Αυτοανοσίες και Σκλήρυνση κατα Πλάκας Νάνσυ Λαμπριανίδη, PhD

Τί είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα; Είναι ασθένειες που προκύπτουν γιατί το σώμα μας επιτίθεται και καταστρέφει τα δικά του κύτταρα και όργανα. 

Ποιά είναι η συχνότητα; Υπολογίζεται ότι περίπου 5% του πληθυσμού πάσχει από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα - 1 στους 10 πολίτες στην Ε.Ε. Η αυτοανοσία είναι η κύρια αιτία χρόνιων ασθενειών και επηρεάζει την υγεία περισσότερων ανθρώπων απ’ ότι τα καρδιακά νοσήματα ή ο καρκίνος. Γυναίκες > Άνδρες Γυναίκες στην ηλικία τεκνοποίησης. Άτομα με κληρονομικό ιστορικό. Ορισμένα αυτοάνοσα νοσήματα εμφανίζονται συχνότερα σε ορισμένους πληθυσμούς.

Αιτία; 

Συστηματικά αυτοάνοσα νοσήματα Οργανοειδικά αυτοάνοσα νοσήματα Ερυθηματώδης λύκος Σκλήρυνση κατα πλάκας Ρευματοειδής αρθρίτιδα Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 Σκληρόδερμα Νόσος του Crohn Σύνδρομο Sjogren Νόσος του κινητικού νευρώνα (αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση)

Η σχέση μεταξύ των διάφορων αυτοάνοσων νοσημάτων Σήμερα η ιατρική παρέχει βασικές γνώσεις σε σχέση με τα αυτοάνοσα νοσήματα Οι ειδικοί δεν είναι γενικώς εξοικειωμένοι με τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διάφορων αυτοάνοσων νοσημάτων και τις εξελίξεις στη θεραπεία πέραν της σφαίρας της ειδικότητάς τους. Αρκετά αυτοάνοσα νοσήματα μοιράζονται κοινά συμπτώματα κι έτσι η διάγνωσή τους καθίσταται αρκετά δύσκολη. Μπορεί επίσης να εκδηλώνονται ταυτόχρονα περισσότερα από ένα αυτοάνοσα νοσήματα, ιδιαίτερα στον ερυθηματώδης λύκο. Αρκετές έρευνες συνήθως αφορούν μεμονωμένες ασθένειες και έχουν περιορισμένο σκοπό.

Τί ακριβώς συμβαίνει;

Παθογενετικά αντισώματα Τα αντισώματα είναι ουσίες που παράγουν εξειδικευμένα κύτταρα του οργανισμού μας, ως άμυνα εναντίον βλαπτικών παραγόντων του περιβάλλοντος που εισέρχονται στον οργανισμό μας. Οι παράγοντες αυτοί είναι συνήθως μικρόβια, ιοί και συστατικά των μικροβίων και των ιών και τα αντισώματα που δημιουργούνται έχουν σκοπό να τα καταπολεμήσουν. Τα προστατευτικά αυτά αντισώματα εξακολουθούν να παράγονται για αρκετά χρόνια μετά την επαφή με τον ξένο οργανισμό. Υπάρχουν κάποια αυτοαντισώματα τα οποία βρίσκονται σε χαμηλούς τίτλους και λειτουργούν κάτω από φυσιολογικές συνθήκες. Τα κύτταρα μπορούν μερικές φορές να ΄΄ξεγελαστούν΄΄ και να φτιάξουν αντισώματα εναντίον κυττάρων του ίδιου του οργανισμού.   Η παρουσία αυτών των αυτοαντισωμάτων στον οργανισμό μπορεί να είναι από αθώα μέχρι σημαντική, ανάλογα με τα κύτταρα εναντίον των οποίων δημιουργούνται.

Η ύπαρξη αυτοαντισωμάτων στην ΣΚΠ Η ύπαρξη αυτών των αντισωμάτων είναι πάντα ουσιαστική σε περιπτώσεις που έχουμε νευρολογικές παθήσεις, όπως η σκλήρυνση κατα πλάκας, όχι μονο στην αιτιολογία αλλά και στην εξέλιξη της ασθένειας. Διάφορα αυτοαντιγόνα, δηλαδή πρωτεΐνες όπως η μυελίνη, ίσως να εμπλέκονται με την αιτιολογία της ασθένειας. Τα αντιφωσφολιπιδικά αντισώματα είναι αυτοαντισώματα, τα οποία στρέφονται κατά αρνητικά φορτισμένων φωσφολιπιδίων και έχουν κλινική σημασία σε κάποιες αυτοάνοσες ασθένειες.

Ερευνητικά ενδιαφέροντα Μελέτη της δράσης των αυτοαντισωμάτων που συναντούμε στα αυτοάνοσα νοσήματα. Ανίχνευση αυτοαντισωµάτων που φαίνεται να αναγνωρίζουν φωσφολιπίδια, μέρος των κυτταρικών μεμβρανών, όπως η καρδιολιπίνη. Τα αποτελέσματα θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε και να συσχετίσουμε ποιά αυτοαντισώµατα ίσως να εμπλεκονται με την πρόκληση της σκλήρυνση κατά πλάκας σε ένα άτομο.

Μεθοδολογία -1 Θα εξετάσουμε σε ορό και τις επιδράσεις έναντι αντιγόνων που συχνά συναντούμε σε αυτοάνοσες νόσους. Aιμοσφαίρια Ορός – περιέχει αντισώματα

Μεθοδολογία -2 Βιοχημικές τεχνικές όπως η μέθοδος ELISA Η ποιοτική ανάλυση παρέχει απλά ενδείξεις για την ύπαρξη θετικού ή αρνητικού αποτελέσματος σε ένα δείγμα. Η ποσοτική ανάλυση στηρίζεται στη μέτρηση της οπτικής πυκνότητας του δείγματος και στη σύγκριση αυτής με μια πρότυπη καμπύλη, για να προσδιοριστεί η συγκέντρωση του αντισώματος στο δείγμα.

Μελέτη στα αστροκύτταρα Τα αστροκύτταρα είναι στηρικτικά κύτταρα του νευρικού συστήματος και θρέφουν τους νευρώνες. Διαθέτουν αστεροειδές σχήμα. Λαμβάνουν μέρος και σε πολύπλοκες διαδικασίες του ανοσοποιητικού συστήματος. Ποιές είναι οι επιδράσεις αυτοαντισωμάτων που έχουν απομονωθεί από ασθενείς στα αστροκύτταρα;

Πώς η έρευνα θα βοηθήσει τον ασθενή; Σήμερα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα από όσα γνωρίζαμε πριν από μερικά χρόνια. Προσδοκούμε τα αποτελεσματα να βοηθήσουν στην κατανόηση της ασθένειας. Θα δημιουργήσουν προοπτική για την ανάπτυξη ισχυρών βιολογικών δεικτών.

Ευχαριστίες Όλους τους ασθενείς Δρ. Μάριος Παντζαρής Τμήμα Ιολογίας, Δρ. Χριστίνα Χριστοδούλου