Η καταγραφή και τεκμηρίωση της Μουσειακής Συλλογής του Κέντρου Λαογραφίας Λουΐζα Καραπιδάκη Υπεύθυνη Μουσειακής Συλλογής

Θεματική ταξινόμηση της μουσειακής συλλογής Α΄ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΒΙΟΣ Κοινωνική οργάνωση (η κοινότητα, η πόλη, η διοίκηση, η εκκλησία, το λαϊκό δίκαιο) Ατομικός βίος ή κύκλος ζωής (γέννηση, παιδικός βίος, γάμος, θάνατος) Θρησκευτική ζωή (η λαϊκή λατρεία) Β΄ ΥΛΙΚΟΣ ΒΙΟΣ Οι τεχνικές παραγωγής [α) συλλογή, κυνήγι, ψάρεμα, β) γεωργία, κτηνοτροφία] Οι τεχνικές μεταποίησης (χειροτεχνία, λαϊκή τέχνη: αντικείμενα, εργαλεία, όπλα, σκεύη. οι συντεχνίες) α) φυτικές πρώτες ύλες: ξυλοτεχνία (και βαρελοποιία), καλαθοπλεκτική, υφαντική, β) γήινες πρώτες ύλες: κεραμική, μεταλλουργία. Οι τεχνικές κατανομής: Οι μεταφορές. ζώα και οχήματα. η διατήρηση. αποθήκευση. (το εμπόριο. το παζάρι και οι πραματευτάδες) Η χρήση: η διατροφή. διατήρηση, παρασκευή. η ενδυμασία . η κατοικία, κατασκευή, τύποι, έπιπλα, σκεύη, διάκοσμος, θέρμανση. φωτισμός. ασφάλεια. Οι τεχνικές του σώματος. Γ΄ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ Λαϊκή πίστη Μουσική Λαϊκή τέχνη λόγιας προέλευσης: χαλκογραφία, λιθογραφία.

Κατηγοριοποίηση με βάση τις πρώτες ύλες: Α΄ Οργανικές ύλες: Φυτικής προέλευσης: Ξύλο, ύφασμα (βαμβάκι, λινάρι, κάνναβις, σπάρτο), καλάμι, ψαθί, χαρτί. Ζωικής προέλευσης: Κερί, δέρμα, όστρακο, κόκαλο, κέρατο, ύφασμα (μαλλί, μετάξι) Β΄ Ανόργανες ύλες: Μέταλλο, πέτρα, κεραμικό, γυαλί, γύψος

Καρτέλα τεκμηρίωσης των αντικειμένων Κωδικός καρτέλας Είδος - χαρακτηρισμός αντικειμένου Τοπική ονομασία Αριθμός Βιβλίου εισαγωγής / Παλαιός αριθμός Εθνολογική ομάδα Αυθεντικότητα Περιγραφή Κατασκευή Τόπος Χρόνος Διαστάσεις / Βάρος Τεχνική / Τεχνίτης Ύλη Χρήση Λειτουργία Απόκτηση Τρόπος απόκτησης Δωρητής ή πωλητής Αξία / Αριθμός Παραστατικού

Έρευνα Ερευνητής / Χρόνος έρευνας / Είδος έρευνας Συλλέκτης Πληροφοριοδότης Συντάκτης / Χρόνος σύνταξης Τεχνικό δελτίο Φωτογραφία Θήκες ήχου, ταινίας, video, σχεδίου, διαφανειών, αρνητικών Φάκελοι Φάκελος συντήρησης Τεχνικός φάκελος Θέση Τοποθεσία Παρατηρήσεις Εκθέσεις Βιβλιογραφία

Μουσειακή Συλλογή του Κέντρου Λαογραφίας Ο σχεδιασμός της βάσης δεδομένων Ταξινόμηση και τεκμηρίωση αντικειμένων Δέντρα κατηγοριών: Ύλη Τοπωνύμια Θεματικές κατηγορίες Πολιτισμική ενότητα: α) εθνο-πολιτισμικές ή θρησκευτικές ομάδες β) πολιτισμικές – γεωγραφικές περιοχές γ) πρόσφυγες – διασπορά - μετανάστευση Λέξεις-κλειδιά αναζήτησης

ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΡΕΥΝΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΡΕΥΝΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ Η μουσειακή Συλλογή περιλαμβάνει αντικείμενα από: Τη Συλλογή Λαογραφικών Αντικειμένων του Κέντρου Λαογραφίας Το Μουσείο του Άρτου της Αμφίκλειας Το Μουσείο Ακριτών της Ευρώπης, Παλαιόχωρα Κρήτης Το Μουσείο της Ελιάς, Καψαλιανά Αρκαδίου Κρήτης

Παράδειγμα τεκμηρίωσης στους θεματικούς τομείς για το αντικείμενο: Χελιδόνα Θεματικοί τομείς: Πνευματικός βίος Κοσμολογία Λαϊκή Λατρεία – εορτολόγιο Αγερμικό δρώμενο Μαγεία Ευετηρικό δρώμενο Προφορική παράδοση Τραγούδι Υλικός βίος Ηχητικό όργανο Κοινωνική οργάνωση Κοινωνικοποίηση παιχνίδια

ΜΟΥΣΕΙΑΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ Κωδικός: 000227 Είδος – Χαρακτηρισμός: Ηχητικό όργανο, αυτοσχέδιο, αγερμών 1ης Μαρτίου Τοπική Ονομασία: Χελιδόνα, χελιδόνι Αριθμός Βιβλίου Εισαγωγής: 227 Παλαιός Αριθμός: 14β Εθνοτοπικοί Φορείς: Αυθεντικότητα: γνήσιο Περιγραφή: Ξύλινο ομοίωμα χελιδόνας είναι τοποθετημένο σε ξύλινο επίπεδο στέλεχος (σανίδα). Η μεταλλική ουρά και κεφαλή του πτηνού, τίθενται σε κίνηση εναλλάξ με τη βοήθεια του εκκρεμούς μεταλλικού στοιχείου, κάτω από τη σανίδα.

ύψος χελιδόνας 10 εκ., Μήκος βάσης 30 εκ. 350 γρ. ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Τόπος: Άρνισσα Πέλλης (δέντρο τοπωνυμίων) Χρόνος: π. 1900 Διαστάσεις: ύψος χελιδόνας 10 εκ., Μήκος βάσης 30 εκ. Βάρος: 350 γρ. Τεχνική: χειροποίητη κατασκευή Ύλη: Ξύλο, μέταλλο → τσίγκος Τεχνίτης ή Κατασκευαστής:

Αθήνα, Κέντρο Λαογραφίας Μουσειακή χρήση ΧΡΗΣΗ Τόπος: Άρνισσα Πέλλης (δέντρο τοπωνυμίων) Λειτουργία: Λατρευτική, μαγική Χρόνος: 1900 - 1961 2η ΧΡΗΣΗ Τόπος: Αθήνα, Κέντρο Λαογραφίας Λειτουργία: Μουσειακή χρήση Χρόνος: 1961

Δωρητής Μαρία Σ. Χατζηχαρίση (ετών 11) 1957 ΑΠΟΚΤΗΣΗ Τόπος: Άρνισσα Πέλλης (δέντρο τοπωνυμίων) Τρόπος Απόκτησης: Δωρεά Δωρητής ή Πωλητής: Δωρητής Μαρία Σ. Χατζηχαρίση (ετών 11) Χρόνος: 1957 Αξία: Αρ. Παραστατικού:

Μαρία Σ. Χατζηχαρίση (ετών 11) Ιερέας Α. Χατζηχαρίσης, ιερέας, παππούς ΕΡΕΥΝΑ Ερευνητής: Γ.Κ. Σπυριδάκης Χρόνος Έρευνας: 1961 Συλλέκτης: Κέντρο Λαογραφίας Είδος Έρευνας: Επιτόπια έρευνα Λαογραφική αποστολή Προσωπικό αρχείο Λαογραφική αποστολή Πληροφορητής: Μαρία Σ. Χατζηχαρίση (ετών 11) Ιερέας Α. Χατζηχαρίσης, ιερέας, παππούς Χρόνος Σύνταξης: 2007 Συντάκτης: Λουϊζα Καραπιδάκη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ - ΘΕΣΗ Αριθμός χφου 2394 Κωδικός Ταινίας: Α/Α112 Κωδικός Video: Κωδικός Δελτίου τραγουδιού: Α/Α 1:10 Κωδικός Φωτογραφιών: MC_0227 Κωδικός Ομοειδών Αντικειμένων: 776 α / 776 β / 130 Φάκελος Συντήρησης: Α/Α 117/2 Τεχνικός Φάκελος: Τοποθεσία: Κέντρο Λαογραφίας, Ηπίτου 3, ισόγειο, β΄ Αίθουσα, προθήκη Μ.Ο.

Α’ τύπος: Χελιδόνα σε κάθετη βάση (καλάμι,ξύλο) ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Χελιδόνες: Α’ τύπος: Χελιδόνα σε κάθετη βάση (καλάμι,ξύλο) Β’ τύπος: Χελιδόνα σε κουτί (χαρτόνι, ξύλο) Γ’ τύπος: Χελιδόνα σε οριζόντια βάση (ξύλινη σανίδα) Δ’ τύπος: Χελιδόνα με τόξο, σε οριζόντια βάση, (ξύλο) Ε’ τύπος: Χελιδόνα καλυμμένη με ύφασμα ή χαρτ ΕΚΘΕΣΕΙΣ Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και ζωής, Παρίσι, «Αυτοσχέδια Παιδικά Μουσικά όργανα», 2004

ΧΦ 2394,σ. 89-90 (περιγραφή εθίμου) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΧΦ 2394,σ. 89-90 (περιγραφή εθίμου) Γ.Κ. Σπυριδάκης, Το άσμα της χελιδόνος (χελιδόνισμα) την πρώτην Μαρτίου, Επετηρίς Κέντρου Λαογραφίας Κ – ΚΑ (1967- 1968), σ. 15-54

ΜΟΥΣΕΙΑΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ Κωδικός: 000130 Είδος – Χαρακτηρισμός: Μουσικό όργανο, αυτοσχέδιο Τοπική Ονομασία: Χελιδόνα Αριθμός Βιβλίου Εισαγωγής: 130 Παλαιός Αριθμός: Εθνοτοπικοί Φορείς: Αυθεντικότητα: γνήσιο Περιγραφή: Παιδικό λατρευτικό άθυρμα, πάνω σε ξύλινο γλυπτό ανθέμιο, περιστρέφεται ομοίωμα χελιδόνας με κλεισμένα φτερά. Το χελιδόνι είχε χρώματα μαύρο, κίτρινο και κόκκινο.

Υ χελιδόνας 17 εκ. + Υ ανθεμίου 16 εκ. 500 γρ. ξυλόγλυπτο ξύλο ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Τόπος: Κρήτη, Κατσιδώνι Σητείας (δέντρο τοπωνυμίων) Χρόνος: π. 1810 Διαστάσεις: Υ χελιδόνας 17 εκ. + Υ ανθεμίου 16 εκ. Βάρος: 500 γρ. Τεχνική: ξυλόγλυπτο Ύλη: ξύλο Τεχνίτης ή Κατασκευαστής:

Αθήνα, Κέντρο Λαογραφίας Μουσειακή χρήση ΧΡΗΣΗ Τόπος: Κρήτη, Κατσιδώνι Σητείας (δέντρο τοπωνυμίων) Λειτουργία: διακοσμητική Χρόνος: έως 1810 «Το ανθέμιον φαίνεται ότι εστηρίζετο εις άλλην βάσιν.» βλ. σημείωση στο βιβλίο εισαγωγής αντικειμένων, σ. 17 2η ΧΡΗΣΗ Τόπος: Κρήτη, Κατσιδώνι Σητείας (δέντρο τοπωνυμίων) Λειτουργία: Λατρευτική, μαγική Χρόνος: 1810 – 1957 3η ΧΡΗΣΗ Τόπος: Αθήνα, Κέντρο Λαογραφίας Λειτουργία: Μουσειακή χρήση Χρόνος: 1957

Δωρεά Δωρητής Κ. Παπαδάκης 1957 ΑΠΟΚΤΗΣΗ Τόπος: Κρήτη, Κατσιδώνι Σητείας (δέντρο τοπωνυμίων) Τρόπος Απόκτησης: Δωρεά Δωρητής ή Πωλητής: Δωρητής Κ. Παπαδάκης Χρόνος: 1957 Αξία: Αρ. Παραστατικού:

Γ.Κ. Σπυριδάκης Κ. Παπαδάκης 2007 Λουϊζα Καραπιδάκη ΕΡΕΥΝΑ Ερευνητής: Χρόνος Έρευνας: Συλλέκτης: Είδος Έρευνας: Επιτόπια έρευνα Λαογραφική αποστολή Προσωπικό αρχείο Πληροφορητής: Κ. Παπαδάκης Χρόνος Σύνταξης: 2007 Συντάκτης: Λουϊζα Καραπιδάκη

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ - ΘΕΣΗ Κωδικός Ήχου: Κωδικός Ταινίας: Τ_001976_β04 Κωδικός Video: 64 Κωδικός Σχεδίου: Κωδικός Φωτογραφιών: MC_0130 Κωδικός Ομοειδών Αντικειμένων: 776 α, β, 227 Φάκελος Συντήρησης: Τεχνικός Φάκελος: Τοποθεσία: Κέντρο Λαογραφίας, Ηπίτου 3, ισόγειο, β αίθουσα, προθήκη Μ.Ο.

Τα αντικείμενα συνδέονται με τις Λέξεις – κλειδιά με: Το Αρχείο Χειρογράφων Το Φωτογραφικό Αρχείο Το Κινηματογραφικό Αρχείο Το Μουσικό Αρχείο: → Τα Δελτία κειμένων τραγουδιών → Το Αρχείο ηχογραφήσεων → Το Αρχείο των μουσικών κειμένων

Αρχείο μουσικών κειμένων – Δελτία κειμένων τραγουδιών

Eξειδικευμένη αναζήτηση πληροφοριών στο δίκτυο των βάσεων δεδομένων ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑ VIDEO ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΕΘΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ

Το επόμενο βήμα Υλοποίηση Έργου για την δυνατότητα εικονικής πλοήγησης μέσω του διαδικτυακού κόμβου: στη Μουσειακή Συλλογή του Κέντρου Λαογραφίας στο Μουσείο του Άρτου της Αμφίκλειας στο Μουσείο Ακριτών της Ευρώπης, Παλαιόχωρα Κρήτης στο Μουσείο της Ελιάς, Καψαλιανά Αρκαδίου Κρήτης