ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 3 (ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ) ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΠΙΣΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΣΤΟ EUROPA-INSTITUT, SAARLAND

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ- ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΙΣ ΑΠΕ Γερμανία (22% του ηλεκτρισμού παράγεται από πυρηνική ενέργεια) Ο πρώτος πυρηνικός σταθμός της Γερμανίας έκλεισε, μετά το πυρηνικό ατύχημα στην Ιαπωνία το 2011. Μέχρι το 2022 θα κλείσουν και οι υπόλοιποι 16 σταθμοί, μετά την απόφαση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για ενεργειακή στροφή προς τις ΑΠΕ. Γαλλία (75% του ηλεκτρισμού παράγεται από την πυρηνική ενέργεια) Γαλλικός νόμος του 2015 ορίζει τη μείωση της πυρηνικής ενέργειας από το 75% στο 50% μέχρι το 2025. Μέχρι το 2035 θα κλείσουν 14 από τους 58 πυρηνικούς αντιδραστήρες. ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΑΚΕΤΑ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ (ENERGY PACKAGES) 1 1ο Ενεργειακό Πακέτο 1996/1998 Οδηγία 96/92/ΕΚ για την ηλεκτρική ενέργεια Οδηγία 98/30/ΕΚ για το φυσικό αέριο 2ο Ενεργειακό Πακέτο 2003 Οδηγία 2003/54/ΕΚ για την ηλεκτρική ενέργεια Οδηγία 2003/55/ΕΚ για το φυσικό αέριο 3ο Ενεργειακό Πακέτο 2009 Οδηγία 2009/72/ΕΚ για την ηλεκτρική ενέργεια Οδηγία 2009/73/ΕΚ για το φυσικό αέριο Κανονισμός 714/2009 για τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνορικές μεταφορές ηλεκτρισμού Κανονισμός 715/2009 για τους όρους πρόσβασης στο δίκτυο μεταφοράς φυσικού αερίου Κανονισμός 713/2009 για τη δημιουργία του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΠΑΚΕΤΑ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ (ENERGY PACKAGES) 2 4ο Ενεργειακό Πακέτο «Clean Energy for all Europeans» 2019 Πρόταση μέτρων για τροποποίηση του τρίτου πακέτου. Aναμένεται να αρχίσει να ισχύει από το 2020. Πρόταση για τροποποίηση Κανονισμού 714/2009 (COM(2016) 861 final 2016/0379 (COD)) Πρόταση για τροποποίση Οδηγίας 2009/72/ΕΚ (COM(2016) 864 final 2016/0380 (COD)) Πρόταση για Οδηγία για την προώθηση της χρήσης ΑΠΕ για παραγωγή ηλεκτρισμού (COM/2016/0767 final/2 - 2016/0382 (COD)) Πρόταση για Κανονισμό για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης (COM(2016) 759 final 2016/0375 (COD)) Πρόταση για Οδηγία για την ενεργειακή αποδοτικότητα (COM(2016) 761 final 2016/0376 (COD)) Πρόταση για Κανονισμό για την ετοιμότητα αντιμετώπισης κινδύνων στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργεια COM(2016) 862 final, 2016/0377(COD)) ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1 1ο Ενεργειακό Πακέτο - Οδηγία 96/92/ΕΚ Διαχωρίζεται η παραγωγή-προμήθεια από τη μεταφορά και διανομή Η μεταφορά γίνεται μέσω διασυνδεδεμένου δικτύου υψηλής τάσης με σκοπό την παροχή ηλεκτρισμού ρεύματος σε διανομείς (π.χ εταιρείες διανομής) Διανομή είναι η μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας σε δίκτυα διανομής μεσαίας και χαμηλής τάσης με σκοπό την παροχή σε πελάτες (π.χ χονδρικοί) Απελευθέρωση ουσιαστικά μόνο της αγοράς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Σταδιακή απελευθέρωση μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού και πρόσβαση σε αυτά χωρίς περιορισμούς Ορισμός διαχειριστή για τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής Διαχειριστής δικτύου μεταφοράς υπεύθυνος για την καλή κατάσταση του δικτύου, την διαχείριση των ροών ενέργειας κ.α Διαχειριστής δικτύου διανομής υπεύθυνος για την εκμετάλλευση, τη συντήρηση του δικτύου κ.α ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2 1ο Ενεργειακό Πακέτο - Οδηγία 96/92/ΕΚ Στις καθετοποιημένες επιχειρήσεις (π.χ ΔΕΗ) πρέπει να διαχωριστούν αποτελεσματικά τα συμφέροντα της δραστηριότητας μεταφοράς από οποιαδήποτε άλλα συμφέροντα Δυνατότητα κρ-μ να λάβουν προσωρινά μέτρα διασφάλισης σε περίπτωση αιφνίδιας κρίσης στην ενεργειακή αγορά, διαταράσσοντας στο ελάχιστο τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ενέργειας Στόχος της παρούσας οδηγίας η δημιουργία μίας ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 2773/1999 ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 3 2ο Ενεργειακό Πακέτο- Οδηγία 2003/54/ΕΚ – αντικατέστησε την προηγούμενη Οδηγία Αναγνώριση προμήθειας ως αυτοτελούς δραστηριότητας Η προμήθεια είναι η πώληση και η μεταπώληση του ηλεκτρισμού σε πελάτες (π.χ Εlpedison είναι προμηθευτής) Ελεύθερη επιλογή προμηθευτή για τους καταναλωτές και ελεύθερη επιλογή πελατών για τους προμηθευτές Οικιακοί πελάτες π.χ νοικοκυριά Μη οικιακοί πελάτες π.χ βιομηχανία (Από 1/7/2004 μόνο οι μη οικιακοί πελάτες ήταν «Επιλέξιμοι», ενώ από την 1/7/2007, όλοι είναι «Επιλέξιμοι», ακόμη και οι οικιακοί) «Επιλέξιμοι Πελάτες»: αυτοί, οι οποίοι μπορούν να συνάπτουν συμβάσεις προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας και να έχουν πρόσβαση στο δίκτυο διανομής Εξασφάλιση ενεργειακού εφοδιασμού ως πρωταρχικός στόχος Προστασία του κλίματος και της ενεργειακής αποδοτικότητας Περιβαλλοντική ενημέρωση καταναλωτών για το ενεργειακό μείγμα και τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω των λογαριασμών ρεύματος και κυρώσεις για μη παροχή αυτής ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 4 2ο Ενεργειακό Πακέτο - Οδηγία 2003/54/ΕΚ Οργάνωση των εθνικών αγορών ηλεκτρισμού με βάση τους κανόνες του ανταγωνισμού και των μη διακρίσεων Στις καθετοποιημένες εταιρείες (π.χ ΔΕΗ) πρέπει να διαχωριστούν τα λογιστικά των δραστηριοτήτων μεταφοράς και διανομής Εξασφάλιση απρόσκοπτης και υψηλής ποιότητας παροχής ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές με την αναγνώριση του ηλεκτρισμού ως υπηρεσία κοινής ωφέλειας (ΥΚΩ) Δυναμικότερη προστασία καταναλωτή με την εκπροσώπηση των δικαιωμάτων των μικρών και μεσαίων καταναλωτών από συλλόγους Δημιουργία ανεξάρτητων ρυθμιστικών αρχών με αρμοδιότητα την εποπτεία και την εύρυθμη λειτουργία της εγχώριας αγοράς ενέργειας σε όλους τους τομείς της Ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 3426/2005 ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 5 3ο Ενεργειακό Πακέτο - Οδηγία 2009/72/ΕΚ – αντικατέστησε την προηγούμενη Στόχος είναι η ανάπτυξη μιας πραγματικά εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας μέσω ενός ευρωπαϊκού συνδεδεμένου δικτύου Η αρχή της προσφοράς και της ζήτησης διαμορφώνει την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας Αποτελεσματικός διαχωρισμός (unbundling) στις καθετοποιημένες επιχειρήσεις (π.χ ΔΕΗ) όλων των δραστηριοτήτων τους, παραγωγής, μεταφοράς, διανομής και προμήθειας Διαχωρισμός διαχειριστών μεταφοράς και διανομής Ισχυροποίηση ανεξαρτησίας των εθνικών ρυθμιστικών αρχών. Τα διασυνοριακά θέματα ενέργειας ρυθμίζονται από αυτές Δημιουργία του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) και συνεργασία του με τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές (Κανονισμός 713/2009) Δημιουργία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαχειριστών του Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας (ENTSO-E) (Κανονισμός 714/2009) ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 6 3ο Ενεργειακό Πακέτο - Οδηγία 2009/72/ΕΚ Ανάπτυξη προγραμμάτων δράσης από τα κρ-μ για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας Ενεργειακή φτώχεια είναι ο αποκλεισμός ή η ανεπαρκής πρόσβαση των νοικοκυριών στην ενέργεια Δικαίωμα πληροφόρησης των καταναλωτών από τους διαχειριστές σχετικά με την ενεργειακή κατανάλωση Ενεργότερη συμμετοχή των καταναλωτών στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της εφαρμογής από τα κρ-μ ευφυών συστημάτων μέτρησης Ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 4001/2011 ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

CLEAN ENERGY FOR ALL EUROPEANS 2019- ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΝΕΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΠΑΚΕΤΟ Αφορά κυρίως την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας Χρήση ανανεώσιμων πηγών (π.χ αέρας, ήλιος κτλ) για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Προτεραιότητα στην ενεργειακή αποδοτικότητα Κάθε κρ-μ θεσπίζει ενδεικτικό εθνικό στόχο ενεργειακής απόδοσης για το 2020 Βασική επιδίωξη είναι οι καταναλωτές να αποτελέσουν την «καρδιά» της ενεργειακής μετάβασης: «Έξυπνοι Καταναλωτές: πιο δραστήριοι στην αγορά ενέργειας, καλύτερα πληροφορημένοι και με μεγαλύτερo έλεγχο στο κόστος της ενέργειας «Δυναμικός χρήστης/Prosumer»: μέγιστη συμμετοχή στην ενεργειακή αλυσίδα π.χ παραγωγή ηλεκτρισμού μέσω δικών του πάνελς για δική του χρήση, αλλά και πώληση. Προώθηση της πρωτοπορίας της Ε.Ε σε τεχνολογία και καθαρές μορφές ενέργειας Ενθάρρυνση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων στην ενέργεια ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 1 1Ο Ενεργειακό Πακέτο - Οδηγία 98/30/ΕΚ Λαμβάνεται υπόψιν η ανομοιομορφία των κρ-μ στην ανάπτυξη της αγοράς φυσικού αερίου Δυνατότητα στα κράτη μέλη να διαμορφώσουν τα ίδια το θεσμικό πλαίσιο εναρμονισμένης απελευθέρωσης της αγοράς του φυσικού αερίου Άνοιγμα των αγορών φυσικού αερίου των κρ-μ με στόχο τη δημιουργία ανταγωνιστικής αγοράς και την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας Συμπεριλαβάνεται το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) Οι δραστηριότητες μίας καθετοποιημένης επιχείρησης φυσικού αερίου, που πρέπει να διαχωριστούν είναι η μεταφορά, διανομή και αποθήκευση Με την τήρηση υψηλού βαθμού διαφάνειας στα λογιστικά των επιχειρήσεων φυσικού αερίου για όλες τις δραστηριότητες Ανάπτυξη εγκαταστάσεων φυσικού αερίου με σεβασμό προς το περιβάλλον Στόχος είναι η ανάπτυξη των δικτύων διανομής φυσικού αερίου Ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 3175/2003. ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 2 2ο Ενεργειακό Πακέτο - Οδηγία 2003/55/ΕΚ - αντικατέστησε την προηγούμενη Καθιέρωση μέτρων για τη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού και παρακολούθηση αυτού από τα κρ-μ Συμπερίληψη στις μορφές φυσικού αερίου του βιοαερίου και του αερίου της βιομάζας, με την προϋπόθεση ότι είναι τεχνικά ασφαλή Ελεύθερη επιλογή προμηθευτή για τους καταναλωτές και ελεύθερη επιλογή πελατών για τους προμηθευτές Οικιακοί πελάτες π.χ νοικοκυριό Μη οικιακοί πελάτες π.χ βιομηχανία (Από 1/7/2004 ήταν μόνο οι μη οικιακοί επιλέξιμοι, ενώ από την 1/7/2007 είναι και οι οικιακοί) Πρόβλεψη διαχειριστών δικτύων μεταφοράς, διανομής, αποθήκευσης, LNG, όπως και διαχωρισμός διαχειριστών δικτύων μεταφοράς και διανομής Πρόβλεψη ενός διαχειριστή για τα συνδυασμένα δικτύα π.χ συνδυασμένο δίκτυο μεταφοράς, αποθήκευσης και διανομής Μέτρα προστασίας καταναλωτών Ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 3458/2005 ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ 3 3ο Ενεργειακό Πακέτο - Οδηγία 2009/73/ΕΚ - αντικατέστησε την προηγούμενη Προώθηση διμερούς και περιφερειακής αλληλεγγύης των κρ-μ για τη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού π.χ μέσω συντονισμού εθνικών μέτρων έκτακτης ανάγκης Συνεργασία κρ-μ και ρυθμιστικών αρχών για ενοποίηση εθνικών αγορών και κατ’επέκταση απελευθέρωση εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου Δυνατότητα κρ-μ για λήψη μέτρων προς εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού Τήρηση εχεμύθειας μεταξύ των διαχειριστών Ισχυροποίηση της ανεξαρτησίας των εθνικών ρυθμιστικών αρχών και ρύθμιση διασυνοριακών θεμάτων από αυτές Ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 4001/2011 ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΟΔΗΓΙΑΣ 2009/73/ΕΚ ΓΙΑ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Η Πρόταση παρουσιάστηκε από την Επιτροπή το Νοέμβριο του 2017 (COM(2017) 660) Δεν αλλάζει το περιεχόμενο της Οδηγίας 2009/73/ΕΚ, αλλά επεκτείνεται η εφαρμογή της στους αγωγούς φυσικού αερίου από και προς τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων και των μελλοντικών αγωγών, εως τα σύνορα δικαιοδοσίας της Ε.Ε. Δεν υπάρχει εξωεδαφική εφαρμογή του δικαίου της Ε.Ε Σκοπός παρούσας Πρότασης: Ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού Μεγαλύτερη ενοποίηση και καλύτερη λειτουργία των αγορών φυσικού αερίου της Ευρώπης Αφορά τους αγωγούς που εισέρχονται στην Ε.Ε από τη Νορβηγία, Λιβύη, Ρωσία, Αλγερία, Τυνησία, Μαρόκο. Ενδέχεται η Πρόταση να επηρεάσει, μετά το Brexit, και τους αγωγούς από το Ηνωμένο Βασίλειο προς την Ε.Ε ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΠΕ) ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΠΕ) 1 Δεν υπάρχει ακόμα εσωτερική αγορά για τις ΑΠΕ, οπότε οι οδηγίες προσπαθούν να εναρμονίσουν το καθεστώς στήριξής τους. Οδηγία 2001/77/ΕΚ Ορίζει τις μορφές ΑΠΕ: αιολική, ηλιακή, γεωθερμική, υδραυλική, παλιρροϊκή ενέργεια, βιομάζα, ενέργεια κυμάτων και αέρια ελκυόμενα από χώρους υγειονομικής ταφής, από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού και βιοαέρια. Υποχρέωση κρ-μ να λάβουν κατάλληλα μέτρα για αύξηση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ χρηματοδότηση ΑΠΕ Παρουσίαση από τα κρ-μ ετήσιας έκθεσης για την επιτευχθείσα εξέλιξη στην προώθηση των ΑΠΕ Ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 2941/2001 ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΠΕ) 2 Οδηγία 2009/28/ΕΚ – αντικατέστησε την προηγούμενη Προώθηση ΑΠΕ ως βασικό στόχο της Ευρωπαϊκής Ενεργειακής Πολιτικής. ΑΠΕ ως λύση-κλειδί για τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Ε.Ε Δεσμευτικοί εθνικοί στόχοι, ξεχωριστοί για κάθε κρ-μ, για μερίδιο ενέργειας από ΑΠΕ με στόχο το 2020. Ελλάδα από 6.9% (2005) σε 18% (2020). Το 2017 έφτασε το 16.3%. Θέσπιση εθνικών σχεδίων δράσης για την υλοποίηση των εθνικών στόχων ΑΠΕ Καθεστώτα στήριξης ΑΠΕ (κρατικές ενισχύσεις, επενδυτικά, φοροαπαλλαγές, έκδοση πράσινων πιστοποιητικών), τα οποία να είναι σύμφωνα με τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς Πράσινα πιστοποιητικά χορηγούνται στους εγκεκριμένουν παραγωγούς ως εγγύηση ηλεκτρικής ενέργειας ανά μεγαβατώρα (MWh), η οποία έχει παραχθεί από ανανεώσιμες πηγές Δυνατότητα στρατηγικής συνεργασίας και ανάληψη κοινών έργων για παραγωγή ΑΠΕ μεταξύ κρ-μ και κρ-μ με τρίτες χώρες ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΠΕ) 3 Οδηγία 2009/28/ΕΚ Χρήση ΑΠΕ στις μεταφορές (βιοκαύσιμα) Επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη για τεχνολογίες ΑΠΕ Ενσωμάτωθηκε στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 4062/2012 Σε όλες τις προαναφερθείσες οδηγίες για τον ηλεκτρισμό και το φυσικό αέριο υπάρχει αναφορά για την ανάδειξη και χρήση των ΑΠΕ Μετά την υιοθέτηση του νέου πακέτου «Clean Energy for all Europeans» θα υπάρξει ισχυρότερο νομοθετικό πλαίσιο για την ανάδειξη των ΑΠΕ ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΠΕ ΣΤΑ ΚΡ-Μ ΤΟ 2017 ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΣΤΟΧΟ 2020 ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΑΔΜΗΕ ΔΕΔΔΗΕ ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΙΔΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ/ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1 ΡΑΕ: ελληνική ρυθμιστική αρχή 4 αρμοδιότητες (α) ελεγκτικές, β) γνωμοδοτικές, γ) κυρωτικές, δ) διαιτητική επίλυση διαφορών Θεσπίστηκε με τον ν. 2773/1999 ΔΕΔΔΗΕ: Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας Θεσπίστηκε με τον ν. 4001/2011 ΑΔΜΗΕ: Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Μέχρι το 2012 ο διαχειριστής μεταφοράς ήταν ο ΔΕΣΜΗΕ, ο οποίος διαχωρίστηκε σε ΑΔΜΗΕ και σε ΛΑΓΗΕ (υπεύθυνος για τη διενέργεια του ημερήσιου ενεργειακού προγραμματισμού) Ο ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) διαχωρίστηκε σε Διαχειριστή ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης (ΔΑΠΕΕΠ) και στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2 ΔΕΣΦΑ: Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος (μεταφοράς) Φυσικού Αερίου Είναι επίσης υπεύθυνος και για το LNG στον τερματικό σταθμό Ρεβυθούσας, το οποίο προέρχεται από την Αλγερία Οι Διαχειριστές Διανομής δικτύου φυσικού αερίου είναι υπεύθυνοι για το σύνολο των εγκαταστάσεων του δικτύου διανομής φυσικού αερίου σε μία γεωγραφική περιοχή. Χωρίζονται σε Εταιρείες Διανομής Αερίου (Ε.Δ.Α) και σε Εταιρείες Παροχής Αερίου (Ε.Π.Α) ΚΑΠΕ - (Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας) εθνικός φορέας για τις ΑΠΕ – υπεύθυνος ακόμη για την εξοικονόμηση και ορθολογική χρήση της ενέργειας Ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 1987 με το Προεδρικό Διάταγμα 375/87 ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΜΗ ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΝΗΣΙΑ (ΜΔΝ) Τα περισσότερα νησιά του Αιγαίου Πελάγους, ακόμα και τα μεγαλύτερα (Κρήτη, Ρόδος, Λέσβος), δεν έχουν διασυνδεθεί μέχρι σήμερα με το ηπειρωτικό κεντρικό σύστημα, λόγω τεχνικών και οικονομικών δυσκολιών Τα ΜΔΝ είναι συνολικά 60 (Πάρος, Νάξος, Σύρος, Χίος, Αστυπάλαια, Σάμος, Αμοργός, Ικαρία, Κάρπαθος, Κύθνος, Κάλυμνος, Κως, Λήμνος, Μήλος, Μύκονος, Ίος, Πάτμος, Σίφνος, Σέριφος, Σκύρος, Σύμη, Σαντορίνη κ.α). Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας γίνεται μέσω αυτόνομων ηλεκτρικών συστημάτων, τα οποία λειτουργούν κυρίως με πετρέλαιο (μαζούτ και ντίζελ) και σταθμούς ΑΠΕ (αιολικούς και φωτοβολταϊκούς) Τα αυτόνομα νησιωτικά ηλεκτρικά συστήματα ανέρχονται στα 32 Τα ηλεκτρικά αυτά συστήματα διαμορφώνουν την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας των ΜΔΝ, αρμόδιος διαχειριστής της οποίας είναι ο ΔΕΔΔΗΕ Η ΡΑΕ έχει εκδόσει Κώδικα Διαχείρισης Ηλεκτρικών Συστημάτων ΜΔΝ, ο οποίος εκδόθηκε σύμφωνα με το άρθρο 130 του Ν. 4001/2011 ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΑΠΟΦΑΣΗ-ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΔΕΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΕ 1 Η Επιτροπή εξέδωσε το 2008 την απόφαση (C(2008) 824), ύστερα από καταγγελία ιδιώτη το 2003, με την οποία στράφηκε κατά της Ελλάδας και της ΔΕΗ για τη διατήρηση δεσπόζουσας θέσης της τελευταίας στην αγορά προμήθειας λιγνίτη και χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί κατάσταση ανισότητας ευκαιριών για την συμμετοχή άλλων επιχειρήσεων Η ΔΕΗ, υποστηριζόμενη από την Ελλ. Δημοκρατία προσέφυγε στο Γενικό Δικαστήριο (ΓΔΕΕ) κατά της απόφασης της Επιτροπής. Το ΓΔΕΕ δέχτηκε την προσφυγή και ακύρωσε τη συγκεκριμένη απόφαση, Τ-169/12. Το ΓΔΕΕ θεώρησε ότι η Επιτροπή στήριξε την απόφασή της στο καθαυτό γεγονός ότι η ΔΕΗ απολάμβανε αποκλειστικά δικαιώματα στην εκμετάλλευση του λιγνίτη, δίχως να έχει αποδείξει την ύπαρξη πραγματικής εκμετάλλευσης της δεσπόζουσας θέσης της Ακολούθως, η Επιτροπή ζήτησε την αναίρεση της προηγούμενης απόφασης και προσέφυγε κατά της ΔΕΗ στο ΔΕΕ (υπόθ. Επιτροπή κατά ΔΕΗ (C- 553/12 P) ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019

ΑΠΟΦΑΣΗ-ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΔΕΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΕ Στην απόφασή του το ΔΕΕ έκρινε τα εξής: Τα κρ-μ δεν θεσπίζουν, ούτε διατηρούν μέτρα αντίθετα προς τους κανόνες των Συνθηκών (άρθρο 106 παρ.1 ΣΛΕΕ) ιδίως ως προς τις δημόσιες επιχειρήσεις και τις επιχειρήσεις στις οποίες χορηγούν ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα (άρθρο 102 ΣΛΕΕ) Κατά πάγια νομολογία, οι πρακτικές μιας επιχείρησης που κατέχει δεσπόζουσα θέση, οι οποίες τείνουν να επεκτείνουν την εν λόγω θέση, νοθεύοντας τον ανταγωνισμό, σε παραπλήσια αλλά διακριτή αγορά, συνιστούν καταχρηστική εκμετάλλευση δεσπόζουσας θέσεως κατά την έννοια του άρθρου 106 ΣΛΕΕ Συνεπώς, η ΔΕΗ εκμεταλλεύτηκε την δεσπόζουσα θέση της στην αγορά προμήθειας λιγνίτη, στην οποία της είχαν παραχωρηθεί βάσει νομοθετικού διατάγματος μονοπωλιακά δικαιώματα εκμετάλλευσης λιγνίτη, ενώ εξασφάλισε χωρίς διαγωνισμό δικαιώματα αναζητήσεως σε ορισμένα εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα, για τα οποία δεν είχαν ακόμη παραχωρηθεί τα δικαιώματα εκμεταλλεύσεως. Η διατήρηση μονοπωλίου εκμετάλλευσης λιγνίτη δημιούργησε κατάσταση ανισότητας ευκαιριών μεταξύ των επιχειρήσεων στην αγορά χονδρικής προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας, με συνέπεια τη νόθευση του ανταγωνισμού και την μη απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με την Οδηγία 96/92/ΕΚ. Συνεπώς η Ελλάδα (ΔΕΗ) παραβίασε τα άρθρα 102 και 106 παρ.1 ΣΛΕΕ. ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΓΚ-ΠΑΠΑΝΤΩΝΗ, ΑΝΑΠΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ, ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 6/5/2019