ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ-ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ-ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Δήμητρα Αναγνωστοπούλου Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ Νομικής

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Αρχή της νομιμότητας: ειδικότερη έκφραση του κράτους δικαίου, η Διοίκηση μπορεί ή οφείλει να προβεί στις ενέργειες που προβλέπονται από τους κανόνες Αρχή της χρηστής διοίκησης: άσκηση αρμοδιοτήτων σύμφωνα με το αίσθημα δικαίου, αποφυγή ανεπιεικών και δογματικών ερμηνευτικών εκδοχών Αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοστοσύνης διοικουμένου Αρχή της φανερής δράσης της Διοικήσεως Αρχή της αναλογικότητας

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ Έννοια: το νομικό μέσο με το οποίο ασκείται δημόσια εξουσία από το διοικητικό όργανο για την επιδίωξη δημοσίου σκοπού. Διάκριση: α) κανονιστική (θέσπιση απρόσωπου κανόνα π.χ. ΥΑ, διακήρυξη δημόσιας σύμβασης) ή ατομική (θέσπιση ατομικού κανόνα π.χ. επιβολή προστίμου) Πρακτική Σημασία: Κοινοποίηση-Δημοσίευση-Αιτιολογία-Προηγούμενη Ακρόαση- Παρεπίμπτων έλεγχος β) επωφελής ή επαχθής γ) ρητή ή σιωπηρή

ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ειδική περίπτωση σιωπηρής πράξης Προϋποθέσεις: α) ειδική πρόβλεψη β) αίτηση διοικουμένου γ)έννομο συμφέρον αιτούντος δ)παρέλευση προθεσμίας – κατ’ αρχήν 3 μήνες Παραδείγματα:παράλειψη εγγραφής επιτυχόντος στους πίνακες επιτυχίας Όμως η παράλειψη του δ.ο. να αποφανθεί επί ενδικοφανούς προσφυγής= σιωπηρή απόρριψη

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ Τεκμήριο Νομιμότητας: η δ.π. από την έναρξη της ισχύος της έως την ακύρωσή της με δικαστική απόφαση ή με δ.π. ή ανάκλησή της παράγει όλα τα έννομα αποτελέσματα ανεξαρτήτως τυχόν νομικών πλημμελειών Όμως εν μέρει εφαρμογή του ανωτέρω κριτηρίου στις κ.δ.π. -> παρεπίπμτων έλεγχος στο πλαίσιο εξετάσεως α.δ.π. χωρίς χρονικό περιρισμό (ΣτΕ 3839/2009) Εκτελεστότητα: η ρύθμιση που θεσπίζεται είναι υποχρεωτική από την έκδοσή της, χωρίς να χρειάζεται άλλη διαδικασία -)διοικητικός καταναγκασμός Σε ορισμένες, μόνο, περιπτώσεις η προθεσμία για την άσκηση ένδικων βοηθημάτων/διοικητικών προσφυγών και η άσκησή τους αναστέλλουν την εκτέλεση της πράξης π.χ. προδικαστική προσφυγή στις δημόσιες συμβάσεις

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΠΡΑΞΗΣ Άρθρο 17 ΚΔΔ/σίας: η ατομικές δ.π. πρέπει να έχουν αιτιολογία Όταν η αιτιολογία επιβάλλεται με ειδικές διατάξεις (με αιτιολογημένη…) πρέπει να υπάρχει έστω συνοπτικά στο σώμα πράξης. Σε διαφορετική περίπτωση -) παράλειψη ουσιώδους τύπου Όταν δεν προβλέπεται ειδικά, μπορεί να προκύπτει από το σχετικό φάκελο. Σε διαφορετική περίπτωση -) παράβαση κατ΄ούσιαν διάταξης. Οι κ.δ.π. δεν έχουν καταρχήν ανάγκη αιτιολογίας.

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΑΚΡΟΑΣΗ Άρθρο 20 παρ. 2 Σ. και 6 ΚΔΔ/σιας Ατομικό δικαίωμα και ουσιώδης τύπος της διαδικασίας Προϋποθέσεις: α) επαχθής ατομική δ.π. (όχι κανονιστική δ.π.) β) διακριτική ευχέρεια διοίκησης (όχι δέσμια αρμοδιότητα) γ) υποκειμενική συμπεριφορά (όχι αντικειμενικά δεδομένα π.χ. κήρυξη απαλλοτρίωσης, διατηρητέο λόγω παραδοσιακής μορφής) δ) όχι επείγον Η πρόβλεψη διοικητικής προσφυγής δεν καλύπτει την πλημμέλεια Για τη λυσιτέλεια λόγου, θα πρέπει στο δικόγραφο να αναφέρεται τι θα πρόβαλε ο πολίτης στη Διοίκηση Προβληματική προστίμου: Εφόσον υπάρχει περιθώριο εκτίμησης του ύψους προστίμου -> τήρηση τύπου (ΣτΕ 122/2009), ΔΠΑ 4988/2018 -> και στο πρόστιμο ΣΕΠΕ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ Άρθρο 10 Σ ->δικαίωμα αναφέρεσθαι στις αρχές Άρθρα 24-27 ΚΔΔ/σιας Απλή διοικητική προσφυγή (αίτηση θεραπείας ή ιεραρχική προσφυγή): εφόσον δεν προβλέπεται ειδική ή ενδικοφανής, έλεγχος νομιμότητας και ουσίας Ειδική προσφυγή: προβλέπεται από ειδική διάταξη, το αίτημα ->ολική ή μερική ακύρωση, παράδειγμα: Ελεγκτής Νομιμότητας ΟΤΑ Εφόσον ασκηθούν εντός προθεσμίας -> διακοπή προθεσμίας Ενδικοφανής: προβλέπεται από ειδική διάταξη, έλεγχος νομιμότητας και ουσίας, προϋπόθεση παραδεκτού για ένδικα βοηθήματα, παραδείγματα: φορολογικές διαφορές -> ΔΕΔ, δημόσιες συμβάσεις ->ΑΕΠΠ. Στην ατομική δ.π. πρέπει να αναγράφεται ότι προβλέπεται η άσκηση ενδικοφανούς και οι έννομες συνέπειες.

ΑΣΤΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Ορισμός: Η υποχρέωση του Δημοσίου ή των ΝΠΔΔ να αποκαθιστούν –συνήθως με τη μορφή αποζημίωσης σε χρήμα- τις ζημιογόνες συνέπειες που προκαλούν οι παράνομες πράξεις, παραλείψεις ή υλικές ενέργειες των οργάνων τους. Νομική Βάση: 105-106 ΕισΝΑΚ Συνταγματική κατοχύρωση: α) αρχή κράτους δικαίου ως ειδικότερη έκφανση της αρχής της νομιμότητας, β) αποτελεσματική δικαστική προστασία (20 παρ. 1 Σ.) και γ) αρχή της ισότητας στα δημόσια βάρη (4 παρ. 5 Σ.)

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΦΗΣ 1. ΠΡΑΞΗ, ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ Ή ΥΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Πράξη: εκτελεστή διοικητική πράξη, μέτρα εσωτερικής τάξης (π.χ. ποινές σε μαθητές), πράξη εκτέλεσης (απόφαση σφραγίσεως καταστήματος), πράξεις παροχής πληροφοριών (εσφαλμένη πληροφόρηση διοικουμένου) Παράλειψη: κατ’ αρχήν παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας ( π.χ. παράλειψη έγκαιρης έκδοσης ΥΑ για απαγόρευση εισαγωγής βοείου κρέατος στο πλαίσιο λήψης μέτρων κατά μεταδοτικής ασθένειας με αποτέλεσμα να καταστραφούν μεγάλες ποσότητες ήδη εισαχθέντος κρέατος. Υλικές Ενέργειες: Τροχαία ακίνητα που προκαλούνται από οχήματα του Δημοσίου, παράλειψη συντήρησης και αποκατάστασης φθορών πεζοδρομίου

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 2. ΟΡΓΑΝΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Ή ΤΟΥ ΝΠΔΔ Όργανο της εκτελεστικής εξουσίας: οδηγοί οχημάτων δημοσίου, οπλίτες, ΑΣΕΠ, ΤτΕ ως διφυές Ν.Π. Όργανο της νομοθετικής εξουσίας: η διάταξη πρέπει να είναι άμεσης εφαρμογής και να παραβιάζει το Σύνταγμα ή υπερκείμενους του τυπικού νόμου κανόνες δικαίου ή παράλειψη νομοθέτηση σε εξαιρετικές περιπτώσεις όπου οι συνταγματικές διατάξεις θέτουν ένα πλαίσιο δέσμιας αρμοδιότητας (π.χ. 17 παρ. 5 και 24 παρ. 6 Σ. Όργανο της δικαστικής εξουσίας: κατ’ αρχήν μόνο για διοικητικής φύσεως αρμοδιότητες, στην αμιγώς δικαιοδοτική λειτουργία -> αγωγή κακοδικίας

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 3. ΆΣΚΗΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ Δεν ευθύνεται το Δημόσιο εάν δημόσιος υπάλληλος τραυματίζει κάποιον εκτός υπηρεσίας Ευθύνεται, όμως, εάν αστυνομικός με το υπηρεσιακό όπλο τραυμάτισε πολίτη εκτός υπηρεσίας 4. ΥΠΑΡΞΗ ΠΑΡΑΝΟΜΙΑΣ Παραβίαση οποιουδήποτε κανόνα δικαίου Αντικειμενική έννοια της αστικής ευθύνης, δεν απαιτείται δόλος ή αμέλεια

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ 5. ΜΗ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΚΕΙΜΕΝΗΣ ΧΑΡΙΝ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ Συσταλτική ερμηνεία από Δικαστήρια -> αρκεί να μην έχει τεθεί αποκλειστικά χάριν του δημοσίου συμφέροντος 6. ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΖΗΜΙΑΣ Θετική Αποθετική Ηθική Βλάβη Ψυχική Οδύνη 7. ΑΙΤΙΩΔΗΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ

ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ Ή ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗΣ Παραγραφή: 5ετής από το τέλος του οικονομικού έτους που γεννήθηκε και κατέστη δυνατή η δικαστική της επιδίωξη Συντρέχον πταίσμα Μείωση αποζημίωσης κατά το μέρος που ωφελήθηκε ο διοικούμενος Υπενθύμιση: Το αίτημα μπορεί να περιοριστεί σε αναγνωριστικό από καταψηφιστικό μέχρι τη συζήτηση

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΟΡΓΑΝΟΥ Ο ιδιώτης δεν μπορεί να στραφεί προσωπικά κατά του υπαιτίου προσώπου Το Δημόσιο μπορεί να στραφεί αναγωγικά κατά του υπαλλήλου και να αναζητήσει την αποζημίωση που κατέβαλε στον ιδιώτη εφόσον ο υπάλληλος ενήργησε με δόλο ή βαριά αμέλεια

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 2 παρ. 1 Σ. -> αξία του ανθρώπου (και αξιοπρεπή διαβίωση) 4 παρ. 1 Σ. -> αρχή της ισότητας 5 παρ. 1 Σ.-> ελεύθερη ανάπτυξη προσωπικότητας (και οικονομική ελευθερία) 9Α -> προσωπικά δεδομένα 10 παρ. 3 -> πρόσβαση σε δημόσια έγγραφα 17 παρ. 1 Σ. -> δικαίωμα στην ιδιοκτησία (προβλ. Εμπράγματα/ενοχικά δικαιώματα) + 1 ΠΠΠ ΕΣΔΑ 24 παρ. 1 Σ. -> δικαίωμα στο περιβάλλον

ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ-ΑΡΧΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Προσφορότητα: είναι το μέσο πρόσφορο και ικανό να εξυπηρετήσει σκοπό δημοσίου συμφέροντος? Αναγκαιότητα: υπάρχουν λιγότερο επαχθή και εξίσου αποτελεσματικά μέτρα? Stricto sensu αναλογικότητα: στάθμιση κόστους οφέλους

ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Ερώτηση: Εάν μετά την άσκηση του ενδίκου μέσου κατά πράξης επιβολής προστίμου και έως την πρώτη συζήτηση με νεότερη ΥΑ μειωθεί το πρόστιμο, ποιος ο εφαρμοστέος κανόνας δικαίου?

Απάντηση: Εξέταση πρόβλεψη μεταβατικής διάταξης Απάντηση: Εξέταση πρόβλεψη μεταβατικής διάταξης. Κρίσιμος ο χρόνος έκδοσης της δ.π.

Η θέσπιση ωραρίου στα πρατήρια καυσίμων συνιστά περιορισμό της οικονομικής ελευθερίας? Λειτουργία καταστημάτων Κυριακές Πληθυσμιακά κριτήρια για φαρμακεία

Δυνατή η οριοθέτηση του δικαιώματος στην οικονομική ελευθερία Έχουμε λόγους δημοσίου συμφέροντος που να δικαιολογούν τον περιορισμό? π.χ. ανάπαυση, προστασία μικρών επιχειρήσεων vs ανεφοδιασμός π.χ. συλλογική αργία, θρησκευτική ελευθερία vs ανάπτυξη τουρισμού π.χ. ιδιαίτερη φύση επαγγέλματος, όχι υπερκατανάλωση φαρμάκων vs οικονομική ελευθερία

Περιορισμός λόγων αναίρεσης, είναι συνταγματική η ρύθμιση? Κατάργηση αίτησης αναστολής? Υψηλό παράβολο?

Άρθρο 20 παρ. 1 Σ.: πλήρης, αποτελεσματική και έγκαιρη η δικαστική προστασία Δεν κατοχυρώνονται κατ’ αρχήν τα ένδικα μέσα. Δυνατοί, περιορισμοί λόγω ποσού και περιορισμού των λόγων αναιρέσεως. Κατοχύρωση προσωρινής δικαστικής προστασίας Κρίσιμο το ύψος του παραβόλου και συσχέτιση με φύση υποθέσεως (δημόσιες συμβάσεις, φορολογικά)

Γιατρός ΙΔΑΧ, ποιο το αρμόδιο δικαστήριο για να διεκδικήσει επιδόματα? Εσφαλμένη διάγνωση γιατρού -) θάνατος ασθενούς, κατά ποιου μπορεί να στραφεί η οικογένεια?

ΙΔΑΧ -> ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ Καταρχήν ευθύνεται το νοσοκομείο επί τη βάσει του 105 ΕισΝΑΚ. Αναγωγικά μπορεί να στραφεί το Νοσοκομείο στον ιατρό σε περίπτωση παράβασης των κανόνων της ιατρικής επιστήμς.

Κλήση σε απολογία δίχως περιγραφή παραπτώματος? Κλήση σε ακρόαση δίχως πρόσβαση στα έγγραφα?

ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΑΚΡΟΑΣΗ Α) την αξίωση του ενδιαφερομένου για έγγραφη κλήση, β) την αξίωση ενημέρωσης του ενδιαφερομένου από το αρμόδιο όργανο σχετικά με την επίμαχη υπόθεση, η οποία μπορεί να οδηγήσει στη λήψη δυσμενούς μέτρου σε βάρος του, γ) την αξίωση του ενδιαφερομένου για λυσιτελή και αποτελεσματική διατύπωση των απόψεών του και δ) την αξίωση του ενδιαφερομένου να ληφθούν υπ’ όψιν οι ισχυρισμοί που διατύπωσε.

Καλή Επιτυχία στις Εξετάσεις!!!