Τα 4 στοιχεία Αγγελική Μακρή, Msc. Ολιστική – Κλινική Διαιτολόγος Υποψήφια διδάκτωρ, Ιατρικής σχολής Παν/μίου Αθηνών

Τα τέσσερα στοιχεία της φύσης

Σύμφωνα με την θεωρεία των τεσσάρων στοιχείων όλα τα υπάρχοντα συντάσσονται από άλλα, βασικά στοιχεία, τα εξής τέσσερα : Τη φωτιά Το νερό Τον αέρα Τη γη

Αρχαία ελληνική φιλοσοφία Ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Θαλής ο Μιλήσιος (624-546 π.Χ.) υποστήριζε την άποψη, ότι τα υλικά σώματα αποτελούνται από το βασικό υλικό που είναι το νερό. Ο Αναξιμένης (585-525 π.Χ.) αντίθετα υποστήριζε ότι το βασικό υλικό είναι ο αέρας, και ότι τα άλλα δύο στοιχεία, το νερό και η γη αποτελούνται από συμπυκνωμένο αέρα. Ο Ηράκλειτος από την πλευρά του υποστήριζε ότι η φωτιά είναι το βασικό στοιχείο. Ο Εμπεδοκλής τελικά διατύπωσε την θεωρία, ότι και τα τέσσερα στοιχεία είναι βασικά, και ότι το κάθε στοιχείο έχει βασικές ιδιότητες, έτσι ώστε από την σύνθεση των τεσσάρων αυτών στοιχείων να σχηματίζονται όλα τα υπόλοιπα υλικά. Αργότερα, ο Πλάτων (περ. 428-347 π.Χ.) πρόσθεσε τον Αιθέρα και όρισε για κάθε στοιχείο ένα γεωμετρικό (Πλατωνικό) σώμα: Το τετράεδρο για την φωτιά Το εξάεδρο για την γη Το οκτάεδρο για τον αέρα Το δωδεκάεδρο για τον αιθέρα Το εικοσάεδρο για το νερό

Ο Αριστοτέλης(384-322 π.Χ.) καθόρισε τις ιδιότητες των τεσσάρων στοιχείων (κρύο/ζέστη, ξηρό/υγρό) και έδωσε στον αιθέρα την υπόσταση του «πνεύματος» των υπόλοιπων τεσσάρων στοιχείων: Οι στωικοί εξέλιξαν την θεωρία αυτή περισσότερο και υποστήριξαν ότι το «πνεύμα» είναι μείγμα της φωτιάς και του αέρα. Γι’ αυτό και τα δύο αυτά στοιχεία θεωρήθηκαν «πνευματικά» ή «ενεργά», ενώ τα υπόλοιπα δύο στοιχεία, η γη και το νερό θεωρήθηκαν «αδρανή». Από κει και ύστερα η θεωρία αποδέχτηκε γενικώς, παρέμεινε όπως ήταν και επικράτησε για πολλούς αιώνες, μέχρι τον Μεσαίωνα. Ζεστό Κρύο Ξηρό Φωτιά Γη Υγρό Αέρας Νερό

Από την αρχαιότητα ως τον μεσαίωνα Από την αρχαιότητα ως τον μεσαίωνα  Με τις εκστρατείες του Μ. Αλεξάνδρου τα ελληνικά γράμματα εξαπλώθηκαν. Ο Πτολεμαίος, διάδοχος του Αλέξανδρου στην Αλεξάνδρεια, έκτισε έναν ναό γραμμάτων για τις μούσες, το «Μουσείο», ένα ίδρυμα που σήμερα θα το λέγανε Πανεπιστήμιο. Το Μουσείο αυτό, στο οποίο υπήρχε η περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας έγινε φημισμένο κέντρο μόρφωσης και γραμμάτων. Στον τόπο αυτό συνδυάστηκε η ελληνική φιλοσοφία με τις αιγυπτιακές γνώσεις περί της εφαρμογής της χημείας. Στην αρχαία Αίγυπτο η εφαρμογή της χημείας είχε καθαρά θρησκευτικό υπόβαθρο (π.χ. ταρίχευση των φαραώ), πράγμα που επηρέασε την ροή της θεωρίας των τεσσάρων στοιχείων. Αφενός η θεωρία αυτή πήρε ένα είδος θεολογικού χαρακτήρα, αφετέρου η θεωρία έγινε «εσωτερική», δηλαδή «μυστική» και άρχισε να γίνεται επίτηδες ακατανόητη για τους μη μυημένους. Όταν οι Άραβες το 641 μ.Χ. κατέλαβαν την Αίγυπτο, θεσπίστηκαν την θεωρία των τεσσάρων στοιχείων και άρχισαν να την μελετούν με ενδιαφέρον. Τον τομέα αυτόν τον ονόμασαν «Αλ - Κιμία», δηλαδή «χημεία». Όταν οι Ευρωπαίοι με τις σταυροφορίες του 12ου και 13ου αιώνα ήρθαν σε επαφή με τους Άραβες, η αλχημεία μεταδόθηκε και στην Ευρώπη, όπου οι λεγόμενοι αλχημιστές την μελέτησαν και την επεξεργάστηκαν με ενδιαφέρον. Ο Παράκελσος τον 16ο αι. εξέφρασε την πεποίθηση, ότι τα τέσσερα στοιχεία έχουν σχέση με τα δαιμόνια, που τα διαχώρισε σε δαιμόνια της γης, του νερού, του αέρα και της φωτιάς. Επίσης η θεωρία των τεσσάρων στοιχείων θεσπίστηκε και από τους αστρολόγους, οι οποίοι κατέταξαν τα ζώδια σύμφωνα με τα τέσσερα στοιχεία. Συνολικά έχουμε λοιπόν τις εξής σχέσεις μεταξύ των τεσσάρων στοιχείων και των διαφόρων επιστημών:

(ανήκει στην ομάδα των αγγέλων) Ανατολή Ραφαήλ Αιματώδης Στοιχείο Γεωμετρικό σώμα (Πλάτων) Ιδιότητα (Αριστοτέλης) Ζώδιο (Αστρολογία) Δαιμόνιο (Παράκελσος) Κατεύθυνση Αρχάγγελος Ιδιοσυγκρασία Πυθαγόρας Φωτιά Τετράεδρο ζεστό + ξηρό Κριός, Λέων, Τοξότης Σαλαμάνδρα Νότος Μιχαήλ Χολερικός Ηλεκτρικό θετικό Αέρας Οκτάεδρο ζεστό + υγρό Δίδυμοι, Ζυγός, Υδροχόος Σύλφη (ανήκει στην ομάδα των αγγέλων) Ανατολή Ραφαήλ Αιματώδης Μαγνητικό αρνητικό Νερό Εικοσάεδρο κρύο + υγρό Καρκίνος, Σκορπιός, Ιχθύς Νύμφη του Νερού Δύση Γαβριήλ Φλεγματικός Ηλεκτρικό αρνητικό Γη Εξάεδρο κρύο + ξηρό Ταύρος, Παρθένος, Αιγόκερως Νάνος Βορράς Ουριήλ Μελαγχολικός Μαγνητικό θετικό

Undine Η όμορφη νύμφη Undine υψώνεται από τα υγρά βάθη, φέρνοντας δώρα φυτών και πλασμάτων του νερού, ώστε να προάγουν τον κόσμο μας. Στο χέρι της κρατά ένα αρχαίο artefact, προσφορά του Ποσειδώνα, με σκοπό να εμπνεύσει τη φαντασία και να υψώσει τα πνεύματα αυτού που παίζει την άρπα. Η κορόνα της με τα κεριά φωτίζει τον καταρράκτη της ζωής, που πέφτει από τα μαλλιά της για να κυκλώσει αυτόν με την άρπα με καλά ρεύματα απόλαυσης και ηρεμίας.

Σύλφη (Sylphid) Πλάσμα Ανήκει σε ομάδα Μυθολογικό Υπο- ομάδες Μικροσκοπική σύλφη Πλάσμα Ανήκει σε ομάδα Μυθολογικό Υπο- ομάδες Πνεύμα του αέρα, Στοιχειώδες Παρόμοια πλάσματα Άγγελοι Πληροφορίες Μυθολογία Δυτική παράδοση Αποικία Αέρας

Απεικόνιση του 16ου αιώνα μιας σαλαμάνδρας από την ιστορία «η Ιστορία της Αλχημείας & οι Απαρχές της Χημείας» [The Story of Alchemy and the Beginnings of Chemistry] Πλάσμα Ανήκει σε ομάδα Μυθολογικό Υπο- ομάδες Πνεύμα της φωτιάς, Στοιχειώδες Πληροφορίες Αποικίες Φωτιά

Τα 4 στοιχεία είναι : Γη ΒΑΡΙΑ Νερό [η ξηρασία κυριεύεται από την υγρασία. Η υγρασία όμως προστατεύει τη ξηρασία από θρυμματισμό και με τον ίδιο τρόπο η ξηρασία προστατεύει την υγρασία από τη διάχυση. Γη και Νερό αλληλεπιδρούν και αλληλοεξαρτώνται] Φωτιά ΕΛΑΦΡΙΑ Αέρας Κάθε στοιχείο αντιστοιχεί σε ένα χυμό ή ουσία σώματος: Χυμός αίματος αέρα (κυκλοφορικό, πνεύμονας) Χυμός φλέγματος νερό (μυς) Χυμός κίτρινης χολής φωτιά (συκώτι) Χυμός μαύρης χολής γη (σκελετός)

Βαριά Ελαφριά ΓΗ - ΝΕΡΟ ΦΩΤΙΑ ΑΕΡΑΣ (δυνατά, αρνητικά, παθητικά, θηλυκά) Ελαφριά (θετικά, ενεργητικά, ουράνια, αρσενικά) ΓΗ (στη φύση) είναι στο κέντρο της ύπαρξης Ηρεμία Έλκει τα υπόλοιπα στοιχεία Ψυχρή – ξηρή Εκδήλωση σε όραση – αφή Υπεύθυνη για την εξωτερική εικόνα σώματος (σταθερότητα θέσης των μελών) - ΝΕΡΟ (απόλυτο στοιχείο για τη ζωή) (στη φύση) εξωτερικά της γήινης σφαίρας – εσωτερικά του αέρα Κρύο – υγρό Εύκολη διάχυση – μη μονιμότητα Σχηματοποίηση, διάπλαση, άπλωμα (στην κατασκευή «αντικειμένων» που εύκολα διαλύονται) ΦΩΤΙΑ (στη φύση) σε ανώτερο επίπεδο από τα 3 άλλα στοιχεία Θερμή – υγρή Καθαρίζει, εξαγνίζει, αναμιγνύει τα υλικά αντικείμενα Περνά πάνω από το στοιχείο του αέρα & μπορεί να υπερκεράσει τη ψυχρότητα της γης & του νερού (άρα διατηρεί την αρμονία μεταξύ των στοιχείων) ΑΕΡΑΣ (στη φύση) πάνω από γη & νερό, κάτω από φωτιά Θερμό – υγρό Κάνει τα πράγματα διαυγέστερα, φωτεινότερα, απαλότερα Κινεί την αναπνοή μέσα – έξω από το σώμα Προκαλεί ακούσιες κινήσεις σώματος

Τα 4 στοιχεία αναφέρονται και ως ¨πρώτες ύλες¨, που όταν αναμιχθούν δίνουν φυσικούς όγκους (πχ. βουνά). Όλα τα υλικά στοιχεία της φύσης ενοποιούνται μέσω των 4 στοιχείων. Μέσα δε από αυτά τα 4 πρωταρχικά στοιχεία, όλα τα υλικά στοιχεία της φύσης συνδέονται με τους πλανήτες και τα άστρα του ζωδιακού κύκλου (τα οποία φυσικά έχουν ακόμη τις ιδιότητες των 4 στοιχείων) και επηρεάζονται από αυτά. Τα 4 στοιχεία κινούνται διαρκώς. Η αλλαγή επιτελείται διαρκώς στο ανθρώπινο σώμα. Ο κύκλος λήψης – αποβολής τροφών είναι παράδειγμα κυκλικής αλλαγής. Η εξέλιξη καρκινικού όγκου είναι παράδειγμα προοδευτικής αλλαγής. Στην Τιμπ, υπάρχει η δυνατότητα παρατήρησης των αλλαγών ως μέσο αξιολόγησης του τι συμβαίνει μέσα σε κάθε όργανο του ανθρώπινου σώματος. Η μέθοδος ταξινόμησης αυτών των αλλαγών καλείται «ιδιοσυγκρασία».

Βιβλιογραφία Isaac Asimov (1969): Kleine Geschichte der Chemie. Vom Feuerstein bis zur Kernspaltung; München: Wilhelm Goldmann Verlag Gernot Böhme & Hartmut Böhme (1996): Feuer, Wasser, Erde, Luft. Eine Kulturgeschichte der Elemente. München 1996 Wilhelm Strube (1976): Der historische Weg der Chemie; Leipzig: VEB Deutscher Verlag für Grundstoffindustrie Franz Bardon (1995): Der Weg zum wahren Adepten; Freiburg im Breisgau: Bauer Max Heindel (1992): Die Rosenkreuzer-Weltanschauung oder Mystisches Christentum; Oceanside, CA, 92049, USA: The Rosicrucian Fellowship; Internetausgabe.http://www.rosicrucian.com/foreign/frameger00.html The Illustrated Bartsch / founding ed.: Walter L. Strauss. General ed.: John T. Spike New York, NY : Abaris Books, 1978 -. Hakim G. M. Chishti. N.D., “Το εγχειρίδιο του Παραδοσιακού Θεραπευτή. Ένας Κλασσικός Οδηγός στην Ιατρική του Αβικέννα», Holistic Life Press, εκδόσεις ETRA 2008, ISBN 978-960-89950-8-6