Χειμερινό Τρίμηνο 2005 Η ΒΙΒΛΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΝΗΛΙΚΩΝ

Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 05 Αρχές Ερμηνευτικής Ι

Εξηγητική και ερμηνευτική Εξηγητική Τι σήμαινε το κείμενο για αυτούς για τους οποίους γράφτηκε Ερμηνευτική Τι σημαίνει το κείμενο για μας σήμερα

Α’ ΜΕΡΟΣ ΕΞΗΓΗΤΙΚΗ

Εξηγητική: δηλ. πώς να διαβάζουμε το κείμενο σωστά 1) Θέτουμε ερωτήματα που έχουν να κάνουν με τα ιστορικά συμφραζόμενα 2) Θέτουμε ερωτήματα που έχουν να κάνουν με τα λογοτεχνικά συμφραζόμενα

Εξηγητική: α) το ιστορικό πλαίσιο Σε ποια εποχή και σε ποιον πολιτισμό εντάσσονται ο συγγραφέας και οι αναγνώστες του; Ποια ήταν η αφορμή για το συγκεκριμένο βιβλίο;

Εξηγητική: β) το λογοτεχνικό πλαίσιο Ποιο είναι το είδος του κειμένου;  Ιστορία-αφήγηση;  Ποίηση;  Επιστολή; Ποιος είναι ο στόχος του συγγραφέα - επί τη βάσει της συγκεκριμένης αφορμής που διαπιστώσαμε- ;

Εξηγητική: β) το λογοτεχνικό πλαίσιο Ποια η έννοια των λέξεων; Ποια η σωστή σύνταξή τους; Οι λέξεις έχουν νόημα μόνο μέσα σε προτάσεις, οι προτάσεις μέσα σε παραγράφους, οι παράγραφοι μέσα σε νοηματικές ενότητες. Συμφραζόμενα. Ποιος είναι ο ειρμός των σκέψεων του συγγραφέα;

Βοηθήματα για την εξηγητική Μια καλή μετάφραση (η μετάφραση είναι ήδη ερμηνεία), αν δεν γνωρίζουμε τις αρχαίες γλώσσες. Βιβλικό λεξικό Εγχειρίδιο της Βίβλου Ταμείο της Αγίας Γραφής Καλοί σχολιαστές

Παράδειγμα εξηγητικής: Επιστολές της ΚΔ

Τυπικά μέρη επιστολών  Όνομα συγγραφέα  Όνομα παραλήπτη  χαιρετισμός  προσευχή και ευχαριστία  κύριος μέρος  τελικός χαιρετισμός

Χαρακτηριστικό επιστολών: Συγκεκριμένη αφορμή Όλες οι επιστολές είναι συγγράμματα που προήλθαν από συγκεκριμένες περιστάσεις σε ένα συγκεκριμένο χώρο και χρόνο του 1ου αιώνα μετά Χριστόν. Συνήθως πρόκειται για κάποια λανθασμένη συμπεριφορά ή διδασκαλία σε κάποια εκκλησία, που έπρεπε να διορθωθεί. Συμπέρασμα: Δεν είναι έργα συστηματικής θεολογίας. Είναι θεολογία στην υπηρεσία μιας ιδιαίτερης ανάγκης.

Α’ Κορινθίους: Ένταξη στο ιστορικό και λογοτεχνικό πλαίσιο 1) Πληροφορίες για την Κόρινθο από Βιβλικό Λεξικό. 2) Ανάγνωση αρχικά ολόκληρου του βιβλίου: απόκτηση συνολικής εικόνας. 3) Χωρισμός της επιστολής σε θεματικές ενότητες και επανειλημμένη ανάγνωσή τους. 4) Κρατάμε σύντομες σημειώσεις από το κείμενο

Τι ερωτήσεις κάνουμε και τι λογής σημειώσεις κρατούμε; Ερώτηση: Ποιοι είναι οι παραλήπτες της επιστολής (Ιουδαίοι, Έλληνες, πλούσιοι, δούλοι κ.λπ ). Απάντηση: Κυρίως εθνικοί, λίγοι Ιουδαίοι. Πολλά εσωτερικά προβλήματα (ς’ 9-11, η’ 10, ιβ’ 2, ιγ’) Ερώτηση: Ποιες είναι οι διαθέσεις του Παύλου; Απάντηση: Άλλοτε τους επιπλήττει, άλλοτε τους προτρέπει, άλλοτε τους παρακαλεί. (δ’ 8-21, δ’ 14-17, ς’ 18-20) Ερώτηση: Αναφέρονται η αφορμή και οι σκοποί της επιστολής; Απάντηση: Ο Παύλος έχει ενημερωθεί για την εκκλησία της Κορίνθου από άτομα από την οικία της Χλόης (α’ 10-12, ε’ 1). Επίσης έχει λάβει επιστολή από την εκκλησία, όπου του έχουν θέσει ζητήματα, στα οποία απαντά. (ζ’ 1, ζ’ 25, ιβ’ 1, ις’ 1, ις’ 12).

Τι ερωτήσεις κάνουμε και τι λογής σημειώσεις κρατούμε; Ερώτηση: Ποιες είναι οι λογικές διαιρέσεις του κειμένου; Απάντηση:  Πρώτα έξι κεφάλαια Πρόβλημα διαίρεσης στην εκκλησία (α’ 10- δ’ 21) Πρόβλημα πειθαρχίας μέλους (ε’ 1-13) Πρόβλημα μηνύσεων (ς’ 1-11) Πρόβλημα πορνείας (ς’ 12-20)

Τι ερωτήσεις κάνουμε και τι λογής σημειώσεις κρατούμε;  Υπόλοιπα κεφάλαια Συμπεριφορά μέσα στον γάμο (ζ’ 1-24) Οι παρθένες (ζ’ 25-40) Ειδωλόθυτα (η’ 1- ια’ 1) Κάλυμμα γυναικών (ια’ 2-16) Καταχρήσεις στο Κυριακό Δείπνο (ια’ 17-34) Πνευματικά χαρίσματα (ιβ’ ιδ’) Σωματική ανάσταση πιστών (ιε’ 1-58) Λογία (ις’ 1-11) Επιστροφή Απολλώ (ις’ 12) Προτροπές και χαιρετισμοί (ις’ 13-24)

Πώς προχωρούμε στη μελέτη; Σκεπτόμαστε με βάση τις παραγράφους. Ρωτούμε:  Τι μας λέει σε αυτή την παράγραφο;  Γιατί το λέει στο σημείο αυτό;

Β’ ΜΕΡΟΣ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ

Κανόνας Πρώτος Ένα κείμενο δεν μπορεί να σημαίνει κάτι που δεν σήμαινε ποτέ είτε για τον αποστολέα είτε για τους παραλήπτες της επιστολής.  Παράδειγμα: Τι σημαίνει το «τέλειον» (Α’ Κορ. ιγ’ 10) για τους παραλήπτες της επιστολής;

Κανόνας Δεύτερος Όταν αντιμετωπίζουμε παρόμοιες καταστάσεις υπό παρόμοιες συνθήκες με τους παραλήπτες της επιστολής, ο λόγος του Θεού για μας είναι ο ίδιος όπως και σε εκείνους.  Παράδειγμα: «Πάντες ήμαρτον», «Κατά χάριν είσθε σεσωσμένοι διά της πίστεως», ισχύουν τόσο σε εκείνους όσο και σε εμάς.

Όταν ο λόγος του Θεού μιλά για καταστάσεις ανόμοιες με τις δικές μας (π.χ. το θέμα των ειδωλόθυτων) προσπαθούμε μετά από καλή εξήγηση του κειμένου να βρούμε ποια αρχή, ποιο αξίωμα, ποιο κριτήριο του λόγου του Θεού κρύβεται πίσω από την συγκεκριμένη συμβουλή του αποστόλου (π.χ. η αρχή του μη σκανδαλισμού των αδελφών). Κανόνας Τρίτος

Η αρχή αυτή που θα ανακαλύψουμε θα πρέπει και πάλι να εφαρμόζεται σε παρόμοιες καταστάσεις προς εκείνη για την οποία γράφτηκε (π.χ. την αρχή του σκανδαλισμού θα πρέπει να την εφαρμόζουμε σε καταστάσεις πραγματικά επιζήμιες για τους αδελφούς, όχι όταν απλώς ένας αδελφός θίγεται από κάτι).

Το πρόβλημα της πολιτισμικής σχετικότητας

Παρατήρηση 1η Πρέπει να διακρίνουμε ανάμεσα στον πυρήνα του μηνύματος της Βίβλου και ζητήματα που εξαρτώνται από αυτόν.  Παράδειγμα: Η δημιουργία, η πτώση,η λύτρωση, η Δεύτερη Έλευση ανήκουν στον πυρήνα του μηνύματος. Τα χαρίσματα ή το κάλυμμα των γυναικών στην περιφέρεια του μηνύματος.

Παρατήρηση 2η Πρέπει να διακρίνουμε ανάμεσα σε  ηθικά ζητήματα απόλυτα και  σε ηθικά ζητήματα που ίσως να διαφέρουν από πολιτισμό σε πολιτισμό.  Παράδειγμα: Η μοιχεία, η ομοφυλοφιλία είναι πάντοτε αμαρτίες. Το κάλυμμα της γυναίκας, φαίνεται πως είναι θέμα πολιτισμού. Επίσης η κατανάλωση ειδωλοθύτων που πουλιούνται στην αγορά είναι θέμα χρήσης και κατάχρησης.

Παρατήρηση 3η Σε ορισμένα σημεία η ΚΔ κρατά ομοιόμορφη στάση, σε άλλα όμως, φαίνεται να διαφοροποιείται κατά περίπτωση. Παράδειγμα: Η ΚΔ κρατά ομοιόμορφη στάση κατά του φόνου, της κλοπής κ.λπ. Όσον αφορά όμως τη διακονία των γυναικών μάλλον όχι: Ρωμ. ις’ 1-2: η Φοίβη είναι διακόνισσα Ρωμ. ις’ 3: η Πρίσκιλλα συνεργάτις του Παύλου Πράξ. κα’ 8: θυγατέρες του Άγαβου προφητεύουν Πράξ. ιη’ 26: η Πρίσκιλλα και ο Ακύλας διδάσκουν τον Απολλώ Α’ Τιμ. β’ 11-12: Απαγόρευση σε γυναίκες να διδάσκουν

Παρατήρηση 4η Πρέπει να διακρίνουμε τις αρχές της ΚΔ από τις συγκεκριμένες εφαρμογές τους.  Παράδειγμα: Η αρχή της σεμνότητας στην ενδυμασία είχε άλλη εφαρμογή τότε και άλλη σήμερα.

Παρατήρηση 5η Πρέπει να προσδιοριστεί με προσοχή ποιες επιλογές είχε ένας συγγραφέας της ΚΔ στο πλαίσιο του πολιτισμού του.  Παράδειγμα: Οι συγγραφείς της ΚΔ καταδικάζουν την ομοφυλοφιλία. Όχι όμως και τη δουλεία.

Παρατήρηση 6η Πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τις διαφορές του 1ου αι. μ.Χ. από τον 21ο αι. μ.Χ.  Παράδειγμα: Ο Παύλος στη Ρωμ. ιγ’ 1-7 μιλά μόνο για την υποταγή στην εξουσία. Τότε βέβαια υπήρχε αυτοκράτορας. Σήμερα, ωστόσο, στα δημοκρατικά πολιτεύματα έχουμε τη δυνατότητα να αναθεωρούμε τους κακούς νόμους και να μην ψηφίζουμε κακούς πολιτικούς.

Βιβλιογραφία G. Fee – D. Stuart, Ανακαλύπτοντας τον πλούτο της Αγίας Γραφής (Εκδ. Ο Λόγος)

Προσευχή και περισυλλογή Ευχαριστία Για όσους κοπιάζουν, ώστε να ερμηνεύεται σωστά ο λόγος του Θεού. Δέηση Για σοφία στη μελέτη του λόγου του Θεού, έτσι ώστε ο Λόγος του Θεού να ορθοτομείται.