ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΑΝΘΑΚΗΣ

click

ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΓΗΣ Μη έχοντας τη δυνατότητα να ταξιδέψουμε ως το κέντρο της γης μαθαίνουμε για τη σύστασή της αναλύοντας τα σεισμικά κύματα. Καθώς διαπερνούν τα διάφορα στρώματα των πετρωμάτων παραμορφώνονται και μας δίνουν πληροφορίες για τη σύσταση των υλικών που διαπέρασαν. Το επικρατέστερο λοιπόν μοντέλο δομής της γεώσφαιρας είναι το εξής: Ο πυρήνας της γης είναι μια μπάλα συμπαγούς σιδερονικελίου (ακτίνας 1200 Km), περιβαλλόμενη από τον εξωτερικό πυρήνα (ένα θερμότερο στρώμα ρευστού σιδήρου). Από πάνω του υπάρχει ο εσωτερικός μανδύας (μια ζώνη στερεών πετρωμάτων) και πάνω απ΄αυτή ο εξωτερικός μανδύας (μια ζώνη εν μέρει ρευστών πετρωμάτων). Το εξωτερικό τμήμα ονομάζεται φλοιός και έχει πάχος από 5-75 Km. Το ανώτερο τμήμα του μανδύα και ο φλοιός αποτελούν τη λιθόσφαιρα.

O ΜΑΝΔΥΑΣ ΚΑΙ Ο ΦΛΟΙΟΣ ΤΗΣ ΓΗΣ Ο μανδύας αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του εσωτερικού της γης. Αποτελείται από πολλά θερμά πυκνόρρευστα υλικά. Το ανώτερο τμήμα του μανδύα είναι η λιθόσφαιρα. Ο φλοιός είναι ένα πολύ λεπτό και σκληρό στρώμα που επιπλέει πάνω στο μανδύα. Αυτός είναι πολύ λεπτός κάτω από τους ωκεανούς ενώ το μεγαλύτερο πάχος το έχει στις οροσειρές.

ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΑ Η λιθόσφαιρα αποτελείται από δύσκαμπτα κομμάτια τις λιθοσφαιρικές πλάκες που κινούνται πάνω στο τηγμένο τμήμα του μανδύα την ασθενόσφαιρα, 1 έως 2 εκ. το χρόνο , χωρίς να το νιώθουμε. Περιλαμβάνεται μεταξύ της λιθόσφαιρας και του μανδύα και σε βάθος από τα 100 μέχρι τα 700 Km. Όμως επιδρά σημαντικά στο ανάγλυφο.

click

ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΦΛΟΙΟΣ: Είναι ένα λεπτό και σκληρό στρώμα που «επιπλέει» πάνω στον μανδύα. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η «επιδερμίδα της Γης», γιατί το μεγαλύτερο πάχος του δεν ξεπερνά τα 70 χλμ. Κάποια από τα πετρώματα του έχουν ηλικία μεγαλύτερη από 3.800.000.000 χρόνια. ΩΚΕΑΝΙΟΣ ΦΛΟΙΟΣ Ο ωκεάνιος φλοιός καλύπτει το 71% περίπου της επιφάνειας της λιθόσφαιρας, είναι πιο λεπτός και πιο νέος από τον ηπειρωτικό. Το μέγιστο πάχος του δεν υπερβαίνει τα 10 χλμ. (σε μερικά σημεία πιστεύουμε ότι λείπει εντελώς) και η ηλικία του είναι μικρότερη από 200 εκατομμύρια χρόνια.

ΠΥΡΗΝΑΣ Είναι ακόμη πιο θερμός από τον μανδύα. Νεότερα δεδομένα υποστηρίζουν ότι υπάρχουν ένας εξωτερικός «υγρός» πυρήνας και ένας εσωτερικός «στερεός» πυρήνας. Η «καρδιά» της Γης είναι μια σφαίρα από σίδηρο και νικέλιο. Αν και οι θερμοκρασίες στον πυρήνα της Γης φτάνουν τους 3.700°C, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι υψηλές πιέσεις που επικρατούν σ' αυτόν εμποδίζουν την τήξη του. ΜΑΝΔΥΑΣ Αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος του όγκου της Γης (83%). Αποτελείται από πολύ θερμά πυκνόρρευστα υλικά. Το ανώτερο τμήμα του μανδύα και ο φλοιός αποτελούν τη λιθόσφαιρα.

ΘΕΩΡΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΗΠΕΙΡΩΝ Ο γερμανός μετεωρολόγος Άλφρεντ Βέγκενερ παρατήρησε ότι ο ώμος της Ν. Αμερικής ταίριαζε απόλυτα με τη μασχάλη της Κ.Δ. Αφρικής και διατύπωσε τη θεωρία της προέλευσης των ηπείρων από μια ενιαία μάζα ξηράς τη Παγγαία Μια νέα παρατήρηση τη δεκαετία του 60 έκανε πιο πιστευτή τη θεωρία του. Διαπιστώθηκε ότι μάγμα αναδυόταν ως την επιφάνεια των ωκεανών στερεοποιείτο και κινείτο ακριβώς με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο απομακρύνθηκαν οι ήπειροι

ΠΑΓΓΑΙΑ Στη συνέχεια η ξηρά της Παγγαίας χωρίστηκε σε μικρότερα τμήματα τις λιθοσφαιρικές πλάκες το καθένα απ΄τα οποία κινήθηκε αργότερα με το δικό του τρόπο.

click παλαιοτέρα οι δύο ήπειροι να ήταν ενωμένες παλαιοτέρα η Β. Ευρώπη να βρισκόταν πιο κοντά στον Ισημερινό, στην τροπική ζώνη οι περιοχές να ήταν ενωμένες παλιότερα σε μία ήπειρο να ήταν εύκολη η μετακίνηση για τον λυσόσταυρο (πριν 250 εκ.χρόνια) οι περιοχές αυτές να ήταν τμήματα της ίδιας μάζας ξηράς και ο πολλαπλασιασμός της γλωσσοφτέρις ( θάμνος ή δέντρο 8μ ύψος πριν 290 εκ χρόνια) δεν είχε εμπόδια

Θεωρία λιθοσφαιρικών πλακών click click

ΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΠΛΑΚΩΝ Η θεωρία των λιθοσφαιρικών πλακών διατυπώθηκε από τον γερμανό Α. Wegener Οι πλάκες πιθανότατα κινούνται λόγω θερμικών ρευμάτων που δημιουργούνται στο μανδύα .Το μάγμα που βρίσκεται πιο κοντά στο κέντρο της Γης ζεσταίνεται περισσότερο και έτσι αρχίζει να ανεβαίνει ενώ το ψυχρό που βρίσκεται πιο κοντά στη λιθόσφαιρα κάνει καθοδική κίνηση Ετσι δημιουργούνται κυκλικά ρεύματα που παρασύρουν τις πλάκες που βρίσκονται από πάνω τους

Θεωρία λιθοσφαιρικών πλακών H λιθόσφαιρα δεν είναι ενιαία, αλλά αποτελείται από μεγάλες και μικρότερες πλάκες, οι οποίες γλιστρούν πάνω στο παχύρρευστο υλικό του μανδύα, με πιθανά αποτελέσματα: 1)να απομακρύνονται (το μάγμα ανεβαίνει στο χάσμα στερεοποιείται και γίνεται φλοιός) 2)να πλησιάζουν και να υποβυθίζεται η μια κάτω από την άλλη (το βυθισμένο τμήμα λιώνει και μετατρέπεται σε μάγμα, κομμάτια του φλοιού χάνονται και δημιουργούνται οι τάφροι στο βυθό ή σεισμοί ή ηφαίστεια ή οροσειρές) 3)να συγκρούονται μετωπικά 4)να κινούνται παράλληλα.

Θεωρία λιθοσφαιρικών πλακών Παρατήρησε τον θεματικό χάρτη των λιθοσφαιρικών πλακών και προσπάθησε να απαντήσεις στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Στις απαντήσεις σου μπορείς να βοηθηθείς και από το CD του μαθήματος (Εσωτερικό της Γης / Κινήσεις των λιθοσφαιρικών πλακών).  Πόσες και ποιες είναι οι σημαντικότερες λιθοσφαιρικές πλάκες στις οποίες χωρίζεται ο φλοιός της Γης; click Είναι επτά, η Ευρασιατική, η Βορειοαμερικανική, η Νοτιοαμερικανική, η Αφρικανική, η Ινδοαυστραλιανή, η Ανταρκτική και η Ειρηνική πλάκα .

Θεωρία λιθοσφαιρικών πλακών Εντόπισε, τα σημεία στα οποία οι λιθοσφαιρικές πλάκες πλησιάζουν η μία στην άλλη. Η Ειρηνική με την Ευρασιατική, η Νάζκα με την Νοτιοαμερικανική, η Αφρικανική με την Ευρασιατική και η Ινδοαυστραλιανή με την Ευρασιατική Εντόπισε, τα σημεία στα οποία οι λιθοσφαιρικές πλάκες σπάζουν ή βυθίζονται η μία κάτω από την άλλη. ΑΙΓΑΙΟ: η Αφρικανική βυθίζεται κάτω από την Ευρασιατική 2. ΔΥΤΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ Ν.ΑΜΕΡΙΚΗΣ: η πλάκα Νάζκα βυθίζεται κάτω από την Νοτιοαμερικανική 3. ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ ΑΣΙΑΣ: η Ειρηνική πλάκα βυθίζεται κάτω από την Ευρασιατική 4. ΔΥΤΙΚΕΣ ΑΚΤΕΣ Β.ΑΜΕΡΙΚΗΣ: η πλάκα ντε Φούκα βυθίζεται κάτω από την Βορειοαμερικανική Γιατί στην Αυστραλία και στη Ρωσία οι σεισμοί είναι σπάνιοι; Γιατί η Χιλή και η Ιαπωνία δοκιμάζονται από σεισμούς; Οι περιοχές που βρίσκονται στο κέντρο των λιθοσφαιρικών πλακών συνήθως είναι σταθερές και σπάνια συμβαίνουν σεισμοί Οι περιοχές που βρίσκονται στα όρια των λιθοσφαιρικών πλακών συνήθως υποφέρουν από σεισμούς ή έχουν ηφαίστεια και θερμές πηγές

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΑΝΘΑΚΗΣ Ανακεφαλαίωση Τα τµήµατα στα οποία χωρίζουµε το εσωτερικό της Γης είναι : α) Φλοιός (Ηπειρωτικός ή Ωκεάνιος), β) Μανδύας και γ) Πυρήνας Φλοιός της Γης είναι η "επιδερµίδα" της Γης αφού το πάχος του, κάτω από την στεριά είναι το πολύ 70 χλµ. (Ηπειρωτικός ϕλοιός), ενώ κάτω από τον πυθµένα της ϑάλασσας ϕτάνει το πολύ τα 10 χλµ (Ωκεάνιος ϕλοιός). Αποτελείται από στέρεα υλικά και κυριολεκτικά "επιπλέει" πάνω στο επόµενο στρώµα, τον Μανδύα, που αποτελείται από παχύρευστα υλικά Μανδύας είναι το µεσαίο και µεγαλύτερο τµήµα της Γης αφού καταλαµβάνει το 83% του όγκου της. Αποτελείται από ϑερµά υλικά σε παχύρευστη κατάσταση (µάγµα). Ο Φλοιός της Γης µαζί µε το ανώτερο τµήµα του Μανδύα αποτελούν την λιθόσφαιρα Ο πυρήνας είναι το βαθύτερο τµήµα της Γης. Εκεί επικρατούν πολύ υψηλές πιέσεις και ϑερµοκρασίες έως 3700 oC. Νεότερα δεδοµένα δείχνουν ότι το εξωτερικό τµήµα του είναι υγρό. Ωστόσο, λόγω της πολύ υψηλής πίεσης, η "καρδιά" της Γης είναι µια σφαίρα στέρεας κατάστασης, που αποτελείται από σίδηρο και νικέλιο Η λιθόσφαιρα δεν είναι ενιαία, αλλά "σπασµένη" σε µικρές και µεγάλες πλάκες οι οποίες γλιστρούν πάνω στο παχύρευστο υλικό του µανδύα. Καθώς η Γη περιστρέφεται, αυτές οι λιθοσφαιρικές πλάκες µε αργό ρυθµό πλησιάζουν ή αποµακρύνονται ή συγκρούονται, µε αποτελέσµα να αλλάζει η επιφάνεια της Γης ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΑΝΘΑΚΗΣ