ανοια και τριτη ηλικια αικατερινη γραμμενιατη ανοια και τριτη ηλικια αικατερινη γραμμενιατη

Ορισμος ‘Η άνοια ορίζεται ως η προοδευτική εξασθένηση των γνωστικών λειτουργιών που συμβαίνει σε ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν θόλωση της συνείδησης’ (δηλαδή δεν βρίσκονται σε κατάσταση delirium; Kaplan, Sadock & Sadock, 2005).

Ορισμος ‘Είναι ένα σύνδρομο που οφείλεται σε εγκεφαλική νόσο, συνήθως εξελικτική ή χρόνια, στο οποίο διαπιστώνεται διαταραχή πολλών ανώτερων φλοιωδών λειτουργιών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται η μνήμη, η σκέψη, ο προσανατολισμός, η κατανόηση, η εκτέλεση αριθμητικών πράξεων, η ικανότητα για μάθηση, η γλώσσα και η κρίση. Τις διαταραχές των γνωστικών λειτουργιών τις συνοδεύουν συχνά (και μερικές φορές τις προαναγγέλλουν) μείωση του ελέγχου του συναισθήματος, της κοινωνικής συμπεριφοράς ή των κινήτρων. Το σύνδρομο εμφανίζεται στη νόσο Alzheimer, σε αγγειακή εγκεφαλική νόσο και σε άλλες καταστάσεις που πρωτοπαθώς ή δευτεροπαθώς επηρεάζουν τον εγκέφαλο’(Στεφανής, Σολδάτος, & Μαυρέας, 2007).

Τυποι ανοιας Άνοια επί του νόσου Alzheimer Αγγειακή Άνοια Άνοια επί νόσου του Pick Άνοια επί νόσου των Creutzfeldt-Jakob Άνοια επί νόσου του Huntington Άνοια επί νόσου του Parkinson Άνοια επί νόσου του HIV Άνοια των σωματίων του Lewy Άνοια επί άλλων ειδικών νόσων που ταξινομούνται αλλού (δηλητηρίαση, σκλήρυνση κατά πλάκας, έλλειψη βιταμίνης Β12, κλπ)

Νόσος Alzheimer 60% Αγγειακή Εγκεφαλική Άνοϊα 15% Νόσος Alzheimer και Αγγειακή Εγκεφαλική Άνοϊα 15% Άλλα 10% (Kaplan, Sadock & Sadock, 2005)

Αιτια της ανοιας Ογκος (εγκεφαλικής) ή μετάσταση νεοπλασίας Τραύμα (αιμάτωμα, μετατραυματική άνοια) Φλεγμονή (Creutzfeldt-Jakob, AIDS) Καρδιακή αγγειακή ανεπάρκεια, έμφρακτο, αγγειακή εγκεφαλοπάθεια Κληρονομικές ασθένειες (Huntington) Επιληψία, υδροκέφαλος Μεταβολικές διαταραχές/αβιταμινώσεις Πολλαπλή σκλήρυνση Εκφυλιστικές άνοιες (Alzheimer, Pick, Parkinson, Wilson) Τοξικώσεις από οινόπνευμα, βαριά μέταλλα, άλλα φάρμακα (Δημητριάδης, 2008) (Μαδιανός, 2005; Agronin & Maletta, 2006; Kaplan, Sadock & Sadock, 2005)

Γενικα Συμπτωματα Έκπτωση των νοητικών λειτουργιών (μνήμη, κρίση, λόγος, προσοχή, ικανότητα υπολογισμών) Έκπτωση της λειτουργικότητας Ψυχιατρικά συμπτώματα και διαταραχές της συμπεριφοράς

Γνωστικες λειτουργιες Μνήμη Αφασία Απραξία Αγνωσία Εκτελεστικές λειτουργίες

Ψυχιατρικα Συμπτωματα και Διαταραχες Συμπεριφορας Διαταραχές της διάθεσης (Αγχος, κατάθλιψη, απάθεια, ευφορία, απουσία αναστολών, υπομανία) (υποστήριξη, βοήθεια από επαγγελματίες ψυχικής υγείας, φαρμακευτική αγωγή) Παραλήρημα, ψευδαισθήσεις (καθησυχάζουμε, τραβούμε την προσοχή, φαρμακευτική αγωγή) Επιθετικότητα λεκτική και μη (καθησυχάζουμε, τραβούμε την προσοχή, φαρμακευτική αγωγή) Άσκοπη κινητικότητα, περιπλάνηση (χαρτί με πληροφορίες, πρόσφατες φωτογραφίες) Εμμονές και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (αποσπούμε την προσοχή) Διαταραχές ύπνου (πρόγραμμα, σωματική δραστηριότητα, φαρμακευτική αγωγή) Αρνηση συνεργασίας με τον φροντιστή (κατανόηση συμπεριφοράς, υπομονή) Αιφνίδιες συναισθηματικές μεταπτώσεις Άρση αναστολών

Ψυχιατρικα συμπτωματα στην αγγειακη ανοια Κατάθλιψη Απάθεια Μανία αγχώδης διαταραχές Ευερεθιστότητα Ψύχωση emotional lability

Ψυχιατρικα συμπτωματα στην ανοια των σωματιων του Lewy χαρακτηρίζεται από προοδευτικά συμπτώματα άνοιας με βλάβες οπτικοχωρητικές δυσχέρειες προσοχή γνωστικό προγραμματισμό (Gelder, Lopez-Ibor, Andreasen, 2007). Η μνήμη προσβάλλεται λιγότερο σε σύγκριση με τους ασθενείς με Alzheimer. Οι οπτικές ψευδαισθήσεις είναι χαρακτηριστικές και μαζί με τις ακουστικές ψευδαισθήσεις (20%) συνιστούν πιθανότητα για την διαφορική διάγνωση Ναρκοληψία Καταπληξία παρασθήσεις.

Διαγνωση διανοητικές αξιολογήσεις και γνωστικές δοκιμές, που ακολουθούνται συχνά από αξονικέςεγκεφάλου συνήθεις βιοχημικές εξετάσεις δοκιμασίες λειτουργίας του θυροειδούς προσδιορισμό της βιταμίνης Β12 και του φυλικού οξεός γενική αίματος.

Προληψη η χορήση οιστρογόνων (estrogen replacement therapy) τα αντιφλεγμονώδη τα φάρμακα που μειώνουν την χοληστερίνη η διαρκής διανοητική εγρήγορση η σωματική άσκηση και η εργασία (Μπαλλογιάννης, 2010), η ισορροπημένη διατροφή (βιταμίνη Ε)

Φροντιδα ανοϊκων ασθενων Στα αρχικά στάδια: Γενικά να ενθαρρύνουμε την ανεξαρτησία του ασθενή Βοήθεια στην εκτέλεση πολύπλοκων εργασιών

Φροντιδα ανοϊκων ασθενων Στα προχωρημένα στάδια Βοήθεια στην εκτέλεση καθημερινών εργασιών Επίβλεψη των ασθενών (ασφαλές περιβάλλον- κλειδώνουμε επικίνδυνα αντικείμενα, τις πόρτες και τα παράθυρα, σταθεροποιούμε τα χαλιά, κλπ) Δημιουργούμε καθημερινό πρόγραμμα και προσπαθούμε να εντάξουμε καθημερινές δραστηριότητες (από το παρελθόν) Αποφεύγουμε τις συγκρούσεις Φροντίζουμε για την καλή διατροφή και άσκηση του ασθενούς Προάγουμε την επικοινωνία (ο ασθενής θα πρέπει να μας προσέχει, να μας κοιτάζει, σωστό λεξιλόγιο) Προσωπική υγιεινή και απλό ντύσιμο (ανεξαρτησία, ευκολία στην τουαλέτα)

Ελληνικη Βιβλιογραφια Δημητριάδης, Ε. (2008). Τοξικά βαρέα μέταλλα και η ειδική επίδραση τους στα διάφορα είδη της άνοιας. Εγκέφαλος, 45, 167-180. Μαδιανός, Μ. Γ. (2005). Ψυχιατρική και Αποκατάσταση. Εκδόσεις Καστανιώτη: Αθήνα Μπαλογιάννης, Σ. Ι. (2010). Η συμβολή της εργασίας, υπό την νευρολογικήν έποψιν, εις τν διατήρησιν των νοητικών δυνατοτήτων του ατόμου. Ειδικήν αναφορά εις την νόσον Alzheimer. Εγκέφαλος, 47, 159-169. Παπαρρηγόπουλος, Θ., & Σταχτέα, Ξ. (2008). Κατάθλιψη μετά από αγγειακό εγκεφαλικό επισόδειο. Εγκέφαλος, 45, 205-212. Σακκά, Π. (2010). Πρακτικά Ζητήματα στην Φροντίδα των Ανοϊκών Ασθενών. Novartis Σακκά, Π. (2010). Κατανοώντας και Αντιμετωπίζοντας τις Διαταραχές Συμπεριφοράς των Ανοϊκών Ασθενών. Novartis Στεφανής, Κ., Σολδάτος, Κ., & Μαυρέας, Β. (2007). Ταξινόμηση ICD-10 Ψυχικών Διαταραχών και Διαταραχών της Συμπεριφοράς. Εκδόσεις Βήτα: Αθήνα Φώσκολος, Δ. (2011). Στρες, Κατάθλιψη και Alzheimer. Το τρίγωνο της λήθης. Εγκέφαλος, 48, 131-136.

Ξενη Βιβλιογραφια Gelder, M. C., & Lopez-Ibor, J.J., & Andreasen, N. (2007). New Oxford Textbook of Psychiatry. Oxford University Press: Oxford. Agronin, M. E., & Maletta, G. J. (2006). Principles and Practice of Geriatric Psychiatry. Lippincott Williams & Wilkins: Philadelphia. Kaplan, H., & Sadock, B. J., & Sadock, V. A. (2005). Kaplan and Sadock’s Comprehensive Textbook of Psychiatry (eighth edition). Lippincott Williams & Wilkins: Philadelphia. Pinel,J. P. J. (2006). Biopsychology (sixth edition). Pearson: USA.