Απολυμαντικά χώρων και τοπικά απολυμαντικά

Πολιτική Απολύμανσης Είναι απαραίτητο στοιχείο ενός αποτελεσματικού Νοσοκομειακού προγράμματος ελέγχου λοιμώξεων Περιλαμβάνει ιατρικό εξοπλισμό, μη αποστειρωμένα αντικείμενα και περιβαλλοντικές επιφάνειες

Ορισμοί Απολύμανση (Disinfection) << Διαδικασία που απομακρύνει πολλούς ή όλους τους παθογόνους μικρο οργανισμούς, με εξαίρεση τους σπόρους, από άψυχα αντικείμενα >> Επιτυγχάνεται με τη χρήση χημικών υγρών και υγρής παστερίωσης

Ορισμοί Decontamination << Διαδικασία που αφαιρεί παθογόνους μικρο οργανισμούς από αντικείμενα έτσι ώστε να είναι ασφαλή για χειρισμό, χρήση ή διάθεση>>.

Ορισμοί Καθαρισμός ( Cleaning) <<Απομάκρυνση των ορατών οργανικών και ανόργανων υλικών από αντικείμενα και επιφάνειες >>. Επιτυγχάνεται με Μηχανικά μέσα ή χειρωνακτικά Σκούπισμα ή και Χρήση νερού με απορρυπαντικά ή ενζυματικά προϊόντα

καθαρισμός Καθαρισμός ( Cleaning) Προηγείται της απολύμανσης υψηλού- επιπέδου και της αποστείρωσης Τα οργανικά και ανόργανα υλικά εμποδίζουν την αποτελεσματικότητα αυτών των διαδικασιών

Παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα απολύμανσης ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ Μορφή, είδος και αριθμός μικροοργανισμών Συγκέντρωση απολυμαντικού Δραστικότητα και διεισδυτικότητα του απολυμαντικού Θερμοκρασία και pH Χρόνος έκθεσης Φύση αντικειμένου

Κριτήρια αξιολόγησης απολυμαντικών Φάσμα απολυμαντικής δράσης Χρόνος δράσης Συμβατότητα με αντικείμενα και επιφάνειες Συμβατότητα με χρήστη Υπολειμματική δράση Απορρυπαντικές ιδιότητες Σταθερό Εύχρηστο Άοσμο Οικονομικό Έγκριση των Υγειονομικών Αρχών

Επίπεδα απολύμανσης Απολύμανση υψηλού επιπέδου Απολύμανση ενδιάμεσου επιπέδου Απολύμανση χαμηλού επιπέδου

Απολύμανση υψηλού επιπέδου Επιτυγχάνεται με Γλουταραλδεΰδη, παρασιτικό οξύ, υπεροξείδιο υδρογόνου, ορθοφθαλδεΰδη (τοξικά) Καταστρέφει όλα τα βακτήρια, μυκοβακτηρίδια, μύκητες, ιούς και μερικούς σπόρους

Απολύμανση ενδιάμεσου επιπέδου Επιτυγχάνεται με Ενώσεις χλωρίου, αλκοόλες Μερικές φαινόλες και ιωδοφόρα Αδρανοποιεί βακτήρια , μύκητες , μεσαίου και μικρού μεγέθους ιούς

Απολύμανση χαμηλού επιπέδου Επιτυγχάνεται με Ενώσεις τεταρτογενούς αμμωνίου, Μερικές φαινόλες και ιωδοφόρα Αδρανοποιεί Βλαστικές μορφές βακτηρίων Μύκητες Ιούς γρίπης HIV

Ταξινόμηση των αντικειμένων σύμφωνα με τον κίνδυνο μετάδοσης λοίμωξης ( E. Spaulding) ΚΡΙΣΙΜΑ Εισάγονται σε στείρους ιστούς ή το αγγειακό σύστημα Απαιτούν αποστείρωση ΗΜΙ ΚΡΙΣΙΜΑ Έρχονται σε επαφή με βλεννογόνους και μη ακέραιο δέρμα Απαιτούν απολύμανση υψηλού επιπέδου ΜΗ ΚΡΙΣΙΜΑ Έρχονται σε επαφή μόνο με ακέραιο δέμα Απαιτούν απολύμανση χαμηλού επιπέδου

Προβλήματα από την κατάταξη των αντικειμένων κατά Spaulding Υπεραπλούστευση Δεν λαμβάνει υπόψη τα προβλήματα επεξεργασίας πολύπλοκων ,θερμοευαίσθητων οργάνων που απαιτούν ψυχρή αποστείρωση (κρίσιμη κατηγορία: αρθροσκόπια, λαπαροσκόπια) ή τη δυσκολία αδρανοποίησης ορισμένων τύπων λοιμωδών παραγόντων Πρόβλημα για τα ημικρίσιμα όργανα (ενδοσκόπια) που έρχονται σε επαφή με στείρους ιστούς π.χ το γαστροσκόπιο με λαβίδα βιοψίας παραμένει ημικρίσιμο όργανο.

Προβλήματα από την κατάταξη των αντικειμένων κατά Spaulding Επίσης Ο ιδανικός χρόνος έκθεσης για να επιτευχθεί η απολύμανση υψηλού επιπέδου δεν έχει προσδιορισθεί ή ποικίλει μεταξύ των οργανισμών Για αυτό οι στρατηγικές απολύμανσης διαφέρουν μεταξύ τους Έως ότου νέες μελέτες καθορίσουν ασφαλείς και αποτελεσματικές εναλλακτικές διαδικασίες κρίνεται σκόπιμο να ακολουθούνται οι οδηγίες διεθνών οργανισμών

Κρίσιμα αντικείμενα Ταξινόμηση Εισάγονται σε στείρους ιστούς Ταξινόμηση Εισάγονται σε στείρους ιστούς και το αγγειακό σύστημα Αντικείμενο Στείρο μικροβίων Επίπεδο βακτηριοκτόνου Καταστροφή όλων των μικροοργανισμών δράσης και των σπόρων Παραδείγματα Χειρουργικά εργαλεία και συσκευές καρδιακοί καθετήρες, εμφυτεύματα Μέθοδος Αποστείρωση με ατμό, αέριο, χημική αποστείρωση

Χημική αποστείρωση κρίσιμων αντικειμένων Χημικό αποστειρωτικό Συγκέντρωση Γλουταραλδεΰδη ≥2.0% Υπεροξείδιο του υδρογόνου -HP 7,5% Παρασιτικό οξύ-PA ο,2% Συνδυασμός HP+PA 1%+0,08% Συνδυασμός HP+PA 7,5%+ 0,23% Χρόνος έκθεσης σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή

Ημι - κρίσιμα αντικείμενα Ταξινόμηση Έρχονται σε επαφή με βλεννογόνους και μη ακέραιο δέρμα Αντικείμενο Απαλλαγμένο από όλους τους μικρο οργανισμούς εκτός από μεγάλο αριθμό σπόρων Επίπεδο βακτηριοκτόνου Καταστροφή όλων των μικροοργανισμών δράσης εκτός από μεγάλο αριθμό σπόρων Παραδείγματα Συσκευές αναπνευστικής θεραπείας και αναισθησίας, ενδοσκόπια, τονόμετρα ,κλπ Μέθοδος Απολύμανση υψηλού επιπέδου

Απολύμανση υψηλού επιπέδου ημι- κρίσιμων αντικειμένων Χρόνος έκθεσης ≥12 MIN -30 MIN, 20 °C Μικροβιοκτόνο Συγκέντρωση Γλουταραλδεΰδη ≥2.0% Ορθοφθαλδεΰδη 12 M ο,55% Υπεροξείδιο του υδρογόνου –HP* 7,5% Παρασιτικό οξύ-PA * ο,2% Συνδυασμός HP+PA * 1%+0,08% Συνδυασμός HP+PA * 7,5%+ 0,23% * Λειτουργικές βλάβες και αισθητικής

Μη - κρίσιμα αντικείμενα Ταξινόμηση Έρχονται σε επαφή με ακέραιο δέρμα Αντικείμενο Μπορεί να αναμένεται να μολυνθεί με μερικούς μικροοργανισμούς Επίπεδο βακτηριοκτόνου Καταστροφή βακτηρίων, μυκήτων , δράσης λιπόφιλων ιών Παραδείγματα Περιχειρίδες, βακτηρίες, κομοδίνα, ιματισμός τοίχοι, δάπεδα, έπιπλα ,κλπ Μέθοδος Απολύμανση χαμηλού επιπέδου ή καθαρισμός με απορρυπαντικό

Απολύμανση χαμηλού επιπέδου Μη – κρίσιμων αντικειμένων Χρόνος έκθεσης ≥ 1Min Μικροβιοκτόνο Συγκέντρωση Αιθυλική και ισοπροπυλική 70-90% αλκοόλη Χλωρίνη 100 ppm( 1: 500 διάλυση) Φαινόλες Οδηγίες κατασκευαστή Ιωδοφόρα Οδηγίες κατασκευαστή Ενώσεις τεταρτοταγούς αμμωνίου Οδηγίες κατασκευαστή

Ταξινόμηση μη - κρίσιμων περιβαλλοντικών επιφανειών ( E. Spaulding) Επιφάνειες ιατρικού εξοπλισμού Επιφάνειες εσωτερικού χώρου (housekeeping surfaces) Επιφάνειες με συχνή επαφή με τα χέρια ( πόμολα, διακόπτες, τροχήλατα, τοίχοι γύρω από την τουαλέτα στο δωμάτιο του ασθενή, οι άκρες από τις κουρτίνες κλπ) Επιφάνειες με ελάχιστη επαφή με τα χέρια ( πατώματα , δάπεδα)

Απολύμανση επιφανειών Μη κρίσιμες επιφάνειες Επιφάνειες ιατρικού εξοπλισμού Μπορεί να μολυνθούν με υλικά ασθενούς Έρχονται συχνά επαφή με τα χέρια του προσωπικού Απαιτείται καθαρισμός και απολύμανση χαμηλού ή και ενδιάμεσου βαθμού εξαρτώμενη από τη φύση και το βαθμό της μόλυνσης CDC 2003

Απολύμανση επιφανειών Μη κρίσιμες επιφάνειες Επιφάνειες εσωτερικού χώρου (housekeeping surfaces) Μπορεί να παίξουν ένα θεωρητικό αλλά μικρό σημαντικό ρόλο στη μετάδοση της νόσου Επιφάνειες με ελάχιστη επαφή με τα χέρια Απαιτείται καθαρισμός σε κανονική βάση, όταν λερωθούν και όταν φύγει ο ασθενής Επιφάνειες με συχνή επαφή με τα χέρια Απαιτείται καθαρισμός και απολύμανση χαμηλού ή ενδιάμεσου επιπέδου περισσότερο συχνά από τις επιφάνειες με ελάχιστη επαφή με τα χέρια CDC 2003

Απολύμανση επιφανειών Έγκριση ΕPA Μικροβιοκτόνα που χαρακτηρίζονται ως << νοσοκομειακά απολυμαντικά >> (απολυμαντικά χαμηλού επιπέδου) έχουν δοκιμαστεί για τη δράση τους έναντι 3 μικρο οργανισμών Pseudomonada aeruginosa, Staphylococcus aureus και salmonella cholera suis Νοσοκομειακά απολυμαντικά με αποδεδειγμένη δράση έναντι του μυκοβακτηρίου ( απολυμαντικά ενδιάμεσου επιπέδου) ονομάζονται << φυματιοκτόνα νοσοκομειακά απολυμαντικά

Απαιτούμενες άδειες για Ελλάδα Απολυμαντικά χειρουργικών εργαλείων, ενδοσκοπίων- CE mark Απολυμαντικά με καθαριστικές ιδιότητες χειρουργικών εργαλείων, ενδοσκοπίων -CE mark και Γ.Χ.Κ Απολυμαντικά επιφανειών- Άδεια ΕΟΦ Απολυμαντικά επιφανειών με καθαριστικές ιδιότητες Άδεια ΕΟΦ και Γ.Χ.Κ Απορρυπαντικά χειρουργικών εργαλείων, ενδοσκοπίων -CE mark και Γ.Χ.Κ Εταιρείες Διακίνησης Απολυμαντικών- ISO

Παράγοντες που επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα της απολύμανσης Ο αριθμός και η θέση των μικρο οργανισμών Η αντοχή των μικρο οργανισμών Η συγκέντρωση και ο τύπος του απολυμαντικού Φυσικοί και χημικοί παράγοντες: Θερμοκρασία, pH, σχετική υγρασία, σκληρότητα του νερού Η παρουσία οργανικών και ανόργανων υλικών Η διάρκεια της έκθεσης Οι βιομεμβράνες

Το κατάλληλο απολυμαντικό πρέπει: Το κατάλληλο απολυμαντικό πρέπει: Να έχει ευρύ φάσμα και ταχεία δράση Να μην επηρεάζεται από περιβαλλοντικούς παράγοντες Να μην είναι τοξικό Να είναι συμβατό με τις επιφάνειες Να παρέχει υπολειμματική ενέργεια στις επιφάνειες

Το κατάλληλο απολυμαντικό πρέπει: Το κατάλληλο απολυμαντικό πρέπει: Να είναι εύκολο στη χρήση με σαφείς οδηγίες Να είναι άοσμο, υδατοδιαλυτό, σταθερό Να έχει καθαριστικές ιδιότητες Να είναι φιλικό με το περιβάλλον

Γλουταραλδεΰδη Υψηλού βαθμού απολυμαντικό Γλουταραλδεΰδη Υψηλού βαθμού απολυμαντικό Όξινα και αλκαλικά διαλύματα Όξινα διαλύματα Τα όξινα διαλύματα δεν είναι σποροκτόνα Απαιτούν ενεργοποίηση και να φθάσουν σε pH 7,5-8 για να γίνουν σποροκτόνα Τα ενεργοποιημένα διαλύματα έχουν χρόνο ζωής 14 ημ

Γλουταραλδεΰδη Αλκαλικά διαλύματα έχουν χρόνο ζωής 28-30 ημ Εξαιρετικές βακτηριοκτόνες ιδιότητες Δεν αδρανοποιούνται παρουσία οργανικών υλικών Δεν είναι διαβρωτικά για τα μέταλλα, τα ενδοσκοπικά όργανα, θερμόμετρα, ελαστικά ή πλαστικά αντικείμενα

Γλουταραλδεΰδη Η συγκέντρωση μειώνεται μετά από χρήση 3 ημ Ελάχιστη αποτελεσματική συγκέντρωση 1-1,5% Καθημερινή παρακολούθηση αποτελεσματικής συγκέντρωσης με χημικούς δείκτες

Γλουταραλδεΰδη Είναι πολύ τοξική και ακριβή Μειονεκτήματα Είναι πολύ τοξική και ακριβή Πρωκτίτιδα από υπολείμματα στα ενδοσκόπια Βλάβες κερατοειδούς από ακατάλληλο ξέπλυμα οφθαλμικού εξοπλισμού Οι επαγγελματίες υγείας εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα ατμών Γλουταραλδεΰδης όταν Επεξεργάζονται τον εξοπλισμό σε κακώς αεριζόμενα δωμάτια Αλλάζουν τα διαλύματα ή Χρησιμοποιούν ανοικτά δοχεία απολύμανσης

Γλουταραλδεΰδη Μειονεκτήματα Οξεία ή χρόνια έκθεση μπορεί να οδηγήσει σε ερεθισμό δέρματος, βλεννογόνων ή αναπνευστικά συμπτώματα Έχει αναφερθεί αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής, ρινίτιδα και άσθμα Αποδεκτό Όριο Τιμής Συγκέντρωσης στο περιβάλλον 0,02 ppm

Γλουταραλδεΰδη Απαιτεί ασφαλές εργασιακό περιβάλλον: ειδικούς απαγωγείς (ducted exhaust Hoods), συστήματα αερισμού με 7-15 αλλαγές αέρα /h, καμπίνες χωρίς απαγωγούς με απορροφητικά φίλτρα για τους ατμούς( ductless fume Hoods)

Γλουταραλδεΰδη Καλή εφαρμογή των καλυμμάτων στα δοχεία απολύμανσης Μέτρα ατομικής προστασίας : γάντια, γυαλιά, μερικοί χρησιμοποιούν ειδικές μάσκες με οργανικά φίλτρα, μάσκες που καλύπτουν το πρόσωπο και λειτουργούν με θετική πίεση Απαιτεί εξουδετέρωση με διθεΐκό νάτριο για ασφαλή διάθεση

Υπεροξείδιο του υδρογόνου Έχει βακτηριοκτόνες , ιοκτόνες, μυκητοκτόνες και σποροκτόνες ιδιότητες Είναι σταθερό όταν φυλάσσεται σε σκουρόχρωμες φιάλες Η απώλεια της δραστικότητας σε μικρά δοχεία είναι <2% Δεν απαιτεί ενεργοποίηση Δεν υπάρχει πρόβλημα διάθεσης, γιατί τα τελικά προϊόντα διάσπασης είναι νερό και οξυγόνο Δεν υπάρχει πρόβλημα οσμής, και ερεθισμού Συμβατό με τα μέταλλα, πλαστικά, και ελαστομερή

Υπεροξείδιο του υδρογόνου Διατίθεται σε πολλές συγκεντρώσεις Υπεροξείδιο του υδρογόνου 3% είναι σταθερό και αποτελεσματικό απολυμαντικό για άψυχα αντικείμενα Υπεροξείδιο του υδρογόνου 3-6% χρησιμοποιείται για απολύμανση μαλακών φακών επαφής , οφθαλμικών τονομέτρων, αναπνευστήρων και ενδοσκοπίων για 2-3h

Υπεροξείδιο του υδρογόνου Σε υψηλές συγκεντρώσεις 6-25% χρησιμοποιείται σαν χημικό αποστειρωτικό Ένα νέο προϊόν ταχείας δράσης , με Υπεροξείδιο του υδρογόνου 13,4% αποστειρώνει σε 30´ και παρέχει απολύμανση υψηλού επιπέδου σε 5´

Υπεροξείδιο του υδρογόνου Μειονεκτήματα Βλάβες κερατοειδούς από την εφαρμογή τονομέτρων που δεν έχουν ξεπλυθεί καλά Ερεθισμός εντέρου που μοιάζει με ψευδομεμβρανώδη κολίτιδα μετά από χρήση Υπεροξείδιου του υδρογόνου 3% ή Γλουταραλδεΰδης 2% Επιδημία εντερίτιδας και κολίτιδας που μοιάζει με ψευδομεμβρανώδη έχει επίσης συνδυασθεί με τη χρήση Υπεροξείδιου του υδρογόνου 3%

Ορθοφθαλδεΰδη - OPA Πλεονεκτήματα Έχει εξαιρετική μικροβιοκτόνο δράση Έχει εξαιρετική μικροβιοκτόνο δράση Διάλυμα OPA 0,21% μειώνει κατά 6 λογαρίθμους τα μυκοβακτηρίδια σε 6´( ενώ η Γλουταραλδεύδη 1,5% σε 32´) Έχει εξαιρετική σταθερότητα σε ένα μεγάλο εύρος pH (3-9) Δεν απαιτείται ενεργοποίηση Έχει διακριτική οσμή Δεν είναι ερεθιστική για τα μάτια και ρινικούς βλεννογόνους

Ορθο φθαλδεΰδη - OPA Πλεονεκτήματα Δεν απαιτείται παρακολούθηση έκθεσης των επαγγελματιών υγείας Άριστη συμβατότητα με τα υλικά Χρόνος έκθεσης ιατρικού εξοπλισμού για απολύμανση υψηλού επιπέδου 12´ σε 20°c

Ορθο φθαλδεΰδη - OPA Μειονεκτήματα Βάφει γκρί τις πρωτεΐνες συνεπώς το δέρμα , τον ιματισμό και τις επιφάνειες του περιβάλλοντος Απαιτεί καλό ξέπλυμα αντικειμένων για την αποφυγή αποχρωματισμού δέρματος και βλεννογόνων εκπαίδευση προσωπικού και ατομικά μέτρα προστασίας: γάντια , γυαλιά, αδιάβροχη ποδιά

Ορθο φθαλδεΰδη - OPA Μειονεκτήματα Απαιτείται αδρανοποίηση με Γλυκίνη (25 grams/ gallon) για ασφαλή διάθεση στο σύστημα αποχέτευσης Περιορισμένη εμπειρία από κλινική χρήση Περισσότερο δαπανηρή από τη γλουταραλδεύδη

Υπεροξικό οξύ Νέο απολυμαντικό Είναι πυκνό διάλυμα 35% και αραιώνεται Έχει ταχύτατη δράση έναντι όλων των οργανισμών Χαμηλές πυκνότητες <100 ppm αδρανοποιούν gram+ και gram- βακτηρίδια και μύκητες σε ≤ 5´ Πυκνότητες 200-500 ppm απαιτούνται όταν υπάρχουν οργανικά υλικά Πυκνότητες 500-10.000 ppm (δηλ 0,05-1%) αδρανοποιούν σπόρους σε 15 seconds -30´ (σε δοκιμή εναιωρήματος των σπόρων)

Υπεροξικό οξύ Χρησιμοποιείται σε αυτόματα μηχανήματα Χρησιμοποιείται σε αυτόματα μηχανήματα και σε αραίωση 0,2% με αποσταγμένο νερό και σε θερμοκρασία 50 ° C για υψηλού βαθμού απολύμανση θερμοευαίσθητων χειρουργικών και οδοντιατρικών εργαλείων (ενδοσκόπια, αρθροσκόπια κλπ ).

Υπεροξικό οξύ Πλεονεκτήματα Δεν αφήνει υπολείμματα πάνω στα όργανα Η αποδόμισή του δεν δημιουργεί επικίνδυνα προϊόντα (οξικό οξύ, οξυγόνο, νερό και υπεροξείδιο του υδρογόνου) Αποτελεσματικό παρουσία οργανικών υλικών Σποροκτόνο και σε χαμηλές θερμοκρασίες

Υπεροξικό οξύ Μειονεκτήματα Διαβρώνει χαλκό, ατσάλι , ορείχαλκο και γαλβανισμένο σίδερο Η διάβρωση μειώνεται με ειδικά πρόσθετα και με ρυθμίσεις του pH Είναι ασταθές μετά τη διάλυση Διάλυμα 1% χάνει το ήμισι της δραστικότητας του λόγω υδρόλυσης εντός 6 ημερών Ενώ διάλυμα 40% χάνει το 1-2% της δραστικότητας του ανά μήνα Χρησιμοποιείται μόνο για εμβαπτιζόμενα εργαλεία

Υπεροξικό οξύ Μειονεκτήματα Ένα ενδοσκόπιο ή μικρός αριθμός εργαλείων μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε κάθε κύκλο Οι βιολογικοί δείκτες δεν είναι κατάλληλοι για παρακολούθηση ρουτίνας Πολύ ακριβότερη από την απολύμανση υψηλού επιπέδου Βαριές βλάβες δέρματος και ματιών Μη στείρα αποθήκευση μεγάλης διάρκειας

Υπεροξικό οξύ 0,35% Μειονεκτήματα Είναι ένα εναλλακτικό απολυμαντικό υψηλού επιπέδου Πλεονεκτήματα Έχει ταχεία αποτελεσματική δράση για ευρύ φάσμα μικροοργανισμών Μειονεκτήματα Θαμπώνει τα μεταλλικά μέρη των ενδοσκοπίων Είναι ασταθές, με χρόνο ζωής μόνο 24h

Υπεροξικό οξύ/υπεροξείδιο του υδρογόνου Πλεονεκτήματα Δεν απαιτείται απενεργοποίηση Η οσμή και ο ερεθισμός δεν είναι σημαντικά Μειονεκτήματα Ανησυχίες ως προς την συμβατότητα στα υλικά (χαλκός, ορείχαλκος) την αισθητική και τις λειτουργικές βλάβες Περιορισμένη εμπειρία από κλινική χρήση

Παράγωγα τεταρτοταγούς αμμωνίου Χρησιμοποιούνται ως απολυμαντικά μη κρίσιμων επιφανειών (δάπεδα, τοίχους έπιπλα) Είναι μυκητοκτόνα, βακτηριοκτόνα, και ιοκτόνα (έναντι λιπόφιλων ιών) Καλές απορρυπαντικές ιδιότητες Εμπορικές ονομασίες: zephiran , Roccal Cetavlon

Παράγωγα τεταρτοταγούς αμμωνίου Μειονεκτήματα Μη σποροκτόνα, φυματιοκτόνα, ή ιοκτόνα (έναντι υδρόφιλων ιών) Τα gram αρνητικά βακτήρια επιβιώνουν και πολλαπλασιάζονται Μείωση δραστικότητας παρουσία σκληρού νερού , βάμβακος και γάζας Εμφάνιση νοσοκομειακών επιδημιών από μολυσμένα διαλύματα

Aλκοόλες : Αιθυλική και ισοπροπυλική Υδατοδιαλυτές ουσίες Έχουν Βακτηριοκτόνες, Μυκοβακτηριοκτόνες, και μυκητοκτόνες ιδιότητες, Άριστη μικροβιοκτόνο δράση σε υδατικά διαλύματα 60-90% Είναι βακτηριοκτόνα επιλογής για μυκοβακτηριοκτόνο δράση και θεωρούνται ως <πρότυπα> με τα οποία πρέπει να συγκρίνονται όλα τα άλλα μυκοβακτηριοκτόνα Προκαλούν μετουσίωση των πρωτεϊνών ( το νερό επιταχύνει την μετουσίωση)

Aλκοόλες Χρησιμοποιούνται για απολύμανση θερμομέτρων στόματος και ορθού, μικρές επιφάνειες π .χ ελαστικά πώματα φιαλιδίων φαρμάκων, εμβολίων και Εξωτερικές επιφάνειες ιατρικού εξοπλισμού : στηθοσκόπια, αναπνευστήρες, μηχανήματα υπερήχων ή επιφάνειες προετοιμασίας φαρμάκων

Aλκοόλες Μειονεκτήματα Είναι εύφλεκτα υλικά, πρέπει να φυλάσσονται σε ψυχρό και καλά αεριζόμενο χώρο Εξατμίζονται πολύ γρήγορα και τα αντικείμενα πρέπει να εμβαπτίζονται πλήρως στην αλκοόλη Μείωση βιοκτόνου δράσης σε αραίωση <50% Δεν συστήνονται για αποστείρωση ιατρικών και χειρουργικών εργαλείων επειδή δεν είναι σποροκτόνες και δεν διεισδύουν σε υλικά πλούσια σε πρωτεΐνες (ιστοί, αίμα)

Aλκοόλες Μειονεκτήματα Μετά από παρατεταμένη χρήση: Καταστρέφουν τις κόλλες των φακών στα διάφορα όργανα Διογκώνουν και σκληραίνουν ελαστικά εξαρτήματα και πλαστικούς σωλήνες Αποχρωματίζουν λαστιχένια και πλαστικά υλικά Καταστρέφουν τα άκρα των τονομέτρων ( βλάβες κερατοειδούς)

Φορμαλδεΰδη Υγρή και αέρια μορφή Μετουσιώνει πρωτεΐνες και νουκλεΐκά οξέα των μικροβίων Έχει Βακτηριοκτόνο, ιοκτόνο, Μυκητοκτόνο, Σποροκτόνο Μυκοβακτηριοκτόνο δράση Τα υδατικά διαλύματα (φορμαλίνη 37%) χρησιμοποιούνται στην παρασκευή εμβολίων γρίπης και πολυομελίτιδας και την συντήρηση ανατομικών παρασκευασμάτων

Φορμαλδεΰδη Τα υδατικά διαλύματα 1,2% χρησιμοποιούνται για απολύμανση μηχανημάτων αιμοκάθαρσης Απαιτείται καλό ξέπλυμα και έλεγχος για υπολείμματα φορμαλδεύδης πριν από την χρήση τους Οι ατμοί παραφορμαλδεύδης χρησιμοποιούνται για την απολύμανση θαλάμων βιολογικής ασφάλειας, πριν από τη συντήρηση ή αλλαγή των φίλτρων

Φορμαλδεΰδη Μειονεκτήματα Δυνητικά καρκινογόνο Ανώτατο όριο έκθεσης 0,75 ppm σε 8 h Έντονη οσμή Ερεθιστική δράση στους βλεννογόνους και το δέρμα και σε πολύ χαμηλά επίπεδα <1 ppm Βραδύτερη σποροκτόνο δράση (2 h) από τη γλουταραλδεΰδη (15´) Για τους παραπάνω λόγους έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί

Χλώριο και παράγωγα χλωρίου Διακρίνονται σε Υποχλωριώδη και παράγωγα που απελευθερώνουν χλώριο Χλωριούχο διοξείδιο προοδευτικής απελευθέρωσης Διχλωροϊσοκυανουρικό νάτριο Χλωραμίνη Τ

Υποχλωριώδη Διατίθενται σε υγρή μορφή, υδατικό διάλυμα υποχλωριώδους νατρίου 4-6% (οικιακή χλωρίνη-bleach) και στερεά μορφή (υποχλωριώδες ασβέστιο) Η μικροβιοκτόνος δράσης του χλωρίου οφείλεται στο υποχλωριώδες οξύ (HOCI) Άριστο pH δράσης θεωρείται το όξινο ( pH5 ) όπου υπερτερεί το υποχλωριώδες οξύ Πρέπει να φυλάσσονται σε θερμοκρασία δωματίου (23 °C) σε κλειστά αδιαφανή , πλαστικά δοχεία

Υποχλωριώδη Πλεονεκτήματα Έχουν ευρύ αντιμικροβιακό φάσμα Δρούν ταχύτατα Απομακρύνουν αποξηραμένους και μονιμοποιημένους οργανισμούς και βιομεμβράνες από τις επιφάνειες Δεν παρουσιάζουν σοβαρή τοξικότητα Δεν αφήνουν τοξικά υπολείμματα Δεν επηρεάζονται από την σκληρότητα του νερού

Παράγωγα που απελευθερώνουν χλώριο Xλωριούχο διοξείδιο, Διχλωροϊσοκυανουρικό Νάτριο, Χλωραμίνη -Τ Έχουν παρατεταμένη μικροβιοκτόνο δράση

Χρήση υποχλωριώδους νατρίου Απολύμανση κηλίδων αίματος Μικρές κηλίδες αίματος σε μη κρίσιμες επιφάνειες χρήση διάλυσης 1: 100 υποχλωριώδους νατρίου 6% (600 ppm) ή ένα εγκεκριμένο Μυκοβακτηριοκτόνο απολυμαντικό Για Μεγάλες κηλίδες αίματος η επιφάνεια πρέπει να καθαριστεί πριν χρησιμοποιηθεί ένα εγκεκριμένο απολυμαντικό ή διάλυση 1: 10 υποχλωριώδους νατρίου (αδρανοποιούνται με την παρουσία αίματος)

Χρήση υποχλωριώδους νατρίου Απολύμανση προπλασμάτων εκπαίδευσης καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης (500 ppm διαθέσιμου χλωρίου για10´) Απολύμανση ανατομικών προπλασμάτων Απολύμανση οδοντιατρικών εργαλείων Απολύμανση ρουχισμού κατά την πλύση

Χρήση υποχλωριώδους νατρίου Χλωρίωση νερού Σε δεξαμενές υδροθεραπείας Σε ιατρικά απόβλητα πριν την τελική διάθεση Στο σύστημα παροχής νερού στα κέντρα αιμοδιάλυσης και στα μηχανήματα αιμοδιάλυσης Στο σύστημα παροχής νερού των κλιματιστικών στα νοσοκομεία

Σκόνες που απελευθερώνουν χλώριο Χρησιμοποιούνται για την απολύμανση κηλίδων βιολογικών υγρών σε πάγκους ή δάπεδα αντί διαλυμάτων χλωρίνης Προσροφούν τις κηλίδες και τις στερεοποιούν Καλύτερη βακτηριοκτόνο δράση έχουν τα σκευάσματα που περιέχουν 10% διαθέσιμο χλώριο Μειονέκτημα θεωρείται η παραγωγή ατμών χλωρίου όταν έρχονται σε επαφή με ούρα

Ιωδοφόρα Τα ιωδοφόρα έχουν χρησιμοποιηθεί σαν αντισηπτικά και απολυμαντικά Το πιο διαδεδομένο ιωδοφόρο είναι η ιωδιούχος ποβιδόνη σε δύο μορφές ιωδιούχος ποβιδόνη 7,5% με διαθέσιμο ιώδιο 0,7% Αλκοολικό διάλυμα ιωδιούχου ποβιδόνης 10 % με διαθέσιμο ιώδιο 1 %

Ιωδοφόρα Είναι βακτηριοκτόνα, μυκοβακτηριοκτόνα, ιοκτόνα, και μυκητοκτόνα στις συνιστώμενες διαλύσεις των κατασκευαστών Η βακτηριοκτόνος δράση τους οφείλεται στη δράση του ελεύθερου ιωδίου Η διάλυση τους αυξάνει τη δραστικότητα τους .

Ιωδοφόρα Χρησιμοποιούνται για την απολύμανση φιαλιδίων καλλιεργειών αίματος και ιατρικού εξοπλισμού : δεξαμενές υδροθεραπείας , θερμόμετρα και ενδοσκόπια, Μειονεκτήματα Δεν είναι συμβατά με υλικά από σιλικόνη Δεν είναι σποροκτόνα Μπορεί να επιμολυνθούν με μικροοργανισμούς

Φαινόλες Είναι βακτηριοκτόνες, μυκητοκτόνες ιοκτόνες και μυκοβακτηριοκτόνες ( Αμερικάνικο πρωτόκολλο Α,Ο Α.C- Association of official Analytical Chemists) Χρησιμοποιούνται για την απολύμανση περιβαλλοντικών επιφανειών και μη κρίσιμων αντικειμένων Διαλύονται σύμφωνα με τις αναφερόμενες οδηγίες στην ετικέτα

Φαινόλες Μειονεκτήματα Δεν είναι σποροκτόνες Αφομοιώνονται από πορώδη υλικά Είναι ερεθιστικές για τους ιστούς και μετά από καλό ξέβγαλμα Γι αυτό δεν συστήνονται για ημι κρίσιμα αντικείμενα Δεν συστήνονται για απολύμανση σε χρησιμοποιούμενες κούνιες βρεφών (αύξηση χολερυθρίνης ) Μετά από τελική απολύμανση θερμοκοιτίδας /κούνιας απαιτείται καλό ξέβγαλμα και στέγνωμα

ΑΠΟΛΥΜΑΝΤΙΚΑ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ Υπεροξειδωμένο νερό Μέταλλα Άργυρος

Υπεροξειδωμένο νερό Πλεονεκτήματα Δημιουργείται από την ηλεκτρόλυση αλατούχου διαλύματος νερού Έχει βακτηριοκτόνο, ιοκτόνο Μυκοβακτηριοκτόνο , μυκητοκτόνο , σποροκτόνο δράση Μειώνει τους παθογόνους μικροοργανισμούς κατά 5 log σε (< 2´)

Υπεροξειδωμένο νερό Μη τοξικό για βιολογικούς ιστούς Δεν είναι διαβρωτικό Είναι φθηνό, Το τελικό προϊόν (νερό) δεν είναι βλαβερό για το περιβάλλον

Υπεροξειδωμένο νερό Μειονεκτήματα Αδρανοποιείται από οργανικά υλικά Είναι ασταθές Το διάλυμα πρέπει να παρασκευάζεται την ώρα της χρησιμοποίησης του Υπάρχουν περιορισμένες μελέτες

ΑΠΟΛΥΜΑΝΤΙΚΑ Τα συνηθισμένα λάθη: Κακός καθαρισμός Ακατάλληλο προϊόν για τα συγκεκριμένα αντικείμενα Ακατάλληλη πυκνότητα Ακατάλληλος χρόνος δράσης Ακατάλληλο PH Παρατεταμένη χρήση απολυμαντικού διαλύματος Κλειστά εργαλεία

ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΛΥΜΑΝΤΙΚΩΝ Επιλέξτε το σωστό απολυμαντικό ανάλογα με το αντικείμενο που πρέπει να απολυμάνετε, σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΝΛ Προσθέστε την ακριβή ποσότητα απολυμαντικού σε ακριβή ποσότητα νερού σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή και τις οδηγίες της ΕΝΛ. Χρησιμοποιείτε πάντα καθαρά δοχεία για τη διάλυση και τη διατήρηση διαλυμάτων και με καπάκι. Μη χρησιμοποιείτε το απολυμαντικό διάλυμα της προηγούμενης ημέρας. Κάθε ημέρα ετοιμάζετε τη νέα ελάχιστη ποσότητα απολυμαντικού διαλύματος που μπορείτε να προβλέψετε ότι θα χρειαστείτε.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΑΠΟΛΥΜΑΝΤΙΚΩΝ Μην ξεχνάτε ότι μέσα στο απολυμαντικό που δεν χρησιμοποιήθηκε σωστά, μπορούν να αναπτυχθούν μικρόβια. Μην εγκαταλείπετε όργανα και εργαλεία για πολλές ώρες μέσα στην απολυμαντική διάλυση. Συνήθως για τα περισσότερα απολυμαντικά (του 24/ώρου) είναι 1 ώρα. Φοράτε γάντια κατά την εμβάπτιση και τον καθαρισμό των αντικειμένων. Χρησιμοποιείτε πάντα τα προφυλακτικά μέτρα ( μάσκα, προστατευτικά γυαλιά, πλαστική μπλούζα), όταν υπάρχει κίνδυνος εκτίναξης. Πλύνετε καλά τα χέρια σας μετά το τέλος της διαδικασίας.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΛΥΜΑΝΤΙΚΩΝ Τα συνηθέστερα απολυμαντικά διαρκούν σε διάλυμα 24 ώρες. Πάντα πρέπει να ακολουθείτε τις οδηγίες του κατασκευαστή και της ΕΝΛ. Απομακρύνετε κάθε ρύπο από το αντικείμενο με μηχανική καθαριότητα και καλό ξέβγαλμα πριν χρησιμοποιήσετε απολυμαντικό. Κανένα απολυμαντικό δεν αντικαθιστά το καλό πλύσιμο και δεν κάνει τους ρύπους ακίνδυνους Τα απολυμαντικά μόνο απολυμαίνουν δεν αποστειρώνουν. Μην χρησιμοποιείτε δύο απολυμαντικά ή απολυμαντικό και απορρυπαντικό μαζί. Το μόνο που κατορθώνετε είναι να καταστρέφετε τη δράση και των δύο.

Συμπεράσματα Ο καθαρισμός είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εφαρμογή της σωστής απολύμανσης Η επιλογή του κατάλληλου μέσου εξαρτάται από το βαθμό του απαιτούμενου επιπέδου απολύμανσης, το είδος οργάνου και την ασφάλεια και το κόστος του προτεινομένου απολυμαντικού.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ <Το περιβάλλον των ασθενών μας πρέπει να είναι καθαρό, υγιεινό και αισθητικά ευχάριστο >

« Το φάσμα όσων σκεφτόμαστε και όσων πράττουμε οριοθετείται από όσα δεν παρατηρούμε. Και επειδή δεν παρατηρούμε το ότι δεν παρατηρούμε, δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα για να αλλάξουμε, μέχρι να παρατηρήσουμε πως το ότι δεν παρατηρούμε δίνει μορφή στις σκέψεις και στις πράξεις μας» R. D. Laing

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ