α) εισαγωγή Τυπωμένο κύκλωμα, είναι ένα κύκλωμα που σχηματίζεται πάνω στην επιφάνεια βακελίτη ή κάποιου εποξικού υλικού, η οποία είναι επιχαλκωμένη. Τα πλεονεκτήματα των κυκλωμάτων αυτών είναι τα παρακάτω : η συναρμολόγηση των εξαρτημάτων γίνεται εύκολα και έτσι επιτυγχάνεται μεγάλη και οικονομική παραγωγή , έχουν μικρό όγκο για οικονομία χώρου , τα κυκλώματα είναι τελείως ομοιόμορφα, εφόσον κατασκευάζονται σε μαζική παραγωγή Τα εξαρτήματα στα τυπωμένα κυκλώματα τοποθετούνται πάνω στη μονωτική πλάκα και συναρμολογούνται μεταξύ τους με αγωγούς από λεπτές λωρίδες χαλκού . Οι χάλκινες αυτές γραμμές-αγωγοί έχουν τυπωθεί με χημικά μέσα πάνω στη μονωτική πλακέτα. Ως βασικό υλικό για την κατασκευή τυπωμένων κυκλωμάτων χρησιμοποιούνται τα μονωτικά υλικά π.χ. ρητίνες εποξείδιου, με διαφορετικές μηχανικές, ηλεκτρικές και χημικές ιδιότητες . Εκτός από τη ρητίνη εποξειδίου ως βασικό υλικό χρησιμοποιείται ρητίνη φαινόλης, πολυεστέρας, πολυαμίδιο, πολυολεφίνη, ,μέταλλα εμαγιέ ή κεραμικό. Οι πλακέτες τυπωμένων κυκλωμάτων κατασκευάζονται από στρώσεις υλικών, τα οποία συμπιέζονται σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας, και διαμορφώνονται έτσι ώστε να σχηματίζουν ένα συμπαγή και χωρίς διακοπές ηλεκτρικό μονωτήρα Οι χρησιμοποιούμενες πλακέτες έχουν συνήθως πάχος 1,5mm και κατασκευάζονται από βακελίτη ή από χαρτί εμποτισμένο με φαινόλη ή υαλοβάμβακα με πλαστικές ρητίνες ή γυαλί με τεφλόν . Έτσι ανάλογα με την κατασκευή τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε εφαρμογές από κυκλώματα DC μέχρι κυκλώματα RF και μάλιστα των πολύ υψηλών συχνοτήτων μέχρι τους 8000MHz.Οι αγωγοί-γραμμές κατασκευάζονται εκτός του χαλκού από άργυρο με μίγμα κασσίτερου και μολύβδου, με μίγμα κασσίτερου-νικελίου και χρυσό.
Πλάτος αγωγού σε mm Επιτρεπόμενο ρεύμα Οι διάφορες μέθοδοι, που χρησιμοποιούνται για τη βιομηχανική κατασκευή και μαζική παραγωγή τυπωμένων κυκλωμάτων , είναι οι παρακάτω : η φωτογραφική , η χαρακτική και η γραφική. Πριν από την κατασκευή ενός τυπωμένου, πρέπει να γίνει η μακέτα αυτού ( το σχέδιο του) . Για την κατασκευή της πρέπει να ληφθεί υπόψην : να χρησιμοποιηθεί το ελάχιστο μήκος και ο ελάχιστος αριθμός αγωγών να τοποθετηθούν όσο το δυνατόν πλησιέστερα τα εξαρτήματα μεταξύ τους, λαμβάνοντας υπόψην τις διαστάσεις τους να μην διασταυρώνονται οι αγωγοί μεταξύ τους να καθορισθεί το πλάτος των αγωγών που εξαρτάται από το ρεύμα του κυκλώματος όπου για πάχος χάλκινου αγωγού 0,1mm ισχύει : Πλάτος αγωγού σε mm Επιτρεπόμενο ρεύμα 2,5 7Α 1,5 3,5Α 0,8 2,2Α 0,3 0,75Α
να καθορισθεί η απόσταση μεταξύ των αγωγών που αυτή εξαρτάται από την τάση λειτουργίας του κυκλώματος . Η ελάχιστη απόσταση των αγωγών ανάλογα της τάσης που εμφανίζεται στα άκρα τους είναι: Τάση στους αγωγούς σε V Απόσταση μεταξύ τους σε . cm 0-30 0,025 31-50 0,038 51-150 0,051 151-300 0,076 301-500 0,15 Η μακέτα περιλαμβάνει τη θέση των εξαρτημάτων και τη θέση των καλωδιώσεων που γίνεται πάνω σε διαφανές χαρτί . Για την εύκολη και γρήγορη κατασκευή της χρησιμοποιούνται διάφορα αυτοκόλλητα που υπάρχουν στο εμπόριο και τα βασικά είναι : οι βάσεις ολοκληρωμένων και τρανζίστορ, οι ταινίες και διάφορα άλλα βοηθητικά αυτοκόλλητα .
β) εκτύπωση α)Φωτογραφική μέθοδος Σ ΄ αυτή τη μέθοδο γίνεται χρήση της μακέτας . Αυτή τοποθετείται πάνω στην επιχαλκωμένη επιφάνεια της πλακέτας, αφού προηγούμενα έχει καλυφθεί η επιφάνεια αυτή με φωτοευπαθή ουσία. Μετά εκτίθεται στο φως στη δράση των υπεριωδών ακτίνων.Ο χρόνος έκθεσης του στο φως εξαρτάται από τη φωτοευπαθή ουσία κα είναι από 5-15 min.Μετά τοποθετείται η πλακέτα στη λεκάνη με το εμφανιστικό υγρό που καθαρίζει το γαλάκτωμα και ακολούθως πλένεται και στεγνώνεται . Τέλος, τοποθετείται σε διάλυμα χλωριούχου σιδήρου ο οποίος σκοπό έχει να αφαιρέσει τη χάλκινη επικάλυψη πάνω στην οποία δεν έχει αποτυπωθεί κάποιο κύκλωμα, ακολουθεί καλό πλύσιμο και επικάλυψη με αντιοξειδωτικό διάλυμα και το τυπωμένο κύκλωμα είναι πια έτοιμο για χρήση, αφού ανοιχτούν οι τρύπες τοποθέτησης των εξαρτημάτων. β)Χαρακτική μέθοδος Κατ ΄ αυτήν ανοίγονται πρώτα οι τρύπες, φωτογραφίζεται το διαφανές σχέδιο και η διάβρωση γίνεται κατά βάθος εκεί όπου είχε φωτογραφηθεί το κύκλωμα, μέσα στο μονωτικό υλικό . Έτσι σχηματίζεται ένα πλήθος μικρών αυλακιών σαν να έγινε η χάραξη του κυκλώματος στη μονωτική πλάκα . Μετά στην πλάκα τοποθετούνται τα εξαρτήματα, τοποθετείται οριζόντια και χύνεται λιωμένη κόλληση (καλάι), η οποία καθώς κυλάει γεμίζει τα αυλάκια και τις οπές σχηματίζοντας έτσι τη συρμάτωση και την συγκόλληση των εξαρτημάτων.
γ)Γραφική μέθοδος Σ ΄ αυτήν δε χρειάζεται μακέτα, αλλά σχεδιάζονται οι αγωγοί και οι θέσεις των εξαρτημάτων πάνω στην πλακέτα του χαλκοβακελίτη . Η σχεδίαση γίνεται με λαδομπογιά και πινέλο ή με ειδική μελάνη που είναι αδιάλυτη στο νερό, ή βερνίκι οινοπνεύματος ή με χρώμα ντούκο ή ακόμη με ειδικά μολύβια . Έτσι, μεταφέρεται η μακέτα πάνω στην πλακέτα του χαλκοβακελίτη που είναι έτοιμη για να γίνει η αποχάλκωση . Η αποχάλκωση γίνεται ως εξής: μέσα σε μια λεκάνη υπάρχουν 10 μέρη νερού και 5 υπερχλωριούχο σίδηρο, αναμειγνύεται και θερμαίνεται το διάλυμα γύρω στους 40ºC τοποθετείται το διάλυμα την πλακέτα από την πλευρά του χαλκού κρατώντας την οριζόντια πάνω στην επιφάνεια του διαλύματος, ανακατεύοντας συνέχεια και ομοιόμορφα το διάλυμα . Μετά από 5 μέχρι 10 λεπτά θα έχει διαβρωθεί ο χαλκός στα ακάλυπτα από τη μπογιά μέρη του . απομακρύνεται πλέον την πλακέτα, πλένεται καλά με νερό και μετά με νέφτι, αφαιρείται η λαδομπογιά από τα εναπομείναντα χάλκινα μέρη και το τυπωμένο κύκλωμα είναι έτοιμο να χρησιμοποιηθεί . Τα εξαρτήματα τοποθετούνται από την πλευρά που δεν έχει χαλκό και οι τρύπες ανοίγονται με τρυπάνι 0,8 mm. Αφού αυτά κολληθούν κόβονται οι ακροδέκτες τους σε απόσταση περίπου 2 mm και από την επιφάνεια του χαλκού.
γ) Άλλα είδη τυπωμένων κυκλωμάτων γ) Άλλα είδη τυπωμένων κυκλωμάτων Εκτός από τις πλακέτες που αναφέρθηκαν, στο εμπόριο υπάρχουν και άλλα είδη . Ένα είδος έχει πάνω στο μονωτικό αγωγούς χαλκού με οπές σε συμμετρική διάταξη και έτσι δεν χρειάζεται να γίνει επεξεργασία για τη δημιουργία αγωγών σύνδεσης . Υπάρχουν έτοιμες πλακέτες με αγωγούς που έχουν διάφορες διαστάσεις και διαφορετική διάταξη. Αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πειράματα με ολοκληρωμένα κυκλώματα και για κατασκευή ηλεκτρονικού κυκλώματος.
Σχήματα : τυπωμένα κυκλώματα