Μνήμη και Μάθηση Κροταφικοί Λοβοί

Εντοπισμός της μνήμης Συμμετέχουν πολλές περιοχές του εγκεφάλου. Penfield – (σπάνια) αναδρομές κατά τον ηλεκτρικό ερεθισμό των κροταφικών λοβών.

Νευροψυχολογική μελέτη της μνήμης Η Brenda Milner μελέτησε τους ασθενείς του Penfield.

ΗΜ 27-χρονος εργάτης συναρμολόγησης. Αθεράπευτες κρίσεις επιληψίας. Αφαίρεση έσω μοίρας κροταφικών λοβών.

Αποτελέσματα εγχείρησης Απώλεια μνήμης: έχασε ικανότητα να σχηματίζει νέες μακρόχρονες αναμνήσεις. Διατηρούσε αναμνήσεις από πριν την εγχείρηση. Θυμόταν το όνομα και τη δουλειά του, γεγονότα παιδικής ηλικίας, διατήρησε γλωσσικές ικανότητες, λεξιλόγιο, μέτριο δείκτη νοημοσύνης. Βραχύχρονη μνήμη άθικτη. Συμπέρασμα: Δεν μπορούσε να μεταφέρει μάθηση από βραχύχρονη σε μακρόχρονη.

Δυσκολίες στην καθημερινή ζωή Δεν αναγνώριζε άτομα άγνωστα προεγχειρητικά. Δυσκολία στον προσανατολισμό στο χώρο. Ήταν ικανός για κάποια είδη μάθησης (νέες μηχανικές εργασίες).

Βραχύχρονη συγκράτηση πληροφοριών Συγκρατούσε σειρά ψηφίων με επανάληψη για λίγα λεπτά μόνο.

Κοινά σημεία εργασιών που έμαθε ο ΗΜ Αυτοματισμός Δεν απαιτούν συνειδητή ανάκληση ή σύνθετες γνωστικές ιδιότητες

Είδη μνήμης Έκδηλη Μαθαίνουμε τι είναι ο κόσμος αποκτώντας γνώσεις για άτομα, θέσεις και πράγματα προσιτά στη συνείδηση. Άδηλη Μαθαίνουμε πώς να κάνουμε πράγματα αποκτώντας κινητικές ή αντιληπτικές ικανότητες που είναι απρόσιτες στη συνείδηση.

Μετασχηματισμός της έκδηλης μνήμης Η έκδηλη μνήμη είναι συνθετική διεργασία. Οι πληροφορίες που αποθηκεύονται είναι προϊόν επεξεργασίας από αντιληπτικό σύστημα. Διεργασία κατά την οποία το άτομο ερμηνεύει το περιβάλλον του. Στην ανάκληση γίνεται ανασύνθεση παλαιών γεγονότων με γνωστικές στρατηγικές για να δημιουργήσουμε σταθερή και λογική μνήμη.

Έκδηλη μνήμη: σύστημα του έσω κροταφικού λοβού Κωδικοποιεί πληροφορίες για αυτοβιογραφικά συμβάντα και τεκμηριωμένη γνώση. Σχηματισμός εξαρτάται από γνωστικές διεργασίες (εκτίμηση, σύγκριση, συνεπαγωγή). Ανακαλούνται με σκόπιμη πράξη ανάκλησης. Αμνησιακοί έχουν βλάβες που διαταράσσουν μακρόχρονη αποθήκευση νέων μνημών, αλλά διατηρούν καλή μνήμη προηγούμενων γεγονότων.

Ρόλος του ιππόκαμπου στην μνήμη Παροδικός χώρος αποθήκευσης μακρόχρονης μνήμης. Μεταβιβάζει πληροφορίες στο φλοιό για μόνιμη αποθήκευση. Λειτουργεί είτε σα σταθμός είτε σα σύστημα διευκόλυνσης.

Άδηλη μνήμη: αντιληπτικές και αντανακλαστικές οδοί Έχει αυτόματο ή αντανακλαστικό χαρακτήρα. Σχηματισμός και ανάκληση δεν εξαρτώνται από επίγνωση ή γνωστικές διεργασίες. Συσσωρεύεται βραδέως με επαναλήψεις. Δραστηριότητα ειδικού αισθητικού και κινητικού συστήματος που παρεμβαίνουν στο μαθησιακό έργο. Διατηρείται από μηχανισμούς αποθήκευσης στο κάθε λειτουργικό σύστημα.

Είδη άδηλης μάθησης Συνειρμική Κλασική εξαρτημένη μάθηση (σύζευξη 2 ερεθισμάτων) Συντελεστική εξαρτημένη μάθηση (σύζευξη ερεθίσματος-απόκρισης) Μη συνειρμική Εθισμός (ελάττωση απόκρισης σε επαναλαμβανόμενο καλοήθες ερέθισμα) Ευαισθητοποίηση (ενίσχυση αποκρίσεων σε μεγάλη ποικιλία ερεθισμάτων μετά από έντονο ερέθισμα)

Εξαρτημένη μάθηση αποστροφής προς την τροφή Εξαρτημένη μάθηση αποστροφής προς την τροφή Βιολογία περιορίζει μάθηση σε ερεθίσματα σχετικά με επιβίωση. Αν μια γεύση ακολουθηθεί από ναυτία  έντονη αποστροφή. Εξελικτική προδιάθεση του εγκεφάλου για μάθηση σύνδεσης μεταξύ ορισμένων ερεθισμάτων/ερεθίσματος-απόκρισης. Χρήση στη θεραπεία χρόνιου αλκοολισμού. Συμβαίνει στη χημειοθεραπεία καρκινοπαθών.

Θεραπευτικές τεχνικές βασισμένες στην εξαρτημένη μάθηση Απόσβεση – συστηματική απευαισθητοποίηση (φοβίες), κλασική εξαρτημένη μάθηση. Τεχνική μυϊκής χαλάρωσης, φαντάζεται μια σειρά από προοδευτικά πιο σοβαρές καταστάσεις που προκαλούν άγχος χρησιμοποιώντας τη χαλάρωση. Βιοανάδραση -- συντελεστική εξαρτημένη μάθηση. Ενίσχυση ή καταστολή αποκρίσεων των οποίων δεν έχει γνώση ο ασθενής.

Μηχανισμοί της μνήμης Παλίνδρομη αμνησία (απώλεια μνήμης για γεγονότα πριν χτύπημα). Πρόδρομη αμνησία (απώλεια μνήμης για γεγονότα που συμβαίνουν μετά την ανάκτηση αισθήσεων). Πληροφορίες περνούν επεξεργασία σε αποθήκη βραχύχρονης μνήμης, μετασχηματίζονται σε μακρόχρονο απόθεμα. Διαταραχή μνήμης οφείλεται σε καταστροφή είτε περιεχομένου αποθέματος ή μηχανισμού ανάκλησης.

Νευρωνικό μοντέλο της έκδηλης μνήμης Κροταφικός φλοιός Αφαίρεση δεξιού κροταφικού λοβού Αφαίρεση αριστερού κροταφικού λοβού Διάχυτες βλάβες Προοδευτική εκφύλιση Αμυγδαλή Ιππόκαμπος Περιρινικός φλοιός Διεγκεφαλική αμνησία

Κροταφικός φλοιός Δυσλειτουργία δεξιού κροταφικού λοβού: ελλείμματα στην αναγνώριση προσώπων, θέσης στο χώρο, εκμάθηση λαβύρινθου. Απαιτείται επανάληψη για την μάθηση. Δυσλειτουργία αριστερού κροταφικού λοβού: ελλείμματα στην ανάκληση λέξεων, λεκτικούς συνειρμούς, δεν δείχνουν καμπύλη μάθησης. Διάχυτη βλάβη: απλή ερπητική εγκεφαλίτιδα Προοδευτική εκφύλιση: Άνοια Τύπου Alzheimer: προδρομική αμνησία (μέσος κροταφικός φλοιός), αναδρομική αμνησία (κροταφικές συνειρμικές και μετωπιαίες περιοχές)

Αμυγδαλή Πολλαπλοί πυρήνες με εξειδικευμένες λειτουργίες (συναισθηματικές, οσφρητικές, θυμικές πληροφορίες και εγρήγορση). Κυρίως εμπλέκεται στη συναισθηματική σημασία των αναμνήσεων.

Ιππόκαμπος Χωρική μνήμη και πλοήγηση στο χώρο.

Περιρινικός φλοιός Ελλείμματα στην οπτική αναγνώριση.

Διεγκεφαλική αμνησία Αποτέλεσμα εστιακών βλαβών μέσου θαλάμου (αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια) Σύνδρομο Korsakoff (με υποσιτισμό) Προδρομική αμνησία Αναδρομική αμνησία Μυθοπλασία Φτωχό περιεχόμενο στη συζήτηση Έλλειψη ενόρασης σχετικά με την κατάστασή τους Απάθεια

Νευρωνικό μοντέλο άδηλης μνήμης Βασικά γάγγλια (κερκοφόρος πυρήνας, φακοειδής πυρήνας) (π.χ., χορεία Huntington)

Δομική βάση της μνήμης Κυτταρική αλυσίδα (ή σύναψη) του Hebb: όταν δύο κύτταρα διεγερθούν συγχρόνως, ενώνονται λειτουργικά οποιαδήποτε κυτταρική αλυσίδα μπορεί να διεγερθεί από άλλες Βάση της μάθησης

Περιστατικό: Παραίσθηση του Capgras 30-χρονος άνδρας μετά από τροχαίο πιστεύει ότι οι γονείς του είναι σωσίες. Αποσύνδεση των περιοχών για αναγνώριση και αυτών για συναισθήματα.

Ασθενείς με διαταραχές στη συναισθηματική αντίδραση Ασβεστοποίηση ή ατροφία αμυγδαλών Βλάβη ή εκτομή αμυγδαλών Βλάβη μετωπιαίων λοβών Επίπεδο GSR, αλλά δεν έχουν καθόλου συναισθήματα.

Σύνδρομο του Cotard Ασθενής ισχυρίζεται ότι είναι πεθαμένος, μυρίζει σάπιο κρέας, αισθάνεται σκουλήκια στο δέρμα του. Υπερβολική μορφή του Capgras; Πλήρης έλλειψη συναισθηματικής επαφής με τον κόσμο.

Μηχανισμός δημιουργίας αναμνήσεων και αναπαραστάσεων προσώπων που διαρκούν Αρχειοθέτηση μνημών σε κατηγορίες. Μετά από βλάβη στους ιππόκαμπους: Δεν αρχειοθετούνται οι πληροφορίες αλλά προκαλούν αίσθηση οικειότητας. Ξεχνιούνται τα μεμονωμένα επεισόδια, δημιουργείται ασυνείδητη αίσθηση χαράς.

Μηχανισμός της παραίσθησης του Capgras Χωρίς αίσθηση οικειότητας προσώπου/μνήμης, ο εγκέφαλος δημιουργεί καινούριο αρχείο κάθε φορά αντί να προσθέσει στο αρχικό.

Σύνδρομο Fregoli Ασθενής βλέπει παντού το ίδιο άτομο. Πλεονάζουσες συνδέσεις από περιοχές αναγνώρισης προσώπου  αμυγδαλή.

Πιθανή βάση του ρατσισμού; Μεμονωμένο αρνητικό επεισόδιο με άτομο που ανήκει σε κάποια κατηγορία δημιουργεί λιμβική σύνδεση που γενικεύεται σε όλα τα μέλη της κατηγορίας, και που δε «διορθώνεται» με νοητικές διεργασίες;

Ρόλος της μνήμης στην αίσθηση του «εαυτού». Ο καθένας μας δημιουργεί την ιστορία της ζωής του με σειρά από προσωπικά επεισόδια αναμνήσεων, αίσθηση προσωπικής ταυτότητας και εντύπωση ενός ενοποιημένου «εαυτού» που διαπερνάει όλες τις αναμνήσεις.

Διπλός εαυτός Εαυτός σε φωτογραφία είναι άλλος. Αναγνώριση εαυτού στον καθρέφτη. «Δεν νιώθω ζεστασιά προς τους γονείς μου γιατί δεν είμαι ο πραγματικός Άρθουρ».

Εργαζόμενη μνήμη και αίσθηση του εαυτού Εργαζόμενη μνήμη και αίσθηση του εαυτού Ενημερότητα σχετικά με το παρόν (εμπειρία περιβάλλοντος, σώματος, ιστορικού, αυτοβιογραφική μνήμη, επεισοδιακή, διαδικαστική μνήμη). Η εργαζόμενη μνήμη δημιουργεί την αίσθηση της ταυτότητάς μας.

Εργαζόμενη μνήμη (Baddely) Οπτικο-χωρικό σημειωματάριο Ακουστικό σημειωματάριο Λειτουργία της εργαζόμενης μνήμης: Συγκράτηση πληροφοριών μέχρι να χρησιμοποιηθούν Διαμεσολαβείται από το ραχιαίο χωρικό οπτικό σύστημα και το κοιλιακό οπτικό σύστημα αναγνώρισης αντικειμένων

Αποπροσανατολισμός Ως προς: το άτομο το χρόνο τον τόπο τις συνθήκες

Διαφοροποίηση εννοιών: αμνησία και αφασία Διαφοροποίηση εννοιών: αμνησία και αφασία Αφασία Αδυναμία: κατανόησης παραγωγής ομιλίας επεξεργασίας γνωστών λέξεων αντίληψης λέξεων ως λέξεις Αμνησία Αδυναμία: μνήμης νέων λέξεων αντίληψης της σημασίας λέξεων με άθικτη αντίληψη ότι είναι λέξη κατανόησης μεγάλων προτάσεων ενώ κατανοεί τις επιμέρους λέξεις σειροθέτησης λέξεων στη δημιουργία προτάσεων λόγω απώλειας ειρμού

Διαφοροποίηση εννοιών: αμνησία και αγνωσία Διαφοροποίηση εννοιών: αμνησία και αγνωσία Αγνωσία Αδυναμία: αναγνώρισης συγκεκριμένων οικείων αντικειμένων ως είδος χρήσης συχνών και πολύ οικείων διαδικασιών αναγνώρισης Αμνησία Αδυναμία: αναγνώρισης, περιγραφής, κατονομασίας, χρήσης νέου αντικειμένου συγκράτησης πληροφοριών σχετικών με συγκεκριμένα αντικείμενα, με άθικτη αντίληψη του είδους λιγότερο συχνά χρησιμοποιούμενες και υπερμαθημένες πληροφορίες

Διαφοροποίηση εννοιών: αμνησία και προσωπαγνωσία Διαφοροποίηση εννοιών: αμνησία και προσωπαγνωσία Προσωπαγνωσία Αδυναμία: σύνδεσης της αντίληψης προσώπου με το όνομα και άλλα στοιχεία σχετικά με την ταυτότητα του ατόμου Άρα, είναι μνημονική διαταραχή, όχι αντιληπτική Αμνησία Αδυναμία: αναγνώρισης, περιγραφής, κατονομασίας, χρήσης νέου αντικειμένου συγκράτησης πληροφοριών σχετικών με συγκεκριμένα αντικείμενα, με άθικτη αντίληψη του είδους λιγότερο συχνά χρησιμοποιούμενες και υπερμαθημένες πληροφορίες

Διαφοροποίηση εννοιών: αμνησία και απραξία Διαφοροποίηση εννοιών: αμνησία και απραξία Απραξία Αδυναμία: εκτέλεσης αυτοματοποιημέ-νων κινητικών διαδικασιών στη διαδικασία σειροθέτη-σης αυτοματοποιημένων πράξεων απώλεια στην ευκολία εκτέλεσης αυτοματοποιημέ-νων, υπερμαθημένων, και συχνά χρησιμοποιούμενων ακολουθιών Αμνησία Αδυναμία: ενθύμισης συγκεκριμένων μη υπερμαθημένων ή μη αυτοματοποιημένων πράξεων

Διαφοροποίηση εννοιών Αμνησία: βαθμός αυτοματοποίησης των μαθημένων συνηθειών, συμπεριφορικών ή εμπειρικών μονάδων ή ακολουθιών χρονικό διάστημα που υπάρχουν οι συνήθειες δυσκολία με συγκεκριμένα περιστατικά ή είδη Αφασία, αγνωσία και απραξία: αδυναμία χρήσης διαδικασιών και εννοιών