«Θεωρία και Δίκαιο Διεθνών Οργανισμών» ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «Θεωρία και Δίκαιο Διεθνών Οργανισμών» Ακαδημαϊκό Έτος 2018-2019 Κ.Μ: 120315 ΕΞΑΜΗΝΟ: Ε’ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: Υποχρεωτικό Επιλογής ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Δρ Αλέξανδρος Καΐλης

Κεφ.2 - Προσδιορισμός των Διεθνών Θεσμικών Οντοτήτων Μεγάλη πολυμορφία και ποικιλία διεθνών οργανισμών → ο προσδιορισμός των Διεθνών Θεσμικών Οντοτήτων (ΔΘΟ) δεν είναι εφικτός, με βάση έναν γενικευτικό ορισμό – οι ΔΘΟ δεν έχουν αποκλειστικό και απόλυτο χαρακτήρα Ουσιαστικά, οι ΔΘΟ συνθέτουν ένα: πολύμορφο θεσμοποιημένο σύστημα, πολυκεντρικής διακυβέρνησης, πολυμερών καθεστωτικών σχέσεων διεθνών κοινωνών, με σκοπό την προστασία, διαρκή λειτουργία και προαγωγή τους διεθνούς κοινού συμφέροντος (θεσμοποιημένη διακυβέρνηση καθεστωτικών σχέσεων δ.κ.σ)

Προσδιορισμός των Διεθνών Θεσμικών Οντοτήτων Η πραγματικότητα της διαρκώς εξελισσόμενης θεσμικής πολυμορφίας, έγκειται: στη σημασία της διαφοροποίησης, και στην ανάγκη κατανόησης της σχετικότητας στη θεσμοποιημένη διακυβέρνηση δ.κ.σ Οι θετικιστικές προσεγγίσεις του διεθνούς δικαίου επιχειρούν να παραμορφώσουν την πραγματικότητα της θεσμικής πολυμορφίας, αναγνωρίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά των διεθνών οργανισμών, με βάση το υπόδειγμα των τυπικών διεθνών οργανισμών του συστήματος του ΟΗΕ κάθε παρέκκλιση από το τυπικό υπόδειγμα του ΟΗΕ, αντιμετωπίζεται ως εξαίρεση, ανεξήγητη διαφοροποίηση, αταξινόμητη περίπτωση

Προσδιορισμός των Διεθνών Θεσμικών Οντοτήτων Οι ποικίλες ΔΘΟ δεν παράγονται ακολουθώντας ένα υποδειγματικό πρότυπο: Τα Κράτη διαπραγματεύονται την πιθανότητα εγκαθίδρυσης μιας ΔΘΟ, σε συνεργασία με άλλες ΔΘΟ, και σχετικές διεθνικές οντότητες, με σκοπό να επιτύχουν, σε βάθος χρόνου και σε σχέση με το πεδίο αναφοράς της μελλοντικής ΔΘΟ, μια λειτουργική και προσαρμοστική κατασκευή θεσμοποιημένης άσκησης δ.κ.σ = το πρόβλημα στη μελέτη των Διεθνών Οργανισμών και στην κατανόηση της λειτουργίας τους, δεν βρίσκεται στον «αντικειμενικό προσδιορισμό τους», αλλά στην ανάλυση της οργανικότητας της ολοκληρωμένης, και πεδιακά σχεσιακής, πολυκεντρικής θεσμικής διακυβέρνησης δ.κ.σ

Το Στοιχείο της Πολυμερούς Συναινετικής Βάσης των ΔΘΟ Η διαμόρφωση διεθνών θεσμικών οντοτήτων διακυβέρνησης δ.κ.σ επιτελείται μέσα από: Διαπραγμάτευση και σύσταση Ιδρυτικών ή Καταστατικών Συνθηκών Ανεπίσημες Διεθνείς Συμφωνίες Παράλληλες Αποφάσεις Κοινοβουλίων Θεσμικές Οντότητες που μπορούν να δημιουργήσουν, στο πλαίσιο της λειτουργίας τους, άλλους εξειδικευμένους θεσμούς διεθνούς διακυβέρνησης (θεμέλιοι/παράγωγοι οργανισμοί) Θεσμικές οντότητες που δημιουργούνται στο πλαίσιο συμβατικών περιβαλλοντικών καθεστώτων (ad hoc θεσμικά όργανα, κύρια επικουρικά)

Το Στοιχείο της Πολυμερούς Συναινετικής Βάσης των ΔΘΟ Η διαμόρφωση διεθνών θεσμικών οντοτήτων διακυβέρνησης δ.κ.σ επιτελείται μέσα από: Διαπραγμάτευση και σύσταση Ιδρυτικών ή Καταστατικών Συνθηκών Μέσα από μια δομημένη διαπραγματευτική διαδικασία, τα Κράτη, με τη συμμετοχή Μη- Κρατικών Δρώντων, συμφωνούν στην υιοθέτηση του κειμένου της Ιδρυτικής συμφωνίας ή Καταστατικής Συνθήκης ενός Διεθνούς Οργανισμού, και καθίσταται Μέλη του, με βάση τις διαδικασίες που προβλέπονται από το Δίκαιο των Συνθηκών Ένα κράτος μπορεί να γίνει και μεταγενέστερα μέλος σε έναν Διεθνή Οργανισμό, προσχωρώντας με βάση: την εκδήλωση της σχετικής βούλησης - και εφόσον συντρέχουν οι ιδιαίτερες προϋποθέσεις που προβλέπονται στις Καταστατικές Συνθήκες Παραδείγματα ΔΟ με Ιδρυτικές ή Καταστατικές Συνθήκες: OHE – Ειδικευμένοι Οργανισμοί των ΗΕ - Οι Περιφερειακοί Διεθνείς Οργανισμοί (π.χ ΕΕ, Συμβούλιο της Ευρώπης)

Το Στοιχείο της Πολυμερούς Συναινετικής Βάσης των ΔΘΟ Η διαμόρφωση διεθνών θεσμικών οντοτήτων διακυβέρνησης δ.κ.σ επιτελείται μέσα από: 2. Ανεπίσημες Διεθνείς Συμφωνίες Μπορούν να συνάπτονται σε υψηλό επίπεδο εκπροσώπησης Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία και προαγωγή δ.κ.σ, λειτουργώντας ως ομαδοποιήσεις Κρατών ή Κρατών και σχετικών διεθνών φορέων Ανάληψη πολιτικής δέσμευσης Παράδειγμα: Asia-Pacific Economic Cooperation, (APEC, 1989), περιφερειακό οικονομικό φόρουμ 21 κρατών

Το Στοιχείο της Πολυμερούς Συναινετικής Βάσης των ΔΘΟ Η διαμόρφωση διεθνών θεσμικών οντοτήτων διακυβέρνησης δ.κ.σ επιτελείται μέσα από: 3. Παράλληλες Αποφάσεις Κοινοβουλίων Τα Κράτη μπορούν να δημιουργήσουν και περιφερειακά καθεστώτα/θεσμικές οντότητες δ.κ.σ, μέσω παράλληλων Αποφάσεων των Κοινοβουλίων τους Παράδειγμα: το Βόρειο Συμβούλιο (Nordic Council, 1952) - διακοινοβουλευτικό φόρουμ συνεργασίας και συντονισμού, 87 εκλεγμένων μελών από τα 5 Σκανδιναβικά Κράτη (Σουηδία, Νορβηγία, Φινλανδία, Ισλανδία και Δανία + Νησιά Φερόε, Γροιλανδία, Aland) – συνεπικουρούμενο από ένα διακυβερνητικό φόρουμ συνεργασίας, το Βόρειο Συμβούλιο Υπουργών

Το Στοιχείο της Πολυμερούς Συναινετικής Βάσης των ΔΘΟ 4. Θεσμικές Οντότητες που μπορούν να δημιουργήσουν, στο πλαίσιο της λειτουργίας τους, άλλους εξειδικευμένους θεσμούς διεθνούς διακυβέρνησης (θεμέλιοι/παράγωγοι οργανισμοί) Ουσιαστικά, μιλάμε για παράγωγους διεθνείς οργανισμούς: ειδικής αρμοδιότητας αυτόνομης θεματικής διακυβέρνησης με ποικίλλοντα βαθμό εξάρτησης από το θεμέλιο ΔΟ Παραδείγματα Παράγωγων Οργανισμών, στο πλαίσιο του συστήματος των ΗΕ: UNEP - UNITAR - UNDP Παραδείγματα Παράγωγων Οργανισμών Εκτός του συστήματος των ΗΕ Σε Περιφερειακό Επίπεδο: International Energy Agency 1974 – Nuclear Energy Agency 1972 (Παράγωγοι Οργανισμοί) από OECD (Θεμέλιος Οργανισμός) Σε Παγκόσμιο Επίπεδο: Global Environmental Facility, 1991 (Παράγωγος Οργανισμός) από Παγκόσμια Τράπεζα (Θεμέλιος Οργανισμός)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Κύρια Βιβλιογραφία Μπρεδήμας, Α. και Κυριακόπουλος, Γ. (2016) Δίκαιο Διεθνών Οργανισμών. Νομική Βιβλιοθήκη Νάσκου-Περράκη, Π., Αντωνόπουλος, Κ. και Σαρηγιαννίδης, Μ. (2015) Διεθνείς Οργανισμοί. Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη Ραυτόπουλος, Ε. (2011) Θεωρία και Δίκαιο των Διεθνών Θεσμικών Οντοτήτων, Σημειώσεις Πανεπιστημιακών Παραδόσεων. Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Αθήνα Ιωάννου, Κ., Οικονομίδης, Κ., Ροζάκης, Χ. και Φατούρος, Α. (1990) Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο: Οι φορείς δικαιωμάτων και υποχρεώσεων στη διεθνή έννομη τάξη. Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή Χριστοδουλίδης, Θ. (1985) Δομή και Λειτουργία των Διεθνών Οργανισμών. Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή Χριστοδουλίδης, Θ. (1984) Εισαγωγή στη Διεθνή Οργάνωση. Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα Συμπληρωματική Βιβλιογραφία Sands, Ph., Klein, P. (2009), Bowett’s Law of International Institutions (Sixth Edition). Sweet & Maxwell Klabbers, I. (2002), An Introduction to International Institutional Law. Cambridge University Press