Αγορά Συναλλάγματος Β.Μπαμπαλός, PhD

Βασικές λειτουργίες Βοηθούν στην εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του διεθνούς εμπορίου και των διεθνών επενδύσεων. Επιτρέπουν την μεταφορά αγοραστικής δύναμης από το ένα νόμισμα σε άλλο. Οι περισσότερες συναλλαγές γίνονται μέσω της διεθνούς διατραπεζικής αγοράς (interbank market).

Βασικές λειτουργίες Δεν υπάρχει συγκεκριμένο κεντρικό σημείο όπου διεξάγονται οι συναλλαγές (Over the Counter-OTC. Οι συναλλαγές γίνονται μέσω τηλεφώνου, δικτύου Η/Υ κλπ. Σε κάθε χρονική στιγμή θα υπάρχει κάποια αγορά ανοικτή άρα η διεθνής διαπραγμάτευση νομισμάτων γίνεται σε 24ώρη βάση.

Αγορές συναλλάγματος Ο μεγαλύτερος όγκος συναλλαγών σε συνάλλαγμα διεξάγεται στο Λονδίνο. Μετά ακολουθούν η Ν. Υόρκη και στη συνέχεια το Τόκιο. Πρόκειται για την μεγαλύτερη αγορά παγκοσμίως με βάση τα στοιχεία του ημερήσιου όγκου συναλλαγών. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του 2010 ο ημερήσιος όγκος συναλλαγών στην αγορά συναλλάγματος ήταν 10 με 15 φορές μεγαλύτερος από αυτόν της αγοράς ομολόγων και 50 φορές μεγαλύτερος από αυτόν της παγκόσμιας αγοράς μετοχών!

Σύμβολα κυριότερων νομισμάτων

Η παγκόσμια αγορά συναλλάγματος σε νούμερα Ο ημερήσιος τζίρος στην παγκόσμια αγορά συναλλάγματος ανήλθε σε $5,1 τρις τον Απρίλιο του 2016. Ο ημερήσιος τζίρος στην τρέχουσα αγορά ανήλθε σε $1,7 τρις . Ο τζίρος στην αγορά ανταλλαγών συναλλάγματος (FX swaps) ανήλθε σε $2,4 τρις.

Η παγκόσμια αγορά συναλλάγματος σε νούμερα Το αμερικάνικο δολάριο παρέμεινε το κορυφαίο νόμισμα καταλαμβάνοντας την μια από τις δυο θέσεις αντισυμβαλλόμενων στο 88% των συναλλαγών. Το ευρώ, το γιεν,και το Αυστραλέζικο δολάριο έχασαν μερίδιο αγοράς . Αντίθετα, αρκετά νομίσματα αναδυόμενων οικονομιών αύξησαν το μερίδιο τους στην παγκόσμια αγορά.

Η παγκόσμια αγορά συναλλάγματος σε νούμερα Για παράδειγμα, το νόμισμα της Κίνας διπλασίασε το μερίδιο του φτάνοντας το 4% και αναδείχθηκε το 8ο νόμισμα με την μεγαλύτερη συναλλακτική δραστηριότητα στο κόσμο. Επίσης ξεπέρασε το Μεξικάνικο πέσο στην κατηγορία του νομίσματος αναδυόμενων οικονομιών με την μεγαλύτερη συναλλακτική δραστηριότητα.

Πηγή:BIS

U.S. to 1 Euro Πηγή:FRED

U.S. Dollars to One British Pound Πηγή:FRED

Η Ονομαστική Συναλλαγματική Ισοτιμία Μία μείωση στην αξία ενός νομίσματος σε σχέση με ένα άλλο καλείται υποτίμηση του νομίσματος, που μειώνεται σε αξία. Η αύξηση της αξίας ενός νομίσματος σε σχέση με ένα άλλο καλείται ανατίμηση του νομίσματος, που αυξάνεται σε αξία. Όταν το ένα νόμισμα αυξάνεται σε αξία σε σχέση με το άλλο, το άλλο θα πρέπει να μειώνεται.

Η Ονομαστική Συναλλαγματική Ισοτιμία Η τιμή της βρετανικής λίρας αναφέρεται με τον ίδιο τρόπο όπως το ευρώ, και έτσι οι άνθρωποι αναφέρουν τον αριθμό των δολαρίων που μπορούν να ανταλλαχθούν για μία λίρα (£). Η τιμή του Ιαπωνικού γιέν (¥) αναφέρεται ως ο αριθμός των γιέν που μπορούν να αγοραστούν με ένα δολάριο. Οι περισσότερες ισοτιμίες τείνουν να αναφέρονται κατά τρόπο που αποδίδει έναν αριθμό μεγαλύτερο του ένα.

Η Πραγματική Συναλλαγματική Ισοτιμία Όταν ταξιδεύετε σε μια ξένη χώρα αυτό που πραγματικά θέλετε να γνωρίζετε είναι πόσα μπορείτε να αγοράσετε με αυτό το νόμισμα. Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία είναι η ισοτιμία στην οποία κάποιος μπορεί να ανταλλάξει τα αγαθά και τις υπηρεσίες μίας χώρας με αγαθά και υπηρεσίες μίας άλλης χώρας. Είναι το κόστος ενός καλαθιού αγαθών σε μια χώρα σε σχέση με το κόστος του ίδιου καλαθιού αγαθών σε μια άλλη χώρα.

Η Πραγματική Συναλλαγματική Ισοτιμία Υπάρχει μία απλή σχέση μεταξύ της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας και της ονομαστικής συναλλαγματικής ισοτιμίας. Για τον εσπρέσο στις ΗΠΑ και στην Ιταλία, η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία είναι:

Η Πραγματική Συναλλαγματική Ισοτιμία Με αυτές τις τιμές και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, ένα φλιτζάνι καφέ εσπρέσο στα Starbucks αγοράζει 1,5 φλιτζάνι καφέ εσπρέσο στην Ιταλία. Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία δεν έχει μονάδες μέτρησης. Όποτε ο λόγος της εξίσωσης είναι μεγαλύτερος του ενός, τα ξένα προϊόντα θα φαίνονται φθηνά.

Η Πραγματική Συναλλαγματική Ισοτιμία Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία είναι η ισοτιμία που μετράει τη σχετική τιμή αγαθών και υπηρεσιών σε όλες τις χώρες, αποκαλύπτοντάς μας πού είναι τα πράγματα φθηνά και πού είναι ακριβά. Η ανατίμηση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμία κάνει τις εξαγωγές των ΗΠΑ πιο ακριβές στους ξένους, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητά τους. Η υποτίμηση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας κάνει τις εξαγωγές των ΗΠΑ να φαίνονται φθηνότερες στους ξένους, βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητά τους.

Η πραγματική ισοτιμία μεταξύ δυο νομισμάτων υπολογίζεται ως το γινόμενο της ονομαστικής ισοτιμίας επί του λόγου του επιπέδου τιμών ενός αγαθού μεταξύ των 2 χωρών. Η εξίσωση λοιπόν γράφεται ως εξής: RER=eP*/P όπου e είναι η ονομαστική ισοτιμία μεταξύ ευρώ και δολαρίου, P* είναι η τιμή ενός αγαθού σε ευρώ και P είναι η τιμή ενός αγαθού στις ΗΠΑ

Στο παράδειγμα με τον δείκτη Big Mac έστω η ονομαστική ισοτιμία είναι e=1,36. Εάν η τιμή στην Γερμανία είναι 2,5 ευρώ και η τιμή στις ΗΠΑ είναι 3,4$ θα έχουμε (1.36) x (2.5) ÷ 3.40 δηλαδή μια πραγματική ισοτιμία ίση με 1.

Τι γίνεται όμως εάν η τιμή στην Γερμανία είναι 3ευρώ και η τιμή στις ΗΠΑ είναι 3,4$, τότε η πραγματική ισοτιμία είναι 1.36 x 3 ÷ 3.40 = 1.2. Αυτό σημαίνει ότι το Big Mac πωλείται στην Γερμανία 1,2 ευρώ δηλαδή κοστίζει 20% περισσότερο στις ΗΠΑ ή με άλλα λόγια το ευρώ είναι υπερτιμημένο σε σχέση με το $.

Τρέχουσα & Προθεσμιακή συναλλαγή Μια συναλλαγή στην αγορά ξένου συναλλάγματος θεωρείται τρέχουσα (spot) όταν απαιτεί άμεση παράδοση του ξένου νομίσματος (συνήθως σε 2 έως 7 εργάσιμες ημέρες κατόπιν συμφωνίας). Εάν η παράδοση γίνει σε μια μελλοντική στιγμή σε ισοτιμία που συμφωνείται σήμερα τότε πρόκειται για προθεσμιακή (forward) συναλλαγή.

Τρέχουσα ισοτιμία Η συναλλαγματική ισοτιμία (exchange rate) μπορεί να ορισθεί ως η ποσότητα ενός νομίσματος που απαιτείται για τη αγορά μιας μονάδας ενός άλλου νομίσματος. Για παράδειγμα μια ισοτιμία USD/CAD 0,68 σημαίνει ότι μπορούμε να ανταλλάξουμε ένα Δολάριο Καναδά με 0,68 Δολάρια ΗΠΑ ή εναλλακτικά να αγοράσουμε ένα Δολλάριο Καναδά με 68 σεντς.

Τρέχουσα ισοτιμία Άμεση αναφορά (direct quotation) Η συναλλαγματική ισοτιμία αναφέρεται ως η τιμή του εγχώριου νομίσματος για μια δεδομένη ποσότητα του ξένου νομίσματος. Εάν ορίσουμε ως HC το εγχώριο νόμισμα και FC το ξένο νόμισμα η ισοτιμία HC/FC=N σημαίνει ότι μια μονάδα ξένου νομίσματος κοστίζει Ν μονάδες εγχώριου νομίσματος. Είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος που χρησιμοποιούν οι τράπεζες για συναλλαγές με μη-τραπεζικούς επενδυτές.

Τρέχουσα ισοτιμία Για παράδειγμα στην προ-ευρώ εποχή στην Γαλλία το Γερμανικό Μάρκο (DM) αναφερόταν σε Γαλλικά Φράγκα (FRF):FRF/DM=4 δηλαδή 1 Μάρκο ισούται με 4 Γαλλικά Φράγκα. Στην Γερμανία αντίστοιχα το Γαλλικό Φράγκο αναφερόταν σε Γερμανικά Μάρκα:DM/FRF=0,25, δηλαδή 1 Φράγκο ισούται με 0,25 Μάρκα)

Τρέχουσα ισοτιμία Έμμεση αναφορά (indirect quotation) Εδώ αναφέρεται η τιμή του ξένου νομίσματος για μια δεδομένη ποσότητα του εγχώριου νομίσματος. Σε αυτή την περίπτωση FC/HC=N μια μονάδα εγχώριου νομίσματος κοστίζει Ν μονάδες ξένου νομίσματος. Ο συγκεκριμένος τρόπος αναφοράς χρησιμοποιείται στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε αρκετές χώρες της Βρετανικής Κοινοπολιτείας.

Τρέχουσα ισοτιμία Για παράδειγμα στο Η.Β. η τιμή του US$ εκφράζεται ως:USD/GBP=1,65 δηλαδή μια Αγγλική Λίρα ισούται με 1,65 Αμερικάνικα Δολάρια.

Τρέχουσα ισοτιμία Ισοτιμίες Αγοράς-Πώλησης (Bid-Ask Rates) Οι τράπεζες που διαπραγματεύονται νομίσματα συνήθως αποκομίζουν κέρδος από την διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς (bid price) και πώλησης (ask price) ενός νομίσματος. Η τράπεζα πάντα ανακοινώνει και τις 2 τιμές δηλαδή την τιμή στην οποία είναι διατεθειμένη να αγοράσει ένα νόμισμα (το νόμισμα βάσης) και την τιμή στην οποία είναι διατεθειμένη να πωλήσει ένα νόμισμα (το νόμισμα βάσης). Πρώτα ανακοινώνεται η τιμή αγοράς και μετά η τιμή στην οποία είναι διατεθειμένη να πωλήσει.

Τρέχουσα ισοτιμία Διαφορά η απόσταση (spread) Σε γενικές γραμμές το κέρδος της τράπεζας, δηλαδή η προμήθεια που εισπράττει σε κάθε συναλλαγή σε συνάλλαγμα θα εξαρτάται από την διαφορά μεταξύ των δυο τιμών: Spread=τιμή πώλησης-τιμή αγοράς Συνήθως το spread αντανακλά το βάθος και την ρευστότητα της Αγοράς του συγκεκριμένου νομίσματος, την αβεβαιότητα σχετικά με το νόμισμα καθώς και τα διαθέσιμα της τράπεζας.

Τρέχουσα ισοτιμία Τα spreads θα αυξάνουν σε περιόδους διακοπών, αργιών κατά το άνοιγμα της αγοράς κλπ. Συνήθως το spread αναφέρεται σε ποσοστιαία βάση και υπολογίζεται ως εξής: % spread= (Ask-Bid)/Ask *100

Παράδειγμα Για παράδειγμα εάν μια τράπεζα δίνει τις παρακάτω δυο τιμές (αγοράς/πώλησης) για την ισοτιμία euro-Swiss (CHF/EUR) 1,3405-1,3407. Αυτό σημαίνει ότι η τράπεζα αγοράζει ένα ευρώ για 1,3405 Ελβετικά φράγκα και είναι διατεθειμένη να πωλήσει ένα ευρώ για 1,3407 Ελβετικά φράγκα.

Παράδειγμα Έστω μια τράπεζα με έδρα την Νέα Υόρκη η οποία δίνει μια τρέχουσα ισοτιμία 12,4035 MXN/USD σε έναν πελάτη της στη πόλη του Μεξικό. Το αντίστροφο του 12,4035 είναι το 0,0806. Από την πλευρά του πελάτη στην πόλη του Μεξικό ποια από τις παρακάτω προτάσεις είναι η πιο σωστή; A. Η άμεση συναλλαγματική ισοτιμία είναι ίση με 0,0806. Β. Η άμεση συναλλαγματική ισοτιμία είναι ίση με 12,4035. Γ. Η έμμεση συναλλαγματική ισοτιμία είναι ίση με 12,4035.

Παράδειγμα Εάν η τράπεζα δίνει τις παρακάτω τιμές αγοράς/πώλησης 12,4020-12,4060 MXN/USD τότε οι τιμές αγοράς/πώλησης για USD/MXN θα είναι κοντά σε: Α. 0,08061-0,08063 Β. 0,08063-0,08061 Γ. 0,08062-0,08062

Πως καθορίζονται οι συναλλαγματικές ισοτιμίες Πως καθορίζονται οι συναλλαγματικές ισοτιμίες

Ισοτιμίες Ισορροπίας 2.1 Καθορίζοντας την συναλλαγματική ισοτιμία ισορροπίας A. Η συναλλαγματική ισοτιμία είναι η τιμή μιας μονάδας ξένου νομίσματος εκφρασμένη σε όρους εγχώριου νομίσματος. Για παράδειγμα, $1.30/€ σημαίνει ότι ένα ευρώ αξίζει $1.30.

Ισοτιμίες Ισορροπίας B. Όταν Αμερικάνοι πολίτες αγοράζουν Γερμανικά προϊόντα: 1. Η ζήτηση για το ξένο νόμισμα προκύπτει από την ζήτηση για τα προϊόντα, υπηρεσίες ή χρηματοοικονομικά προϊόντα μιας ξένης χώρας. π.χ. Η ζήτηση για γερμανικά αυτοκίνητα από τους Αμερικάνους.

Η ζήτηση για € στις ΗΠΑ D $/€ $1.20/€ $1.10/€ $1.00/€ Qty Typesetter: Make measurements on graph accurate. $1.00/€ Qty Καθώς η αξία του ευρώ αυξάνει,η ζήτηση για ευρώ από τους Αμερικάνους μειώνεται και αντίστροφα

Ισοτιμίες Ισορροπίας 2. Προσφορά ξένου νομίσματος 2. Προσφορά ξένου νομίσματος α. Προκύπτει από την ζήτηση μιας ξένης χώρας για τα εγχώρια προϊόντα. β. Οι ξένοι πρέπει να μετατρέψουν το νόμισμά τους στο νόμισμα της ξένης χώρας προκειμένου να προχωρήσουν σε αγορές. π.χ. Η ζήτηση από την Γερμανία για Αμερικάνικα προϊόντα σημαίνει ότι οι Γερμανοί επιθυμούν να μετατρέψουν (πουλήσουν) τα ευρώ σε (αγοράσουν) $ προκειμένου να αγοράσουν τα προϊόντα.

Η προσφορά ευρώ στις ΗΠΑ $/€ S $1.20/€ $1.10/€ $1.00/€ Typesetter: make rules on graph more precise. Qty Καθώς η αξία του ευρώ αυξάνει οι Γερμανοί αυξάνουν την προσφερόμενη ποσότητα ευρώ και αντίστροφα.

Ισοτιμίες ισορροπίας 3. Η τρέχουσα ισοτιμία ισορροπίας επιτυγχάνεται όταν η ποσότητα του ξένου νομίσματος που προσφέρεται ισούται με την ζητούμενη ποσότητα σε μια συγκεκριμένη τιμή ως προς το εγχώριο νόμισμα.

Η ισοτιμία ισορροπίας $/€ Ισορροπία D S $1.10 Typesetter: make point of intersection of yellow and red lines exact. Qty

Ισοτιμίες Ισορροπίας Γ. Γιατί μπορεί να αλλάξει μια ισοτιμία: Γ. Γιατί μπορεί να αλλάξει μια ισοτιμία: 1. Αυξημένη ζήτηση όταν περισσότερα ξένα αγαθά ζητούνται,θα αυξάνει και η ζήτηση για το ξένο νόμισμα σε κάθε ισοτιμία. 2. Η συναλλαγματική ισοτιμία του ξένου νομίσματος σε όρους εγχωρίου νομίσματος αυξάνει.

Ισοτιμίες Ισορροπίας 3. Υποτίμηση εγχώριου νομίσματος α. Το εγχώριο νόμισμα αξίζει λιγότερο από το ξένο νόμισμα. β. αντίστροφα, η αξία του ξένου νομίσματος έχει αυξηθεί σε σχέση με το εγχώριο νόμισμα.

Το US$ υποτιμάται όταν D’ D S $/€ $1.20/€ $1.10/€ Qty Q1 Q2 Typesetter: make lines intersect exactly. $1.10/€ Qty Q1 Q2

Ισοτιμίες Ισορροπίας Υπολογισμός ανατίμησης νομίσματος: = (e1 - e0)/e0

Ισοτιμίες Ισορροπίας = 1/e1-1/e0 /1/e0=(e0 - e1)/e1 Υπολογισμός υποτίμησης νομίσματος: = 1/e1-1/e0 /1/e0=(e0 - e1)/e1 όπου e0 = προηγούμενη ισοτιμία όψεως e1 = τρέχουσα ισοτιμία όψεως

Ποσοστιαία μεταβολή ισοτιμίας Για παράδειγμα ας υποθέσουμε ότι η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ (USD/EUR) αυξάνει από 1,2500 σε 1,3000. Αυτό σημαίνει ότι η ποσοστιαία μεταβολή στην ισοτιμία είναι: Το 4% εκφράζει μια ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου επειδή η ισοτιμία ορίζεται με το ευρώ ως νόμισμα βάσης.

Ποσοστιαία μεταβολή ισοτιμίας Η ανατίμηση του ευρώ έναντι του δολαρίου μπορεί να εκφρασθεί ως υποτίμηση του δολαρίου έναντι του ευρώ. Σε αυτή την περίπτωση η υποτίμηση δεν είναι 4%. Η υποτίμηση δίνεται από τον παρακάτω τύπο:

Ισοτιμίες Ισορροπίας 1. Πληθωρισμός. Δ. Παράγοντες που επηρεάζουν τις ισοτιμίες: 1. Πληθωρισμός. 2. Επιτόκια. 3. Ρυθμός μεταβολής ΑΕΠ.

Οι προσδοκίες και το υπόδειγμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων διαμόρφωσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών 2.2 Ο ρόλος των προσδοκιών A. Νόμισμα = χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο. B. Συναλλαγματική ισοτιμία= σχέση μεταξύ δυο χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων.

Προσδοκίες Γ. Η φύση των αξιών χρήματος και συναλλάγματος: 1. Υπόδειγμα αγοράς περιουσιακών στοιχείων οι συναλλαγματικές ισοτιμίες αντανακλούν την προσφορά και ζήτηση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων σε ξένο νόμισμα.

Προσδοκίες 2. Ευρωστία των οικονομικών πολιτικών ενός έθνους. το νόμισμα ενός κράτους ενισχύεται όταν αυτό εφαρμόζει σωστές οικονομικές πολιτικές.

Προσδοκίες 3. Προσδοκίες για την συμπεριφορά της κεντρικής τράπεζας μιας χώρας. οι συναλλαγματικές ισοτιμίες επηρεάζονται από τις προσδοκίες για την συμπεριφορά της κεντρικής τράπεζας.

Προσδοκίες Δ. Η φήμη που συνοδεύει την Κεντρική Τράπεζα και η αξία του νομίσματος: 1. Η Κεντρική Τράπεζα είναι η επίσημη νομισματική αρχή ενός κράτους.

Προσδοκίες 2. Σταθερότητα τιμών και ανεξαρτησία της Κεντρικής Τράπεζας όταν η τράπεζα περιορίζει την προσοχή της στη σταθερότητα των τιμών, είναι πιο πιθανό να πετύχει τον στόχο της. Make spacing even

Τα βασικά των παρεμβάσεων της Κεντρικής Τράπεζας στην αγορά συναλλάγματος 2.3 Πώς οι πραγματικές συναλλαγματικές ισοτιμίες επηρεάζουν την σχετική ανταγωνιστικότητα: A. Ανατίμηση: – Οι εγχώριες τιμές αυξάνουν σε σχέση με τις ξένες τιμές. – Εξαγωγές: λιγότερο ανταγωνιστικές. Εισαγωγές: πιο ελκυστικές.

Τα βασικά των παρεμβάσεων της Κεντρικής Τράπεζας στην αγορά συναλλάγματος Β. Υποτίμηση νομίσματος: οι εγχώριες τιμές υποχωρούν σε σχέση με τις ξένες. – Εξαγωγές: περισσότερο ανταγωνιστικές αναφορικά με την τιμή. – Εισαγωγές: λιγότερο ελκυστικές.

Τα βασικά των παρεμβάσεων της Κεντρικής Τράπεζας στην αγορά συναλλάγματος Γ. Οι επιπτώσεις των παρεμβάσεων στην αγορά συναλλάγματος: 1. Ορισμός: επίσημη αγορά ή πώληση νομισμάτων από την πλευρά της Κεντρικής Τράπεζας με σκοπό να στηρίξει την εγχώρια ισοτιμία. Make spacing even

Σταυρωτές ισοτιμίες Επειδή τα περισσότερα νομίσματα στην διατραπεζική αγορά εκφράζονται έναντι του USD ή του Ευρώ συχνά υπολογίζουμε τις σταυρωτές ισοτιμίες (cross rates). Για παράδειγμα έαν έχουμε την ισοτιμία ευρώ-$ (USD/EUR) και την συναλλαγματική ισοτιμία CAD/USD τότε μπορούμε να υπολογίσουμε την ισοτιμία CAD/EUR ως εξής:

Σταυρωτές ισοτιμίες Επομένως εάν η ισοτιμία CAD/USD είναι 1,0460 και η ισοτιμία ευρώ-$ είναι 1,2880 τότε σύμφωνα με το προηγούμενο η ισοτιμία ευρώ-Καναδέζικο δολάριο θα είναι 1,3472 CAD για κάθε ευρώ. Πως μπορούμε να υπολογίσουμε την σταυρωτή ισοτιμία JPY/CAD χρησιμοποιώντας την ισοτιμία CAD/USD & JPY/USD?

Τριγωνικό Αρμπιτράζ Οι σταυρωτές ισοτιμίες μπορούν να οδηγήσουν σε ευκαιρίες για αρμπιτράζ. Έστω ότι έχουμε την σταυρωτή ισοτιμία JPY/CAD καθώς και τις επιμέρους ισοτιμίες CAD/USD & JPY/USD. Εάν η ισοτιμία CAD/USD είναι 1,0460 και JPY/USD είναι 85,50 τότε σύμφωνα με τα προηγούμενα η ισοτιμία JPY/CAD θα είναι 81,74.

Τριγωνικό Αρμπιτράζ Ας υποθέσουμε ακόμα ότι ένας όχι και τόσο καλά πληροφορημένος dealer προσφέρει μια ισοτιμία JPY/CAD στα 82. Πρόκειται δηλαδή για την ύπαρξη δυο διαφορετικών τιμών για την ίδια υπηρεσία: την μετατροπή γιεν σε καναδέζικα δολάρια. Τότε υπάρχει ευκαιρία για κέρδος χωρίς την ανάληψη κινδύνου (arbitrage) Σε αυτή την περίπτωση οποιοσδήποτε συμμετέχων θα μπορούσε να αγοράσει ένα καναδέζικο δολάριο στην χαμηλότερη τιμή των 81,74 γιεν και στη συνέχεια να τα πωλήσει για 82 γιεν.

Τριγωνικό Αρμπιτράζ Το κέρδος χωρίς κίνδυνο για τον συμμετέχοντα είναι 0,26 γιεν για κάθε καναδέζικο δολάριο. Το αρμπιτράζ αυτό ονομάζεται τριγωνικό (triangular arbitrage) γιατί περιλαμβάνει 3 διαφορετικά νομίσματα. Θα συνεχιστεί μέχρι να εξαφανιστεί η διαφορά στην τιμή του καναδέζικου δολαρίου ως προς το γιεν.

Παράδειγμα τριγωνικού abitrage Μεσίτης 1: 1 € προς 1,3 $ ; Μεσίτης 2: 100 JPY προς 1 $ ; Μεσίτης 3: 120 JPY προς 1 €. Πως θα μπορούσατε να κερδίζατε συναλλασσόμενοι με τους τρεις μεσίτες; 

Διεθνείς σχέσεις ισοδυναμίας Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν και καθορίζουν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες; Τα επιτόκια και η συνεπακόλουθη κίνηση κεφαλαίων προκειμένου να εκμεταλλευτούμε την διαφορά των επιτοκίων σε δυο χώρες επηρεάζει την προσφορά και ζήτηση για τα νομίσματα των χωρών. Τα επίπεδα τιμών σε μία χώρα επηρεάζουν εξίσου τις συναλλαγματικές ισοτιμίες.

Διεθνείς σχέσεις ισοδυναμίας Το ακάλυπτο arbitrage επιτοκίων εκφράζει την ισορροπία στην αγορά συναλλάγματος βραχυχρόνια. Η ισοδυναμία αγοραστικής δύναμης (ΙΑΔ) αποτελεί το πλαίσιο ανάλυσης της συμπεριφοράς της ισοτιμίας μακροχρόνια.

Διεθνείς σχέσεις ισοδυναμίας Εάν τα επιτόκια σε μία χώρα Α είναι υψηλότερα από μια άλλη χώρα Β παρόμοιου κινδύνου τότε θα υπάρξει εισροή κεφαλαίων από την Β στην Α γιατί οι επενδυτές στην Α μπορούν να επιτύχουν μεγαλύτερες αποδόσεις για τον ίδιο κίνδυνο. Προκειμένου να επενδύσουν στη χώρα Α οι διεθνείς επενδυτές θα πρέπει να μετατρέψουν τα κεφάλαια τους στο νόμισμα της χώρας Α αυξάνοντας την ζήτηση για το νόμισμα και άρα την τιμή του και το αντίστροφο.

Διεθνείς σχέσεις ισοδυναμίας Η ύπαρξη ευκαιριών αρμπιτράζ καθώς και ο Νόμος της μιας Τιμής θα εξασφαλίσουν ότι η συνολική απόδοση (αφού ληφθεί υπόψιν και η μετατροπή του νομίσματος) μιας ξένης επένδυσης θα ισούται με την απόδοση μιας εγχώριας επένδυσης παρόμοιου κινδύνου.

Υπόθεση της Ισοδυναμίας της Αγοραστικής Δύναμης Βασίζεται στο Νόμο της μιας Τιμής (Law of One Price) σύμφωνα με τον οποίο οι τιμές παρόμοιων εμπορευμάτων σε δυο διαφορετικές χώρες δεν μπορεί να αποκλίνουν. Ο λόγος είναι ότι οποιαδήποτε απόκλιση αποτελεί ευκαιρία για αρμπιτράζ το οποίο θα τείνει να εξαλείψει την ύπαρξη της απόκλισης.

Υπόθεση της Ισοδυναμίας της Αγοραστικής Δύναμης Η τιμή ενός προϊόντος στην εγχώρια αγορά την περίοδο t (ph,t) θα πρέπει να ισούται με την τιμή του προϊόντος σε μια ξένη χώρα την περίοδο t (pF,t) επί την τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία: Μπορούμε να επεκτείνουμε την λογική αυτή για τις τιμές όλων των προϊόντων σε μια οικονομία. Ο όρος ph,t (pF,t) θα αντανακλά το γενικό επίπεδο τιμών στην εγχώρια (ξένη) οικονομία. Η παραπάνω σχέση μπορεί να γραφεί και ως εξής:

Υπόθεση της Ισοδυναμίας της Αγοραστικής Δύναμης Η τελευταία σχέση αποτελεί και το θεώρημα της Ισοδυναμίας της Αγοραστικής Δύναμης και ουσιαστικά προβλέπει ότι αν ο σχετικός λόγος των τιμών μεταβληθεί τότε η ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία θα πρέπει επίσης να μεταβληθεί για να ανταποκρίνεται στο νέο λόγο των τιμών. Η συγκεκριμένη προσέγγιση ισχύει μακροπρόθεσμα ενώ για μικρά χρονικά διαστήματα παρατηρούνται σημαντικές αποκλίσεις οι οποίες ενδεχομένως να είναι μικρές όταν χρησιμοποιούμε το ίδιο καλάθι αγαθών.

Υπόθεση της Ισοδυναμίας της Αγοραστικής Δύναμης Με άλλα λόγια, όταν αυξάνεται το εγχώριο επίπεδο τιμών σε σχέση με το ξένο, μειώνεται η ανταγωνιστικότητα των εγχώριων προϊόντων και κατ' επέκταση η ζήτησή τους, με αποτέλεσμα να διολισθήσει το εγχώριο νόμισμα.

Το Διεθνές Αποτέλεσμα του Fisher Όταν οι αγορές βρίσκονται σε ισορροπία η διαφορά μεταξύ των επιτοκίων στις δυο χώρες θα υπάρχει μόνο εάν η κατεύθυνση της προσδοκώμενης μεταβολής στη συναλλαγματική ισοτιμία είναι τέτοια ώστε τα κέρδη από το υψηλότερο επιτόκιο αντισταθμίζονται από τις απώλειες στις συναλλαγές σε συνάλλαγμα.

Το Διεθνές Αποτέλεσμα του Fisher Ας υποθέσουμε ότι έχουμε 2 επενδύσεις παρόμοιου κινδύνου σε δυο διαφορετικές χώρες με αποδόσεις μεταξύ της χρονικής στιγμής t μέχρι την χρονική στιγμή t+1 ίσες με rh για την εγχώρια επένδυση και rF για την ξένη επένδυση. Έστω επίσης ότι έχουμε ένα δεδομένο κεφάλαιο σε εγχώριο νόμισμα (π.χ. 1 μονάδα εγχώριου νομίσματος, τρέχουσα ισοτιμία=st) και θέλουμε να το επενδύσουμε για την χρονική στιγμή t έως t+1.

Το Διεθνές Αποτέλεσμα του Fisher Η αναμενόμενη απόδοση της εγχώριας επένδυσης θα είναι (1+ rh). Για να βρούμε την αναμενόμενη απόδοση της ξένης επένδυσης σε όρους εγχώριου νομίσματος πρέπει να κάνουμε τα εξής: Βήμα 1: να μετατρέψουμε το κεφάλαιο μας στο ξένο νόμισμα την χρονική στιγμή t και στην τρέχουσα ισοτιμία st, το πολλαπλασιάζουμε δηλαδή με (1/st).

Το Διεθνές Αποτέλεσμα του Fisher Βήμα 2: να το επενδύσουμε στην ξένη επένδυση από όπου εισπράττουμε απόδοση ίση με (1+rF) την περίοδο (t+1). Βήμα 3: να το μετατρέψουμε ξανά στο εγχώριο νόμισμα και στην ισοτιμία που αναμένουμε να επικρατεί την περίοδο (t+1) πολλαπλασιάζουμε δηλαδή με την προσδοκώμενη ισοτιμία την περίοδο (t+1) δηλαδή με E(st+1).

Το Διεθνές Αποτέλεσμα του Fisher Σύμφωνα με το Νόμο της Μίας Τιμής και το arbitrage επιτοκίων και εάν οι αγορές ισορροπούν η απόδοση της ξένης επένδυσης πρέπει να ισούται με την απόδοση της εγχώριας επένδυσης εφόσον είναι παρόμοιου κινδύνου δηλαδή:

Το Διεθνές Αποτέλεσμα του Fisher Αναδιατάσσοντας τους όρους της προηγούμενης σχέσης μπορεί να δειχθεί ότι: Δηλαδή, η αναμενόμενη μεταβολή στην συναλλαγματική ισοτιμία θα ισούται με την διαφορά μεταξύ των επιτοκίων των δύο χωρών:

Το Διεθνές Αποτέλεσμα του Fisher Σύμφωνα με την ΑΑΕ, εάν η διαφορά ανάμεσα στο επιτόκιο του δολαρίου και το επιτόκιο του ευρώ ισούται με –1 τοις εκατό, αυτό σημαίνει ότι το ευρώ προβλέπεται να διολισθήσει έναντι του δολαρίου κατά 1%.

Υπόθεση του Fisher Ο συνδετικός κρίκος των προηγούμενων θεωρημάτων είναι η Υπόθεση του Fisher. Ονομαστικό επιτόκιο vs. πραγματικού επιτοκίου. Η σχέση μεταξύ ονομαστικών επιτοκίων, πληθωρισμού και πραγματικών επιτοκίων περιγράφεται από την Υπόθεση του Fisher σύμφωνα με την οποία οι αλλαγές στο επίπεδο τιμών αντικατοπτρίζονται πλήρως στο ονομαστικό επιτόκιο.

Υπόθεση του Fisher Αποτέλεσμα του προηγούμενου είναι ότι το πραγματικό επιτόκιο πρέπει να παραμένει σταθερό. Εάν λοιπόν ορίσουμε ως c το πραγματικό επιτόκιο, r το ονομαστικό επιτόκιο, p τις τιμές των προιόντων και Δp τον ρυθμό μεταβολής των τιμών τότε η σχέση που συνδέει τις μεταβλητές είναι:

Υπόθεση του Fisher Το προηγούμενο μπορεί να δειχθεί ότι είναι ισοδύναμο με την παρακάτω σχέση: Το πραγματικό επιτόκιο λοιπόν σύμφωνα με την θεωρία αυτή πρέπει να παραμένει σχεδόν σταθερό, και οι αλλαγές στα ονομαστικά επιτόκια ουσιαστικά θα αντανακλούν τις μεταβολές στις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών.

Καλυμμένο arbitrage επιτοκίων (ΚΑΕ) Στην ΑΑΕ είδαμε ότι εμπλέκεται η προσδοκώμενη σήμερα μελλοντική ισοτιμία H προθεσμιακή σήμερα ισοτιμία για τη στιγμή t+1 είναι f+1 Μεταξύ των δύο, σε μια αποτελεσματική αγορά συναλλάγματος ισχύει : Αυτό σημαίνει ότι οι προσδοκίες των συμμετεχόντων στην αγορά που διαμορφώνουν το καθορίζουν σήμερα και την προθεσμιακή ισοτιμία f+1. Προφανώς όταν αλλάζουν οι προσδοκίες, δλδ το st+1, θα αλλάζει και προθεσμιακή ισοτιμία f+1

Καλυμμένο arbitrage επιτοκίων (ΚΑΕ) H συνθήκη του καλυμμένου arbitrage επιτοκίων δίνεται από τη σχέση: Συνεπώς, η προθεσμιακή ισοτιμία, και κατ' επέκταση οι προσδοκίες της αγοράς προσδιορίζονται από τα επιτόκια rh και rf και την ισοτιμία σήμερα st.

Πηγές Σπύρου, Σ., 2003, Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου, Εκδόσεις Γ. Μπένου Shapiro, A., Moles, P. 2014. International Financial Management, John Wiley & Sons