«Η Συμφωνικη Ορχηστρα Κυπρου παει σχολειο» «Η Συμφωνικη Ορχηστρα Κυπρου παει σχολειο» Εκπαιδευτικο προγραμμα μουσικησ δωματιου Νοεμβριοσ 2013

ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΩΜΑΤΙΟΥ Είναι η μουσική που είναι γραμμένη για μικρό αριθμό οργάνων (συνήθως 2-5 όργανα). Σε αντίθεση με τη μουσική για συμφωνική ορχήστρα, η οποία εκτελείται σε μεγάλα θέατρα και αίθουσες συναυλιών, η μουσική αυτή εκτελείται σε μικρότερους χώρους και έτσι πήρε και το όνομα μουσική δωματίου (στα ιταλικά musica da camera). Δείτε το βίντεο από ένα κουαρτέτο (ομάδα από 4 όργανα) εγχόρδων να παίζει ένα ταγκό του Αργεντινού συνθέτη Αστόρ Πιατζόλα. http://www.youtube.com/watch?v=JlHNBk6Zs3w

ΣΥΝΟΛΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΔΩΜΑΤΙΟΥ Τα σύνολα μουσικής δωματίου παίρνουν το όνομά τους από τον ιταλικό αριθμό και την οικογένεια των οργάνων που συμμετέχουν. Έτσι έχουμε: Duetto (2 όργανα) Trio (3 όργανα) Quartetto (4 όργανα) Quintetto (5 όργανα) Το πιο δημοφιλές σύνολο μουσικής δωματίου είναι το κουαρτέτο εγχόρδων (δύο βιολιά, μια βιόλα και ένα βιολοντσέλο) και έχουν γραφτεί πάρα πολλά μουσικά έργα από συνθέτες για αυτό το σύνολο. Ο «πατέρας» του κουαρτέτου εγχόρδων θεωρείται ο Γιόζεφ Χάυντν (1732-1809), ο οποίος έγραψε γύρω στα 90 έργα για αυτό το μουσικό σύνολο. Παρακολουθήστε την 4η κίνηση του κουαρτέτου αρ. 20 του Χάυντν στον πιο κάτω σύνδεσμο. http://www.youtube.com/watch?v=JGXvOcGhKik

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΘΕΤΕΣ Πατήστε στις εικόνες για πληροφορίες Α. Βιβάλντι 1678-1741 Μπ. Μπάρτοκ 1881-1945 ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΥΝΘΕΤΕΣ Φ. Μέντελσον 1809-1847 Β.Α. Μότσαρτ 1756 - 1791 Γ. Σ. Μπαχ 1685 -1750 Μ. Χατζιδάκις 1925 - 1994 Α. Ντβόρζακ 1841-1904 Πατήστε στις εικόνες για πληροφορίες Λ. Β. Μπετόβεν 1770-1827 Πάχελμπελ 1653-1706 Ι. Πλεγιέλ 1757-1831 Φ. Ντάντζι 1763 - 1826 Μ. Ρέγκερ 1873-1916 Κ. Μ. Βέμπερ 1786-1826 Γ. Φ. Χέντελ 1685 - 1759 Α. Μπαλτάς Α. Ρεϊσά 1770-1836 Τζ. Γκέρσουιν 1898-1937 Π. Ι. Τσαϊκόφσκι 1840-1893 Α. Κορέλλι 1653-1713 Γ. Χάυντν 1732-1809

Αντόνιο Βιβάλντι (1678 – 1741) Ιταλός συνθέτης, (μουσουργός), δεξιοτέχνης βιολιστής και ιερέας της εποχής του Μπαρόκ. Θεωρείται από τους σημαντικότερους συνθέτες της εποχής του και ο δημοφιλέστερος του κλασσικού μπαρόκ, καθώς με τη μουσική του επηρέασε πλήθος συνθετών τόσο της γενιάς του, μεταξύ των οποίων, τους Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, Γκέοργκ Φίλιπ Τέλεμαν, όσο και τους μετέπειτα. Στα πιο γνωστά έργα του περιλαμβάνονται δεκάδες κοντσέρτα για βιολί - μια ενότητα των οποίων αποτελούν τις περίφημες "Τέσσερις Εποχές"- και άλλα όργανα, πάνω από 40 όπερες και πλήθος άλλων έργων θρησκευτικής μουσικής. Στις μέρες μας, ο Βιβάλντι συγκαταλέγεται μεταξύ των δημοφιλέστερων και περισσότερο ηχογραφημένων μπαρόκ συνθετών. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (έγχορδα και τρομπέτες) http://www.youtube.com/watch?v=V8MLVuggshM

Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ (1685 – 1750) Γερμανός συνθέτης, διευθυντής ορχήστρας, εκπαιδευτικός και εκτελεστής (οργανίστας, κλειδοκυμβαλίστας, βιολιστής και βιολονίστας) της περιόδου Μπαρόκ. Υπήρξε ο μεγαλύτερος συνθέτης αυτής της περιόδου, καθώς και ένας από τους σπουδαιότερους στην ιστορία της έντεχνης Δυτικής μουσικής. Τα περισσότερα από 1000 έργα του που έχουν διασωθεί ως τις μέρες μας, ενσωματώνουν όλα τα χαρακτηριστικά του στυλ Μπαρόκ, το οποίο και απογειώνουν στην τελειότητα. Τα έργα του καλύπτουν ένα ευρύτατο φάσμα τόσο της οργανικής (έργα για τσέμπαλο, εκκλησιαστικό όργανο, κοντσέρτα), όσο και της φωνητική μουσικής (ορατόρια, λειτουργίες, πάθη, καντάτες, κ.α.). Ως χαρακτηριστικά έργα του Μπαχ μπορούν να αναφερθούν: η Τοκάτα και Φούγκα σε Ρε Ελάσσονα, η Λειτουργία σε Σι Ελάσσονα, τα Κατά Ματθαίον Πάθη, τα Βραδεμβούργια Κοντσέρτα, το Καλοσυγκερασμένο Κλειδοκύμβαλο και η Τέχνη της Φούγκας. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (Air για κουαρτέτο εγχόρδων) http://www.youtube.com/watch?v=nBuMI7CNOH0

George Fridriech Handel (1685 – 1759)  Γερμανός συνθέτης της ύστερης περιόδου της μπαρόκ μουσικής, που διακρίθηκε κυρίως για τα ορατόριά του. Έζησε κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αγγλία και απέκτησε την αγγλική ιθαγένεια το 1726. Συνέθεσε concerti grossi, όπερες και ορατόρια. Το πιο διάσημο έργο του είναι το ορατόριο Μεσσίας. Επηρέασε βαθιά πολλούς από τους μεταγενέστερους συνθέτες, μεταξύ των οποίων ήταν ο Φραντς Γιόζεφ Χάυντν, ο Μότσαρτ και ο Μπετόβεν, ενώ το έργο του συνέβαλε στη μετάβαση από την εποχή της μουσικής Μπαρόκ στηνΚλασσική περίοδο. Οι συνθέσεις του περιλαμβάνουν περίπου 50 όπερες, 23 ορατόρια και πολλές συνθέσεις εκκλησιαστικής μουσικής, καθώς και ορχηστρικά κομμάτια. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (κουαρτέτο εγχόρδων) http://www.youtube.com/watch?v=uav-r1mpdCg

Γιόζεφ Χάυντν (1732 – 1809)  Αυστριακός συνθέτης, ένας από τους σημαντικότερους της κλασικής εποχής της μουσικής. Θεωρείται ο "πατέρας" της συμφωνίας και του κουαρτέτου εγχόρδων. Το έργο του περιλαμβάνει κυρίως οργανική μουσική — συμφωνίες και μουσική δωματίου — καθώς και φωνητικά έργα στα οποία περιλαμβάνονται κωμικές και δραματικές όπερες. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (κουαρτέτο εγχόρδων) http://www.youtube.com/watch?v=6jmQ2IXtdTE

Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (1756 – 1791) Ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες κλασικής μουσικής. Μαζί με τον Γιόζεφ Χάυντν , τον Λούντβιχ βαν Μπετόβεν και τον Φραντς Σούμπερτ αποτελούν τους σημαντικότερους εκπροσώπους του λεγόμενου βιεννέζικου κλασικισμού, του κλασικισμού και τη λεγόμενη «Πρώτη Σχολή της Βιέννης». Συνέθεσε περισσότερα από 600 έργα, μουσική δωματίου, συμφωνική και εκκλησιαστική μουσική, καθώς και μικρότερες συνθέσεις: παραλλαγές, φαντασίες, σονάτες, άριες κ.α. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (κουιντέτο εγχόρδων) http://www.youtube.com/watch?v=CDNENgxTJuM

Franz Ignaz Danzi (1763 –1826) Γερμανός τσελίστας, συνθέτης και μαέστρος. Ήταν σύγχρονος του Ludwig van Beethoven, για τον οποίο - όπως και πολλοί άλλοι από τη  γενιά του- είχε  ανάμεικτα συναισθήματα. Ήταν ένας μέντορας για το νέο Carl Maria von Weber, του οποίου τη μουσική σεβόταν και προωθούσε. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (κουιντέτο ξύλινων πνευστών και γαλλικό κόρνο) http://www.youtube.com/watch?v=Mk7NLjXerhw

Ludwig Van Beethoven, (1770 - 1827) Γερμανός μουσικός και συνθέτης. Αποτέλεσε μία από τις κεντρικότερες μορφές της κλασικής μουσικής και συγκαταλέγεται σήμερα ανάμεσα στους ευρύτερα αποδεκτούς συνθέτες όλων των μουσικών περιόδων και τους πλέον γνωστούς όλων των εποχών. Ο Μπετόβεν αν και ανήκει περισσότερο στην κλασική περίοδο, συνδέθηκε με το κίνημα του ρομαντισμού που ακολούθησε και τα τελευταία του έργα διακρίνονται από έντονα ρομαντικά στοιχεία. Οι συμφωνίες και τα κοντσέρτα για πιάνο που συνέθεσε αποτελούν τα πιο δημοφιλή έργα του. Από πολλούς αναγνωρίζεται ως μια από τις μουσικές ιδιοφυίες, παράδειγμα και μέτρο σύγκρισης για όλους τους μεταγενέστερους συνθέτες. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (κουαρτέτο εγχόρδων) http://www.youtube.com/watch?v=AMC7z-MZ0YU

Anton (Antonín, Antoine) Reicha (Rejcha) (1770 – 1836 Ήταν Γάλλος συνθέτης, φίλος του Μπετόβεν . Ήταν επίσης επιτυχημένος θεωρητικός και έγραψε πολλές πραγματείες σχετικά με διάφορες πτυχές της σύνθεσης. Ασχολήθηκε με τις πειραματικές μεθόδους σύνθεσης, τις οποίες εφάρμοσε σε μια ποικιλία έργων, όπως φούγκες , études για πιάνο και κουαρτέτα εγχόρδων Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (κουιντέτο ξύλινων πνευστών και γαλλικό κόρνο) http://www.youtube.com/watch?v=wC8sI5apiQc

Καρλ Μαρία Φον Βέμπερ (1786 – 1826) Γερμανός συνθέτης, μαέστρος, πιανίστας, κιθαρίστας και κριτικός, ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες της ρομαντικής περιόδου. Τα πιο γνωστά του έργα είναι οι όπερες "Ελεύθερος σκοπευτής", "Μαριάνθη", "Όμπερον" κτλ., τα οποία επηρέασαν σημαντικά την ανάπτυξη του Ρομαντισμού στη Γερμανία. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (κουαρτέτο εγχόρδων) http://www.youtube.com/watch?v=7qNvx1UoWzE

Felix Mendelson-Bartholdy, (1809 - 1847) Γερμανός συνθέτης και διευθυντής ορχήστρας. Σπούδασε από πολύ μικρός πιάνο και θεωρία μουσικής. Μόλις εννιά χρονών έπαιξε πιάνο δημόσια και σε ηλικία δώδεκα χρονών άρχισε να συνθέτει τα πρώτα του έργα. Στα δεκαεπτά του χρόνια έγραψε το πρώτο του αριστούργημα, την εισαγωγή στο έργο του Σαίξπηρ "Όνειρο θερινής νυκτός" που είναι και το γνωστότερο έργο του. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (οκτέτο εγχόρδων) http://www.youtube.com/watch?v=ku25oI10rVA

Πιότρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι (1840 – 1893) Ρώσος συνθέτης της ρομαντικής εποχής. Όσο το ύφος του διευρυνόταν, ο Τσαϊκόφσκι έγραψε μουσική σε ένα μεγάλο φάσμα ειδών, συμπεριλαμβανομένων συμφωνίας, όπερας, μπαλέτου, οργανικής μουσικής, μουσικής δωματίου και τραγουδιού. Έγραψε μερικά από τα πιο δημοφιλή ορχηστρικά και θεατρικά μουσικά έργα στο σύγχρονο κλασικό ρεπερτόριο, όπως τα μπαλέτα Η λίμνη των κύκνων, Η Ωραία Κοιμωμένη και Ο Καρυοθραύστης, η Ουβερτούρα 1812, το Πρώτο Κοντσέτο για Πιάνο, επτά συμφωνίες και η όπερα Ευγένιος Ονέγκιν. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (κουαρτέτο εγχόρδων) http://www.youtube.com/watch?v=Z_ySLE0EpUM

Αντονίν Λέοπολντ Ντβόρζακ ( Antonín Leopold Dvořák ) ( 1841 -1904) Τσέχος συνθέτης της ρομαντικής περιόδου, που χρησιμοποίησε στο έργο του το μουσικό ιδίωμα και τις μελωδίες της Μοραβίας και της γενέτειράς του, Βοημίας. Τα έργα του περιλαμβάνουν όπερες, συμφωνική και χορωδιακή μουσική και μουσική δωματίου. Μερικά από τα γνωστότερα έργα του είναι η Συμφωνία του Νέου Κόσμου, οι Σλαβονικοί Χοροί, τοΑμερικάνικο Κουαρτέτο Εγχόρδων και το Κονσέρτο για τσέλο σε Σι ελάσσονα. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (κουαρτέτο εγχόρδων) http://www.youtube.com/watch?v=XsvKAvv9ug4

Μαξ Ρέγκερ (1873 – 1916) Γερμανός συνθέτης , οργανίστας , πιανίστας και δάσκαλος. Πολλά από τα έργα του ήταν φούγκες ή θέμα και παραλλαγές. Το πιο γνωστό ορχηστρικό έργο του είναι οι «Παραλλαγές και Φούγκα σε ένα θέμα του Μότσαρτ» ( με βάση το θέμα της Σονάτας για Πιάνο του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, Κ. 331 ) . Έγραψε επίσης πολλά έργα για εκκλησιαστικό όργανο , όπως η «Φαντασία και Φούγκα σε BACH». Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (τρίο φλάουτο, βιολί, βιόλα) http://www.youtube.com/watch?v=nWUR1oXslvE

Μπέλα Μπάρτοκ (1881 – 1945) Ούγγρος συνθέτης και πιανίστας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ού αιώνα και, μαζί με τον Φραντς Λιστ, ο μεγαλύτερος Ούγγρος συνθέτης. Η συλλογή και αναλυτική μελέτη της λαϊκής μουσικής τον κατατάσσουν ανάμεσα στους ιδρυτές της Εθνομουσικολογίας. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (ντουέτο βιολιών) http://www.youtube.com/watch?v=4t8ePdfU5fA

Τζορτζ Γκέρσουιν (1898 -1937) Αμερικανός συνθέτης, τραγουδοποιός και πιανίστας, δημιουργός πολλών έργων για το μουσικό θέατρο και τον κινηματογράφο και με σημαντική συμβολή στη διαμόρφωση της τζαζ στις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1920. Στις σημαντικότερες συνθέσεις του ανήκουν το κλασικό έργο για ορχήστρα και πιάνο Rhapsody in Blue και η φολκ όπερα Porgy and Bess, η πρώτη αμερικανική όπερα που εκτελέστηκε στη Σκάλα του Μιλάνου. Συγκαταλέγεται στους δημοφιλέστερους και πιο επιτυχημένους Αμερικανούς συνθέτες όλων των εποχών, που συνδύασε τις τεχνικές και τις φόρμες του κλασικού τραγουδιού με το είδος της τζαζ, ενώ παράλληλα το ύφος του σημαδεύτηκε από πρωτότυπες μετατροπίες και περίπλοκους ρυθμούς. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (ντουέτο πιάνο και τρομπέτα) http://www.youtube.com/watch?v=hBFPL7rKVLE

Μάνος Χατζιδάκις ( 1925 – 1994) Ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες μουσικοσυνθέτες. Το έργο του θεωρείται πως συνέδεσε τη λόγια με τη λαϊκή μουσική και περιλαμβάνει δεκάδες ηχογραφήσεις πολλές από τις οποίες αναγνωρίζονται σήμερα ως κλασικές. Ο Κύκλος με την Κιμωλία (1956), Παραμύθι χωρίς Όνομα (1959), Πασχαλιές μέσα απ' τη νεκρή γη (1961), Δεκαπέντε Εσπερινοί (1964), Μυθολογία (1965), Καπετάν Μιχάλης (1966), κ.ά. Μεγάλο κεφάλαιο αποτελούν και οι μουσικές που συνέθεσε για σπουδαίες ταινίες του ελληνικού και του διεθνούς κινηματογράφου. Αναφέρουμε ενδεικτικά την «Κάλπικη Λίρα» (Γ. Τζαβέλλα 1954), τη «Στέλλα» (Μ. Κακογιάννη, 1955), το «Δράκο» (Ν. Κούνδουρου, 1956), το «America-America» (Ελ. Καζάν, 1962), «Sweet Movie» (Ντ. Μακαβέγιεφ, 1974), κ.ά. Το 1960 κέρδισε το βραβείο Όσκαρ για το τραγούδι «Τα παιδιά του Πειραιά» από την ταινία του Ζιλ Ντασέν «Ποτέ την Κυριακή», Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (ντουέτο βιόλα-τσέλο) http://www.youtube.com/watch?v=QiaKhpYwo0w

Αρκάντζελο Κορέλλι 1653-1713 Ήταν Ιταλός συνθέτης και βιολιστής. Ο Κορέλι ήταν περιζήτητος ως εκτελεστής του βιολιού  και ως συνθέτης. Κατάφερε να αναδείξει το βιολί σαν όργανο και να το καθιερώσει τόσο ως σολιστικό όσο και ως όργανο για την ορχήστρα. Έγραψε τέσσερα έργα, που το καθένα αποτελείται από 12 τρίο σονάτες (σονάτες για τρία όργανα, δυο βιολιά και ένα βαθύτερο έγχορδο ή ένα τσέμπαλο). Επίσης έγραψε ένα έργο με τρίο σονάτες για βιολί, βιολόνε και τσέμπαλο και ένα έργο με 12κοντσέρτι γκρόσι. Ο Κορέλι ήταν, επίσης, και σπουδαίος δάσκαλος. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (βιολί και τσέμπαλο): http://www.youtube.com/watch?v=NwY0kp8PnE4

Γιόχαν Πάχελμπελ 1653-1713 Ήταν Γερμανός συνθέτης, οργανίστας και μουσικοδιδάσκαλος με μεγάλη συμβολή στην εξέλιξη της μπαρόκ μουσικής. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (Κανόνας στη Ρε μείζονα για τσέμπαλο, τσέλο και τρία βιολιά): http://www.youtube.com/watch?v=NlprozGcs80

Ιγκνάζ Πλεγιέλ 1757-1831 Ήταν Αυστριακός συνθέτης και κατασκευαστής πιάνων, ενώ ο δάσκαλος του ήταν ο Γιόζεφ Χάυντν. Το 1795 μετακόμισε στο Παρίσι, όπου ίδρυσε μουσικό εκδοτικό οίκο και εταιρία κατασκευής πιάνων. Ως συνθέτης έγραψε 41 συμφωνίες, 70 κουαρτέτα εγχόρδων και όπερες. Πίσω στους συνθέτες Προτεινόμενη ακρόαση (κουαρτέτο εγχόρδων): http://www.youtube.com/watch?v=PJgzv-O-mgk