Το φαινόμενο e-book Εργασία στο μάθημα «Ηλεκτρονική Δημοσίευση» Πέτρος Πυλαρινός Ιούνιος 2004

Ιστορική Αναδρομή 1/ – ο Αμερικανός Vanevar Bush οραμα- τίζεται μία συσκευή με δυνατότητα ψηφιακής αποθήκευσης δεδομένων και αναπαραγωγής τους ως κειμένου με υπερσυνδέσμους 1968 – ο Alan Key κατασκευάζει το Dynabook, το πρώτο βιβλίο – υπολογιστή, μεγέθους Α4, μικρού βάρους και επαρκούς αποθηκευτικής ικανότητας

Ιστορική Αναδρομή 2/ – “The hitch-hikers guide to the galaxy” του Douglas Adams είναι το πρώτο μυθιστόρη- μα που παρουσιάστηκε ποτέ σε ηλεκτρονική μορφή “Riding the bullet” του Stephen King – το πρώτο e-book με τη μορφή που το γνωρίζουμε σήμερα. Κλειδωμένο pdf αρχείο, αναγνώσιμο μόνο από Η/Υ. Η εκτύπωσή του δεν ήταν δυνα- τή

Το φαινόμενο e-book Ψηφιακή εκδοχή έκδοσης του βιβλίου Ανήκει τεχνολογικά στο χώρο της ηλεκτρονι- κής δημοσίευσης Παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά του συμ- βατικού βιβλίου Προσεγγίζει την έννοια των πολυμέσων με τη δυνατότητα ύπαρξης εικόνας, ήχου και υπερ- συνδέσμων

Πλεονεκτήματα 1/3 Ευκολία διάθεσης Δε χρειάζονται παραδοσιακά μέσα μεταφοράς, ούτε καν ράφια για την τοποθέτησή τους Διανέμονται απλά και εύκολα μέσω Διαδικτύου Διατηρούνται σε μέσα ψηφιακής αποθήκευσης υλικού (δισκέτες, cd, dvd, σκληρός δίσκος) Κόστος παραγωγής Ελαχιστοποίηση

Πλεονεκτήματα 2/3 Παρακάμπτονται τα στάδια εκτύπωσης, βιβλιο- δεσίας, αποθήκευσης, μεταφοράς Παρακάμπτεται το χαρτί ως μέσο αποτύπωσης Ένα ηλεκτρονικό αρχείο παράγεται με μηδαμινό ως ανύπαρκτο κόστος Αύξηση ελέγχου Ο εκάστοτε συγγραφέας επιλέγει αν θα προωθεί ο ίδιος τα έργα του ή κάποιος δικτυακός διαθέ- της

Πλεονεκτήματα 3/3 Επιτρέπουν στον αναγνώστη Σύνδεση με λεξικά και θησαυρούς Εύκολη μεταφορά πολλών τίτλων Άμεση απόκτηση με download

Μειονεκτήματα Αρκετά σοβαρά για να μην επιτρέπουν ακόμα την ευρεία διάδοση και υπερίσχυσή τους έναντι των συμβατικών Ακριβές πλατφόρμες ανάγνωσης Ποικιλία διαφορετικών μορφοτύπων Πνευματικά δικαιώματα και εξασφάλιση νόμι- μης απόκτησης και χρήσης (DRM)

Μορφότυπα & Λογισμικό 1/5 Η ποικιλομορφία μορφοτύπων έκδοσης και λογισμικού ανάγνωσης είναι από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν Προκύπτει από την ύπαρξη πολλών ανταγωνι- στικών μεταξύ τους εταιρειών, που προσπα- θούν να υπερισχύσουν στην αγορά Έλλειψη συνεννόησης και συνεργασίας Φαινόμενα πλήρους ασυμβατότητας

Μορφότυπα & Λογισμικό 2/5 Ζημιωμένοι βγαίνουν οι χρήστες – αναγνώστες Συνηθέστερα μορφότυπα και λογισμικά:.html: αναγνώσιμο από απλούς φυλλομετρητές, όπως ο Internet Explorer.pdf: αναγνώσιμο από Η/Υ και PDA με τη βοήθεια του δωρεάν παρεχόμενου Adobe Reader. Υπάρχει και έκδοση εξειδικευμένη στην ανάγνωση e-books, που επιτρέπει φωνητική α- ναπαραγωγή του αρχείου

Μορφότυπα & Λογισμικό 3/5.lit: αναγνώσιμο από Η/Υ ή Pocket PC με τη χρήση του Microsoft Reader. To λογισμικό διανέμεται δωρεάν, καθώς και μία επέκτασή του για φωνητική αναπαραγωγή κειμένου.pdb: αναγνώσιμο μόνο από το λογισμικό Palm Reader, που κυκλοφορεί δωρεάν σε δύο εκδό-σεις, μια για Η/Υ και μία για PDA.klm: αναγνώσιμο από το λογισμικό Hiebook Reader για Η/Υ, είτε από την ομώνυμη πλατφόρμα

Μορφότυπα & Λογισμικό 4/5.prc: αναγνώσιμο από το λογισμικό Mobipocket Reader, συμβατό με Η/Υ και κάθε πλατφόρμα ανάγνωσης. Και αυτό διατίθεται δωρεάν.seb: για χρήση αποκλειστικά με την πλατφόρμα Franklin eBookman, η οποία όμως έχει τη δυνατό- τητα ανάγνωσης html αρχείων. Δε συναντάται έκδο- ση για Η/Υ.tk3: αναγνώσιμο μόνο από τον tk3 Reader, λογισμικό που ειδικεύεται στα ηλεκτρονικά βιβλία με πολυμεσικές εφαρμογές

Μορφότυπα & Λογισμικό 5/5 Η αγορά των ηλεκτρονικών βιβλίων σήμερα διακρίνεται από έλλειψη διαλειτουργικότητας Η πρόσβαση περιορίζεται και εξαρτάται από μία πληθώρα λειτουργικών συστημάτων και εξοπλισμού hardware Τα ηλεκτρονικά βιβλία έχουν χαρακτηριστεί ως ηλεκτρονικά νησιά με αδυναμία επικοινωνίας μεταξύ τους

Παγκόσμιο πρότυπο Η δεδομένη πραγματικότητα στο χώρο των ηλεκτρονικών βιβλίων προεξοφλεί την ανάγκη εδραίωσης ενός κοινού, ευρείας αποδοχής προτύπου Ανάγκη επίλυσης των προβλημάτων διαλει- τουργικότητας που αντιμετωπίζουν τόσο οι τελικοί χρήστες, όσο και οι εκδότες στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής δημοσίευσης

Προαπαιτούμενα προτύπου 1/3 Τυπογραφική πληρότητα Ανάγκη για πλούσια και ποιοτική παρουσίαση Ενσωμάτωση πολύπλοκων γραφικών αναπαρα- στάσεων και multimedia επιλογών Προσαρμοστικότητα Βέλτιστη δυνατή αναπαράσταση κειμένου αν- εξαρτήτως συσκευής ανάγνωσης Παραμετροποιήση τυπογραφικών ρυθμίσεων

Προαπαιτούμενα προτύπου 2/3 Προσβασιμότητα Πρόβλεψη για αναπαραγωγή κειμένου με τρό- πους πέραν του παραδοσιακού οπτικού Φωνητική αναπαραγωγή ή σύστημα Braille Διεθνής εφαρμογή Πρέπει να υποστηρίζει την αναπαράσταση κάθε γλώσσας και τη χρήση όλων των γνωστών τυπο- γραφικών χαρακτήρων

Προαπαιτούμενα προτύπου 3/3 XML συμβατότητα Η βιομηχανία της ηλεκτρονική δημοσίευσης κινείται σταθερά προς τη χρησιμοποίηση της XML γλώσσας Δυνατότητες DRM Η ενσωμάτωση μηχανισμών προστασίας του περιεχομένου είναι προαπαιτούμενη από την πλευρά των εκδοτών

OEBPS 1/2 Open E-Book Publication Structure Εφαρμογή του Open E-Book Forum, ανεξάρ- τητου και αφιλοκερδούς οργανισμού Υποστηρίζεται από πολλές εταιρείες με διαφο- ροποιούμενα και συγκρουόμενα πολλές φορές συμφέροντα Εργαλείο οργάνωσης XML αρχείων που περι- έχουν χαρακτηριστικά ηλεκτρονικού βιβλίου

OEBPS 2/2 Αποσκοπεί στη δυναμική και ποιοτική e-book αναπαράσταση τέτοιων XML αρχείων Εκπληρώνει όλα τα προαναφερθέντα προαπαι- τούμενα ζητήματα

DRM 1/4 Η διαχείριση των δικαιωμάτων των ηλεκτρο- νικών αρχείων ταλαιπωρεί τα e-books όσο και κάθε άλλο ψηφιακό τεκμήριο Η ευκολία αντιγραφής τους δημιουργεί συνθή- κες προβληματικές ως προς τη διακίνηση και νόμιμη χρήση τους Θίγονται τα δικαιώματα όσων συμμετέχουν στην παραγωγή και διακίνηση των προϊόντων

DRM 2/4 Το DRM ξεκινά από τη στιγμή δημιουργίας ενός ηλεκτρονικού βιβλίου και το ακολουθεί στη διαδικασία διακίνησης και κατανάλωσής του Εφαρμόζεται με διάφορες πρακτικές κλειδώ- ματος του περιεχομένου του βιβλίου Για τον σκοπό αυτό έχουν αναπτυχθεί πολλές εταιρείες και προγράμματα, που προσφέρουν ισάριθμες λύσεις, λιγότερο ή περισσότερο επιτυχημένες

DRM 3/4 Ένας δημιουργός ή εκδότης μπορεί να περι- ορίσει την πρόσβαση σε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο όπως αυτός θέλει Το βιβλίο μπορεί να μην είναι προσβάσιμο από άλλους πλην του νόμιμου αποδέκτη Είναι δυνατό να διατηρούνται περιορισμοί στη χρήση και μετά το ξεκλείδωμα του βιβλίου, πρακτική που συνεισφέρει στην πιο σφαιρική προστασία του αντικειμένου

DRM 4/4 Η πρακτική του DRM για τα ηλεκτρονικά βιβλία βρίσκει καλύτερη εφαρμογή στις λεγόμενες αφοσιωμένες πλατφόρμες ανάγνωσης

Επίλογος – Προοπτικές 1/3 Τα e-books αποτελούν πρωτοφανή επανάσταση στον χώρο του βιβλίου Η εμπειρία της ανάγνωσης γνωρίζει ριζικές αλλαγές και διανθίζεται με ανύπαρκτες στο παρελθόν δυνατότητες Αλλάζει όλο το κύκλωμα παραγωγής και διακί- νησης των βιβλίων Προέχει η αποκρυστάλλωση της e-book τεχνο- λογίας και η εδραίωση κοινού προτύπου

Επίλογος – Προοπτικές 2/3 Τα e-books προβλέπεται να κατακτήσουν το αναγνωστικό κοινό Παρατηρείται συνεχής βελτίωση και τελειο- ποίηση των σχετικών συσκευών ανάγνωσης Ένας από τους πιο υποσχόμενους τομείς εφαρ- μογής της e-book τεχνολογίας είναι η παιδεία Πιλοτικά προγράμματα αντικατάστασης των σχολικών εγχειριδίων με αντίστοιχα ηλεκτρο- νικά

Επίλογος – Προοπτικές 3/3 Η περαιτέρω εξέλιξη των ηλεκτρονικών βι- βλίων θεωρείται δεδομένη Μένει να διαπιστωθεί ο ρυθμός απορρόφησής τους και το πώς στην πράξη πια θα βελτιώσουν τη ζωή μας

Βιβλιογραφία 1/4 Paul Cesarini: “E-books: a battle for stand- ards”, The Writing Instructor says/cesarini/index.html Ruth Wilson: “Evolution of portable electro- nic books”, Ariadne, Issue 29 ro.html

Βιβλιογραφία 2/4 Clifford Lynch: “The battle to define the fu- ture of the book in the digital world”, First Monday, Peer reviewed journal on the Internet nch Peter Cooper: “The e-book phenomenon”, i- Boostv journal streams/ebooks/tutorial/30020.htm

Βιβλιογραφία 3/4 M.D.Benoit: “The e-book phenomenon: is it here to stay?” book_manual.htm Jon Noring: “OEBPS: the universal consumer e-book format?” Reader$2165

Βιβλιογραφία 4/4 E-books.org: a resource for reading appliance research: Frequently asked questions