Διοίκηση Καταστημάτων Κράτησης και μεταχείριση κρατουμένων: Το αυστριακό παράδειγμα

Εισαγωγή Επίσκεψη τριών καταστημάτων κράτησης: Graz Jakomini, Graz Karlau, Leoben Σκοπός: μέσα από την εξέταση του τρόπου λειτουργίας των αυστριακών καταστημάτων κράτησης, πιθανή υιοθέτηση καλών πρακτικών (good practices) Γενικά στοιχεία: 1) 27 καταστήματα κράτησης στην Αυστρία

2) διάρθρωση διαφορετική από τα καταστήματα κράτησης στην Ελλάδα: ένα κατάστημα μπορεί να έχει διάφορα τμήματα: ανδρών, γυναικών, ανηλίκων. Ωστόσο, στην Αυστρία – όπως και στην Ελλάδα – υπάρχει ένα ξεχωριστό κατάστημα κράτησης γυναικών, ένα ανηλίκων όπως και δύο ειδικά θεραπευτικά καταστήματα 3) χωρητικότητα: από 113 έως 1057 ατόμων 4) από τα τρία καταστήματα το ένα είναι φυλακή υψίστης ασφαλείας (Graz Karlau) με άνδρες καταδίκους με ποινές στερητικές της ελευθερίας άνω των 18 μηνών.

5) έμφαση στην ασφάλεια. Στα Καταστήματα Κράτησης υπάρχουν κανόνες που τηρούνται απαρέγκλιτα, ενώ υπάρχουν και σύγχρονα συστήματα ασφαλείας που διευκολύνουν το έργο του προσωπικού. Το προσωπικό φύλαξης φέρει οπλισμό, τον οποίο χρησιμοποιεί – όποτε παραστεί ανάγκη - για άμυνα και όχι για επίθεση.

Διοίκηση των καταστημάτων κράτησης Ο διευθυντής επικεφαλής όλου του καταστήματος Τμήματα: φύλαξης, κοινωνικής υπηρεσίας, ψυχολόγων, ιατρείο Σχολή σωφρονιστικών υπαλλήλων με έδρα τη Βιέννη. Απαιτητική εκπαίδευση και μετεκπαίδευση των ενστόλων. Διορισμός μετά από επιτυχείς εξετάσεις. Αρμόδιοι για την εκπαίδευση δέκα σωφρονιστικοί υπάλληλοι και ένας διευθυντής καταστήματος κράτησης. Ειδικά εκπαιδευμένη ομάδα περίπου 20 ατόμων για διαχείριση κρίσεων

Κατηγοριοποίηση στα καταστήματα κράτησης Η τοποθέτηση του κρατουμένου σε ειδικό τμήμα του καταστήματος δε γίνεται με γνώμονα το ύψος της ποινής, αλλά λαμβάνοντας υπόψη την προσωπικότητα και το χαρακτήρα του κρατουμένου. Ακολουθώντας αυτό το κριτήριο, υπάρχει μέσα στο κατάστημα: Α) ανοιχτό τμήμα: οι κρατούμενοι κινούνται ελεύθερα στο χώρο της φυλακής από τις 07.00 έως τις 19.00 Β) κλειστό τμήμα: ο κρατούμενος παραμένει έγκλειστος

τις 23 ώρες της ημέρας και προαυλίζεται την 1 ώρα, ενώ παράλληλα συνοδεύεται πάντα για να μεταβεί σε κάποιο άλλο τμήμα του καταστήματος Γ) πτέρυγα εργαζομένων κρατουμένων: κρατούμενοι που επιτελούν ειδικές εργασίες στο κατάστημα (εργαστήρια, συνεργεία κ.λ.π.) και χαίρουν εμπιστοσύνης και συνεπώς ιδιαίτερης μεταχείρισης Δ) τμήμα ημιελεύθερης διαβίωσης: κρατούμενοι που εργάζονται εκτός του καταστήματος κατά τη διάρκεια της ημέρας και επιστρέφουν στο κατάστημα με τη λήξη της εργασίας Ε) τμήμα όπου κρατούνται άτομα τα οποία ενώ δεν έχουν καταδικαστεί, ωστόσο εγκλείονται ως μειωμένου καταλογισμού, γιατί θεωρούνται επικίνδυνοι για την κοινωνία.

Κλειστό τμήμα Καταστήματος Κράτησης Karlau

Τμήμα ημιελεύθερης διαβίωσης στο κατάστημα κράτησης του Leoben

Ατομικό κελί σε πτέρυγα εργαζομένων κρατουμένων στο Karlau

Εργασία στα καταστήματα κράτησης Στην Αυστρία η εργασία είναι εκ του νόμου υποχρεωτική για τον κρατούμενο. Απαλλαγή από την εργασία μόνο για λόγους υγείας (σωματικής ή ψυχικής), ενώ δεν είναι υποχρεωτική η εργασία για τους προσωρινά κρατουμένους. Οι ανήλικοι μπορούν να εργάζονται, εφόσον δεν φοιτούν στο σχολείο. Σύγχρονες εγκαταστάσεις που στεγάζουν: ξυλουργείο, κλειδαράδικο, συνεργείο αυτοκινήτων, φούρνο, βαφείο, υποδηματοποιείο, ραφείο Σε κάθε τομέα εργασίας υπεύθυνος – επόπτης εργασίας ένας σωφρονιστικός υπάλληλος (ένστολος) Αμειβόμενη εργασία (από την αμοιβή αφαιρείται η εισφορά του κρατουμένου για το κόστος έκτισης της ποινής και η ασφαλιστική εισφορά).

Καλλιέργεια κηπευτικών στο Κατάστημα του Karlau

Ξυλουργείο στο Κατάστημα Graz Jakomini

Δικαιώματα των κρατουμένων 1) Επικοινωνία με το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Πώς: Επισκεπτήρια: κλειστά (Sicherheitsbesuch), ελεύθερα (Tischbesuch) και οικογενειακά (Familienbesuch). Τα τελευταία μπορούν να περιλαμβάνουν και διανυκτέρευση και γίνονται σε ειδικό χώρο, όπου δεν υπάρχει ηλεκτρονική επιτήρηση. Τηλεφωνική επικοινωνία – ανάλογα με τον κανονισμό του καταστήματος, γραπτή επικοινωνία Ολιγοήμερες άδειες εξόδου

Χώροι επισκεπτηρίων

Οικογενειακά επισκεπτήρια

2) πρόσβαση σε βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες 3) δικαίωμα να εκτελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα σε ειδικό χώρο 4) σε μητέρες κρατούμενες επιτρέπεται διαβίωση σε ειδικό χώρο κράτησης με το παιδί τους μέχρι τη συμπλήρωση του 3ου έτους της ηλικίας του 5) ατομική τηλεόραση και ραδιόφωνο, καθώς και φορητό Η/Υ στο κελί (χωρίς πρόσβαση στο διαδίκτυο, ελεγχόμενη πρόσβαση σε κοινόχρηστο χώρο για εκπαιδευτικούς λόγους) 6) εκπαίδευση: σχολείο για τους ανήλικους με απόκτηση απολυτηρίου δημοτικού – μαθήματα εκμάθησης γερμανικών ως ξένης γλώσσας για τους αλλοδαπούς κρατουμένους. 7) άθληση: γυμναστήριο εξοπλισμένο με όργανα γυμναστικής, γήπεδα ποδοσφαίρου και μπάσκετ, χώροι διοχέτευσης ελεύθερου χρόνου

Χώροι κράτησης

Χώροι ψυχαγωγίας και άθλησης

Γήπεδο μπάσκετ στο Κατάστημα Graz Jakomini

Ηλεκτρονική επιτήρηση – προετοιμασία για επανένταξη Ο πιο πρόσφατα θεσμοθετημένος τρόπος έκτισης της ποινής (2010) Στην Αυστρία περίπου 320 άτομα τελούν υπό ηλεκτρονική επιτήρηση 3 μοντέλα ηλεκτρονικής επιτήρησης: α) κατ’ οίκον περιορισμός β) ο επιτηρούμενος επιτρέπεται να βγαίνει από το σπίτι του για εργασία, αλλά πρέπει απαραιτήτως να έχει πάνω του συσκευή με webcamera, ενώ ελέγχεται για κατανάλωση αλκοόλ γ) με συσκευή GPS Απαραίτητη προϋπόθεση: ενυπόγραφη συγκατάθεση από την οικογένεια του επιτηρούμενου Συνάπτεται συμβόλαιο με τη NEUSTART

Ο ρόλος της NEUSTART Υπηρεσία δικαστικής επιτήρησης Χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης Συνεργάζεται με τα δικαστήρια (σύνταξη εισηγητικής έκθεσης για τον κρατούμενο που πρόκειται να απολυθεί με όρους) Υπηρεσίες που παρέχει: βοήθεια στην αποφυλάκιση, στην απόλυση με όρους, στην κατ’ οίκον ηλεκτρονική επιτήρηση, στον διακανονισμό της ποινής και στην μετατροπή της σε παροχή κοινωφελούς εργασίας. Η προετοιμασία επανένταξης ξεκινά ήδη κατά τη διάρκεια της κράτησης Παρέχει υποστήριξη στον κρατούμενο σε θέματα εύρεσης εργασίας και κατοικίας μετά την αποφυλάκιση, καθώς διευκρινίσεις σε θέματα ασφαλιστικού δικαίου και διακανονισμού χρεών

Συμπέρασμα

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! Thank you for your attention!