ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ Σεμινάρια Φεβρουαρίου 2009 Μ. Τορτούρης ΞΗ ΤΗς

Κριτική σκέψη - Συγκλίνουσα Δημιουργική σκέψη - Αποκλίνουσα Κριτική σκέψη - Συγκλίνουσα Δημιουργική σκέψη - Αποκλίνουσα ΚΡΙΤΙΚΗ : Ως κριτική-συγκλίνουσα σκέψη ορίζεται η νοητική διαδικασία/λειτουργία με την οποία το άτομο αξιολογεί τις πολλές πιθανότητες, κρίνοντας την αξιοπιστία των πληροφοριών που υπάρχουν στη διάθεσή του, και αποφασίζει τι να σκεφτεί ή τι να πράξει με τη βοήθεια των δεδομένων αυτών. Δηλαδή, κάποιος μαθαίνει: να ρωτά: τι, πώς και πότε, να διερευνά σε βάθος και μετά να αξιοποιεί λογικά τις πληροφορίες, αλλά και να εφαρμόζει τις μεθόδους (στρατηγικές) που απαιτούνται για να αντιμετωπίσει την κατάσταση.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ Η δημιουργικότητα έχει σχέση με την παραγωγικότητα ή παραγωγή ιδεών είτε στον καλλιτεχνικό τομέα είτε στον επιστημονικό κατά τρόπο που το αποτέλεσμα να είναι καινοτόμο, εφευρετικό και πρωτότυπο.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ Ο Apps περιγράφει τη δημιουργική σκέψη στην οποία γίνεται: α) Προετοιμασία, Αναγνώριση β) Επώαση, το θέμα δουλεύεται σε ασύνδετο επίπεδο γ) Έμπνευση, πιθανή λύση του προβλήματος δ) Επαλήθευση, πιθανή λύση δοκιμάζεται

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ Ο Torrance αναφέρει τα κριτήρια για τη δημιουργικότητα: Το πλήθος ιδεών, Τη διαφορετικότητα ιδεών, Την πρωτοτυπία ιδεών, Τη συγκεκριμενοποίηση ιδεών, ως απαραίτητες δραστηριότητες στη διαδικασία δημιουργικής επίλυσης προβλημάτων.

Η δημιουργική σκέψη είναι αποκλίνουσα, κατά τη διάρκεια της οποίας ξεκινώντας από ένα σημείο ή μια ερώτηση επεκτείνει τη διερεύνηση σε διαφορετικές κατευθύνσεις με μεγάλο εύρος δυνατοτήτων. Ακριβώς η έννοια της απόκλισης είναι να ψάχνει κάποιος για πολλές διαφορετικές, ασυνήθιστες πιθανότητες/λύσεις ή να επεξεργάζεται ήδη υπάρχουσες προσθέτοντας λεπτομέρειες.

Για να είναι αποτελεσματική η επίλυση ενός προβλήματος, πρέπει να συνυπάρχει η κριτική και η δημιουργική σκέψη. Αν υπάρχει μόνο δημιουργική σκέψη, παράγονται ιδέες μόνο και δεν καταλήγουν στην τελική λύση. Αν υπάρχει μόνο κριτική σκέψη, μπορεί να μην υπάρχουν αρκετές επιλογές για να διαλέξει, καταλήγοντας στη σωστή λύση. Επομένως, χρειάζεται να συνυπάρχουν αρμονικά και οι δυο, συμπληρώνοντας η μια την άλλη.

Έρευνες δείχνουν ότι οι μαθητές με υψηλό δείκτη δημιουργικότητας ξεπέρασαν αυτούς που είχαν μόνο υψηλό IQ, σε σχεδόν όλα τα επίπεδα και τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Η έμφυτη χαρισματικότητα είναι τελικά ένας συνδυασμός ευφυΐας και δημιουργικότητας.

Η καλλιέργεια της δημιουργικότητας στην τάξη Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να επανεξετάζουν τις πρακτικές διδασκαλίας που εφαρμόζουν, προκειμένου να μπορούν να κρίνουν το βαθμό στον οποίο μπόρεσαν να εμφυσήσουν στους μαθητές ένα δημιουργικό τρόπο σκέψης.

Σκέψη υψηλότερου επιπέδου Ένα μοντέλο, που δημοσιεύτηκε πριν από 50 χρόνια από τον Benjamin Bloom, εξακολουθεί να επιβιώνει στη δοκιμασία του χρόνου και παραμένει χρήσιμο σαν εφαλτήριο για την κατανόηση της συνθετότητας της ανθρώπινης σκέψης. Γνώση Κατανόηση Εφαρμογή Ανάλυση Σύνθεση Αξιολόγηση Τα τρία πρώτα στάδια της ταξινόμησης του Bloom περιγράφουν αυτό που αποκαλούμε συγκλίνουσα ή κριτική σκέψη. Κατά τη χρήση των τριών τελευταίων σταδίων ο μαθητής συχνά κερδίζει σε οξυδέρκεια και κάνει ανακαλύψεις που δεν αποτελούσαν μέρος της αρχικής πληροφορίας. Αυτό περιγράφει την αποκλίνουσα ή δημιουργική διαδικασία σκέψης.

Τις μέρες μας, υπάρχει μια εκπληκτική συναίνεση σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης: η πεποίθηση ότι η ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος ενός έθνους θα είναι ο βασικότερος - ίσως ο κύριος - καθοριστικός παράγοντας της επιτυχίας του κατά τη διάρκεια του επόμενου αιώνα και πέρα. Για παράδειγμα, στην Αμερική έχουν τεθεί ειδικοί εκπαιδευτικοί στόχοι κάτω από τον τίτλο «No child left behind», στην Ευρωπαϊκή Ένωση τέθηκαν νέοι στόχοι μέσα από τη Στρατηγική της Λισσαβόνας κ.α. Όμως, οι περισσότεροι ασχολούνται με τις λεπτομέρειες αντί με την ουσία. Αν δεχτούμε ότι ο σκοπός του σχολείου είναι να αναπτύξει ο μαθητής τις όποιες και όσες δυνατότητες του, τότε σίγουρα αυτό δεν επιτυγχάνεται με τη δομή των παραδοσιακών σχολείων. Έμφαση στην κριτική σκέψη και δημιουργική σκέψη.

Δραστηριότητες Πληροφορικής την Ημέρα Δημιουργικότητας 26/2/2009 Διαθεματική προσέγγιση με την ειδικότητα των μαθηματικών και της τέχνης με στόχο την παρουσίαση και δημιουργία μοντέλων Fractals. Παρουσίαση και εφαρμογή της τεχνικής Μorphing με τη δημιουργία έργων. Teleconference με μαθητές άλλου σχολείου για θέματα αλγορίθμων και προγραμματισμού. Συγκέντρωση υλικού (κείμενα, οπτικοακουστικό υλικό, εικόνες) και δημιουργία ενός ιστολόγιου (blog) με θέματα την Πολυπολιτισμικότητα και το Περιβάλλον. Δημιουργία έργων στην Visual Basic και παρουσίαση των εργασιών (οικολογία). Δημιουργία παρουσιάσεων και ιστοσελίδων που θα προάγουν τον 1ο στόχο. 8-12/4/09 Έκθεση δημιουργικότητας Προτρέπουμε τα σχολεία να στείλουν Project