ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΟΣ ΤΗΣ ΟΞΕΙΑΣ ΣΚΩΛΗΚΟΕΙΔΙΤΙΔΟΣ Β. Καρυδάκης, Ι. Οικονομάκης, Εμ. Γιωργάκης, Τ. Πετρωνιάτης, Ν. Σαρτζετάκης, Τ. Παπαβασιλείου Α΄ Χειρουργική κλινική Γενικού Νοσοκομείου Ρόδου ‘Ανδρέας Παπανδρέου’ Σκοπός της εργασίας είναι να εξετασθεί αναδρομικά αν υπάρχει αλλαγή στη συχνότητα διάγνωσης οξείας σκωληκοειδίτιδας και εγχείρησης σκωληκοειδεκτομής. Σκοπός Η ανάλυση των επιδημιολογικών στοιχείων για την πάθηση της οξείας σκωληκοειδίτιδας όσον αφορά στην συχνότητα και την εποχική κατανομή της καθώς και το φύλο, την ηλικία, την εθνικότητα των ασθενών, δεν έχει δείξει μέχρι τώρα σαφείς μεταβολές. Παρόλα αυτά φαίνεται ότι σε αρκετές μελέτες διαμορφώνεται η άποψη ότι υπάρχει μια σταδιακή μείωση της συχνότητας ιδίως στις δυτικές και πιο αναπτυγμένες χώρες Εισαγωγή Έγινε αναδρομική μελέτη των περιπτώσεων που αντιμετωπίστηκαν χειρουργικά την τελευταία επταετία ( ) στην Α΄ χειρουργική κλινική του γενικού νοσοκομείου Ρόδου. Όλες οι περιπτώσεις αυτές αντιμετωπίστηκαν από την ίδια ομάδα χειρουργών με τα ίδια κριτήρια διάγνωσης και ενδείξεις χειρουργικής αντιμετώπισης. Η διάγνωση ήταν κατά κύριο λόγο κλινική και βασιζόταν στα γνωστά συμπτώματα της οξείας σκωληκοειδίτιδας. Αρχικά περιομφαλικό άτυπο σπλαχνικό άλγος που εξελισσόταν σε πιο τυπικό άλγος λόγω ερεθισμού του περιτόναιου στην περιοχή του δεξιού λαγόνιου βόθρου. Επίσης σχεδόν πάντα υπήρχε πυρετική κίνηση και ελαφρά τάση για έμετο. Βεβαίως στην διαφορική διάγνωση συνυπολογίστηκαν και άλλα ποικίλα συνοδά συμπτώματα. Η λευκοκυττάρωση και ιδίως η αυξημένη ΤΚΕ και CRP συνεκτιμήθηκαν αλλά δεν έπαιξαν τον κύριο ρόλο σε καμία περίπτωση. Όμως η απόφαση της χειρουργικής αντιμετώπισης ήταν πάντα βασισμένη στην αντικειμενική κλινική εξέταση του ασθενούς. Η μυική αντίσταση του κοιλιακού τοιχώματος και η αναπηδώσα ευαισθησία ήταν πάντα καθοριστικά για να οδηγηθει ο ασθενής στο χειρουργείο. Τα άγνωστα σημεία McBurney και Rovsing, με την έννοια της εντοπισμένης αντίδρασης του περιτόναιου στον δεξιό λαγόνιο βόθρο, ενίσχυαν τις ενδείξεις εγχείρησης και μας κατατόπιζαν για το άιτιο της οξείας κοιλίας. Οι ασθενείς που εισήχθησαν στην Α΄ χειρουργική κλινική του Νοσοκομείου Ρόδου λόγω άλγους δεξιού λαγόνιου βόθρου και μετά από κάποια ολιγόωρη παρακολούθηση δεν πληρούσαν τα ανωτέρω -κατά τη γνώμη μας- αυστηρά κριτήρια χειρουργικής επέμβασης κατά κανόνα εμφάνιζαν βελτίωση και εξαφάνιση των συμπτωμάτων. Οι ασθενείς αυτοί δεν συμμετείχαν στην μελέτη αφού χωρίς εγχείρηση, διεγχειρητικά ευρήματα και ιστολογική εξέταση ουσιαστικά δεν ξέρουμε αν είχαν φλεγμονή της σκωληκοειδούς αποφύσεως. Επομένως το υλικό της μελέτης ήταν οι ασθενείς που χειρουργήθηκαν με την ένδειξη οξεία σκωληκοειδίτιδα, ανευρέθη διεγχειρητικά μέτρια ή σοβαρή φλεγμονή της σκωληκοειδούς αποφύσεως, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων γάγγραινας, διατρήσεως της αποφύσεως και σχηματισμού plastron. Φυσικά οι λίγες περιπτώσεις που ανευρέθη άλλο αίτιο όπως πχ ρήξη ωχρού σωματίου ή Μεκέλειος απόφυση κλπ, δεν συμπεριελήφθησαν στο υλικό της μελέτης. Υλικό-Μέθοδος Παρατηρήθηκε μια σταδιακή μείωση των περιπτώσεων οξείας σκωληκοειδίτιδας. Η αντιστοιχία ετών και αριθμών ήταν : Αποτελέσματα Η συχνότητα της οξείας σκωληκοειδίτιδας σταδιακά μειώνεται. Η μείωση αυτή δεν έχει να κάνει με το φύλο και την ηλικία ενώ φαίνεται να είναι μεγαλύτερη και ιδίως σχετιζόμενη με ελαφρές μορφές της πάθησης στους Έλληνες ασθενείς σε σχέση με τους αλλοδαπούς που ζουν στην Ελλάδα. Οι βαριές μορφές οξείας σκωληκοειδίτιδας φαίνεται να ακολουθούν την ίδια σταδιακή μείωση όσον αφορά την συχνότητα τους. Ασφαλή και σαφή συμπεράσματα μπορεί να προκύψουν από ευρύτερες επιδημιολογικές μελέτες. Οι παράγοντες φύλου και ηλικίας δεν παρουσίασαν μεταβολή στο ίδιο χρονικό διάστημα. Υπήρχε πάντα μικρή υπερίσχυση των ανδρών σε σχέση με τις γυναίκες και το μέγιστο της συχνότητας στις ηλικίες μεταξύ 10 και 30 ετών. Αξιοσημείωτη παρατήρηση για την οποία φυσικά δεν μπορούν να βγουν συμπεράσματα στατιστικά λόγω του μικρού αριθμού των περιπτώσεων είναι ότι οι αλλοδαποί ασθενείς (κυρίως Αλβανοί) φαίνεται να πάθαιναν οξεία σκωληκοειδίτιδα συχνότερα και σε πιο βαριά μορφή σε σχέση με του Έλληνες ασθενείς. Τα ποσοστά τους στο υλικό μας και χωρίς σημαντική διακύμανση είναι περίπου 30% του συνόλου των ασθενών ενώ φυσικά το ποσοστό τους στον γενικό πληθυσμό της Ρόδου είναι μικρότερο. Τέλος φαίνεται ότι η ανεύρεση διεγχειρητικά βαρείας σκωληκοειδίτιδας (διάτρηση, γενικευμένη περιτονίτιδα) ακολουθεί την ίδια περίπου διακύμανση και ενώ ανά έτος αποτελεί σταθερά το 20 με 25% των περιπτώσεων που χειρουργήθηκαν, ο πραγματικός αριθμός αυτών των περιπτώσεων σταδιακά μειώνεται. Συμπέρασμα Επιδημιολογικές μελέτες για την οξεία σκωληκοειδίτιδα έχουν ασχοληθεί με την γεωγραφική κατανομή, την φυλή, την εθνικότητα, το φύλο, την ηλικία με ποικίλα συμπεράσματα. Από αυτές που μελέτησαν την μεταβολή της συχνότητας οι περισσότερες καταλήγουν ότι σε χώρες με καλό βιοτικό επίπεδο, κυρίως δυτικές και ανεπτυγμένες χώρες η συχνότητα της οξείας σκωληκοειδίτιδας σταδιακά μειώνεται 1,2,3,4,5. Σε λίγες μελέτες δεν μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα και μερικές υποστηρίζουν ότι η συχνότητα της πάθησης παραμένει σταθερή 6,7. Σε όλες τις μελέτες φαίνεται ότι οι πολύ βαρείες μορφές της οξείας σκωληκοειδίτιδας (διάτρηση, περιτονίτις) ακολουθούν την ίδια καθοδική καμπύλη, αλλά υπάρχουν και αρκετές μελέτες που αναφέρουν αύξηση των μορφών αυτών 4,6. Συζήτηση Βιβλιογραφία 1. Addiss DG, Shaffer N, Fowler Bs, Tauxe RV The epidemiology of appendicitis and appendectomy in the US Am J Epidemiology 1990 Nov; 132(5): Treutner KH, Schumpelick V Epidemiology of appendicitis Chirurg 1997 Jan; 68 1(1-5) 3. Kang JY, Hoare J, Majeed A, Williamson RC, Maxwell JD. Decline in admission rates for acute appendicitis in England Br J Surg 2003 Dec; 90 (12): Al-Omran M, Mamdani M, McLeod RS Epidemiologic features of acute appendicitis in Ontario, Canada Can J Surg 2003 Aug; 46(4): Donnely NJ, Semmens JB, Fletcher DR, Holman CD Appendicectomy in Western Australia: profile and trends Med J Aust 2001 Jul 2:175(1)