ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Ευάγγελος Μακράκης Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

υπογονιμότητα πιθανότητες σύλληψης ορισμός υπογονιμότητας από τον 1ο μήνα: 20% στους 3 μήνες: 57% στους 6 μήνες: 72% στον ένα χρόνο: 85-90% ορισμός υπογονιμότητας η αδυναμία επίτευξης κύησης έπειτα από συστηματικές προσπάθειες ενός έτους συχνότητα του προβλήματος υπογονιμότητας 12-15% των ζευγαριών αυξάνεται καθώς μεγαλώνει η ηλικία της γυναίκας 15% σε γυναίκες 30-35 ετών 31% σε γυναίκες 35-40 ετών 60% σε γυναίκες άνω των 40 ετών Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

αίτια υπογονιμότητας γυναικεία υπογονιμότητα σαλπιγγικός παράγοντας (25-30%) απόφραξη σαλπίγγων: σαλπιγγίτιδες, πυελικές συμφύσεις ωοθηκικός παράγοντας (15-20%) διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας: π.χ. πολυκυστικές ωοθήκες μητριαίος παράγοντας (5-10%) υποβλεννογόνια ινομυώματα, ενδομητρικές συμφύσεις ενδομητρίωση ηλικία ανδρική υπογονιμότητα (30-40%) διαταραχές σπέρματος ολιγοσπερμία, ασθενοσπερμία, τερατοζωοσπερμία αγνώστου αιτιολογίας υπογονιμότητα (10-20%) Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

υποβοηθούμενη αναπαραγωγή το 1978 γεννιέται το πρώτο παιδί με εξωσωματική αλματώδης επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη στην Ευρώπη πάνω από 200.000 κύκλοι εξωσωματικής ετησίως παιδιά από εξωσωματική ~ 1-3% των γεννήσεων στην Ελλάδα 12.000 κύκλοι εξωσωματικής ετησίως 5.000 γεννήσεις παιδιών από εξωσωματική ~ 5% των γεννήσεων Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

υποβοηθούμενη αναπαραγωγή πρόκληση - παρακολούθηση ωοθυλακιορρηξίας επί αδυναμίας της γυναίκας να απελευθερώνει ωάρια ήπια διέγερση των ωοθηκών με φάρμακα γονιμότητας προγραμματισμός της σεξουαλικής επαφής σπερματέγχυση επί ηπίων/μετρίων διαταραχών σπέρματος πρώτο βήμα σε ανεξήγητη υπογονιμότητα επεξεργασία σπέρματος–έγχυση στην κοιλότητα μήτρας Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

υποβοηθούμενη αναπαραγωγή εξωσωματική γονιμοποίηση επί απόφραξης σαλπίγγων, σοβαρών διαταραχών σπέρματος, αποτυχίας απλούστερων μεθόδων ελεγχόμενη διέγερση των ωοθηκών με φάρμακα γονιμότητας Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας κιτρική κλομιφένη γοναδοτροπίνες υπό μορφή χαπιών λήψη για 5 ημέρες στην αρχή του κύκλου πολύπλοκη δράση: ήπια/μέτρια διέγερση ωοθηκών γοναδοτροπίνες υπό μορφή ενέσεων ανθρώπειες ή ανασυνδυασμένες μιμούνται την δράση των γοναδοτροπινών του οργανισμού που ελέγχουν την ανάπτυξη του ωοθυλακίου χορηγούνται σε δόσεις που προκαλούν την ανάπτυξη πολλών ωοθυλακίων στις ωοθήκες Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

άλλα φάρμακα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ανάλογα υποθαλαμικής εκλυτικής ορμόνης (GnRH) αγωνιστές GnRH ανταγωνιστές GnRH χοριακή γοναδοτροπίνη ανθρώπειος ή ανασυνδυασμένη προγεστερόνη κολπικό gel, κολπικά υπόθετα, χάπια Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας και γυναικολογικός καρκίνος εφόσον τα φάρμακα γονιμότητας προκαλούν ανάπτυξη πολλαπλών ωοθυλακίων στις ωοθήκες μεταβολή ορμονικού περιβάλλοντος (αύξηση οιστρογόνων) και οι καρκίνοι μαστού, ενδομητρίου, ωοθηκών επηρεάζονται από τις ορμόνες (βασικά από τα οιστρογόνα) η μεταξύ τους σχέση πρέπει να διερευνηθεί Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

καρκίνος μαστού ο συχνότερος καρκίνος στην γυναίκα ο συχνότερος γυναικολογικός καρκίνος 1 στις 9 γυναίκες θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού 1 στις 35 γυναίκες θα αποβιώσει από καρκίνο μαστού προδιαθεσικοί παράγοντες οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού έναρξη περιόδου σε μικρή ηλικία εμμηνόπαυση σε μεγάλη ηλικία ατοκία γέννηση 1ου παιδιού σε μεγάλη ηλικία Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος μαστού Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Διάρκεια Μελέτης (έτη) Γαλλία 92.555 12 Αυστραλία 29.666 8,5 Ολλανδία 25.152 5,6 ΗΠΑ (1) 12.193 18,8 ΗΠΑ (2) 3.837 12,3 Ισραήλ (1) 2.496 21,4 Ισραήλ (2) 1.197 17,9 Ισραήλ (3) 5.026 3,6 Αγγλία 5.556 7,9 Ιταλία (1) 2.569 + 2.588 Ιταλία (2) 3.415 + 2.916 ΗΠΑ(3) 4.566 + 4.676 12 μελέτες 198.408 γυναίκες Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος μαστού Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Διάρκεια Μελέτης (έτη) Γαλλία 92.555 12 Αυστραλία 29.666 8,5 Ολλανδία 25.152 5,6 ΗΠΑ (1) 12.193 18,8 ΗΠΑ (2) 3.837 12,3 Ισραήλ (1) 2.496 21,4 Ισραήλ (2) 1.197 17,9 Ισραήλ (3) 5.026 3,6 Αγγλία 5.556 7,9 Ιταλία (1) 2.569 + 2.588 Ιταλία (2) 3.415 + 2.916 ΗΠΑ(3) 4.566 + 4.676 οι 10 μελέτες (159.500 γυναίκες) έδειξαν ότι τα φάρμακα γονιμότητας ΔΕΝ ΑΥΞΑΝΟΥΝ τον κίνδυνο για καρκίνο μαστού Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος μαστού Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Διάρκεια Μελέτης (έτη) Γαλλία 92.555 12 Αυστραλία 29.666 8,5 Ολλανδία 25.152 5,6 ΗΠΑ (1) 12.193 18,8 ΗΠΑ (2) 3.837 12,3 Ισραήλ (1) 2.496 21,4 Ισραήλ (2) 1.197 17,9 Ισραήλ (3) 5.026 3,6 Αγγλία 5.556 7,9 Ιταλία (1) 2.569 + 2.588 Ιταλία (2) 3.415 + 2.916 ΗΠΑ(3) 4.566 + 4.676 Η μελέτη από την Αυστραλία έδειξε μία ΠΑΡΟΔΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ του κινδύνου για καρκίνο μαστού ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΧΡΟΝΟ μετά την λήψη των φαρμάκων που πιθανώς αποδίδεται σε επιτάχυνση ανάπτυξης προϋπαρχόντων όγκων Η μελέτη από τις ΗΠΑ (3) έδειξε μία ΜΙΚΡΗ ΑΥΞΗΣΗ του κινδύνου για καρκίνο μαστού ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ που είχαν λάβει φάρμακα για ΠΑΝΩ ΑΠΟ 6 ΚΥΚΛΟΥΣ IVF Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος μαστού Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Διάρκεια Μελέτης (έτη) Γαλλία 92.555 12 Αυστραλία 29.666 8,5 Ολλανδία 25.152 5,6 ΗΠΑ (1) 12.193 18,8 ΗΠΑ (2) 3.837 12,3 Ισραήλ (1) 2.496 21,4 Ισραήλ (2) 1.197 17,9 Ισραήλ (3) 5.026 3,6 Αγγλία 5.556 7,9 Ιταλία (1) 2.569 + 2.588 Ιταλία (2) 3.415 + 2.916 ΗΠΑ(3) 4.566 + 4.676 Η μελέτη από τις ΗΠΑ (1) έδειξε ΑΥΞΗΣΗ του κινδύνου για καρκίνο μαστού ΣΤΙΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ανεξάρτητα από την λήψη φαρμάκων γονιμότητας Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

καρκίνος ενδομητρίου ο 4ος συχνότερος καρκίνος στην γυναίκα ο 2ος συχνότερος γυναικολογικός καρκίνος 2-3 στις 100 γυναίκες θα τον παρουσιάσουν προδιαθεσικοί παράγοντες παχυσαρκία σακχαρώδης διαβήτης ατοκία εμμηνόπαυση σε μεγάλη ηλικία συνεχής μονομερής δράση οιστρογόνων ανωοθυλακιορρηξία εξωγενής χορήγηση οιστρογόνων Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος ενδομητρίου Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Διάρκεια (έτη) Ολλανδία 25152 5,6 Ισραήλ (1) 2496 21,4 Ισραήλ (2) 1197 17,9 Αυστραλία 29666 8,5 ΗΠΑ 8431 Αγγλία 5556 7,9 6 μελέτες 72.498 γυναίκες Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος ενδομητρίου Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Διάρκεια (έτη) Ολλανδία 25152 5,6 Ισραήλ (1) 2496 21,4 Ισραήλ (2) 1197 17,9 Αυστραλία 29666 8,5 ΗΠΑ 8431 Αγγλία 5556 7,9 οι 5 μελέτες (66.942 γυναίκες) έδειξαν ότι τα φάρμακα γονιμότητας ΔΕΝ ΑΥΞΑΝΟΥΝ τον κίνδυνο για καρκίνο ενδομητρίου Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος ενδομητρίου Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Διάρκεια (έτη) Ολλανδία 25152 5,6 Ισραήλ (1) 2496 21,4 Ισραήλ (2) 1197 17,9 Αυστραλία 29666 8,5 ΗΠΑ 8431 Αγγλία 5556 7,9 Η μελέτη από την Αγγλία έδειξε μία ΟΡΙΑΚΗ ΑΥΞΗΣΗ του κινδύνου για καρκίνο ενδομητρίου ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΕΣ ΚΑΙ ΑΤΟΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ που είχαν λάβει ΚΙΤΡΙΚΗ ΚΛΟΜΙΦΕΝΗ Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος ενδομητρίου Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Διάρκεια (έτη) Ολλανδία 25152 5,6 Ισραήλ (1) 2496 21,4 Ισραήλ (2) 1197 17,9 Αυστραλία 29666 8,5 ΗΠΑ 8431 Αγγλία 5556 7,9 Η μελέτη από το Ισραήλ (2) έδειξε ΑΥΞΗΣΗ του κινδύνου για καρκίνο ενδομητρίου ΣΤΙΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ανεξάρτητα από την λήψη φαρμάκων γονιμότητας Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος τραχήλου μήτρας φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος τραχήλου μήτρας Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Διάρκεια (έτη) ΗΠΑ 3837 12,3 Ισραήλ (1) 1197 17,9 Αγγλία 5556 7,9 Ισραήλ (2) 5026 3,6 Oλες οι μελέτες έδειξαν ότι τα φάρμακα γονιμότητας ΔΕΝ ΑΥΞΑΝΟΥΝ τον κίνδυνο για καρκίνο τραχήλου μήτρας Η μελέτη από τις ΗΠΑ έδειξε ΜΕΙΩΣΗ του κινδύνου για καρκίνο τραχήλου ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ που είχαν λάβει ΚΙΤΡΙΚΗ ΚΛΟΜΙΦΕΝΗ 4 μελέτες 15.616 γυναίκες Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

καρκίνος ωοθηκών ο 5ος συχνότερος καρκίνος στην γυναίκα ο 3ος συχνότερος γυναικολογικός καρκίνος ο πιο θανατηφόρος γυναικολογικός καρκίνος 1 στις 70 γυναίκες θα τον παρουσιάσει προδιαθεσικοί παράγοντες ατοκία κακοήθειες του μαστού ή του ενδομητρίου Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος ωοθηκών Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Διάρκεια (έτη) Ισραήλ (1) 2575 12,3 ΗΠΑ (1) 3837 Αυστραλία (1) 10358 6,5 Ισραήλ (2) 2496 21,4 Ισραήλ (3) 1197 17,9 Αυστραλία (2) 29666 8,5 ΗΠΑ (2) 51371 5,6 Ολλανδία 25152 Αγγλία 5556 7,9 Ισραήλ (4) 5026 3,6 Ισραήλ (5) 1082 ΗΠΑ (3) 12193 18,8 Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Κίνα 229 +229 ΗΠΑ (4) 718 + 1236 Ιταλία (1) 195 + 1339 Ισραήλ (6) 164 + 408 Δανία 684 + 1721 Ιταλία(2) 971 + 2758 Ιταλία(3) 1031 + 2411 ΗΠΑ (5) 1060 + 1337 20 μελέτες 167.000 γυναίκες Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος ωοθηκών Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Ετη Ισραήλ (1) 2575 12,3 ΗΠΑ (1) 3837 Αυστραλία (1) 10358 6,5 Ισραήλ (2) 2496 21,4 Ισραήλ (3) 1197 17,9 Αυστραλία (2) 29666 8,5 ΗΠΑ (2) 51371 5,6 Ολλανδία 25152 Αγγλία 5556 7,9 Ισραήλ (4) 5026 3,6 Ισραήλ (5) 1082 ΗΠΑ (3) 12193 18,8 Κίνα 229 +229 ΗΠΑ (4) 718 + 1236 Ιταλία (1) 195 + 1339 Ισραήλ (6) 164 + 408 Δανία 684 + 1721 Ιταλία(2) 971 + 2758 Ιταλία(3) 1031 + 2411 ΗΠΑ (5) 1060 + 1337 οι 19 μελέτες (163.163 γυναίκες) έδειξαν ότι τα φάρμακα γονιμότητας ΔΕΝ ΑΥΞΑΝΟΥΝ τον κίνδυνο για καρκίνο ωοθηκών Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος ωοθηκών Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Ετη Ισραήλ (1) 2575 12,3 ΗΠΑ (1) 3837 Αυστραλία (1) 10358 6,5 Ισραήλ (2) 2496 21,4 Ισραήλ (3) 1197 17,9 Αυστραλία (2) 29666 8,5 ΗΠΑ (2) 51371 5,6 Ολλανδία 25152 Αγγλία 5556 7,9 Ισραήλ (4) 5026 3,6 Ισραήλ (5) 1082 ΗΠΑ (3) 12193 18,8 Κίνα 229 +229 ΗΠΑ (4) 718 + 1236 Ιταλία (1) 195 + 1339 Ισραήλ (6) 164 + 408 Δανία 684 + 1721 Ιταλία(2) 971 + 2758 Ιταλία(3) 1031 + 2411 ΗΠΑ (5) 1060 + 1337 Η μελέτη από τις ΗΠΑ (1) έδειξε ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΥΞΗΣΗ του κινδύνου για καρκίνο ωοθηκών ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ που είχαν λάβει κλομιφένη ΠΑΝΩ ΑΠΟ 12 ΚΥΚΛΟΥΣ Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & καρκίνος ωοθηκών Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών Ετη Ισραήλ (1) 2575 12,3 ΗΠΑ (1) 3837 Αυστραλία (1) 10358 6,5 Ισραήλ (2) 2496 21,4 Ισραήλ (3) 1197 17,9 Αυστραλία (2) 29666 8,5 ΗΠΑ (2) 51371 5,6 Ολλανδία 25152 Αγγλία 5556 7,9 Ισραήλ (4) 5026 3,6 Ισραήλ (5) 1082 ΗΠΑ (3) 12193 18,8 Κίνα 229 +229 ΗΠΑ (4) 718 + 1236 Ιταλία (1) 195 + 1339 Ισραήλ (6) 164 + 408 Δανία 684 + 1721 Ιταλία(2) 971 + 2758 Ιταλία(3) 1031 + 2411 ΗΠΑ (5) 1060 + 1337 Η μελέτη από την Αυστραλία έδειξε ΑΥΞΗΣΗ του κινδύνου για καρκίνο ωοθηκών στις γυναίκες με ΑΝΕΞΗΓΗΤΗ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ανεξάρτητα από την λήψη φαρμάκων γονιμότητας Η μελέτη από την Δανία έδειξε ΑΥΞΗΣΗ του κινδύνου για καρκίνο ωοθηκών στις γυναίκες με ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ανεξάρτητα από την λήψη φαρμάκων γονιμότητας Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

φάρμακα γονιμότητας & μελάνωμα όλες οι μελέτες (42.533 γυναίκες) έδειξαν ότι τα φάρμακα γονιμότητας δεν σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για μελάνωμα Χώρα μελέτης Αριθμός γυναικών ΗΠΑ 3837 Αυστραλία(1) 10358 Αυστραλία (2) 3186 Ολλανδία 25152 Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

συμπεράσματα (1) τα μέχρι τώρα συμπεράσματα από τις μελέτες είναι καθησυχαστικά ως προς την σχέση των φαρμάκων γονιμότητας με την ανάπτυξη καρκίνων πλεονέκτημα των μελετών ο μεγάλος αριθμός των γυναικών που έχουν μελετηθεί μειονέκτημα των μελετών η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών που έχουν μελετηθεί βρίσκονται ακόμα σε ηλικίες που μπορεί να αναπτυχθούν ορμονοεξαρτώμενοι καρκίνοι Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

συμπεράσματα (2) απαιτούνται συνεχής επαγρύπνηση σχεδιασμός μελετών με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο διάστημα παρακολούθησης σχολαστική καταγραφή όλων των περιστατικών καρκίνου σχολαστική αναζήτηση από το ιστορικό των γυναικών οποιασδήποτε έκθεσης σε φάρμακα γονιμότητας η χορήγηση των φαρμάκων γονιμότητας και η αντιμετώπιση των προβλημάτων γονιμότητας θα πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους γυναικολόγους Ε. ΜΑΚΡΑΚΗΣ- 2006

ευχαριστώ για την προσοχή σας Ευάγγελος Μακράκης Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών