ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΤΠΕ (ΙΙ) Λάμπρος Πόλκας

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΜΕ ΤΙΣ ΤΠΕ

Γνώση και εφαρμογή των μεθόδων ανάγνωσης, ερμηνείας και πρόσληψης της ΑΕΓΓ Page  3

Γραμματοσυντακτική μέθοδος Ταύτιση / εξίσωση της αξίας της γραμματείας ή και του πολιτισμού με αυτήν της γλώσσας Έμφαση στη συστηματική διδασκαλία της γραμματικής και του συντακτικού των λέξεων με απόληξη την «κατά γράμμα» μετάφραση του πρωτοτύπου (πρβλ. το κίνημα «Back to Basics») Δευτερεύουσα σημασία στα «περικείμενα» του αρχαίου κειμένου (νοηματικά ή πολιτιστικά συμφραζόμενα) Page  4

Δομολειτουργική μέθοδος Έμφαση στη διδασκαλία των βασικών μόνο μερών της γραμματικής και του συντακτικού Μετακίνηση του ενδιαφέροντος της διδασκαλίας και μάθησης από τη μεμονωμένη λέξη στη φράση / πρόταση Συνδυαστική μελέτη του ρόλου που διαδραματίζει η φράση / πρόταση στη συνοχή του κειμένου Page  5

Συγκριτική μέθοδος Έμφαση στη συγκριτική διδασκαλία και μάθηση φαινομένων (γραμματικών / συντακτικών / ετυμολογικών) της αρχαίας με τη νέα γλώσσα Εντοπισμός και αναστοχασμός για τις ομοιότητες μέσα στις μικρές διαφορές για τις «διαφορές» μέσα στις επιμέρους αναλογίες Πορεία διαδασκαλίας διπλή: Από το πρωτότυπο στη μετάφραση Από τη μετάφραση στο πρωτότυπο Page  6

Κειμενοκεντρική μέθοδος Έμφαση στη διδασκαλία και μάθηση του αρχαίου «κειμένου» στο σύνολό του Μετακίνηση του ενδιαφέροντος από τη μεμονωμένη λέξη ή και φράση, στον ρόλο που αυτές διαδραματίζουν στη συνοχή του «κειμένου» Δραστικός περιορισμός της γραμματοσυντακτικής μεθόδου μόνο στις περιπτώσεις όπου αυτή απαιτείται Page  7

Κουλτουραλιστική / πολιτισμική μέθοδος Έμφαση στη διδασκαλία και μάθηση του «πολιτισμού» του αρχαίου κειμένου Μετακίνηση του ενδιαφέροντος από τη γλώσσα των «κειμένων» στο νόημά τους, κυρίως μέσω της μετάφρασης Ανασύνθεση των ποικίλων όψεων (της ιστορίας, θρησκείας, πολιτικής, ηθικής, ιδεολογίας) που εμφιλοχωρούν στα αρχαία κείμενα Αναγνώριση των διαδοχικών σταδίων εξέλιξης του κλασικού πολιτισμού στα εκάστοτε διαφορετικά, ιστορικά του πλαίσια Page  8

Κατασκευαστική / προσληπτική μέθοδος Έμφαση στη διδασκαλία και μάθηση των μηχανισμών και λόγων, με βάση/για τους οποίους συντίθενται τα «αρχαία» κείμενα Μετακίνηση του ενδιαφέροντος από τη γλώσσα ή το νόημα των αρχαίων «κειμένων» στο πώς τα προσλαμβάνουν τα (εσωτερικά ή και τα εξωτερικά) ακροατήρια από το ένα «πρωτότυπο»-πηγή στα πολλά κείμενα- κλώνους του Από τη μία, και μοναδική, ερμηνεία στις πολλές παραλλαγές/εκδοχές της ανάλογα με τις προσδοκίες των αποδεκτών/αναγνωστών Page  9

Επικοινωνιακή μέθοδος Έμφαση στη διδασκαλία και μάθηση της χρήσης των αρχαίων «κειμένων», ενόψει της επικοινωνίας του δημιουργού τους με τα ακροατήριά του Μετακίνηση του ενδιαφέροντος από το νόημα («κατασκευασμένο» ή «πρωτότυπο») των αρχαίων «κειμένων» στην επιτελεστική τους λειτουργία (performance) Συνάρτηση της επιτελεστικής λειτουργίας των αρχαίων «κειμένων» με τις τυπολογικές τους συμβάσεις ανάλογα με το γένος λόγου στο οποίο αυτά εντάσσονται (ποίηση / πεζογραφία / θέατρο) με το είδος στο οποίο ανήκουν (λ.χ. θέατρο: τραγωδία, κωμωδία, σάτιρα κλπ) Page  10

Ερωτήματα... Πώς θα εφαρμόσω τις προηγούμενες μεθόδους ανάγνωσης, πρόσληψης και ερμηνείας των αρχαίων «κειμένων» στις ΤΠΕ; Ποιες ερμηνευτικές μεθόδους ευνοούν οι ΤΠΕ στο μάθημα της ΑΕΓΓ; Πώς θα συνδυάσω τις ειδικές ερμηνευτικές μεθόδους που αφορούν στα αρχαία «κείμενα» με τις γενικές θεωρίες μάθησης ; Τι υπερτερεί και τί πρέπει να προέχει στη διδασκαλία της αρχαιογνωστικής και αρχαιογλωσσικής μάθησης; πρώτα το υπολογιστικό εργαλείο και ύστερα το διδακτικό αντικείμενο (τα αρχαία); πρώτα το διδακτικό αντικείμενο και ύστερα το εργαλείο; Γιατί να θέτω τέτοιου είδους ερωτήματα; Page  11

ΕΙΔΗ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΜΕ ΤΙΣ ΤΠΕ

Τεχνολογίες ανάπτυξης – παιδαγωγικά ρεύματα χρήσης (πηγή ΕΤΠΕ, Κόμης) 1950 Προγραμματισμένη διδασκαλία Εξάσκηση & Πρακτική Έμπειρα Διδακτικά Συστήματα Υπολογιστής ως δάσκαλος Υπολογιστής ως μαθητής 1970 Logo & μικρόκοσμοι Εργαλεία – λογισμικό γενικής χρήσης Συνεργατικά Συστήματα Περιβάλλοντα μάθησης Αλληλεπιδραστικά περιβάλλοντα μάθησης Εικονική πραγματικότητα Υπολογιστής ως εργαλείο Υπερμέσα Δίκτυα Ανοικτά περιβάλλοντα μάθησης 1980 1990 2000 Page  13

Ταξινόμηση αρχαιογνωστικού λογισμικού (Latousek 2001) Page  14

Ταξινόμηση αρχαιογνωστικού λογισμικού (Latousek 2001) Page  15

Ταξινόμηση αρχαιογνωστικού λογισμικού Page  16

Παραδείγματα Περιβάλλοντα εκπαίδευσης Ειδικά εργαλεία Παραγωγής Πολυτονικές γραμματοσειρές Ἄλκηστις Ἄδμηθ', ὁρᾷς γὰρ τἀμὰ πράγμαθ' ὡς ἔχει, λέξαι θέλω σοι πρὶν θανεῖν ἃ βούλομαι. ἐγώ σε πρεσβεύουσα κἀντὶ τῆς ἐμῆς ψυχῆς καταστήσασα φῶς τόδ' εἰσορᾶν θνῄσκω, παρόν μοι μὴ θανεῖν ὑπὲρ σέθεν, ἀλλ' ἄνδρα τε σχεῖν Θεσσαλῶν ὃν ἤθελον καὶ δῶμα ναίειν ὄλβιον τυραννίδι. κοὐκ ἠθέλησα ζῆν ἀποσπασθεῖσα σοῦ σὺν παισὶν ὀρφανοῖσιν, οὐδ' ἐφεισάμην ἥβης, ἔχους' ἐν οἷς ἐτερπόμην ἐγώ. καίτοι ς' ὁ φύσας χἠ τεκοῦσα προύδοσαν, καλῶς μὲν αὐτοῖς κατθανεῖν ἧκον βίου, καλῶς δὲ σῶσαι παῖδα κεὐκλεῶς θανεῖν. Unicode Γραμματοσειρές Page  17

Κωμικές φιγούρες του Ομήρου από τον Daumier Παραδείγματα Περιβάλλοντα εκπαίδευσης Με Υλικό Αναφοράς Λεξικό Liddell-Scott-Jones Εγχειρίδιο: Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση Εικόνες Κωμικές φιγούρες του Ομήρου από τον Daumier Page  18

Παραδείγματα Περιβάλλοντα διδασκαλίας Πρακτικής και εξάσκησης ή/και καθοδήγησης Ξενόγλωσσα (D. Mastronarde, Ancient Greek Tutorials) Page  19

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Παραδείγματα Περιβάλλοντα διδασκαλίας Πρακτικής και εξάσκησης ή/και καθοδήγησης Ελληνόγλωσσα ΙΕΛ. Σειρά «Θύμησις»: Ηρόδοτος, Ομηρικά έπη, Ανθολόγιο ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΛΟΓΙΣΜΙΚΩΝ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Page  20

Παραδείγματα Περιβάλλοντα διδασκαλίας Πρακτικής και εξάσκησης ή/και καθοδήγησης Ελληνόγλωσσα Π.Ι. Δημόσιος και ιδιωτικός βίος στην αρχαία Ελλάδα Page  21

Παραδείγματα Περιβάλλοντα διδασκαλίας Πρακτικής και εξάσκησης ή/και καθοδήγησης Ελληνόγλωσσα ΙΕΛ. Αρχαία Αττική Πεζογραφία Page  22

Παραδείγματα Περιβάλλοντα διδασκαλίας Πρακτικής και εξάσκησης ή/και καθοδήγησης Ελληνόγλωσσα ΓΓΝΓ. Λογανάλυση: Ο «Πρωταγόρας» του Πλάτωνα Page  23

Παραδείγματα Περιβάλλοντα διδασκαλίας Πρακτικής και εξάσκησης ή/και καθοδήγησης Ελληνόγλωσσα ΓΓΝΓ. –Ιδ. Μ. Μερκούρη. Δημόδωρος: μια μέρα στο αρχαίο Θεάτρο Page  24

Παραδείγματα Περιβάλλοντα διδασκαλίας Προσομοιώσεις και μικρόκοσμοι Ελληνόγλωσσα Μυκηναϊκός πολιτισμός (E-Slate Microworlds) Page  25

Δραστηριότητα στο εργαστήριο Παραδείγματα Περιβάλλοντα διδασκαλίας Ανοιχτά διαδικτυακά προγράμματα που ευνοούν τη διερευνητική ή/και τη συνεργατική μάθηση Περσέας Πύλη για την ελληνική γλώσσα Δραστηριότητα στο εργαστήριο Επιλέξτε ένα κείμενο από τον Θουκυδίδη, που να φιλοξενείται, στο πρωτότυπο και στη μετάφραση, στην «Πύλη για την ελληνική γλώσσα» και στον «Περσέα». Ξεναγηθείτε στα περιεχόμενά τους και καταγράψτε τις αναλογίες ή τις διαφορές που παρουσιάζουν ως προς τον τις δυνατότητες που παρέχουν στον χρήστη για την εκπόνηση μιας εκπαιδευτικής δραστηριότητας Page  26

Page  27