Μεταπολεμική και σύγχρονη Λογοτεχνία

α) Ποίηση: Πρώτη και Δεύτερη Μεταπολεμική γενιά, Ποιητές της δεκαετίας του ΄70

1η Μεταπολεμική γενιά επηρεάζεται από τα γεγονότα του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, την Κατοχή και τον Εμφύλιο πόλεμο.

Τάσεις: α) αντιστασιακή ή κοινωνική ποίηση β) νεοϋπερρεαλιστική ποίηση γ) υπαρξιακή ή μεταφυσική ποίηση

2η Μεταπολεμική γενιά: δημιουργεί στη διάρκεια του ψυχρού πολέμου 2η Μεταπολεμική γενιά: δημιουργεί στη διάρκεια του ψυχρού πολέμου

Ποιητές της δεκαετίας του ΄70: γράφουν με βάση την οδυνηρή εμπειρία της δικτατορίας / Ποιητές της αμφισβήτησης

Τάκης Σινόπουλος (1917-1981) Ἐδῶ γεννήθηκα. Ἐδῶ μεγάλωσα. Λοιπόν αὐτά μοῡ χρειάζονται γιά τήν ὀργή μου καί τήν περηφάνειά μου. Γιά νά κρατήσω καί νά κρατηθῶ. Δέν ἔχω θεούς καί δέ φοβᾶμαι.

Τάκης Σινόπουλος (1917-1981) Ήρθαν οι μέρες του σαράντα τέσσερα κι οι μέρες του σαράντα οχτώ. Κι από την Πελοπόννησο ως τη Λάρισα βαθύτερα ως την Καστοριά, πάνω στο χάρτη μαύρο μόλεμα, η Ελλάδα σύντομη ανασαίνοντας Πάσχα στην έρημη Κοζάνη μετρηθήκαμε, πόσοι έμειναν ψηλά, πόσοι κατέβηκαν πέτρα, κλαδί, κατήφορος, το σκοτεινό ποτάμι.

Μίλτος Σαχτούρης 1919-2005 Δεν έχω γράψει ποιήματα Μίλτος Σαχτούρης 1919-2005 Δεν έχω γράψει ποιήματα δεν έχω γράψει ποιήματα μόνο σταυρούς σε μνήματα καρφώνω

Μίλτος Σαχτούρης 1919-2005 Μες το βυθό του ονείρου σου θα `ρθώ με το μυαλό μου το υγρό να λιώνει. Είχα έρωτες, είχα μάχες και παραφύλαξα στις γωνιές.

Μιχάλης Κατσαρός 1921-1998 Αντισταθείτε, σ’ αυτόν που χαιρετά απ’ την εξέδρα ώρες ατέλειωτες τις παρελάσεις. Στον Πρόεδρο του Εφετείου αντισταθείτε, στις μουσικές, τα τούμπανα και τις παράτες, σ’ όλα τα ανώτερα συνέδρια που φλυαρούνε, πίνουν καφέδες σύνεδροι συμβουλατόροι, σ’ αυτή την άγονη κυρία που μοιράζει έντυπα αγίων, λίβανον και σμύρναν.

Μιχάλης Κατσαρός 1921-1998 Όταν ακούω να μιλάν για τον καιρό όταν ακούω να μιλάνε για τον πόλεμο όταν ακούω σήμερα το Αιγαίο να γίνεται ποίηση να πλημμυρίζει τα σαλόνια όταν ακούω να υποψιάζονται τις ιδέες μου να τις ταχτοποιούν σε μια θυρίδα όταν ακούω σένα να μιλάς εγώ πάντα σωπαίνω.

Τάσος Λειβαδίτης 1921-1988 Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκαιο

Τάσος Λειβαδίτης 1921-1988 Θα ’θελα να φωνάξω τα’ όνομα σου, αγάπη, μ’ όλη μου τη δύναμη. να το ακούσει η άνοιξη και να ’ρχεται πιο γρήγορα, να το μάθουν τα παιδιά για να μη φοβούνται το σκοτάδι

Μανόλης Αναγνωστάκης 1925-2005 Φίλοι που φεύγουν Που χάνονται μια μέρα Φωνές τη νύχτα Μακρινές φωνές Μάνας τρελής στους έρημους δρόμους Κλάμα παιδιού χωρίς απάντηση Ερείπια σαν τρυπημένες σάπιες σημαίες. Εφιάλτες όταν το φως λιγοστεύει τα ξημερώματα. ( μα ποιος με πόνο θα μιλήσει για όλα αυτά; )

Μανόλης Αναγνωστάκης 1925-2005 Έφτασες αργά σου πήρε άλλος τη θέση έφτασες αργά σε `βγάλαν απ’ τη μέση. Δε σου φταίει κανείς, επέρασε ο καιρός σου δεν σου φταίει κανείς, λάθος ήτανε δικό σου. Άργησες πολύ και το `χασες το τρένο άργησες πολύ δε σε περιμένω.

Κική Δημουλά, Αθήνα 1931 Ο έρωτας, όνομα ουσιαστικόν, πολύ ουσιαστικόν, ενικού αριθμού, γένους ούτε θηλυκού ούτε αρσενικού, γένους ανυπεράσπιστου. πληθυντικός αριθμός οι ανυπεράσπιστοι έρωτες.

Κική Δημουλά, Αθήνα 1931 Για σένα στις επιθυμίες μου λόγος δε γίνεται ποτέ. Δε σε προέβλεψαν ποτέ τα όνειρά μου Οι προαισθήσεις μου ποτέ δε σε συνάντησαν. Ούτε η φαντασία μου. Κι όμως μια ανεξακρίβωτη στιγμή σ`εξακριβώνω μέσα μου ένα έτοιμο κιόλας αίσθημα.

Μιχάλης Γκανάς, γεννήθηκε στο χωριό Τσαμαντάς της Θεσπρωτίας το 1944 Χρυσά φτερά, βυζαντινό μου βλέμμα, αρχάγγελοι χορεύανε στο αίμα, κι ένα τραγούδι μέσα στη φωνή μου, μού γύρευε μιαν έξοδο κινδύνου. Γιάννενα και Τρίπολη και Σύρα, όμορφη σκονισμένη μου πορφύρα, Χίος, Κεφαλλονιά και Μυτιλήνη, μοίρα μου πελαγίσια Ρωμιοσύνη.

Μιχάλης Γκανάς, γεννήθηκε στο χωριό Τσαμαντάς της Θεσπρωτίας το 1944 Πρωί που πας για τη δουλειά οι δρόμοι γίνονται πουλιά στου στήθους σου τη μπόρα στο τρόλεϊ σ`ακολουθούν δεν έχουνε πού να στηθούν κι εσύ κοιτάς την ώρα. Εκείνη με τα κόκκινα και με τα ψηλοτάκουνα έχει εφαρμόσει μια λαβή στου νου σου τη χειρολαβή.

β) Πεζογραφία μεταπολεμικής περιόδου 1945-1974

Τάσεις μεταπολεμικής πεζογραφίας: 1. Ρεαλισμός 2. Κοινωνικοί και πολιτικοί προβληματισμοί 3.Φυγή από την πραγματικότητα 4. Νέες εκφραστικές αναζητήσεις

Στρατής Τσίρκας 1911-1980 Ποια ζωή αξίζει και πώς μπορείς να τήνε πεις ωραία, δίχως έναν άξιο θάνατο; “Νουρεντίν Μπόμπα”

Στρατής Τσίρκας 1911-1980 Γιατί, ναι, όλα είναι καλά. Περιφέρονται οι εποχές και οι ώρες, οι μέρες και οι νύχτες, τα λουλούδια κι οι καρποί, αυτός είναι ο νόμος, η τάξη. Τα άλλα, οι σπαραγμοί, οι συμφορές, οι πόλεμοι, βρίσκουνε τελικά μια θέση και κατασταλάζουν μέσα στην αρμονία των κόσμων και τη γαλήνη. Η ομορφιά του ανθρώπου δεν πεθαίνει, δε χάνεται, αν δεν σβήσει κι η ζωή πάνω στη γη.

Διδώ Σωτηρίου 1914-2004 Δεν είδα γύρω μου να σέβεται κανείς τον άνθρωπο. Είδα να σέβονται τον πλούτο, τη δύναμη, την εξουσία, τη μοχθηρία, την ατιμία… «ΚΑΤΕΔΑΦΙΖΌΜΕΘΑ»

Διδώ Σωτηρίου 1914-2004 Στον πόλεμο δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσεις τη δολοφονία από την πατριωτική πράξη. “ΜΑΤΩΜΕΝΑ ΧΩΜΑΤΑ”

Μαργαρίτα Λυμπεράκη 1919-2001 O πατέρας είναι υπάλληλος σε μια Τράπεζα. Φεύγει το πρωί και γυρίζει αργά το μεσημέρι. Οι μηχανές και τα βιβλία τον απασχολούν όλες τις ώρες της σκόλης του. Φαίνεται ότι και στο παλιό μας σπίτι, τον καιρό που ζούσανε με τη μητέρα το ίδιο τον απασχολούσαν. Ήταν ίσως η κύρια αιτία που χωρίσανε. Αυτό, και το ότι της έκανε απιστίες. Όταν ήμουν μικρή δεν μπορούσα να καταλάβω πώς ένας άνθρωπος αγνός σαν τον πατέρα μπορούσε να κάνει απιστία. Τώρα το καταλαβαίνω.

Μαργαρίτα Λυμπεράκη 1919-2001  Με τον πατέρα πηγαίναμε στη θάλασσα σχεδόν κάθε Κυριακή. Είχε ένα παμπάλαιο αυτοκίνητο που 'μοιαζε με οβίδα και που το λέγαμε «Καραϊσκάκη». Έτσι το 'χε βαφτίσει ένα μορτόπαιδο καθώς περνούσαμε από έναν κεντρικό δρόμο της Αθήνας, και μεις χαρήκαμε, γιατί το αυτοκίνητο του πατέρα δεν ήταν κοινό αυτοκίνητο και του άξιζε να έχει ένα όνομα.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ “ΣΗΜΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ” Αντώνης Σαμαράκης 1919-2003 Όσο υπάρχουν άνθρωποι ανήσυχοι στον κόσμο μας, όσο υπάρχει ανησυχία στον κόσμο μας υπάρχει ελπίδα… ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ “ΣΗΜΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ”

Αντώνης Σαμαράκης 1919-2003 Ο ισχυρός άνθρωπος έχει δούλους, ο πλούσιος έχει κόλακες, και ο συνετός μόνο φίλους!

Γιώργος Ιωάννου 1927-1985 Όταν ήρθε ο καιρός να πάμε κι εμείς στρατιώτες, κι εκεί που ήμασταν πια ήσυχοι, ξέσπασε στην Κορέα ο αλλόκοτος εκείνος πόλεμος. Ήταν ένα από τα πρώτα μεγάλα σκατά, που μας έβαλαν να φάμε οι απαίσιες μεγάλες δυνάμεις. Και όχι μόνο να το φάμε αλλά και να το θεωρούμε ύψιστο εθνικό καθήκον. Δυο συμμαθητές μου άφησαν τα κόκαλά τους, πολεμώντας εκεί. Και όλοι μας περάσαμε μεγάλα καρδιοχτύπια. Κρύο, πράμα, πολύ…

Γιώργος Ιωάννου 1927-1985 Ο πατέρας μου ήταν μηχανοδηγός, οδηγούσε τραίνα. (…) Ένα βράδυ, αργά, γύρισε ιδιαίτερα φαρμακωμένος. Είχε οδηγήσει ένα τραίνο με Εβραίους μέχρι τη Νις. “Μεγάλο κακό γίνεται με τους Εβραίους”, έλεγε. “Τους πηγαίνουν με εμπορικά βαγόνια κατάκλειστα, χωρίς τροφή και νερό. Ακόμα και χωρίς αέρα. Οι Γερμανοί μας αναγκάζουν να σταματούμε το τραίνο μέσα στις ερημιές, για να γίνει το ξάφρισμα. Μέσα από τα βαγόνια κλωτσάνε και φωνάζουν.

Μάριος Χάκκας 1931-1972 Δεν είναι τίποτα το εξαιρετικό να είσαι αστέρι, αν είσαι ήδη μια διαρκώς φλεγόμενη βάτος κι επιπλέον κινούμενη

Μάριος Χάκκας 1931-1972 Πόσο είναι στερεό το στερέωμα; Φρίττει όσο κι εγώ τις χειμωνιάτικες νύχτες; Πάσχει από μοναξιά κι από έλλειψη κάποιου νοήματος; Δυο πράγματα με κάνουν διαρκώς ν’ απορώ: η σύγχυση μέσα μου και το άσκοπο των αστεριών!

Θανάσης Βαλτινός, γεννήθηκε το 1932 στον Καράτουλα της Αρκαδίας Στον πρώτο διωγμό μας πήγαν στην Ανατολή. Στον δεύτερο μας έστειλαν στη Δύση. Ας είναι καλά, σεργιανίσαμε με το παραπάνω. «Συναξάρι του Ανδρέα Κορδοπάτη»

Θανάσης Βαλτινός, γεννήθηκε το 1932 στον Καράτουλα της Αρκαδίας Μια επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού τους περίμενε στο σταθμό Μπασμά Χανέ, τους παρέλαβε χοντρικά, του φόρτωσε στο ατμόπλοιο «Μαρία Τόγια» α΄πό τη σιδερόσκαλα της Πούντας και, όσο το καράβι ανοιγόταν, ο Παναγιώτης όρθιος στο ψηλότερο κατάστρωμα κοίταζε πίσω του τη στεριά που μίκραινε.

Ρέα Γαλανάκη, 1947 Ηράκλειο Κρήτης Πρόλαβα μόνο να σκεφτώ, ακούγοντας με ευδαιμονία την παλιά βροχή, πως είχα πολλά χρόνια αντικαταστήσει στη μνήμη μου τον έσω χώρο με τον έξω, χωρίς να έχω επίγνωση της αντικατάστασης· αγνοούσα λοιπόν εντελώς την ψυχή μου

Ρέα Γαλανάκη, 1947 Ηράκλειο Κρήτης Θα παρακαλέσω για σένα. Όχι, δεν ξέρω με ποιον τρόπο θα πεθάνεις, σου λέω μόνο πως είναι γραφτό να γίνει δύσκολα. Εσύ, να σταθείς γενναίος και να μη φοβηθείς. Γρήγορα θα συναντηθούμε.