Τεμπρίδου Αντιόπη-ΕλένηΣχολική Σύμβουλος 5 ης Περιφέρειας Δημοτικής Εκπαίδευσης Π.Ε. Ν. Έβρου Υποστηρίζοντας τους μαθητές να περάσουν στην επόμενη βαθμίδα

Ένας μαθητής που ακολουθεί την τετραμερή κλιμάκωση των σχολικών βαθμίδων: Νηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο, Λύκειο, πρέπει να προσαρμόζεται κάθε φορά στις νέες απαιτήσεις της βαθμίδας. Οι απαιτήσεις αυτές μπορούν να του δημιουργήσουν ψυχικές εντάσεις, όπως και συγκρούσεις στις σχέσεις του με το σχολείο. Η μετάβαση απασχολεί πολύ τα παιδιά της έκτης τάξης δημοτικού και της πρώτης γυμνασίου σε πολλές χώρες του κόσμου (Graham & Hill, 2002; McGee et al., 2004). Για τα παιδιά του δημοτικού η ανησυχία και η αναζήτηση αρχίζει μετά το Μάιο. Τα παιδιά της πρώτης γυμνασίου εμφανίζουν δυσκολίες προσαρμογής από την πρώτη μέρα της σχολικής χρονιάς, οι οποίες μπορεί να διαρκέσουν και ως την αρχή της δεύτερης γυμνασίου. Στο σχολείο

Η προετοιμασία αρχίζει, όταν ο μαθητής αναλαμβάνει δράσεις που αφορούν στον γνωστικό και τον συναισθηματικό τομέα. Η μεταφορά από το μαθητή των χαρακτηριστικών και των δυνατοτήτων του, τον βοηθά να γεφυρώσει σε μια δεύτερη φάση τη μια βαθμίδα με την άλλη. Η επαγωγή είναι μια καθημερινή διαδικασία χρησιμοποίησης και εξέλιξης των γνώσεων και των μηχανισμών που έχουν αποκτηθεί κατά την προετοιμασία. Η διαδικασία αυτή θα οδηγήσει στην ενσωμάτωση, όπου ο μαθητής αισθάνεται ασφαλής και σίγουρος για το νέο του ρόλο. Η μετάβαση περιλαμβάνει τέσσερις φάσεις: προετοιμασία, μεταφορά, επαγωγή, ενσωμάτωση (Galton, Gray & Ruddock, 2000)

Η διδασκαλία του μαθήματος της γλώσσας στο Δημοτικό αποσκοπεί στην ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών να χειρίζονται με επάρκεια και αυτοπεποίθηση, συνειδητά, υπεύθυνα, αποτελεσματικά και δημιουργικά το γραπτό και τον προφορικό λόγο, ώστε να συμμετέχουν ενεργά στη σχολική και την ευρύτερη κοινωνία. Επιμερίζεται δε: Α) στον προφορικό λόγο Β) στον γραπτό λόγο (ανάγνωση – γραφή - παραγωγή γραπτού λόγου - λογοτεχνία) Γ) στο λεξιλόγιο Δ) στη γραμματική και Ε) στην επεξεργασία της πληροφορίας Γνωστικός τομέας

Σκοπός: Η άσκηση στην ακρόαση, η βελτίωση της ποιότητας της προφορικής έκφρασης του μαθητή, καθώς και της ταχύτητας με την οποία διατυπώνει ένα σωστά δομημένο λόγο. ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Σκοπός: Η ανάπτυξη της ικανότητας του παιδιού: να διαβάζει με ευχέρεια και ακρίβεια και να κατανοεί το περιεχόμενο κειμένων με αυξανόμενη αναγνωστική δυσκολία, να χρησιμοποιεί την αναγνωστική του ικανότητα στα άλλα μαθήματα και στον κοινωνικό του χώρο, να αναζητά, να αξιολογεί, να επιλέγει και να αξιοποιεί την πληροφορία, να χαίρεται και να εκτιμά τη γλωσσική ποικιλία. ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Σκοπός: Η ανάπτυξη της ικανότητας του παιδιού να επικοινωνεί γραπτά με ακρίβεια και αποτελεσματικότητα, χρησιμοποιώντας τη μορφή και το ύφος που αρμόζει σε κάθε περίσταση επικοινωνίας. Η ικανότητα να οργανώνει τη σκέψη του και να συστηματοποιεί τη βιωματική και σχολική γνώση με όργανο το γραπτό λόγο. Η ανάπτυξη αυτοπεποίθησης για τις συγγραφικές του δυνατότητες και η απόλαυση της διαδικασίας σύνθεσης κειμένου και γενικότερα της γραπτής επικοινωνίας. ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Σκοπός: Η σταδιακή εξοικείωση του μαθητή των μεγαλύτερων τάξεων με την εθνική, αλλά και την παγκόσμια λογοτεχνία καθώς και με πιο επεξεργασμένες και διευρυμένες δυνατότητες της γλώσσας. ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Σκοπός: Ο εμπλουτισμός, η διεύρυνση και η ενεργοποίηση του ατομικού λεξιλογίου των μαθητών, με την κατάλληλη αξιοποίηση των ειδικών γλωσσικών απαιτήσεων κάθε μαθήματος του σχολικού προγράμματος. ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Σκοπός: Η πρακτική συνειδητοποίηση της δομής και της λειτουργίας της γλώσσας στην επικοινωνία, σε επίπεδο κειμένου, πρότασης και λέξης. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Σκοπός: Η κατάκτηση δεξιοτήτων αναζήτησης αξιολόγησης, επεξεργασίας αποκωδικοποίησης πληροφοριών στις διάφορες πηγές πληροφόρησης, γλωσσικές και μη. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

Συναισθηματικός τομέας Κάθε αλλαγή στη ζωή συνοδεύεται από ανάμικτα συναισθήματα: Λύπη αλλά και χαρά για ότι αφήνουμε πίσω μας, αυτό που γνωρίζουμε καλά. Αγωνία και άγχος για το άγνωστο αλλά και προσμονή και ενδιαφέρον για καινούργιες εμπειρίες. Η προσαρμογή σε νέες εξελικτικές μεταβάσεις, μας δίνει τη δυνατότητα να αποκτούμε δεξιότητες σημαντικές για τη ζωή, να βάζουμε νέους στόχους, να ξεπερνάμε τους φόβους μας, να δημιουργούμε νέες σχέσεις, να μαθαίνουμε, να δημιουργούμε, να εξελισσόμαστε.

Ο άνθρωπος αντιστέκεται στην αλλαγή και στο καινούργιο, προσπαθώντας να διατηρήσει αυτό που ήδη γνωρίζει καλά, και δεν του δημιουργεί αίσθηση απειλής. Όταν αναγκαστεί να μεταβεί από κάτι γνωστό σε κάτι άγνωστο περνάει συνήθως από διάφορα στάδια: Η διαδικασία της αλλαγής

1. Αισθάνεται ένα μούδιασμα που του φέρνει το σοκ της αλλαγής. 2. Έχει μια αρνητική στάση να μεταβεί στο καινούργιο και διάθεση να παραμείνει στο παλιό. Ενεργοποιεί μηχανισμούς άμυνας μπροστά στην απειλή της μετάβασης. 3. Αισθάνεται κατάθλιψη και η αυτοεκτίμηση του πέφτει, όταν συνειδητοποιεί ότι η αλλαγή είναι αναπόφευκτη. 4. Αφήνεται στην πορεία των γεγονότων με μια διάθεση παραίτησης και επομένως η αυτοεκτίμηση του πέφτει περισσότερο, ενώ η αυτοαντίληψή του τείνει να γίνεται περισσότερο αρνητική. 5. Στη συνέχεια, αναγκάζεται να δοκιμάσει το καινούργιο. 6. Καθώς το βιώνει σιγά-σιγά, αναλύει το νόημα του στη ζωή του και τέλος, 7. εσωτερικεύει την εμπειρία του καινούργιου ή της αλλαγής καθώς και τη σημασία τους. Όταν διαπιστώνει ότι τα κατάφερε, ότι είναι ικανό άτομο, η αυτοαντίληψή του γίνεται θετικότερη και η αυτοεκίμησή του ανεβαίνει. Τα στάδια της αλλαγής

την προσωπικότητά του, το είδος της μετάβασης, τις προηγούμενες εμπειρίες του, δεν ακολουθούν πάντα την ίδια σειρά, αν η μετάβαση ήταν ανεπιθύμητη ή αν την επιδίωκε το άτομο, όπως π.χ. αλλαγή κατοικίας. Για να διανύει κανείς με σύνεση και ωριμότητα τα διάφορα μεταβατικά στάδια είναι σκόπιμο να έχει αναπτύξει τις δεξιότητες της ευελιξίας, της λήψης αποφάσεων, της αναζήτησης και κριτικής ανάγνωσης των πληροφοριών κ.α.. Κατάλληλη προετοιμασία για τις διάφορες αλλαγές σημαίνει πάνω απ’ όλα, «γνωρίζω και κατανοώ όσα συμβαίνουν γύρω μου και μέσα μου» (Καραγιαννίδου, 2009). Τα συναισθήματα του ατόμου ποικίλουν ανάλογα με:

άγχος αγωνία χαρά περιέργεια φόβο για το άγνωστο δυσκολία Τα παιδιά στο καινούριο περιβάλλον ένοιωθαν:

Η έρευνα έχει δείξει ότι αρκετές φορές τα παιδιά τα απασχολούν απλά πράγματα, όπως για παράδειγμα, πού βρίσκονται οι διάφοροι χώροι στο κτήριο ή το μέγεθος του κτηρίου. Φοβούνται μήπως χαθούν. Η επαφή με τα παιδιά άλλων σχολείων, αλλά και με τα μεγαλύτερα παιδιά του γυμνασίου. Φοβούνται επιθέσεις και κακομεταχειρίσεις. Ο τρόπος διδασκαλίας των καθηγητών, η νέα κλίμακα αξιολόγησης (0-20), οι ωριαίες απουσίες και μια σειρά άλλα πρακτικά, αλλά όχι λιγότερο ουσιαστικά ζητήματα απασχολούν επίσης τους δωδεκαετείς μαθητές. Τι απασχολεί τα παιδιά

στην Α΄ Δημοτικού και τα ξεπέρασαν σιγά σιγά: 1) διαβάζοντας και μαθαίνοντας καινούργια πράγματα, 2) κάνοντας φίλους, 3) συνηθίζοντας στο νέο περιβάλλον. Τα παιδιά με δυσκολίες στο Δημοτικό, ήταν πιο φοβισμένα και ανήσυχα. Τα άλλα είχαν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία, περιέργεια και χαρά για το νέο σχολείο. Τα παιδιά είχαν ξαναζήσει παρόμοια συναισθήματα

Οι δάσκαλοι της έκτης τάξης αισθάνονται ότι έχουν αυξημένες ευθύνες για την ομαλή προσαρμογή των μαθητών τους στο γυμνάσιο και φροντίζουν με διάφορους τρόπους να την εξασφαλίσουν. Προετοιμάζουν τους μαθητές τους συναισθηματικά και γνωστικά μέσα από τη διδασκαλία, οργανώνουν την αξιολόγηση των μαθητών με μεθόδους που επικρατούν στο γυμνάσιο, παρέχουν στους μαθητές τους περισσότερες μαθησιακές ευκαιρίες. Ο ρόλος των εκπαιδευτικών

Οι καθηγητές της πρώτης γυμνασίου προσπαθούν να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στις δυο βαθμίδες δίνοντας κάποιο χρόνο προσαρμογής στους μαθητές. Συνήθως ο χρόνος αυτός είναι πολύ μικρός λόγω των πολλών και διαφορετικών διδακτικών αντικειμένων. Άρα, η συναισθηματική ενδυνάμωση των μαθητών της πρώτης παραμερίζεται γρήγορα για να δώσει τη θέση της στην 'παράδοση' και την 'εξέταση'.

Αποτελεσματικές δραστηριότητες μετάβασης από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο μπορούν να είναι: Συναντήσεις με γονείς για συζήτηση θεμάτων που αφορούν τη μετάβαση των παιδιών στο γυμνάσιο. Κοινές συναντήσεις με δασκάλους – καθηγητές και σε δεύτερη φάση και με γονείς. Επισκέψεις γνωριμίας και εξοικείωσης των παιδιών του δημοτικού με τους χώρους, τα πρόσωπα, τις διδακτικές μεθόδους και τις δραστηριότητες της Α΄ τάξης του Γυμνασίου. Μια κοινή εκδρομή ή εκπαιδευτική επίσκεψη ή παρακολούθηση θεατρικής παράστασης και μοίρασμα κοινών εμπειριών… 1. Δραστηριότητες μετάβασης

Οργάνωση εκδηλώσεων δημοτικού και πρώτης τάξης γυμνασίου μ’ ένα κοινό θέμα: π.χ. παγκόσμια ημέρα κατά της σχολικής βίας. Οργάνωση εκθέσεων με εικαστικά έργα, θεατρικά δρώμενα, μουσικές ή χορευτικές εκδηλώσεις. Πρόσκληση εκπαιδευτικών και μαθητών της Α΄ γυμνασίου στο δημοτικό στην αποχαιρετιστήρια εκδήλωση των μαθητών της Στ΄ τάξης. 2. Κοινές εκδηλώσεις

3. Ανάπτυξη διαθεματικών δραστηριοτήτων Ανάπτυξη θεματικής προσέγγισης. Ανάπτυξη θεματικών σχεδίων εργασίας μόνο με παιδιά του δημοτικού. Ανάπτυξη κοινού θεματικού σχεδίου εργασίας με παιδιά δημοτικού και συνεργαζόμενους μαθητές του γυμνασίου.

Από το δημοτικό στο γυμνάσιο Σχεδιασμός του εκπαιδευτικού Γνωριμία, χρήση και δυνατότητες των σχολικών χώρων. Λειτουργικότητα, δυνατότητες και αξιοποίηση από τον εκπαιδευτικό. Έπιπλα, υλικά, μέσα, διαρρύθμιση της τάξης. Τρόποι και κανόνες λειτουργίας. Ιδέες και προτάσεις των παιδιών. Ανάπτυξη πιθανών κοινών δραστηριοτήτων Θεματική προσέγγιση:

1.Γνωρίζω το γυμνάσιο. 2.Τι είναι η δευτεροβάθμια εκπαίδευση; Οι βαθμίδες της εκπαίδευσης. 3.Σήμερα στο δημοτικό… αύριο στο γυμνάσιο. 4.Το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Δια βίου εκπαίδευση Πιθανά σχέδια εργασίας για μαθητές δημοτικού

Περιβαλλοντικά προγράμματα Αγωγής Υγείας Πολιτιστικών Θεμάτων Διαπολιτισμικής εκπαίδευσης Μουσειακής αγωγής 3.3. Κοινά σχέδια εργασίας παιδιών δημοτικού και γυμνασίου

Ευχαριστώ για την προσοχή σας