Κεφάλαιο 3ο - Η παραγωγή της Επιχείρησης και το Κόστος Μέρος Πρώτο Η παραγωγή της επιχείρησης

Η έννοια της παραγωγής Με τον όρο παραγωγή εννοούμε τη διαδικασία με την οποία οι διάφοροι παραγωγικοί συντελεστές μετατρέπονται (μετασχηματίζονται) σε αγαθά χρήσιμα για τον άνθρωπο. Το αποτέλεσμα της παραγωγικής διαδικασίας είναι το προϊόν. Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Χαρακτηριστικά στοιχεία της παραγωγικής διαδικασίας Κάθε παραγωγική διαδικασία έχει τρία χαρακτηριστικά : Είναι συνειδητή προσπάθεια για κάποιο τελικό αποτέλεσμα. Δηλαδή πρέπει σκόπιμα κάποιος να χρησιμοποιήσει τους παρ. συντελεστές για να παράγει κάτι συγκεκριμένο. Υπάρχει μία χρονική διάρκεια από τη στιγμή που θα χρησιμοποιηθούν οι παραγωγικοί συντελεστές, μέχρι την παραγωγή του προϊόντος. Από τη στιγμή που ο γεωργός χρησιμοποιεί τα υλικά που έχει μέχρι τη στιγμή που θα συγκεντρώσει το παραγόμενο προϊόν μεσολαβεί ένα χρονικό διάστημα. Υπάρχει μία τεχνολογική σχέση ανάμεσα στις ποσότητες των παραγωγι- κών συντελεστών και την ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος. Για παράδειγμα, εάν : Αρχικά : 1στρ. γης + 5εργ. + 3μηχ. + 100κιλά α’ ύλες = 1 τόνο προϊόντος Έπειτα : 1στρ.γης + 5εργ. + 3μηχ. + 100κιλά α’ ύλες = 1,2 τόνους προϊόντος Ή : 1στρ.γης + 4εργ. + 3μηχ. + 100κιλά α’ ύλες = 1 τόνο προϊόντος Αυτό σημαίνει βελτίωση της τεχνολογίας Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Ο χρονικός ορίζοντας της επιχείρησης Όταν η επιχείρηση στοχεύει να παράγει κάποια συγκεκριμένη ποσότητα προϊόντος και για το λόγο αυτό αποκτά ορισμένους παραγωγικούς συ- ντελεστές, λαμβάνει σοβαρά υπ’ όψη το χρονικό διάστημα που θα μεσο- λαβήσει. Αυτό το χρονικό διάστημα χωρίζεται από την οικονομική επι- στήμη σε δύο περιόδους : Τη βραχυχρόνια περίοδο (δηλαδή σύντομη περίοδο), κατά την οποία η ε- πιχείρηση δεν μπορεί να μεταβάλλει την ποσότητα ενός ή περισσοτέρων παραγωγικών συντελεστών. Δηλαδή μέσα σε ένα σύντομο χρονικό διά- στημα κάποιοι συντελεστές είναι σταθεροί (δεν μπορεί να αλλάξει η πο- σότητα που θα ήθελε η επιχείρηση να έχει) και κάποιοι είναι μεταβλητοί (δηλαδή η επιχείρηση μπορεί να μεταβάλλει την ποσότητά τους). Τη μακροχρόνια περίοδο, κατά την οποία η επιχείρηση μπορεί να μετα- βάλλει την ποσότητα όλων των παραγωγικών συντελεστών. Δηλαδή σε ένα επόμενο μακρύ χρονικό διάστημα όλοι οι συντελεστές είναι μεταβλη- τοί. Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Ο χρονικός ορίζοντας της επιχείρησης Γιατί όμως αυτός ο διαχωρισμός έχει σημασία για την επιχείρηση; Εάν για παράδειγμα μία βιοτεχνία αποφασίσει σήμερα να αυξήσει σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα την παραγωγή της, θα πρέπει να σκεφτεί ότι δεν μπορεί να αυξήσει την ποσότητα ορισμένων παραγωγικών συντελε- στών, όπως το κτήριο ή κάποια μηχανήματα, ενώ μπορεί εύκολα να αυξή- σει τις πρώτες ύλες ή να αποκτήσει περισσότερους εργάτες. Σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα, λοιπόν, δεν θα μπορέσει να αυξήσει έντονα την παραγωγή της. Αντίθετα, εάν σήμερα αποφασίσει να αυξήσει την παραγωγή της μέσα σε ένα επόμενο μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά το οποίο μπορεί να αποκτήσει καινούριο κτήριο ή περισσότερα μηχανήματα, αλλά και φυσικά περισσότε- ρους εργάτες και πρώτες ύλες, τότε η αύξηση αυτή μπορεί να είναι μεγά- λη. Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Ο χρονικός ορίζοντας της επιχείρησης Ορισμένες παρατηρήσεις : Α) Το κριτήριο για τη διάκριση αυτή δεν είναι ημερολογιακό, αλλά έχει να κάνει με το πόσο εύκολα η επιχείρηση μπορεί να μεταβάλλει τις ποσό- τητες των συντελεστών που χρησιμοποιεί και να προσαρμόζεται στις αλλαγές του περιβάλλοντος. Β) Η βραχυχρόνια και η μακροχρόνια περίοδος είναι διαφορετικές για κά- θε επιχείρηση και εξαρτώνται από το αντικείμενο παραγωγής. Με άλλα λόγια πιο εύκολα μπορεί να μεταβάλλει την ποσότητα των παραγωγικών συντελεστών που χρησιμοποιεί ένα φροντιστήριο από μία βιομηχανία α- λουμινίου και άρα η βραχυχρόνια περίοδος είναι μικρότερη για το φρο- ντιστήριο. Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Η συνάρτηση παραγωγής Η συνάρτηση παραγωγής είναι μία μαθηματική σχέση, η οποία μας δείχ- νει τη μέγιστη ποσότητα προϊόντος που μπορεί να παραχθεί από κάθε δε- δομένο συνδυασμό παραγωγικών συντελεστών, με σταθερές τις τεχνολογι- κές συνθήκες παραγωγής. Η γενική μορφή της συνάρτησης παραγωγής εί- ναι : Q = f (x1, x2, …, xv) όπου Q = η ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος και x = η ποσότητα του χρησιμοποιούμενου συντελεστή παραγωγής i, για i = 1,2, …,v Εκφράζει το επίπεδο τεχνολογίας που χρησιμοποιεί η επιχείρηση, δηλαδή το τρίτο χαρακτηριστικό κάθε παραγωγικής διαδικασίας που παρουσιάστη- κε στην αρχή. Συνήθως, συνάρτηση παραγωγής έχει τη μορφή : Q = f (K , L), όπου Κ = Κεφάλαιο και L = εργασία Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Συνολικό Προϊόν (ΤΡ) Το συνολικό προϊόν (ΤΡ ή Q) είναι η ποσότητα του προϊόντος που πα- ράγεται, όταν οι ποσότητες όλων των άλλων συντελεστών είναι στα- θερές και μεταβάλλεται η ποσότητα ενός συντελεστή που μας ενδιαφέ- ρει. Έστω, λοιπόν, ότι η επιχείρηση έχει σταθερούς όλους τους παραγωγι- κούς συντελεστές, όπως π.χ. το κε- φάλαιο και μεταβάλλει μόνο την πο- σότητα της εργασίας. Το συνολικό προϊόν μεταβάλλεται με τον τρόπο που βλέπετε στον διπλανό πίνακα. K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος Q K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος Q K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος Q K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 35 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος Q K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 35 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος Q K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 148 35 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος Q K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 170 148 35 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος Q K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 170 148 35 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος Q K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 170 148 35 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος Q K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 170 148 35 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Συνολικού Προϊόντος Q K L TP ή Q 50 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 170 148 TP 35 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Μέσου Προϊόντος (AP) Μέσο Προϊόν είναι ο λόγος του συνολικού προϊόντος προς τις μονάδες του μεταβλητού συντελεστή. Q AP = L L TP ή Q AP - 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 170 AP5 = = 34 5 35 AP1 = = 35 1 35 180 AP6 = = 30 6 40 80 AP2 = = 40 2 40 180 AP7 = = 25,7 7 37 120 AP3 = = 40 3 34 148 AP4 = = 37 4 160 AP8 = = 20 8 30 25,7 20 Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Μέσου Προϊόντος (AP) Q L TP ή Q AP - 1 35 2 80 40 3 120 4 148 37 5 170 34 6 180 30 7 25,7 8 160 20 170 148 TP AP 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Οριακού Προϊόντος (MP) Οριακό Προϊόν είναι η μεταβολή του συνολικού προϊόντος προς τη μεταβολή του μεταβλητού συντελεστή. ΔQ MP = ΔL L TP ή Q ΜP - 1 35 2 80 3 120 4 148 5 170 6 180 7 8 160 170-148 22 ΜP5 = = = 22 5-4 1 35-0 35 ΜP1 = = = 35 1-0 1 35 180-170 10 ΜP6 = = = 10 6-5 1 45 80-35 45 ΜP2 = = = 45 2-1 1 40 180-180 0 ΜP7 = = = 0 7-6 1 28 120-80 40 ΜP3 = = = 40 3-2 1 22 148-120 28 ΜP4 = = = 28 4-3 1 160-180 -20 ΜP8 = = = -20 8-7 1 10 -20 Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης

Καμπύλη Οριακού Προϊόντος (MP) Q L TP ή Q MP - 1 35 2 80 45 3 120 40 4 148 28 5 170 22 6 180 10 7 8 160 -20 170 148 TP AP 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης -20 MP

Νόμος της Φθίνουσας ή μη Ανάλογης Απόδοσης Όπως παρατηρούμε στο διάγραμμα, καθώς αυξάνουμε την εργασία κατά μία μονάδα κάθε φορά, η παραγόμενη ποσότη- τα δεν μεταβάλλεται κατά το ίδιο μέγε- θος. Αυτή είναι μία εμπειρική διαπίστω- ση που ισχύει για κάθε επιχείρηση με έναν μόνο μεταβλητό συντελεστή. Αυτό οδήγησε τους οικονο- μολόγους στη διατύ- πωση του νόμου της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης. Q 10 170 22 148 TP 28 40 45 AP 35 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης MP

Νόμος της Φθίνουσας ή μη Ανάλογης Απόδοσης Q Ο νόμος της φθίνουσας ή μη ανάλογης απόδοσης αναφέρει ότι στη βραχυχρόνια περίοδο, καθώς μεταβάλλεται η ποσότη- τα του μεταβλητού συντελεστή κατά μία μονάδα κάθε φορά, υπάρχει ένα σημείο μέχρι το οποίο το συνολικό προϊόν αυ- ξάνεται με αύξοντα ρυθμό και μετά από το σημείο αυτό αυξά- νεται με φθίνοντα ρυθμό, δη- λαδή το οριακό προϊόν στην αρχή αυξάνεται και στη συνέ- χεια μειώνεται. Το σημείο αυτό είναι το επίπε- δο εργασίας όπου το ΜΡ γίνε- ται μέγιστο. Αύξηση Μείωση 180 170 10 Με φθίνοντα ρυθμό Με αύξοντα ρυθμό 160 148 22 TP 140 28 120 40 100 80 60 45 40 35 AP 35 20 L 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης -20 MP

Μερικές Παρατηρήσεις Q 1) Όταν το οριακό προϊόν μειώνεται, δεν αρχίζει να μειώνεται και το συνολικό προϊόν. 2) Όταν το συνολικό προϊόν έχει τη μέγιστη τιμή, το οριακό προϊόν γίνεται μηδέν. 3) Η καμπύλη ΜΡ τέμνει πάντα την καμπύλη ΑΡ από πάνω προς τα κάτω στο μέγιστο σημείο της, δηλαδή ΜΡ=ΑΡmax. 4) Οι μεταβολές του μέσου προϊόντος είναι μικρότερες από αυτές του οριακού. Ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης ισχύει επειδή μεταβάλλονται οι αναλογίες ανάμεσα στους σταθερούς και τον μεταβλητό συντελεστή. 170 TP MP = APmax AP 35 L Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης MP

Η επίδραση της μεταβολής της τεχνολογίας στην παραγωγή Όταν μεταβάλλεται η τεχνολογία παραγωγής, τότε αλλάζει η συνάρτηση παρα- γωγής [Q = f (x1, x2, …, xv)], δηλαδή αλλάζει η σχέση ανά- μεσα στην παραγόμενη πο- σότητα και τις ποσότητες των παραγωγικών συντελε- στών που χρησιμοποιούνται (το f). 1) Εάν π.χ. η τεχνολογία βελ- τιωθεί, τότε με τους ίδιους παρ. συντελεστές θα παρά- γεται περισσότερο προϊόν. Επομένως, το συνολικό προ- ϊόν θα αυξηθεί και η νέα κα- μπύλη θα μετατοπιστεί προς τα επάνω (ΤΡ’). 2) Εάν η τεχνολογία χειρο- τερέψει, το συνολικό προϊόν θα μειωθεί και η νέα καμπύ- λη θα μετατοπιστεί προς τα κάτω (ΤΡ’’). Q 240 TP’ 200 160 TP 120 TP’’ 80 40 L 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Συντάκτης : Νησιώτης - Συναχίρης Ιωάννης