ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΈΝΑ ΦΑΣΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ (A SPECTUM OF INTEROPERABILITY) Βαρειά Βασιλική (Β ) Βαρειά Βασιλική (Β ) Μωραΐτη Μαρία (Β ) Μωραΐτη Μαρία (Β )

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΟΡΟΣ: Η ικανότητα ενός συστήματος ή ενός προϊόντος να συνεργάζεται με άλλα συστήματα ή προϊόντα χωρίς την ανάγκη ιδιαίτερης προσπάθειας από την πλευρά των εμπλεκόμενων μερών! ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ: ΟΡΙΣΜΟΣ: ΟΡΙΣΜΟΣ: Η ικανότητα των ψηφιακών βιβλιοθηκών να ανταλλάσσουν και να μοιράζονται τα έγγραφα, τις ερωτήσεις και τις υπηρεσίες. Επιπλέον, είναι η δυνατότητα να παραχθεί μια ενιαία άποψη σχετικά με πολλά διαφορετικά τμήματα βιβλιοθηκών χωρίς θυσία της αυτονομίας.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ «ΥΠΟΒΑΘΡΟ» NSDL Το NSDL αποτελεί το υπόβαθρο της διαλειτουργικότητας. Βοηθά για να «χτιστεί» μια ψηφιακή βιβλιοθήκη. Χρηματοδοτείται από το NSF, που είναι επιστημονικό τμήμα προπτυχιακής εκπαίδευσης. Το NSDL,το NSF, τα μαθηματικά και η Εφαρμοσμένη Μηχανική επιδιώκουν να δημιουργήσουν και να αναπτύξουν μια Εθνική Ψηφιακή Ενισχυτική Επιστήμη Βιβλιοθηκών και να στηρίξουν την εκπαίδευση τεχνολογίας σε όλα τα επίπεδα.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΤΟΥ NSDL Συλλογές π.χ. Μαθηματικά, Βιολογία. Στόχοι συλλογών: Συντήρηση συλλογών Συντήρηση συλλογών Χαμηλό κόστος Χαμηλό κόστος Επέκταση Επέκταση Αυτόματη δημιουργία Αυτόματη δημιουργία Άλλοτε καλύπτουν μεγάλο χώρο του ιστοχώρου και άλλοτε μικρό. Υλικό χωρίζεται σε 3 κατηγορίες: Επιστήμη και τεχνολογική πληροφόρηση Υλικό χρησιμοποιούμενο στην εκπαίδευση Υλικό προσαρμοσμένο στην εκπαίδευση. Στόχος είναι η πρόσβαση στα υλικά των συλλογών και η εμφάνιση τους ως ενιαία ψηφιακή βιβλιοθήκη. Συντονισμένα πρωτόκολλα και πρότυπα διευκολύνουν την διαλειτουργικότητα τους.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ : Η Διαλειτουργικότητα είναι πιο σύνθετη στις ψηφιακές βιβλιοθήκές. Η ανάπτυξη τους στηρίζεται στη θέληση μικρών ανεξάρτητων βιβλιοθηκών να μπουν στο σύστημα, να δώσουν υλικό και να εμπλουτίσουν το δικό τους. Βασικός στόχος είναι να χτιστούν οι συνεπείς υπηρεσίες για το χρήστη. Ο στόχος αυτός συνεπάγεται οργάνωση, συνεργασία, συμφωνία.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΕΙΝΑΙ: Τεχνικές Συμφωνίες:όπως σχήματα, πρωτόκολλα, συστήματα ασφαλείας. Ικανοποιημένες Συμφωνίες:όπως στοιχεία και μεταδεδομένα που περιλαμβάνουν σημασιολογικές συμφωνίες για την ερμηνεία πληροφοριών. Οργανωτικές Συμφωνίες: όπως βασικούς κανόνες για την πρόσβαση και συντήρηση των συλλογών και των υπηρεσιών.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ  Το 1998 προτάθηκε ότι η διαλειτουργικότητα θα μπορούσε να αναλυθεί με τη σύγκριση του κόστους ενάντια στη λειτουργία! Το πρότυπο βασισμένο σε αυτή την πρόταση περιγράφηκε το  Βασικό είναι για όλους τους συμμετέχοντες να συμφωνούν στη χρήση ίδιων προτύπων.  Όλες οι ψηφιακές βιβλιοθήκες θα πρέπει να χρησιμοποιούν κοινά πρότυπα. Έτσι, ναι μεν θα παρέχεται πολύτιμη λειτουργία, αλλά με το ανάλογο κόστος.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ  Φορέας της διαλειτουργικότητας είναι το πρότυπο.  Οι βιβλιοθήκες έχουν αναπτύξει πλαίσιο για διαλειτουργικότητα βασισμένο στο πρωτόκολλο Z39.50, Anglo-American Cataloguing και MARC 21. Ο συνδυασμός προτύπων παρέχει άριστη επιλογή αλλά υψηλό κόστος. Εκτός αν μια οργάνωση έχει μεταδεδομένα.  Περισσότερες βιβλιοθήκες χρησιμοποιούν πρότυπα όπως το HTTP και XTML λόγω χαμηλού κόστους.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΕΠΙΠΕΔΑ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Ομοσπονδία:συμφωνούν οι υπηρεσίες τους να προσαρμοστούν σε ορισμένες προδιαγραφές, π.χ. ADEPT. Συγκομιδή. Ρόλος να μπορεί κάθε ψηφιακή βιβλιοθήκη να καθιστά τα μεταδεδομένα διαθέσιμα με απλό σχήμα ανταλλαγής. π.χ. OAI που είναι βασισμένο γύρω από την έννοια της συγκομιδής. Συλλογή:συγκέντρωση και αναζήτηση πληροφοριών, π.χ. RESEARCH INDEX.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ 1.Υλικολογισμικό. Στόχος να παρασχεθεί υψηλότερο επίπεδο αφαίρεσης για διαλειτουργικότητα. 2.Πρότυπο πληροφοριών:καθορισμός προτύπων αντικειμένων. 3.Διαχείριση πληροφοριών: π.χ. επιλογή μιας ποικιλίας υπηρεσιών για να υποβληθεί σε επεξεργασία κατάλληλα ένα έγγραφο. 4.Διαχείριση πνευματικής υπηρεσίας: ζητήματα για πνευματική ιδιοκτησία συζητούνται στη «Λευκή Βίβλο» της ομάδας EE-NSF. 5.Κοινωνικοί προβληματισμοί: εστιάζουμε στις ανάγκες των χρηστών.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΔΙΑΛΕΙΤΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Είναι το SDLIP (Symbol Digital Library Interoperability Protocol). 1.Πακέτα λογισμικού 2.Πρωτόκολλα «Υλικολογισμικό Αναζήτησης» «Υλικολογισμικό Αναζήτησης»:αρμόδιο για την μεταφορά των ερωτήσεων και των αποτελεσμάτων, διαπραγμάτευση παραμέτρων και των αλληλεπιδράσεων αναζήτησης, π.χ. Z39.50.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Το NSDL ασκεί επιρροή στην υϊοθέτηση των κατάλληλων μεταδεδομένων που θα μπορούν να υϊοθετηθούν από οποιαδήποτε βιβλιοθήκη. Σχήματα μεταδεδομένων  είδη τυποποίησης  Dublin Core  MARC 21  EAD  FEDC… Κατηγορίες μεταδεδομένων: 1.Συλλογή-ισόπεδα μεταδεδομένα 2.Αρχικά στοιχεία-ισόπεδα αρχεία 3.Ομαλοποιημένα στοιχεία-οριζόντια αρχεία. Αποθήκη μεταδεδομένων: αποθηκεύονται τα μεταδεδομένα από όλες τις συλλογές και τίθενται στη διάθεση των υπηρεσιών της NSDL.

ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Για την ανάπτυξη του φάσματος της διαλειτουργικότητας πρέπει να αντιμετωπιστούν δυο προκλήσεις ΚόστοςΛειτουργία. Η τροφή για την ανάπτυξη και συντήρηση των ψηφιακών βιβλιοθηκών είναι η ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ