«Tι Επιλέγεις Να Είσαι, Θεατής ή Παίχτης;» Χατζηνικολάου Σοφία Δρ. Ψυχολογίας

Εθελοντισμός Το αντικείμενο του εθελοντισμού είναι τόσο ευρύ όσο και η ανθρώπινη δραστηριότητα. Από πού να ξεκινήσεις; Τι να συμπεριλάβεις και τι να αφήσεις έξω; Πώς να περιγράψει κανείς την έννοια του εθελοντισμού στην Ελλάδα της ανεργίας; Αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο ή μόδα των καιρών;

Εθελοντισμός Διδάσκεται ο εθελοντισμός; Αν ρωτήσει κανείς τους περισσότερους εθελοντές τι είναι για αυτούς ο εθελοντισμός ή πώς μπορούν να μεταφέρουν τη γνώση τους γύρω από τον εθελοντισμό, οι περισσότεροι θα απαντήσουν “πρέπει να το ζήσεις για να το καταλάβεις”.

Έννοια του εθελοντισμού Πολύ απλή, ανθρώπινη και επιτακτική έννοια, δεν χρειάζεται να έχει μια οργανωμένη μορφή για να κάνει καλό…. Αυτό που προσφέρεις από την καρδιά σου χωρίς όρους και ανταλλάγματα για να βοηθήσεις κάποιον που πάσχει… Που επισημαίνει ένα πρόβλημα αλλά και προβαίνει σε κάποια ενέργεια ως προς τη λύση του.

Εθελοντισμός Ο εθελοντισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις ανάγκες, τα όνειρα, το ήθος του κάθε ανθρώπου που αγωνίζεται για μια καλύτερη ζωή, ένα καλύτερο μέλλον και μια καλύτερη κοινωνία μέσα στην οποία ζει και αναπτύσσεται.

Εθελοντισμός Όταν η ανάγκη το επιβάλλει και παίρνει πιο οργανωμένη μορφή, στις ομάδες που δημιουργούνται μοιράζονται τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις έτσι ώστε να υπάρχει ένα πιο θετικό αποτέλεσμα. Οι εθελοντικές οργανώσεις και σύλλογοι μας υπενθυμίζουν πως είμαστε όντα κοινωνικά, κρίκοι μιας ανθρώπινης αλυσίδας και οφείλουμε να προσέχουμε όλους τους κρίκους και όχι μόνο τον δικό μας. Υπάρχει αλληλοεξάρτηση (όχι μόνο οικονομική αλλά και ψυχική γαλήνη) και πώς η διατάραξη του καθενός μπορεί να επηρεάσει την ψυχοσύνθεση ενός συνόλου. Οφείλουμε να συνδράμουμε στην αποκατάσταση της ψυχικής υγείας του γείτονα, του φίλου, του διπλανού μας, έτσι ώστε να ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα…..

Έλληνες εθελοντές Σε μελέτη της Ε.Ε. με τίτλο “Volunteering in the European Union” η Ελλάδα κατατάσσεται στην ομάδα των Ευρωπαϊκών χωρών με αναλογική συμμετοχή του πληθυσμού σε εθελοντικές δραστηριότητες λιγότερο του 10%. Συγκεκριμένα, στο τμήμα της μελέτης που αφορά στην Ελλάδα, αναφέρεται ότι ο αριθμός των Ελλήνων εθελοντών ανέρχεται περίπου σε 30 με 32 χιλιάδες. Παρόλα αυτά, φαίνεται να υπάρχει αυξητική τάση συμμετοχής σε εθελοντικές δραστηριότητες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας 2004 υπήρξε σημαντική στιγμή στην ιστορία του εθελοντισμού στη χώρα με μία πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα συμμετοχή ενός μεγάλου αριθμού εθελοντών. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες υπήρξαν ένα πολύ σημαντικό κληροδότημα για την Ελλάδα που βοήθησε στην ενίσχυση της αίσθησης του κοινωνικού έργου στην ελληνική κοινωνία, άφησε μια αξιόλογη “εθελοντική” κληρονομιά.

Μαρτυρία της Αφροδίτης, εθελόντρια στους Γιατρούς του Κόσμου Θεσσαλονίκης “ «Δουλεύω 22 χρόνια και είναι η πρώτη φορά που είμαι εθελόντρια σε μία οργάνωση. Η καθημερινή επαφή μου με άλλους ανθρώπους, είτε εθελοντές, είτε ανθρώπους που έχουν ανάγκη, μου δίνουν κουράγιο και δύναμη να αντιμετωπίζω και εγώ τα δικά μου προβλήματα. Τα συναισθήματα που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της εθελοντικής μου δράσης είναι απλά ανεκτίμητα. Νιώθω χρήσιμη, απόκτησα πιο άμεση αντίληψη των αξιών, κοινωνικοποιήθηκα περισσότερο, αισθάνομαι εσωτερική γαλήνη και φυσικά έμαθα να μοιράζομαι. Κάθε μέρα που περνάει γίνομαι καλύτερος άνθρωπος, ενισχύοντας τα πλεονεκτήματα μου. Υπάρχει μία διάδραση, όπου, ενώ αντιμετωπίζεις καθημερινά τον ανθρώπινο πόνο κατάματα, ταυτόχρονα γεμίζει η ψυχή σου. Η προσφορά στον συνάνθρωπο σε οποιοδήποτε επίπεδο είναι το υπέρτατο αγαθό όλων. Ο εθελοντισμός μας βοηθάει ενώ βοηθάμε και μετατρέπεται το εγώ σε εμείς. Ο εθελοντισμός είναι ένα δώρο προς τον εαυτό μας, αλλά και προς τους συνανθρώπους μας, αναδεικνύοντας τη γνησιότητα της ύπαρξης μας. Λίγη σημασία έχει ο τρόπος και ο χρόνος, σημασία έχει να είμαστε όλοι εκεί».

Έτσι με την έλευση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα δημιουργήθηκαν (όπως γίνεται σχεδόν για τα πάντα) δύο πόλοι: Οι παίχτες – οι ενεργοί συμμετέχοντες στο κοινωνικό γίγνεσθαι και δημιουργοί δράσεων με σκοπό την προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και οι θεατές, δηλαδή οι απαθείς κριτικοί αυτών των δράσεων.

«Tι Επιλέγεις Να Είσαι, Θεατής ή Παίχτης;» Για να απαντήσει κάποιος σε αυτή την ερώτηση χρειάζεται να διαχωρίσει την έννοια του παίχτη από αυτή του θεατή. Και πώς γίνεται αυτό;

Θεατής ή Παίχτης Ο μεν παίχτης ενεργεί, τολμά, παραμερίζει φόβους, παίρνει αποφάσεις. Ο δε θεατής παρακολουθεί, διστάζει, αφήνει το φόβο να τον κρατάει μακριά από εγχειρήματα, παρεξηγεί και κριτικάρει οτιδήποτε και οποιονδήποτε από την ασφάλεια της «κερδίκας» και την άνεση της «πολυθρόνας». Νιώθει χαρά ή δυσαρέσκεια από τα αποτελέσματα της εθελοντικής προσφοράς από θέση ισχύος, της κριτικής.

Θεατής ή Παίχτης Οι συνηθέστερες (και αγαπημένες) φράσεις θεατών είναι «αν ήμουν εγώ στη θέση του θα το έκανα καλύτερα», «δεν ήταν σωστή κίνηση αυτή» και, ενώ σπανίως προτείνει εναλλακτικές λύσεις. Στον αντίποδα, οι φράσεις των παικτών είναι λακωνικές, στοχεύουν στο αποτέλεσμα και στην ευθύνη ή σε περίπτωση λάθους, εξετάζουν τι θα μπορούσε να πάει καλά. Τέλος, οι παίχτες λειτουργούν με εργαλείο την ομαδικότητα, την αποτελεσματική επικοινωνία και την αίσθηση της ευθύνης, εκεί που οι θεατές λειτουργούν ατομικά, υπέρ αναλύοντας καταστάσεις δίχως να καταλήγουν κάπου και αδυνατώντας να κοιτάξουν πέρα από τον προσωπικό μικρόκοσμο που ζουν.

Αναγκαιότητα……. Οι εθελοντές δεσμευμένοι από τις οικογενειακές και επαγγελματικές υποχρεώσεις τους δεν έχουν το χρόνο που θα απαιτούνταν.. Γι αυτό ο αριθμός των ενεργών πολιτών να μεγαλώσει σε κάθε σύλλογο και σωματείο ώστε να μοιράζονται οι υποχρεώσεις…. Γιατί δε βοηθάει μόνο αυτούς που χρειάζονται στήριξη αλλά μας κάνει καλύτερους πολίτες με άποψη και δράση σε προβλήματα που υπάρχουν γύρω μας… Αν κάποιος ψάχνει καταξίωση και δημόσια προβολή είναι σε λάθος δρόμο γιατί δεν χωράει το ΕΓΩ αλλά το ΕΜΕΙΣ.

Το παρόν συνέδριο αφορά στην κατηγορία των παιχτών Το παρόν συνέδριο αφορά στην κατηγορία των παιχτών. Θα ακούσουμε ομάδες και συλλόγους που σχηματίστηκαν από ανθρώπους με όραμα να δώσουν λύσεις και με σκοπό να βοηθήσουν συνανθρώπους μας που έχουν πληγεί από την κρίση να διατηρήσουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Δημιουργούν δράσεις, βρίσκουν λύσεις σε θέματα που δυσκίνητοι γραφειοκρατικοί μηχανισμοί κολλούν, αναζητούν πόρους να στηρίξουν τα έργα τους και τη φιλοσοφία των ανθρώπων που τις απαρτίζουν αποτυπώνεται με ακρίβεια στα λόγια του Καζαντζάκη: «Ν΄αγαπάς την ευθύνη/να λες εγώ, εγώ μοναχός μου/θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω».

«Είναι καλύτερα να προσπαθήσουμε να κάνουμε το σωστό, από το να σιωπούμε ή να μένουμε αμέτοχοι μην κάνοντας τίποτα, επειδή ανησυχούμε μήπως πούμε ή κάνουμε κάτι λάθος» (Stevenson,1999).

Σας ευχαριστώ!!!