Παραδόσεις στο μάθημα «Εισαγωγή στην Εξελικτική Βιολογία» Τμήμα Βιολογίας Τομέας Φυσιολογίας Ζώων και Ανθρώπου Παραδόσεις στο μάθημα «Εισαγωγή στην Εξελικτική Βιολογία» Ε.Δ. Βαλάκος 2003-2004 Διαλέξεις 5η-6η

Η «παράσταση» της ζωής

Η «παράσταση» της ζωής Η ζωή στον πλανήτη εμφανίστηκε μεταξύ 3,5 και 4,0 Βya Οι προκαρυωτικοί οργανισμοί επικρατουν από τα 3,5΄ωςτα 2 Bya Το ατμοσφαιρικό οξυγόνο αρχίζει να συγκεντρώνεται περιπου 2,7 Bya

Η «παράσταση» της ζωής Οι ευκαρυωτικοί οργανισμοί εμφανίζονται πριν 2,1 Βya Οι πολυκύτταροι οργανισμοί εμφανίζονται πριν 1,2 Βya Τα ζώα διαφοροποιούνται πριν 570 Mya

Προτεροζωϊκός Αιώνας

Εμφανίζονται όλα τα γνωστά Φύλα Παλαιοζωικός Αιώνας Κάμβριος 544-510 Μya Εμφανίζονται όλα τα γνωστά Φύλα

Παλαιοζωικός Αιώνας Ορδοβίκιος 510-439 Μya Έχουμε έντονη ορογενετική διαδικασία. Εμφανίζονται τα πρώτα Σπονδυλωτά χωρίς γνάθους

Παλαιοζωικός Αιώνας Σιλούριος 439-409 Μya Έντονη ηφαιστειακή δράση. Δεν εμφανίζονται νέες ομάδες . Η ζωή κατακτά την ξηρά. Το στρώμα του όζοντος προφυλάσσει τα ζώα από την υπεριώδη ακτινοβολία. Εμφανίζονται τα πρώτα αγγειόφυτα τα πρώτα έντομα και τα πρώτα γναθόστομα

Παλαιοζωικός Αιώνας Δεβόνιος 409-363 Μya Εμφανίζονται οι πρώτοι καρχαρίες και οι πρώτοι οστεοϊχθύες. Αυτή η περίοδος αναφέρεται και ως η « εποχή των ψαριών». Κατά τη διάρκεια της Δεβονίου γίνεται η πρώτη εποίκιση της ξηράς από τα Σπονδυλωτά. Αμφίβια όπως η Ιχθυόστεγα διαθέτουν γνωρίσματα που του δίνουν τη δυνατότητα εποίκισης της ξηράς. Τα φυτά διαφοροποιούνται έντονα ( Βρυόφυτα, Πτεριδόφυτα), και αποκτούν την ικανότητα να αναπαράγονται έξω από το νερό.

Παλαιοζωικός Αιώνας Λιθανθρακοφόρος 363-290 Μya Δημιουργία της Λαυρασίας και της Γκοντβάνας. Τα Κρινοειδή διαφοροποιούνται έντονα . Υπάρχουν μεγάλα ελώδη δάση που τα φυτά (Λυκοποδια) φτάνουν τα 50 μέτρα ύψος. Τα αμφίβια και τα έντομα επικρατούν σε αυτά τα δάση. Υπάρχουν έντομα με άνοιγμα φτερών 4 μέτρα. Εμφανίζονται τα πρώτα ερπετά με αμνιωτά αυγά.

Παλαιοζωικός Αιώνας Πέρμιος 290-250 Μya Δημιουργία της Παγγαίας. Εμφανίζονται οι πρόγονοι των θηλαστικών. Τα θηλαστικά προέρχονται κατευθείαν από τα Πελυκοσαύρια.. Από τα Πελυκοσαύρια στο τέλος της Περμίου προέρχονται οι άμεσοι πρόγονοι των θηλαστικών τα Θηραψίδια.. Τα θηραψίδια ήταν σαρκοφάγα με διαφοροποιημένα δόντια , κρανίο που έμοιαζε με αυτό των θηλαστικών και ξεχωριστά ρινικά ανοίγματα.

Μεσοζωϊκός Αιώνας Τριασική 250-202 Μya Μεσοζωϊκός Αιώνας Τριασική 250-202 Μya Οι μορφές ζωής διαφέρουν από την προηγούμενη λόγω της μαζικής καταστροφής που είχαμε στο τέλος της Περμίου. Στους ωκεανούς οι Αμμωνίτες είναι οι κύριοι επιβιώσαντες και στη ξηρά περί το μέσο αυτής της περιόδου εμφανίζονται τα Θηκόδοντα που έδωσαν γένεση στους Δεινόσαυρους. Εμφανίζονται τα Πτηνά και τα Θηλαστικά

Μεσοζωϊκός Αιώνας Ιουρασική 202-141 Μya Μεσοζωϊκός Αιώνας Ιουρασική 202-141 Μya Διαχωρισμός της Παγγαίας; σε μία νότια ήπειρο στη θέση του Ισημερινό και σε μια βόρεια ήπειρο. Εμφάνιση των σαυροπόδων δεινοσαύρων (Apatasaurus & Brachiosaurus)

Μεσοζωϊκός Αιώνας Κρητιδική 141-65 Μya Μεσοζωϊκός Αιώνας Κρητιδική 141-65 Μya Οι δεινόσαυροι επικρατούν σε όλα τα οικοσυστήματα. Μαζική καταστροφή

Καινοζωϊκός Αιώνας Παλαιόκαινος 65-55 Μya Καινοζωϊκός Αιώνας Παλαιόκαινος 65-55 Μya Οι ήπειροι αρχίζουν να παίρνουν τη σημερινή τους μορφή. Εμφανίζονται όλα τα μοντέρνα φυτά. Τα Πτηνά διαφοροποιούνται και καταλαμβάνουν νέες οικοθέσεις. Οι περισσότερες ομάδες Πτηνών εμφανίζονται στο μέσον του Καινοζωϊκου. Οιώκαινος 55-34 Μya Εμφανίζονται τα μεγάλα θηλαστικά και καταλαμβάνουν τις οικοθέσεις των δεινόσαυρων. Ένα γεγονός που έδωσε μεγάλη ώθηση στην εξέλιξη των μεγάλων φυτοφάγων θηλαστικών ήταν η εμφάνιση των αγρωστωδών φυτών.

Καινοζωϊκός Αιώνας Ολιγόκαινος 34-23 Μya Καινοζωϊκός Αιώνας Ολιγόκαινος 34-23 Μya Ανάπτυξη των μαρσιποφόρων στην Αυστραλία Μειόκαινος 23-5 Μya Μεγάλη ανάπτυξη των φυτοφάγων και των θηρευτών τους. Σχηματοποίηση του Ελλαδικού χώρου.

Καινοζωϊκός Αιώνας Πλειόκαινος 5-2 Μya Καινοζωϊκός Αιώνας Πλειόκαινος 5-2 Μya Σχηματίζονται τα Ιμαλάϊα. Εμφάνιση των Ανθρωπίδων. Η Ν. Αμερική ενώνεται με την βόρεια στον ισθμό του Παναμά. Η παραπάνω ένωση είχε σαν αποτέλεσμα την εισβολή των Πλακουντοφόρων στην Ν. Αμερική. Τεταρτογενής Πλειστόκαινος 2- 0,01 Μya Παγετώνες στο Βόρειο Ημισφαίριο Ολόκαινος 10,000- σήμερα Επικράτηση του Ανθρώπου

Παλαιοζωικός Αιώνας

Μεσοζωϊκος Αιώνας

Καινοζωϊκός Αιώνας

Βασικές μορφές Ακοιλοματικά Διπλοβλαστικοί Τριπλοβλαστικοί Αμφίπλευρη συμμετρία Κοιλωματικοι

Ομοιοτικά Γονίδια Με εξαίρεση τους σπόγγους, όλα τα μετάζωα διαθέτουν ειδικά γονίδια υπεύθυνα για την βασική μορφολογία τουςλέγονται ομοιοτικά (homeotic). Τα πλέον σημαντικά είναι τα HOM στα ασπόνδυλα και τα Hox στα σπονδυλόζωα Η εμφάνιση των άκρων σε ασπόνδυλα (π.χ., έντομα) και σε σπονδυλόζωα φαίνεται ότι ακολούθησε την εμφάνιση ειδικών (ομοιοτικών) γονιδίων και οδηγήθηκε από την φυσική επιλογή με μέτρο όλα τα λειτουργικά πλεονεκτήματα που προσδίδει η παρουσία άκρων (π.χ., κίνηση, σύλληψη τροφής, κ.λπ.).