ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ Η ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΩΣ ΒΙΩΜΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Λάμπρος Τζίμας Σοφία Αρμπάρα Ελένη Σεργάκη ομάδα : 4η

Ποια είναι η πνευματική σχέση της Ορθοδοξίας με την Ελλάδα; Α) Μέσα στην εποχή της συνεχούς παγκοσμιοποίησης καλό θα ήταν κάθε λαός, όχι στα πλαίσια ενός εθνικιστικού φονταμενταλισμού, αλλά στα πλαίσια μιας πατριωτικής αυτοάμυνας να συσπειρωθεί πνευματικά γύρω από δυνάμεις δοκιμασμένες στο χρόνο, οι οποίες συντήρησαν την ταυτότητά μας σε δύσκολους καιρούς. Μιλάμε για το έντονο θρησκευτικό συναίσθημα των ελλήνων το οποίο άντεξε και πέρασε επιτυχώς από την δυσκολότερη δοκιμασία για το ελληνικό έθνος, τα 400 χρόνια Οθωμανικής σκλαβιάς. Η Βυζαντινή παράδοση όπως διαμορφώθηκε στο Ανατολικό Ρωμαϊκό κράτος μετατράπηκε σε Ελληνορθόδοξη παράδοση και ανέλαβε τον ρόλο του αγωγού της Ελλάδας και του εθνικού συναισθήματος μέσα στους αιώνες. Οι απόψεις που υποστήριζαν ότι αν Χριστιανός πεθάνει από αλλόθρησκο πάει κατευθείαν στον Παράδεισο και ότι η βοήθεια θα έρθει από Ομόδοξους λαούς ήταν ευρέως διαδεδομένες στα καταπονημένα από την δουλεία λαϊκά στρώματα .Άλλωστε δεν ήταν λίγες οι φορές που οι Έλληνες έγραψαν με χρυσά γράμματα την ιστορία τους μέσα σε εκκλησίες και μοναστήρια (μονή-Σέκκου, Κούγκι, Αρκάδι, κ.α.) δείγμα της αρραγούς σχέσης τους με την Ορθόδοξη Πίστη. Ο ξένος κατακτητής πάντα έβαζε στο στόχαστρο τους Ιερούς Ναούς γιατί ήξερε πως εκεί υπήρχε ένα σημαντικό μέρος της ελληνικής ψυχής. Επίσης παραδειγματική στάση κράτησαν πολλοί κληρικοί όπως οι Άνθιμος Γαζής και Ευγένιος Βούλγαρης, ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος και μεταγενέστερα ο πατηρ -Ανυπόμονος και οι μητροπολίτες Κοζάνης και Ηλείας ,Ιωακείμ και Αντώνιος που τέλεσαν αγιασμό σε παράρτημα της ΠΕΑΕΑ.

Β) Μιλώντας για την πνευματική σχέση της Ορθοδοξίας με την Ελλάδα δεν θα ήταν πρέπον να μην απαντήσουμε μέσα από το κείμενο αυτό και στους άθεους. Η αθεΐα είναι μια απολύτως σεβαστή προσωπική επιλογή του καθενός. Όμως στα πλαίσια αυτής της αθεΐας δεν θα ήταν σωστό να ισοπεδώνουμε αξίες και ιδανικά που γαλούχησαν γενιές και γενιές. Κάποιοι σημειώνουν ότι για να αγαπήσεις τους άλλους λαούς πρέπει να αγαπάς τις αξίες που έθρεψαν τον δικό σου λαό! Έτσι και κάθε άθεος όσο πολέμιος και αν είναι της θρησκείας οφείλει να δει με άλλο μάτι την Ορθοδοξία στην οποία ενσαρκώνετε η πνευματική υπόσταση ενός ολόκληρου έθνους. Ο σκελετός της ελληνικής παράδοσης είναι η Ορθοδοξία και θα ήταν τραγικό λάθος να προσπαθούσε κάποιος να τον καταστρέψει.

Γ) Στην τελευταία παράγραφο του προλόγου για την Ελληνορθόδοξη παράδοση θα αναφερθούμε στην σχέση της Ορθοδοξίας με την Αρχαία Ελλάδα. Πολλοί είναι αυτοί που έχασαν και χρόνια από την ζωή τους για να μας εξηγήσουν πως αυτές οι δύο έννοιες ήρθαν σε αντίθεση, σε ρήξη ή σύνθεση. Εμείς σαφώς δεν μπορούμε να καλύψουμε το θέμα σε μια ερευνητική εργασία και έτσι δεν θα πλατειάσουμε. Θα αρκεστούμε στην αναφορά της αγιογράφησης πολλών αρχαίων στοϊκων και άλλων φιλοσόφων σε Ναούς αλλά και σε μια προσευχή ξεχωριστή από τις άλλες: «Είπερ τινάς βούλοιο των αλλοτρίων της σης απειλης εξέλεσθαι,Χριστέ μου, Πλάτωνα και Πλούταρχον εξέλοιο μοι.Άμφω γαρ εισί και λόγον και τρόπον τοις σοις νόμοις έγγιστα προσπεφυκότες.» Η παραπάνω προσευχή συντέθηκε από τον Ιωάννη Μαυρόπου, επίσκοπο των Ευχαϊτών υπέρ των αναφερόμενων σε αυτή αρχαιοελληνικών μορφών. Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε πόσο κοντά ήρθαν αυτές οι δύο έννοιες και πως ζυμώθηκαν στο διάβα της ιστορίας για να συνεχίσουν τελικά έναν από τους λαμπρότερους πολιτισμούς που ακτινοβολεί ακόμα και σήμερα στις δύσκολες αυτές εποχές της ανέχειας και μας καλεί όλους ανεξαιρέτως να βρούμε καταφύγιο στους κόλπους του.

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΠΑΤΡΙΔΑ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ Ή ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ; Πέρα από κάθε εθνικιστικό ιδεολόγημα πρέπει όλοι να παραδεχτούμε και να αναγνωρίσουμε ότι η Εκκλησία και ιδιαίτερα το θρησκευτικό συναίσθημα μας ως Έλληνες μας έσωσε μακροχρόνια από πολλές κακουχίες ,δυσκολίες και σαφώς τον ζυγό του κατακτητή. Οι αρχαίοι Έλληνες στους πολέμους τους πρότασσαν την πατρίδα ενώ ο Ορθόδοξος έλληνας τον Σταυρό .Ο Μακρυγιάννης γράφει στα Απομνημονεύματά του για τα αποτελέσματα του Άρτου της Ζωής του Γένους: «Αρχή και τέλος παλαιόθεν και έως τώρα όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούν .Τρώνε από μας και μένει η μαγιά». Στα 400 χρόνια σκλαβιάς η πίστη προσδιόριζε και συντηρούσε την εθνική συνείδηση του Έλληνα το τριμμένο ράσο «επισυνήγαγε τους νεοσσούς υπό τας πτερύγας του» και τους διέσωσε για 4 αιώνες .Ο κατακτητής πολύ καλά γνώριζε ότι ο παπάς ήταν η δύναμη, η ψυχή ,η ελπίδα,η συνείδηση του Έλληνα και γι’αυτό χτυπούσε εκεί.Παρόλα τα λάθη εκούσια και ακούσια της άρχουσας Εκκλησίας θα πρέπει να καταλάβουμε ότι το γένος επιβίωσε από τόσες και τόσες δοκιμασίες λόγω της βαθιάς αξίας της θρησκευτικής συνείδησης που το διακατείχε.

ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΗΜΟΙ Συνοπτική ιστορική αναδρομή Η διαχείριση των Εκκλησιαστικών πραγμάτων της ομογένειας της Αυστραλίας, ξεκίνησε σαν αποκλειστική υπόθεση των κοινοτήτων του Ελληνισμού. Κατά το τέλος της δεκαετίας του 1890 αποφασίστηκε η ίδρυση Ελληνικών Ορθόδοξων Κοινοτήτων (ΕΟΚ) στη Μelbourne και στο Sydney, με αρμοδιότητες όχι μόνο την οργάνωση των Ελλήνων σε παροικιακές οργανώσεις, αλλά και τη διαχείριση των Εκκλησιών. Στην ίδρυση των ΕΟΚ συμμετείχαν και μερικοί Σύριοι Ορθόδοξοι μετανάστες, οι οποίοι και επηρέασαν σημαντικά την απόφαση να προσληφθούν δίγλωσσοι (Ελληνόφωνοι και Αραβόφωνοι) ιερείς από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων αντί του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο οποίο υπάγονταν όλες οι Ελληνικές Εκκλησίες του Νέου Κόσμου πριν το 1908. Στις αρχές του 1924 καταργήθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το δικαίωμα των Ελληνικών Κοινοτήτων να διαχειρίζονται οι ίδιες τα Εκκλησιαστικά τους πράγματα. Το Πατριαρχείο αποφάσισε την ίδρυση της Ιεράς Μητρόπολης Αυστραλίας και Ν. Ζηλανδίας, με έδρα το Sydney.

Η Αυστραλιανή Ορθόδοξη Εκκλησία σήμερα Η Μητρόπολη Αυστραλίας και Ν. Ζηλανδίας μετεξελίχθηκε σε Αρχιεπισκοπή το 1959, εδρεύει ακόμη στο Sydney και υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Υποδιαιρείται σήμερα σε πέντε Αρχιεπισκοπικές περιφέρειες, με έδρες τις πόλεις Sydney, Melbourne, Adelaide, Brisbane, Perth. Στις τρεις πρώτες απ’ αυτές έχουν τοποθετηθεί Βοηθοί Επίσκοποι. Παρόλη την έντονη διαμάχη, στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα, μεταξύ των Ελληνικών Κοινοτήτων και της Εκκλησίας, αυτή σήμερα αποτελεί την αδιαμφισβήτητη πνευματική ηγέτιδα του Ελληνισμού της Αυστραλίας, επιτελώντας σημαντικό θρησκευτικό, εκπαιδευτικό, και φιλανθρωπικό έργο. Τέλος, υπάρχουν συνολικά 93 λειτουργούντες ιερείς, 4 διάκονοι που λειτουργούν σε συνολικά 120 Ιερούς Ναούς.

Το Θρησκευτικό Συναίσθημα των απόδημων Ελλήνων Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, το 90.5% των Ελλήνων της Αυστραλίας δηλώνει ότι είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Ποσοστό 1.7% δήλωσαν άθρησκοι, ενώ ποσοστό 4.2% δεν απάντησε. Τα ποσοστά αυτών που δεν απάντησαν και αυτών που δήλωσαν άθρησκοι είναι πολύ χαμηλότερα από τα αντίστοιχα γενικά ποσοστά που ισχύουν για το συνολικό πληθυσμό της Αυστραλίας (11.9% και 12.7% αντίστοιχα). Στην πρωτεύουσα της Ερυθραίας Ασμάρα βρίσκεται η Ελληνική Κοινότητα της Ασμάρα με κύριο πόλο συσπείρωσης τον ιερό ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Στην πόλη Κάραν (Keren), όπου τώρα πια διαμένουν ελάχιστοι Έλληνες, βρίσκεται και λειτουργεί ο ιερός ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Οι Έλληνες και Ελληνοκύπριοι ομογενείς συσπειρώθηκαν από την πρώτη στιγμή, γύρω από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η συσπείρωση αυτή οδήγησε στην οικοδόμηση ναών. Στο Λονδίνου 1822 ανεγέρθηκε η εκκλησία της Αγίας Σοφίας, ενώ ήδη από το 1861 η ελληνική κοινότητα στο Μάντσεστερ εκκλησιαζόταν σε δικό της ναό. Σήμερα οι εκκλησίες της Αγγλίας ανήκουν στην επισκοπή των Θυάτειρων.

ΠΩΣ Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΑΙΣΙΟΣ ΣΥΣΧΕΤΙΖΕΙ ,ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ ΚΛΗΡΙΚΟΙ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Γ.Παίσιος Περιγράφοντας το πνευματικό αισθητήριο του σωστού χριστιανού ο πάτερ- Παίσιος θεωρεί πως αυτός θα πονάει λίγο πολύ την Πατρίδα του και θα αισθάνεται την υποχρέωση που έχει ως Έλληνας .Για την Ελλάδα σημειώνει : «την ορθοδοξία μας σαν έλληνες την οφείλουμε στον Χριστό και τους αγίους Μάρτυρες και Πατέρες της εκκλησιάς μας και την ελευθερία μας την οφείλουμε στους ήρωες της Πατρίδας μας,που έχυσαν το αίμα τους για μας. Αυτήν την Αγία κληρονομία οφείλουμε να την τιμήσουμε και να την διατηρήσουμε και όχι να την εξαφανίσουμε στις μέρες μας .Είναι κρίμα να χαθεί ένα τέτοιο έθνος» .

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ,ΝΟΒΙΣΑΝΤ ,ΕΙΡΙΝΑΙΟΣ Στις παρακάτω ρήσεις του μητροπολίτη Ειρηναίου γίνετε ιδιαίτερη μνεία στην τεράστια ελληνική προσφορά για την σύσταση της Σερβικής και γενικότερα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της βορειοανατολικής Ευρώπης. τονίζει πως οι χριστιανοί αποτελούν το ένα Σώμα του Χριστού ,άρα ουσιαστικά είναι ένα έθνος με κοινή παράδοση και εμπειρία την Ορθόδοξη πνευματική παράδοση και ιστορία.Όμως προσθέτει πως εάν η σερβική Εκκλησία δεν είχε τους εξ Ελλάδος πρωτομάστορες ,οι οποίοι αγιογράφησαν τους ναούς και τα μοναστήρια της αν δεν είχε την συνεχή μαθητεία των πνευματικών της ανδρών στο Άγιο Όρος και συμπαραστάτιδα την ελληνική ορθοδοξία δεν θα υπήρχε στους Σέρβους ούτε λίθος επι λίθου από την ορθοδοξία στην χώρα τους. Επίσης προσθέτει: «Όρια μεταξύ ορθοδόξων δεν υφίστανται ούτε και πρέπει να υφίστανται ,όμως δεν υπάρχει ορθόδοξος σέρβος που να μην γνωρίζει ότι την πίστη μας την έχουμε λάβει από Έλληνες ιεραποστόλους και από εκείνους έχουμε βαπτιστεί .Χαριτολογούντες πολλές φορές λέμε ότι οι Γραικοί είναι οι ανάδοχοι μας αφού αυτοί μας έχουν βαπτίσει πνευματικώς.Την Ορθόδοξη πίστη πολλάκις ονομάζουμε Γραικική εν αντιδιαστολη προς την Λατινική πίστη.

Τι μας λέει η Ιωάννα Τσάτσου και άλλοι άνθρωποι της διανόησης για την Ορθόδοξη Παράδοση. Η Ιωάννα Τσάτσου ήταν γυναίκα του Προέδρου της Δημοκρατίας Κων\ου Τσάτσου και αδελφή του νομπελίστα ποιητή Γ.Σεφέρη. Ανέπτυξε σπουδαία λογοτεχνική δράση κάνοντας συγγραφή ιστορικών και λογοτεχνικών βιβλίων ,ενώ ασχολήθηκε και με την ποίηση.Σε όλο το έργο της φαίνεται ξεκάθαρα η αγάπη και η αφοσίωσή της στην Ελληνορθόδοξη Παράδοση.Δεν θα πούμε τίποτα άλλο, παρά μόνο θα παραθέσουμε κάποιες απόψεις της για να μας μιλήσει η ίδια για το εικονοστάσι της Ορθοδοξίας όπως χαρακτηριστικά έλεγε! -Ορθοδοξία και ελληνισμός είναι η καρδιά και ο εγκέφαλος μέσα στο ίδιο σώμα. -Το ιερό βήμα της Ορθοδοξίας πάντα θα είναι ο ελληνισμός και η Ελλάδα μας! -Έχω την Ορθοδοξία βαθιά μέσα στην καρδιά μου.Είμαι γεμάτη από την Ορθόδοξη πίστη μας ,με πλημμυρίζει η Ορθόδοξη Αλήθεια.Δεν υπάρχει αμφιβολία πως κάθε ελληνική ψυχή πάλλεται από την Ορθοδοξία.

Οδυσσέας Ελύτης Όπως και η Ιωάννα Τσάτσου έτσι και ο Οδυσσέας Ελύτης είχε ιδιαίτερη αγάπη στην Ορθοδοξία.Το ποιητικό του έργο είναι γεμάτο από τα σύμβολα της Ορθοδοξίας, ενώ κύρια πηγή έμπνευσής του είναι η Παναγιά.Την Παναγία την συναντάμε ως Μακρινή Μητέρα και Ρόδο Αμάραντο στο «Άξιον Εστί» ,όμοια του πελάγους στο «Ναυτάκι του Περιβολιού» ,ενώ πάντα συμπορεύεται με τον ποιητή σε στεριά και θάλασσα, σε λύπες και χαρές.Εδώ πρέπει να αναφέρουμε και το τάμα του ποιητή ,το χτίσιμο δηλαδή μιας Εκκλησίας στο αγαπημένο του νησί, την Σίκινο, της οποίας τα θυρανοίξια έγιναν στις 6\8\2011.

Ελλάδα ,Ευρώπη και Ορθοδοξία Η Ελλάδα από το 1981 είναι επίσημο μέλος της Ε.Ε. και όπως είχε πει και ο Κ.Καραμανλής ,είναι και μια χώρα ,που ανήκει στην Δύση. Η ένταξη μας στην Ε.Ε, όπως και η ενσωμάτωσή μας στο κοινωνικοπολιτικό σύστημα της Δύσης, πέρα από τους σοβαρούς οικονομικούς κινδύνους που έκρυβε για τον λαό μας και τους βιώνουμε όλοι σήμερα, έκρυβε και κρύβει σοβαρότατους πνευματικούς κινδύνους.Εμείς δεν θα επεκταθούμε στις οικονομικές συγκυρίες αλλά θα επισημάνουμε τις παγίδες αυτής της ένταξης σε πνευματικό επίπεδο με την βοήθεια του ιστορικού Σαράντου Καργάκου. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι η Ελλάδα σαν χώρα έχει προσφέρει πολλά στην υφήλιο, την πολυσήμαντη φιλοσοφία της , το πάθος για ελευθερία και αγώνα, εμείς οι έλληνες διδάξαμε ήθος, ηρωισμό, αλληλεγγύη, πατριωτισμό. Τα τελευταία χρόνια,όμως συστηματικά γίνονται προσπάθειες συντριβής του ελληνικού συναισθήματος,όπως γίνεται και με πολλούς άλλους λαούς πνευματικά και πολιτιστικά ανεξάρτητους της Δύσης και του πολιτισμού της. Καλλιεργείται επίτηδες ένας ψυχρός ορθολογισμός.Ένας κατά τα άλλα συμπαθέστατος ορθολογισμός που λειτουργεί σαν σκαπανέας,σαν όπλο για την πλήρη αλγεβροποίηση της σκέψης και την κατάψυξη της συνείδησης. Έγραφε το 1934 ο Γιώργος Σαραντάρης:Η Δύση που θα βρει καινούργιου δρόμο για τις ανθρώπινες ψυχές;Αυτή είναι μια εύλογη ερώτηση που προκύπτει όταν ολόκληρος ο Δυτικός κόσμος προσπαθεί να συντρίψει την πνευματικότητα.Η Ορθοδοξία προσφέρει πολλά μα το σημαντικότερο είναι η υψηλότερη θέαση των εγκόσμιων πραγμάτων.Ο σύγχρονος άνθρωπος πρέπει να πάψει να είναι μια απρόσωπη έκφραση της προσωπικότητας και σε αυτό μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα η ελληνοχριστιανική παιδεία. Το χειρότερο είναι ότι οι απολογητές αυτής της πολιτικής επικαλούνται ανθρώπους που δήθεν εισήγαγαν τον ορθολογισμό μόνο που η ψυχή τους ήταν βαθύτατα χριστιανική.Μιλάμε για τους αρχαίους φιλοσόφους και σοφιστές που κάποιοι προσπαθούν να εκμεταλλευτούν.Ο Μπρεχτ λέει ότι «αυτό που ο ασβέστης μας αφάνησε,δεν ήταν πια το πρόσωπο»,δείχνοντας πως μέχρι και οι κομμουνιστές φτάσανε σε παρόμοια συμπεράσματα. Η Τατιάνα Γκορίτσεβα στο βιβλίο της «Απαγορεύεται να μιλάς για τον Θεό» ενώ ξεκινά με βολές κατά της Ε.Σ.Σ.Δ.για την θρησκευτική πολιτική της, καταλήγει να εξαπολύει δριμύτατη κατηγορώ στην Δύση για την πλήρη αποβλάκωση τον πολιτών της.Τέλος, θα καταλήξουμε με τα λόγια τριών μεγάλων φιλοσόφων και ανθρώπων του πνεύματος τη Δύσης που ανατρέπουν εκ των έσω τις ορθολογιστικές αντιλήψεις και την πλήρη αθεΐα Ρουσσώ είπε:έχει η καρδιά δια τους λόγους της που ο λόγος δεν γνωρίζει.Ο Μπέρξον σημειώνει:ψυχή του πολιτισμού είναι ο πολιτισμός της ψυχής.Και ο Πωλ Βαλερύ ανέφερε:τίποτε δεν είναι καλύτερο για την ψυχή από το να κάνει λιγότερο λυπημένη μιαν άλλη ψυχή.