Η ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΑΙΓΥΠΤΟ 5ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Α’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-12 Η ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΑΙΓΥΠΤΟ

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ

…. Η γοητεία των ταξιδιών, η ανάγκη για εξερεύνηση και γνώση, η ασίγαστη δίψα για περιπλάνηση, η μαγεία του έναστρου νυχτερινού θόλου….. Οδήγησαν στις πρώτες προσπάθειες αποκρυπτογράφησης των άστρων ……… …. Ερατοσθένης, Αρίσταρχος, ίππαρχος, Θαλής, Πυθαγόρας, Αναξίμανδρος…..

ΒΗΜΑ Ή ΑΛΜΑ; …ΜΕΓΑΛΗ ΑΡΚΤΟΣ, ΜΙΚΡΗ ΑΡΚΤΟΣ, ΠΛΕΙΑΔΕΣ, ΥΑΔΕΣ, ΣΕΙΡΙΟΣ, ΩΡΙΩΝΑΣ … ΔΕΚΑΔΕΣ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΣΤΑ ΝΑΥΤΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ… Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΝΕΙ ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΒΗΜΑ….. ΑΠΌ ΤΗ ΓΗ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ … Ή ΜΗΠΩΣ ΑΛΜΑ ;

Ο Όμηρος, στον κατ' εξοχήν ναυτικό του κώδικα την Οδύσσεια αναφέρει χαρακτηριστικά πως "η σοφή Θεά (Αθηνά) συμβούλεψε τον Οδυσσέα να κρατάει τη Μεγάλη Άρκτο στο αριστερό του χέρι, κατά τη διάρκεια της επιστροφής του από το νησί της Καλυψώ". Ο Ησίοδος, στο έργο του "Έργα και Ημέραι", γράφει απευθυνόμενος στον αδελφό του Πέραση: "Και αν σε κατέχει ο πόθος για επικίνδυνα ταξίδια θα πρέπει να γνωρίζεις πως όταν οι Πλειάδες (η γνωστή Πούλια) φεύγοντας από τον ανδρειωμένο Ωρίωνα πέφτουν στην ανταριασμένη θάλασσα, τότε πια σηκώνονται φουρτούνες από κάθε είδους ανέμους. Τότε λοιπόν να μην έχεις πια καράβια στη μαύρη θάλασσα, αλλά να καλλιεργείς τη γη όπως σε συμβούλεψα." Ο πατέρας της αστρονομίας, ο Ίππαρχος (190-120 π.Χ.), έφτιαξε τον πρώτο κατάλογο των αστερισμών με 1022 ορατά άστρα. Ο κατάλογος αυτός δεν υπάρχει σήμερα, πλην όμως διασώθηκε ένας παρόμοιος του Κλαύδιου Πτολεμαίου (2ος μ.Χ. αιώνας). Σε αυτόν αναφέρει τους 48 μέχρι τότε γνωστούς αστερισμούς .

ΑΡΧΑΙΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Υπολογιστής των Αντικυθήρων: Ίσως το πιο διάσημο όργανο πρωτοποριακό και μεγάλης ακρίβειας. Πιθανολογείται ότι τον εφεύρε ο Αρχιμήδης ή κάποιος μαθητής του Ποσειδωνίου. Ο υπολογιστής που βρέθηκε το 1900 στο βυθό των Αντικυθήρων, ήταν ένας ημερολογιακός μηχανισμός που έδειχνε τις κινήσεις του Ήλιου, της Γης και της Σελήνης σε διάφορες φάσεις. Η κατασκευή του ανάγεται στον 1o π.X. αιώνα. Σκάφη, ουράνια σφαίρα, αστρολάβος, γνώμονας, ηλιακό ρολόι, διόπτρα κ.α. ήταν τα πιο γνωστά αστρονομικά όργανα στην αρχαιότητα.

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΩΝ Οι αρχαίοι έδωσαν ονόματα σε ορισμένους αστέρες και πολλά από αυτά τα ονόματα διατηρούνται και στις μέρες μας.  Μια εικόνα αρκούδας έχει συνδεθεί με τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου, από την Εποχή των Πάγων. Οι αρχαίοι Βαβυλώνιοι και Αιγύπτιοι είχαν τις εικόνες των αστερισμών πριν από τους Έλληνες. Σε μερικές περιπτώσεις συμφωνούσαν με τους μετέπειτα αστερισμούς των Ελλήνων ενώ σε άλλες περιπτώσεις δεν υπήρχε συμφωνία. Ωστόσο, υπάρχουν οι πρόσφατες εικόνες αστερισμών που πρέπει να πούμε πως παριστούν ένα διαφορετικό από το προηγούμενο κομμάτι του Ουρανού. Ο αστερισμός Κόμη της Βερενίκης είναι αναγνωρισμένος από Έλληνες και Ρωμαίους. Ο αστέρας Κάνωβος ήταν ο χαμηλότερος αστέρας για τους Αρχαίους Έλληνες. Οι Αρχαίοι Ποιητές ταύτισαν το Γαλαξία με το «Μονοπάτι των Θεών»

Η ΑΣΠΙΔΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ,ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ, Η ΑΣΠΙΔΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ,ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΔΑ,

Η ΑΣΠΙΔΑ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΑ Στο έπος, ο Αχιλλέας έχει χάσει την πανοπλία του, μετά το δανεισμό της στον σύντροφό του, τον Πάτροκλο. Ο Όμηρος δίνει μια λεπτομερή περιγραφή των εικόνων που κοσμούν τη νέα ασπίδα. Ξεκινώντας από το κέντρο της ασπίδας κινείται προς τα έξω, από κύκλο σε κύκλο, και η ασπίδα περιγράφεται ως εξής: Η γη, ο ουρανός και θάλασσα, ο ήλιος, το φεγγάρι και οι αστερισμοί (484-89) "Δύο όμορφες πόλεις γεμάτες από ανθρώπους": στη μία, ένας γάμος και μια δίκη λαμβάνουν μέρος (490-508), ενώ η άλλη, πολιορκείται από έναν στρατό, όπου η ασπίδα δείχνει μια ενέδρα και μια μάχη (509 - 540) . Ένα πεδίο που καλλιεργείται για τρίτη φορά (541-549). Την ιδιοκτησία ενός βασιλιά, όπου η συγκομιδή του αποκομίζεται (550-560). Ένα αμπέλι που άνθρωποι μαζεύουν σταφύλια (561-572).

ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Η αρχαία Αιγυπτιακή αστρολογία σύμφωνα με τις ιστορικές μελέτες φαίνεται να εμφανίζεται στα μέσα της τρίτης π.Χ. χιλιετίας. Η προέλευση της ανάγεται στον πολιτισμό της αρχαίας Βαβυλώνας, από τον οποίο οι Αιγύπτιοι, απορρόφησαν βαθιές γνώσεις, τις οποίες εξέλιξαν και εμβάθυναν πολύ περισσότερο. Οι Αιγύπτιοι έδωσαν μυθικές έως και θεϊκές διαστάσεις στους «δείκτες» του ουράνιου θόλου, και αποκρυπτογράφησαν τις θετικές και αρνητικές ενέργειες που εξέπεμπαν τα αστρονομικά φαινόμενα εκείνης της εποχής, και ανέλυσαν τον τρόπο που επηρέαζαν την μοίρα και το πεπρωμένο των ανθρώπων. . Το έτος 10500 π.Χ., η διάταξη των τριών πυραμίδων τής Γκίζας αντιστοιχεί στη θέση που είχαν τα τρία άστρα του Ωρίωνα, του αστερισμού που οι Αιγύπτιοι ταύτιζαν με τον Όσιρι, θεό της ανάστασης Άλλες δύο ενδείξεις αφορούν στη Σφίγγα, ο προσανατολισμός της οποίας, πάντα σύμφωνα με τους δύο συγγραφείς, ίσως καθορίστηκε έτσι ώστε να δείχνει την ανατολή του ήλιου στο ζώδιο του Λέοντα (ζώο που αναπαριστά η Σφίγγα).

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΒΟΡΤΕΛΙΝΑΣ ΗΛΙΑΣ ΣΟΥΡΒΙΝΟΣ ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΜΠΟΛΙΤΗΣ ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΒΡΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΡΚΟΥΛΟΥ ΚΑΣΣΗ ΠΑΝΔΗ ΔΙΑΜΑΝΤΙΑ ΚΙΤΣΟΥΛΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΟΥΜΟΥΡΗ ΕΛΕΝΗ ΚΑΙΣΑΡΗ ΣΗΛΙΑ ΠΡΟΝΤΑ ΜΕΓΚΗ ΣΤΑΥΡΟΥ ΗΦΑΙΣΤΙΩΝΑΣ ΛΕΛΑΙ ΑΝΤΖΕΛΑ ΦΑΡΜΑΚΗ ΔΩΡΑ