιάστατο μοντέλο”: το κράτος ενισχύει τον έλεγχο του στο μορφωτικό περιεχόμενο και παρέχει μεγάλα περιθώρια αυτονομίας στην οργάνωση και τις μεθόδους μεταβίβασής του.