Παναγούλη Ελένη, MD, PhD, Επ.Συνεργάτης Εργαστηρίου Ανατομίας ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΝΕΥΡΑ Παναγούλη Ελένη, MD, PhD, Επ.Συνεργάτης Εργαστηρίου Ανατομίας

Εγκεφαλικά Νεύρα 12 ζεύγη εγκεφαλικών νεύρων Εγκεφαλικές συζυγίες ή κρανιακά νεύρα 12 ζεύγη εγκεφαλικών νεύρων Αναδύονται από τον εγκέφαλο και διέρχονται από τα τρήματα του κρανίου Διανέμονται στην περιοχή κεφαλής-τραχήλου Εκτός από πνευμονογαστρικό (Θώρακας – κοιλιά)

Εγκεφαλικά Νεύρα ⇨ Αισθητικό Οσφρητικό Οπτικό Κοινό κινητικό Μεικτό νεύρο: κινητικές+αισθητικές ίνες I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Οσφρητικό Οπτικό Κοινό κινητικό Τροχιλιακό Τρίδυμο Απαγωγό Προσωπικό Στατικοακουστικό Γλωσσοφαρυγγικό Πνευμονογαστρικό Παραπληρωματικό Υπογλώσσιο ⇨ Αισθητικό ⇨ Αισθητικό ⇨ Κινητικό ⇨ Κινητικό ⇨ Μεικτό ⇨ Κινητικό ⇨ Μεικτό ⇨ Αισθητικό ⇨ Μεικτό ⇨ Μεικτό ⇨ Κινητικό ⇨ Κινητικό

Εγκεφαλικά Νεύρα Κινητικά Νεύρα: κεντρικό εκφυτικό κινητικό πυρήνα εντός του στελέχους  εκφύονται νευρικές ίνες  τρήμα  εκτελεστικά όργανα (μύες) Αισθητικά νεύρα: εκφυτικός αισθητικός πυρήνας (γάγγλιο) εκτός εγκεφάλου  περιφερικές αισθητικές ίνες από την περιφέρεια, κεντρικές ίνες που εισέρχονται στον εγκέφαλο  τελικό ή αισθητικό κεντρικό πυρήνα Σπλαχνοκινητικοί πυρήνες  εγκεφαλική κεντρική μοίρα παρασυμπαθητικού εντός εγκεφάλου, τμηματα ορισμενων κινητικών πυρήνων  φέρονται προγαγγλιακές ίνες Πυρήνας Edinger –Westphal Ανω σιελικός Δακρυϊκός Κάτω σιελικός Ραχιαίος πυρήνας πνευμονογαστρικού Από τα τρήματα άρα εξέρχονται οι κινητικές ίνες και εισέρχονται οι αισθητικές ίνες

I. Οσφρητικό Νεύρο Οσφρητικά νημάτια Εκφυτικός αισθητικός πυρήνας: τα οσφρητικά κύτταρα του οσφρητικού βλεννογόνου (οσφρητικό επιθήλιο) Τελικός αισθητικός πυρήνας: οσφρητικός βολβός Διέλευση από τα τρήματα του τετρημένου πετάλου του ηθμοειδούς Λειτουργία: όσφρηση

I. Οσφρητικό Νεύρο- Οσφρητική Οδός Οσφρητικά νημάτια (20)  οσφρητικά υποδεκτικά κύτταρα οσφρητικού βλεννογόνου Τετριμένο πέταλο Οσφρητικός βολβός Οσφρητική Ταινία Έξω οσφρητική χορδή  οσφρητικός φλοιός (περιαμυγδαλοειδή, προαπιοειδή χώρα – κύριος οσφρητικός φλοιός) Συνειρμικός φλοιός  ιπποκάμπεια έλικα

II. Οπτικό Νεύρο

III. Κοινό Κινητικό Νεύρο Κινητικός πυρήνας  κοιλιακή μοίρα κεντρικής φαιάς ουσία που περιβάλλει τον υδρ. Sylvious Παρασυμπαθητικός πυρήνας: Edinger-Westphal Αναδύεται από το μεσοσκελιαίο βόθρο Διέλευση από υπερκόγχιο σχίσμα Νευρώνει: άνω ορθό, έσω ορθό, κάτω λοξό, κάτω ορθό, ανελκτήρας μυς βλεφάρου, σφικτήρας μυς κόρης, ακτινωτός μυς προσαρμογής Φωτοκινητικό αντανακλαστικό, αντανακλαστικό προσαρμογής

IV. Τροχιλιακό νεύρο Κινητικός πυρήνας  μέσος εγκέφαλος (οπίσθια διδύμια) Αναδύεται από τη ραχιαία επιφάνεια του στελέχους (το μόνο) – χιάζεται με το αντίπλευρο Διέλευση από υπερκόγχιο σχίσμα Ανακάμπτει στην τροχιλία Νευρώνει: άνω λοξό Το λεπτότερο εγκεφαλικό ν.

V. Τρίδυμο Νεύρο Αισθητικό γάγγλιο: Μηνοειδές γάγγλιο, που βρίσκεται στην άνω επιφάνεια του λιθοειδούς οστού (εντύπωμα του Meckel) Κινητικός πυρήνας στο άνω τμήμα της γέφυρας.

V. Τρίδυμο Νεύρο Κύριος (γεφυρικός) πυρήνας. Σχετίζεται με την επικριτική αισθητικότητα, παλλαισθησία, ενσυνείδητη κιναισθησία. Μεσεγκεφαλικός πυρήνας. Εξυπηρετεί την ιδιοδεκτική αισθητικότητα Νωτιαίος πυρήνας. Εκτείνεται στο νωτιαίο μυελό, στον προμήκη και στη γέφυρα. Σχετίζεται με θερμότητα, άλγος και αδρή αισθητικότητα.

Κλάδοι Τριδύμου Νεύρου Οφθαλμικό Νεύρο (V1) Άνω Γναθικό Νεύρο (V2) Κάτω γναθικό Νεύρο (V3)

Ο λημνίσκος του τριδύμου σχηματίζεται από τις χιαζόμενες ίνες από τον κύριο αισθητικό +νωτιαίο πυρήνα με κεντρικές αποφυάδες κυττάρων του μεσεγκεφαλικού πυρήνα

κεντρικές αποφυάδες του μηνοειδούς γαγγλίου μέχρι τους πυρήνες αυτού Νωτιαία δεσμίδα: κεντρικές αποφυάδες του μηνοειδούς γαγγλίου μέχρι τους πυρήνες αυτού

Οφθαλμικό Νεύρο (V1) Αισθητικό νεύρο Χορηγεί αισθητική νεύρωση για τον οφθαλμικό βολβό, το εσωτερικό της μύτης και το δέρμα από το άνω βλέφαρο και πάνω. Μεταφέρει παρασυμπαθητικές μεταγαγγλιακές ίνες για το δακρυϊκό αδένα (δακρυϊκό ν.), για το σφιγκτήρα της κόρης και προσαρμοστήρα μυ (βραχέα ακτινοειδή) καθώς και συμπαθητικές μεταγαγγλιακές ίνες για διαστολέα της κόρης(μακρά ακτινοειδή νεύρα). Διέρχεται από το υπερκόγχιο σχίσμα

Οφθαλμικό Νεύρο (V1) Κλάδοι 1. Δακρυϊκό ν. (δακρυϊκός αδένας, επιπεφυκότας και δέρμα έξω κανθού). 2. Μετωπιαίο ν. 3. Οφθαλμορρινικό ν. Έχει τους εξής κλάδους: Α) κλάδο για το οφθαλμικό γάγγλιο (χωρίς συνάψεις), βραχέα ακτινοειδή νεύρα (σφιγκτήρα της κόρης και τον ακτινωτό μυ) Β) Μακρά ακτινοειδή ν. (για ίριδα, κερατοειδή, διαστολέα της κόρης).

Οφθαλμικό Νεύρο (V1) Κλάδοι Γ) Υποτροχίλιο ν. (έσω κανθός, δακρυϊκός ασκός, ριζορρίνιο). Δ) Οπίσθιο ηθμοειδές. Διέρχεται το από ομώνυμο τρήμα (οπίσθιες ηθμοειδείς κυψέλες, σφηνοειδής κόλπος). Ε) Πρόσθιο ηθμοειδές. Κατάληξη του οφθαλμορρινικού, κλάδοι για πρόσθιες ηθμοειδείς κυψέλες, προσθιο τμήμα ρινικού διαφράγματος –πλάγιων τοιχωμάτων ρινικής κοιλότητας (έσω ρινικοί), δέρμα πτερυγίου και κορυφής μύτης (έξω ρινικοί) 24

Οφθαλμικό Νεύρο (V1) Συνοπτικά, νευρώνει: κερατοειδή Συνοπτικά, νευρώνει: κερατοειδή το δέρμα του μετώπου, του τριχωτού της κεφαλής, των βλεφάρων και της μύτης τους βλεννογόνους της ρινικής κοιλότητας και παραρίνιων κόλπων Συμμετέχει στο αντανακλαστικό κερατοειδούς, προσαρμογής, κόρης

Άνω Γναθικό Νεύρο (V2) Αμιγές αισθητικό για το δέρμα της μέσης περιοχής του προσώπου (από τα κάτω βλέφαρα ως και άνω χείλος) +αντίστοιχο εσωτερικό του σπλαχνικού κρανίου. Εξέρχεται από το κρανίο μέσω του στρογγύλου τρήματος Καταλήγει ως υποκόγχιο νεύρο (υποδόριο).

Άνω Γναθικό Νεύρο V2 Κλάδοι: Μέσα στο κρανίο 1. Μέσο μηνιγγικό ν. δια σκληρή μήνιγγα. Μέσα στον πτερυγοϋπερώϊο βόθρο 2. Ζυγωματικό ν. Διέρχεται από το υποκόγχιο σχίσμα και δίνει δερματικούς κλάδους 3. Σφηνοϋπερώϊα ν. :α) κογχικοί κλάδοι (2-3) μέσω του υποκογχίου σχίσματος για το περιόστεο, οπίσθιες ηθμοειδείς κυψέλες και σφηνοειδή κόλπο. β) μείζον υπερώϊο ν. για (σκληρή) υπερώα και τα ούλα της άνω γνάθου και οπίσθιο κάτω (έξω) ενδορρινικό κλάδο (για κάτω ρινικές κόγχες). γ) έλασσον υπερώϊο ν. για μαλακή υπερώα, σταφυλή, αμυγδαλές. δ) οπίσθιοι άνω ενδορρινικοί κλάδοι (ρινικά νεύρα), για μέση και την άνω ρινική κόγχη και ρινικό διάφραγμα (ρινοϋπερώϊο ν.), ε) φαρυγγικό ν. για νεύρωση του ρινοφάρυγγα. σφηνοϋπερωϊου τρήματος , έγω κλάδοι για κογχοι, εσω για διάφραγμα

Άνω Γναθικό Νεύρο V2 Κλάδοι: 4. Οπίσθια άνω φατνιακά ν. Για τρεις τελευταίους γομφίους και γναθιαίο άντρο. 5. Μέσα άνω φατνιακά ν. Για άνω προγομφίους 6. Πρόσθια άνω φατνιακά ν. Για κυνόδοντα, τομείς και έδαφος ρινικής θαλάμης. 7. Υποκόγχιο ν. Αποτελεί την κατάληξη του άνω γναθικού ν.

Άνω Γναθικό Νεύρο V2 Συνοπτικά, νευρώνει: το δέρμα της υποκόγχιας χώρας, τα δόντια, τα ούλα της άνω γνάθου τους βλεννογόνους της ρινικής κοιλότητας ιγμορείου και υπερώας

Κάτω Γναθικό Νεύρο V3 Μεικτό νευρο. Κλάδοι. 1. Μηνιγγικός. Διέρχεται από το ακανθικό τρήμα (ως ακανθικό νεύρο). Νευρώνει τη μήνιγγα και τις μαστοειδείς κυψέλες. 2. Ν. του έσω πτερυγοειδούς μυός, 3.Ν. του τείνοντα το τύμπανο μυ, 4.Ν. για το διατείνοντα τη μαλθακή υπερώα 5. Πρόσθιο στέλεχος. Περιλαμβάνει τα κινητικά ν. μασητήριο, εν τω βάθει κροταφικά και έξω πτερυγοειδές (για τους ομώνυμους μυς) και το βυκανητικό ν. (αμιγώς αισθητικό)

Κάτω Γναθικό Νεύρο V3 6. Οπίσθιο στέλεχος. : Α) Ωτοκροταφικό. Αισθητικό. Β) Γλωσσικό. αισθητική νεύρωση για τα δύο πρόσθια τριτημόριά της γλώσσας. Γ) Κάτω φατνιακό. γναθοϋοειδές ν. ( κινητικό), οδοντικοί κλάδοι και γενειακό ν (αισθητικό).

Κάτω Γναθικό Νεύρο V3 Αισθητικά νευρώνει την παρειά (από έξω ακουστικό πόρο μέχρι κάτω χείλος και γένειο), το βλεννογόνο της και την κάτω γνάθο (ούλα και δόντια, κροταφογναθική διάρθρωση), βλεννογόνοι στοματικής κοιλότητας και 2 πρόσθια τριτημόρια γλώσσας Κινητικά, νευρώνει τους μασητηρίους μυς, την πρόσθια γαστέρα του διγάστορα, το γναθοϋοειδή, τον τείνοντα το τύμπανο και τον διατείνοντα τη μαλθακή υπερώα μυς.

VI. Απαγωγό Νεύρο Κινητικός πυρήνας  έδαφος άνω μοίρας 4ης κοιλίας υπό το προσωπικό λοφίδιο Διέλευση από υπερκόγχιο σχίσμα Αναδύεται από την οπίσθια γεφυρική αύλακα Νευρώνει: έξω ορθό Λεπτό νεύρο

Κλινικές πληροφορίες Ανοσμία Στραβισμός Τριδυμαλγία