1 4. Ηλεκτρονικό Εμπόριο Βασίλης Γ. Χατζόπουλος Επ. Καθηγητής στο ΔΠΘ Επ. Καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης, Μπρυζ Δικηγόρος

2 Διάγραμμα ύλης y1. Στοιχεία ορισμού του η/ε y2. Απαραίτητη τεχνική υποδομή y3. Οφέλη από το η/ε y4. Περιορισμοί στην εξάπλωση του η/ε y5. Επιπτώσεις στην εργασία – εργασιακές σχέσεις

3 1. Στοιχεία ορισμού 1.1. Γενικά zΩς ηλεκτρονικό εμπόριο (Η/Ε) ορίζεται το σύνολο των εμπορικών συναλλαγών που πραγματοποιείται μέσω τηλεπικοινωνιακών δικτύων – κυρίως το Internet. xΑγοραπωλησία αγαθών και υπηρεσιών xΑνταλλαγή πληροφοριών xΕμπορικός χαρακτήρας συναλλαγών xΑλλά και ευρύτερη χρήση του όρου για το σύνολο των συναλλαγών – ανταλλαγών που πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικά μέσα

4 1. Στοιχεία ορισμού 1.1. Αγορά – Ηλεκτρονική Αγορά z1.1.1 Χαρακτηριστικά της ηλ. αγοράς yΠαύει να εντοπίζεται γεωγραφικά: παγκοσμιοποίηση yΠαύει να περιορίζεται χρονικά: 24/24 yΑυξάνεται η ταχύτητα ανταλλαγής πληροφοριών και αγαθών yΟι κύκλοι της αγοράς και η αυτορρύθμιση πραγματοποιούνται πιο γρήγορα z1.1.2 Διαβαθμίσεις της ηλ. αγοράς yΠαροχή πληροφοριών yΕπικοινωνία yΣύναψη συμβάσεων yΔιανομή (ηλεκτρονικών) αγαθών – υπηρεσιών yΔιαπραγμάτευση, σύναψη και πληρωμή συναλλαγών

5 ΑγοραστήςΠωλητής Ηλεκτρονική Αγορά Ζητά πληροφορίες για το προϊόν/ υπηρεσία Εκδηλώνει ενδιαφέρον για την αγορά του Πληρώνει ή δίνει σχετική εντολή Αποστέλει το προϊόν / υπηρεσία Απαντά στις πληροφορίες Στέλνει απόδειξη πώλησης Έγκριση πληρωμής Ηλεκτρονική πληρωμή Τράπεζα του αγοραστή Απόδειξη πληρωμής Ενδιάμεση Τράπεζα (Automated Clearing House) Τράπεζα του πωλητή Ενημέρωση για τη διαθεσιμότητα πόρων Αποστολή αποσπάσματος λογ/σμού Ολοκλήρωση αγοράς Απόδειξη πληρωμής

6 1. Στοιχεία ορισμού 1.2. Κατηγορίες η/ε zBusiness to Business (B2B): 80% zBusiness to Consumers (B2C) zBusiness to Administration (B2A) zConsumer to Administration (C2A)

7 2. Εμπλεκόμενοι φορείς zΧρήστης zΠάροχος πρόσβασης (Access provider), ή zΠάροχος υπηρεσιών διαδικτύου (ISP), λ.χ. forthnet zΠάροχος φυσικού μέσου επικοινωνίας (carrier provider), λ.χ. ΟΤΕ zΠάροχος τελικής υπηρεσίας, λ.χ. βάσης δεδομένων, μηχανής εύρεσης κτλ zΈμπιστη Τρίτη Οντότητα (ΕΤΟ) zΛοιποί ενδιάμεσοι, λ.χ. τράπεζες, άλλοι φορείς

8 3. Τεχνική υποδομή z3.1 Όσον αφορά στις επιχειρήσεις yΔημιουργία εσωτερικής υποδομής (η/υ, intranet κ.ο.κ) yΙκανή σύνδεση με το Internet ή/και extranets yΔιοικητική και λειτουργική αναδιάρθρωση z3.2 Όσον αφορά στο γενικότερο περιβάλλον των συναλλαγών yΙκανά τηλεπκ/νιακά δίκτυα yΠιστοποίηση ποιότητας των φορέων η/ε yΥποδομή διασφάλισης συναλλαγής yΑναδιοργάνωση των διαδικασιών yΝομική κάλυψη

9 4. Οφέλη από το η/ε z4.1 Για τις επιχειρήσεις yΔιεύρυνση της αγοράς πέρα από τα γεωγραφικά όρια yΔυνατότητα συναλλαγών 24/24 yΜείωση του κόστους λόγω μείωσης μεσαζόντων, δικτύων διανομής, κτλ yΕλάττωση του κόστους και του χρόνου παραγωγής, διανομής, φύλαξης και αναζήτησης εγγράφων yΜείωση των προσφερόμενων αγαθών & υπηρεσιών και σύνδεσή τους με την πραγματική ζήτηση, λόγω της πρόκλησης “pull” ζήτησης yΗ pull ζήτηση επιτρέπει την προσαρμογή στα μέτρα του πελάτη των αγαθών και υπηρεσιών, προσφέροντας ανταγωνιστικό πλεονέκτημα yΜείωση του νεκρού χρόνου ανάμεσα στην εκταμίευση κεφαλαίου και στην παραλαβή των ζητούμενων αγαθών – υπηρεσιών yΜείωση του κόστους των τηλ/κοινωνιών (το I/net είναι φθηνότερο από τα VANs)

10 4. Οφέλη από το η/ε z4.2 Για τους καταναλωτές yΣυναλλαγές 24/24, χωρίς περιορισμούς χώρου yΔιεύρυνση των επιλογών και διευκόλυνση της σύγκρισης yΆμεση πρόσβαση στις πληροφορίες που αφορούν στα επιθυμητά προϊόντα - υπηρεσίες yΜείωση των τιμών (καθώς μείωση κόστους και αύξηση του ανταγωνισμού) yΑμεσότερη παραλαβή, κυρίως όταν πρόκειται για ηλεκτρονικά αγαθά και υπηρεσίες yΔυνατότητα συμμετοχής σε ηλ. δημοπρασίες yΔυνατότητα ανταλλαγής απόψεων και πληροφοριών μεταξύ καταναλωτών (chats & communities)

11 4. Οφέλη από το η/ε z4.3 Για το κοινωνικό σύνολο yΔυνατότητα για περισσότερα άτομα να εργάζονται εξ αποστάσεως και να πραγματοποιούν αγορές χωρίς να μετακινούνται με συνακόλουθη μείωση της κυκλοφορίας και της ρύπανσης yΜείωση των τιμών, η οποία ωφελεί τους απορότερους yΠρόσβαση για τους κατοίκους απομακρυσμένων ή τριτοκοσμικών περιοχών σε νέα αγαθά & υπηρεσίες yΒελτίωση της ποιότητας και μείωση του κόστους των παρεχόμενων δημόσιων υπηρεσιών

12 5. Περιορισμοί του η/ε z5.1 Τεχνικής φύσης yΈλλειψη ασφάλειας και αξιοπιστίας, ενιαίων τεχνικών προδιαγραφών και πρωτοκόλλων επικοινωνίας yΑνεπαρκές εύρος τηλεπικοινωνιακών δικτύων yΜικρός κύκλος ζωής του χρησιμοποιούμενου λογισμικού yΠροβλήματα συμβατότητας ήδη υπαρχουσών εφαρμογών, λογισμικών και βάσεων δεδομένων με το Internet yΑνάγκη ύπαρξης ειδικών web servers και άλλων υποδομών, εκτός από τις ήδη υπάρχουσες

13 5. Περιορισμοί του η/ε y5.2. Μη τεχνικής φύσης xΚόστος ανάπτυξης – κίνδυνος αποτυχίας xΑσφάλεια και προστασία των δεδομένων •Ιδιαίτερα στο Β2C, παρότι οι πραγματικοί κίνδυνοι δεν είναι σημαντικά υψηλότεροι απ’ότι σε «παραδοσιακού» τύπου συναλλαγές υπάρχει μεγάλη επιφυλακτικότητα xΈλλειψη εμπιστοσύνης •Ο καταναλωτής δύσκολα εμπιστεύεται έναν απρόσωπο πωλητή, συμβάσεις «στον αέρα», ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών.

14 yΜη τεχνικής φύσης (συνέχεια): xΈλλειψη αισθήσεων (αφή, όραση, κτλ) xΠεριορισμός της ανθρώπινης επικοινωνίας xΣυνεχείς αλλαγές στο ίδιο το η/ε xΈλλειψη κριτικής μάζας αγοραστών - πωλητών xΜη γενικευμένη πρόσβαση στο Internet xΕλλείψεις στο νομικό πλαίσιο 5. Περιορισμοί του η/ε

15 6. Επιπτώσεις στις συνθήκες εργασίας – εργασιακές σχέσεις z6.1 Θέματα προσωπικού yΠρόσληψη νέου & εξειδικευμένου προσωπικού xΝέα κριτήρια αξιολόγησης (τεχνολογικός αλφαβητισμός, γλώσσες, κτλ) xΝέοι τρόποι πρόσληψης (online) yΚατάρτιση ήδη υπάρχοντος προσωπικού xΚαι ηλεκτρονική τηλεεκμάθηση yΓενίκευση της ύπαρξης «πληροφορικού»  μερική ανομοιογένεια στο προσωπικό κάθε επιχείρησης yΕνίσχυση του «χάσματος των γενεών»

16 6. Επιπτώσεις στις συνθήκες εργασίας – εργασιακές σχέσεις

17 6. Επιπτώσεις στις συνθήκες εργασίας – εργασιακές σχέσεις z6.2 Γενίκευση της τηλεεργασίας (βλ. επόμενο μάθημα) z6.3 Εξατομίκευση των σχέσεων εργασίας – εξάλειψη του συνδικαλιστικού φαινομένου yΑνομοιογένεια προσωπικού:διαφορετικά ενδιαφέροντα και προβλήματα yΗλεκτρονική – όχι προσωπική – συναλλαγή: δυσχεραίνει την ανταλλαγή ιδεών yΑπρόσωπη επικοινωνία