EΠΙΔΑΥΡΟΣ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ Ο Παυσανίας επισκέφθηκε το Θέατρο της Επιδαύρου γύρω στα μέσα του 2ου αιώνα μΧ., δηλαδή τουλάχιστον τέσσερις αιώνες μετά την ολοκλήρωση της δεύτερης κατασκευαστικής του φάσης, και εκφράζει απερίφραστο θαυμασμό για την ομορφιά και την αρμονία του. Ως αρχιτέκτονα του διάσημου θεάτρου κατονομάζει τον Πολύκλειτο, στον οποίο πιστώνει και την κυκλική Θυμέλη (Θόλο). Παραμένει αδιευκρίνιστο αν ο αρχαίος περιηγητής ταυτίζει τον αρχιτέκτονα των οικοδομημάτων με τον ομώνυμο, κορυφαίο Αργείο γλύπτη του 5ου αιώνα π.Χ. (που θα ήταν λάθος) και πάντως η αναφορά του παραμένει επιστημονικά ανεπιβεβαίωτη.

Στους Ελληνιστικούς Χρόνους προστέθηκε η πάνω ζώνη των κερκίδων, αυξάνοντας στο διπλάσιο τη χωρητικότητα του θεάτρου. Σήμερα δεν σώζεται σχεδόν τίποτα από το κτίσμα της σκηνής με τους ιωνικούς ημικίονες, η περίφημη όμως ακουστική του θεάτρου δεν έχει χάσει την ποιότητά της.

Ο ήχος, κατακάθαρος, φτάνει ως τις ψηλότερες κερκίδες, χάρη στη θαυμάσια προσαρμογή του θεάτρου με το τοπίο (έχει χτιστεί πάνω στην πλαγιά λόφου, που λειτουργεί ως αντηχείο). Το θέατρο, «ιδιαίτερα αξιοθέατο» κατά τον Παυσανία, χρησιμοποιείται κάθε καλοκαίρι για παραστάσεις αρχαίου δράματος, οπότε και τοποθετείται μια προσωρινή σκηνή από ελαφρά υλικά, για τις ανάγκες κάθε παράστασης

ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ Στο θέατρο της Επιδαύρου συναντάμε την χαρακτηριστική διάρθωση του ελληνικού θεάτρου: Το κοίλο Την ορχήστρα Το σκηνικό οικοδόμημα Το κοίλο του θεάτρου αποτελείται από δύο μέρη που χωρίζονται από περιμετρικό διάδρομο. Στενές κλίμακες ανόδου κατατέμνουν τα δύο μέρη σε σφηνοειδείς κερκίδες.

Σε κάτοψη το κοίλο υπερβαίνει το ημικύκλιο η δε χάραξή του είναι ελαφρά ελλειψοειδής. Στα δύο άκρα καταλήγει σε ισχυρούς αναλημματικούς τοίχους. Η χωρητικότητά του θεάτρου ανέρχεται περίπου σε 14.000 θεατές. Το επίμηκες σκηνικό οικοδόμημα, που εφάπτονταν στην ορχήστρα κλείνοντας απ' άκρου σε άκρο το άνοιγμα του κοίλου προς βορρά, αναπτυσσόταν σε δύο μέρη. Εμπρός βρισκόταν το υπερυψωμένο προσκήνιο με όψη ιωνικού ρυθμού και προέχοντα άκρα. Πίσω ορθωνόταν το διώροφο κτίριο της σκηνής. Η όψη του δεύτερου ορόφου αρθρωνόταν σε μεγάλα ανοίγματα για την υποδοχή ζωγραφιστών πινάκων (σκηνικών). Δύο ράμπες οδηγούσαν εκατέρωθεν στο επίπεδο του προσκηνίου. Πυλώνες ιωνικού ρυθμού, με δύο θύρες συνέδεαν αρχιτεκτονικά την σκηνή με τα αναλήμματα του κοίλου. Η άριστη ακουστική του Θεάτρου της Επιδαύρου, που ασφαλώς θα ενισχυόταν από τον ανακλαστήρα του αρχικού σκηνικού οικοδομήματος, οφείλεται στην τέλεια γεωμετρία του σχεδιασμού.

Η χάραξη των επιμέρους στοιχείων του θεατρικού χώρου έγινε με τρία διαφορετικά κέντρα. Η μέγιστη διάμετρος ανέρχεται σε 117 μ. Το κάτω μέρος (34 σειρές εδωλίων) του κοίλου χωρίζεται σε 12 κερκίδες ενώ το επιθέατρο (21 σειρές εδωλίων) σε 22 κερκίδες. Η ορχήστρα σχηματίζει κανονικό κύκλο και στην περιφέρεια παρουσιάζει ελαφρά ανύψωση με λίθινο σπειροειδές πλαίσιο.

Με την αρχική σύλληψη του Πολυκλείτου σχετίζονται η ορχήστρα, το σκηνικό οικοδόμημα και το κάτω τμήμα του κοίλου. Το ιωνικού ρυθμού προσκήνιο που δεν τέμνει την ορχήστρα ανάγεται σε μεταγενέστερη οικοδομική φάση. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τα κεκλιμένα επίπεδα που οδηγούσαν στη στέγη του προσκηνίου και συνδέονταν με τα διπλά θυρώματα που είχαν διαμορφωθεί στις παρόδους.

Δύο κίονες τοποθετημένοι στα άκρα του προσκηνίου σχηματίζουν δύο μικρές πτέρυγες εν είδει παρασκηνίων.Στα άκρα του εξωτερικού αναλημματικού τοίχου, σύμφωνα με τα τελευταία συμπεράσματα της έρευνας, υψώνονταν δύο πύργοι.

ΕΛΕΝΑ ΚΑΡΑΛΗ ΜΑΡΙΑ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ ΣΟΦΙΑ ΓΕΡΟΧΡΗΣΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΡΟΚΟΣ ΝΙΚΟΣ ΑΜΒΑΖΑΣ