Καθηγήτρια Επιδημιολογίας & Βιοστατιστικής Μεθοδολογία Επιδημιολογικής Διερεύνησης Λοιμωδών Νοσημάτων Α. Ρουμελιώτη Καθηγήτρια Επιδημιολογίας & Βιοστατιστικής Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

Ιστορικά η επιδημιολογία θεμελιώθηκε σαν εφαρμοσμένη επιστήμη μελέτης εκρηκτικών επιδημιών λοιμωδών νοσημάτων με σκοπό 1. την αιτιολογική διάγνωση 2. την κατανόηση των μηχανισμών διασποράς 3. την ανακάλυψη μεθόδων καταστολής και πρόληψης

Η επιδημιολογία λοιμωδών νοσημάτων μελετά ολόκληρη την αλυσίδα των γεγονότων που οδηγούν στην ανατροπή της δυναμικής ισορροπίας μεταξύ αιτιολογικού παράγοντα και πληθυσμού

Βασικοί άξονες επιδημιολογικής διερεύνησης λοιμωδών νοσημάτων αιτιολογικός παράγοντας πηγή λοίμωξης μηχανισμός διασποράς

Ο αιτιολογικός παράγοντας Η φύση του αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της μορφής της νόσου αλλά και της επιδημιολογίας διάγνωση απομόνωση μελέτη υποδόχο αιτίου

Κλινική νόσηση Πηγή λοίμωξης Άνθρωπος Υποκλινικά Μόνιμος Φορέας Άνθρωπος Υποκλινικά Μόνιμος Φορέας Παροδικός Φάση επώασης Φάση ανάρρωσης Μεταφορέας

Η ύπαρξη της πηγής δεν σημαίνει υποχρεωτική διασπορά της νόσου

Η διασπορά εξαρτάται από : τον αριθμό των διασπειρομένων μικροοργανισμών την λοιμογόνο τους δύναμη τις περιβαλλοντικές συνθήκες την συλλογική ανοσία

Διερεύνηση Μηχανισμού Διασποράς (1) Διερεύνηση Μηχανισμού Διασποράς (1) Διασπορά από κοινή πηγή π.χ. μόλυνση νερού, γάλακτος, τροφίμων αφορά συνήθως μεγάλο τμήμα ευάλωτου πληθυσμού Η μορφή της καμπύλης σε περίπτωση επιδημίας είναι οξεία

αριθμός κρουσμάτων χρόνος

Διερεύνηση Μηχανισμού Διασποράς (2) άμεση Διερεύνηση Μηχανισμού Διασποράς (2) άμεση Μετάδοση με επαφή από ζώο, άνθρωπο ή αντικείμενο έμμεση Δεν προσφέρεται για μαζική διασπορά

Αριθμός κρουσμάτων χρόνος

Διερεύνηση Μηχανισμού Διασποράς (3) Αερογενής μετάδοση με πυρήνες σταγονιδίων με αιωρούμενη σκόνη Προϋποθέσεις μετάδοσης ανθεκτικός αιτιολογικός παράγοντας ευνοϊκές περιβαλλοντικές συνθήκες μικρό μέγεθος των πυρήνων

Άμεση μετάδοση Διάκριση μεταξύ αερογενούς και άμεσης μετάδοσης όσο αφορά την αντιμετώπιση Άμεση μετάδοση κάλυψη μύτης στόματος κατά το βήχα σε ομαδική διαβίωση μείωση της πυκνοκατοίκησης Αερογενής μετάδοση μείωση συγκέντρωσης του λοιμογόνου παράγοντα στον εισπνεόμενο αέρα (π.χ. αερισμός χώρων)

Διερεύνηση Μηχανισμού Διασποράς (4) Μετάδοση με ενδιάμεσους ξενιστές Μηχανικοί φορείς π.χ. μύγες Με κατάποση π.χ. συγκέλλες από τις μύγες Με τσίμπημα

Μορφές επιδημιολογικής διερεύνησης Λοιμωδών Νοσημάτων Κύριος σκοπός της επιδημιολογικής διερεύνησης των λοιμωδών νοσημάτων παραμένει ο τελικός έλεγχος αυτών. Στην προσπάθεια αυτή πρωταρχική σημασία έχουν ο τρόπος συλλογής η ανάλυση των πληροφοριών. Διακρίνουμε διάφορες μορφές εφαρμοσμένης επιδημιολογικής διερεύνησης ανάλογα με τις πηγές, το είδος, τον τρόπο συλλογής των πληροφοριών και τη μεθοδολογία που ακολουθούμε

Περιγραφική επιδημιολογία Περιγραφή δημογραφικών χαρακτηριστικών Κατανομή της νόσου στο τόπο και χρόνο (κλινικές μορφές – υποκλινικές στην κοινότητα) χρησιμοποιείται κλινική μεθοδολογία εργαστηριακή μεθοδολογία

Μορφές επιδημιολογικής διερεύνησης Επαγρύπνηση, εντατική παρακολούθηση Λοιμωδών Νοσημάτων (2) Επαγρύπνηση, εντατική παρακολούθηση λοιμωδών νοσημάτων Η επαγρύπνηση σήμερα εφαρμόζεται για την όσο το δυνατό ταχύτερη ανίχνευση καταστάσεων που εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους για τη Δημόσια Υγεία

Μορφές επιδημιολογικής διερεύνησης Λοιμωδών Νοσημάτων (3) Επιτόπια επιδημιολογική διερεύνηση (1) α. Επιβεβαίωση της διάγνωσης της νόσου β. Αναζήτηση των κρουσμάτων γ. Συλλογή πληροφοριών ( επιδημιολογικό ιστορικό)

Επιδημιολογικό ιστορικό Το επιδημιολογικό ιστορικό αποσκοπεί στη συλλογή πληροφοριών για την πηγή έκθεσης και τη φύση του υπεύθυνου παράγοντα

Πληροφορίες για την πηγή έκθεσης συλλέγονται διερευνώντας τους παρακάτω παράγοντες : 1. Τόπος διαμονής 2. Πληροφορίες για τα άλλα μέλη της οικογένειας 3. Κατοικίδια και άλλα ζώα 4. Επαγγελματική και συνήθης καθημερινή απασχόληση 5. Τόπος εργασίας 6. Ελεύθερες ασχολίες 7. Ιστορικό ταξιδιών 8. Ιστορικό εμβολιασμών

Επιτόπια επιδημιολογική διερεύνηση (2) δ. Αναζήτηση της πηγής και του μηχανισμού της διασποράς ε. Διαμόρφωση υπόθεσης στ. Επιβεβαίωση της υπόθεσης