ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ

ΑΙΝΙΓΜΑΤΙΚΗ? Σοβαρότερη ψυχική νόσος:1/4 κόστους για ψυχική υγεία, 1/3 ψυχιατρικές κλίνες, σημαντική επιβάρυνση δεικτών λειτουργικότητας 1η σύγχρονη κλινική περιγραφή προ 100 ετών Υπάρχουν περιγραφές από την αρχαιότητα Διάγνωση στηρίζεται μόνο στη φαινομενολογική παρατήρηση Δεν υπάρχουν ειδικά συμπτώματα ή ειδικοί βιολογικοί δείκτες που να τη διαχωρίζουν σαφώς από άλλες μείζονες ψυχιατρικές διαταραχές

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 1852 Morrel. Περιγραφή κλινικής οντότητας παρόμοιας με ΣΧΖ: Πρώιμη άνοια 1887 Kraepelin. 1η έκδοση «Ψυχιατρικής» περιγράφει την ηβιφρένεια ως πρώιμη άνοια (εισβολή στην εφηβεία, καταλήγει σε άνοπια στη ενήλικο ζωή). 1896 Kraepelin. 5η έκδοση «Ψυχιατρικής» 3 τύποι πρώιμης άνοιας: κατατονική, ηβιφρένεια, παρανοειδή άνοια.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 1911 Bleuler. Εισάγει τον ελληνικό όρο σχιζοφρένεια, για να υποδηλώσει ότι η άνοια δεν αποτελεί αναγκαστική κατάληξ της νόσου κι ότι κύριο χαρακτηριστικό είναι η σχάση ψυχονοητικών λειτουργιών. 1930 Schneider. Υποστηρίζει ότι η διάγνωση στηρίζεται στην κλινική περιγραφή και όχι στην εξέλιξη και εισάγει 14 συμπτώματα κριτήρια. 1936 Kretschmer. Θεωρία για σχιζοφρενική ιδιοσυστασία, εισάγοντας την έννοια του συνεχούς 1952 Delay και Deniker. Εισαγωγής φαονιθειαζινών 1987 Murray και Weinberger. Νευροαναπτυξιακή θεωρία 2003. επαλήθευση συσχέτισης γονιδίου Neuregulin 1 με ΣΧΖ (Stefansson)

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Επιπολασμός 1%. Επίπτωση (ετήσιος αριθμός νέων περιπτώσεων ανά 1000 άτομα πληθυσμού) 0,67 (ΠΟΥ) ΕΛΛΑΔΑ. 100000 ασθενείς 15-65 ετών. 10% έχουν ανάγκη ειδικών προγραμμάτων γυναίκες άνδρες 1/1 Έναρξη 15-35 ετών (3-5 έτη νωρίτερα στους άνδρες)

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ

ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Γενικός πληθυσμός: 1% Παππούς, γιαγιά, θείοι: 3% Αδελφός/ή: 9% Διζυγωτικός δίδυμος: 10-15% Μονοζυγωτικός δίδυμος: 50% Ένας γονέας: 13% Δύο γονείς: 46%

ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Η κληρονομικότητα παίζει τον κύριο ρόλο στην αιτιοπαθογένεια, όμως επειδή στους μονοζυγωτικούς διδύμους η διαγνωστική συμφωνία <100% αποδεικνύει ότι οι γενετικοί συντελεστές δεν είναι οι μόνοι (οικογενειακό περιβάλλον) Όσο πιο στενή συγγενική σχέση τόσο αυξάνει ο κίνδυνος Φαινομενικά υγιείς ασθενείς έχουν γνωστικά ελλείμματα και μορφολογικές αλλοιώσεις ή εμφανίζουν άλλες διαταραχές του φάσματος (σχιζότυπη διαταραχή)

ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Πολυγονιδιακό μοντέλο: αθροιστική ή αλληλοεξαρτώμενη δράση πολλών γονιδίων. Καθένα μόνο του δεν προκαλεί τη νόσο αλλά συμβάλλει με αύξηση ευαλωτότητας και αλληλεπιδρά με άλλα που ασκούν προστατευτική δράση Πρωτεΐνες που παράγουν τα γονίδια επηρεάζουν ανάπτυξη και δικτύωση νευρώνων ελέγχοντας τη γλουταμινεργική και ντοπαμινεργική νευρομεταβίβαση.

ΓΟΝΙΔΙΑ Neuregulin 1 (NRG1). Ο παθογενετικός απλότυπος βρίσκεται σε ποσοστό7,5% στο γενικό πληθυσμό και 11,5-15% ασθενείς. Νευρωνική διασύνδεση και επικοινωνία, ρύθμιση Glu, NMDA και GABA υποδοχέων DISC 1 (Disrupted in Schizophrenia). Δομική οργάνωση μικροσωληναρίων, διάπλαση δενδριτών, μετανάστευση νευρικών κ. συνδέεται με ανατομική και λειτουργική αλλοίωση ιπποκάμπου

ΓΟΝΙΔΙΑ Dysbindib (DTNBP1). Έλεγχος προσυναπτικής Glu μεταβίβασης. Επίδραση στην επεξεργασία πληροφοριών στον προμετωπιαίο και κροταφικό λοβό. D-amino axid oxidase activatot (DAOA). Κωδικοποιεί πρωτεΐνη που αποτελεί αγωνιστή NMDA Glu υποδοχέων. Κατεχολ-Ο μεθυλ-τρανσφεραση (COMT). Μεταβολίζει ντοπαμίνη επηρεάζει λειτουργικότητα στον προμετωπιαίο λοβό, (επεξεργασία πληροφοριών)

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΟΙ ΜΕ ΠΡΟ-ΠΕΡΙ- ΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Σχετικός κίνδυνος 2,0. Odds ratio (λόγος πιθανοτήτων) = η πιθανότητα το γεγονός να συμβεί διά την πιθανότητα το γεγονός να μην συμβεί. Odds > 1 οι πιθανότητες (πχ ταξινόμησης στο γκρουπ χ) αυξάνονται Odds < 1 οι πιθανότητες (πχ ταξινόμησης στο γκρουπ Χ) μειώνονται (άρα αυξάνονται τα odds ταξινόμησης στο άλλο γκρουπ). Συνεισφέρουν στη αιτιοπαθογένεια σε συνδυασμό με άλλος παράγοντες, κυρίως γενετική προδιάθεση

ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Κατά τη διάρκεια της κύησης: αιμορραγία, προεκλαμψία, ΣΔ, ασυμβατότητα Rhesus Παρεκκλίσεις εμβρυικής ανάπτυξης: χαμηλό βάρος, μικρή κεφαλική περίμετρος Επιπλοκές κατά τον τοκετό: εμβρυική ασφυξία Πιθανώς αποτελούν δείκτη άλλης παθοφυσιολογικής διαδικασίας. Δυνητικά προκαλούν εγκεφαλική υποξία στον ιπποκάμπειο σχηματισμό που εμπλέκεται στην ΠΦ ΣΧΖ.

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ Γέννηση χειμερινούς μήνες (Δεκ-Μάϊο, Β. Ημισφαίριο, Ιολ-Σεπτ, Ν. Ημισφαίριο). Αποδίδεται σε ιογενή λοίμωξη μητέρας 2ο τρίμηνο (δεν αποδεικνύεται η προσβολή εμβρύου). Ιός γρίππης Α. οροθετικές μητέρες 1ο τρίμηνο επταπλάσια πιθανότητα Απευθείας δράση ιού Επίδραση αντισωμάτων μητέρας Πυρετός, υποξία, φάρμακα

ΝΕΥΡΟΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ Καθυστέρηση επίτευξης σταδίων ανάπτυξης, διαταραχές στη συμπεριφορά και γνωστικές ικανότητες προηγούνται χρόνια πριν τη θορυβώδη εκδήλωση ψύχωσης. Συχνές στο ιστορικό ΣΧΖ Μικρή προβλεπτική αξία (αυξημένη συχνότητα στα παιδιά 15%).

ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΣΤΑΔΙΩΝ Ήπιες παρεκκλίσεις νευραναπτυξιακού τύπου στη συμπεριφορά, ομιλία, γνωστικές ικανότητες που εκδηλώνοπνται χρόνια πριν την εμφάνιση της νόσου. Δεν είναι ευδιάκριτες και δεν αποτελούν προγνωστικό δείκτη. Παιδιά που αργότερα νόσησαν καθυστέρησαν στην έναρξη ομιλίας και βάδισης.

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Στατιστικές διαφορές: μειωμένη διαπροσωπική συναλλαγή, κοινωνική απομόνωση, κοινωνικό άγχος, μειωμένη σχολική επίδοση, ικανότητα προσοχής και συγκέντρωσης, δείκτη ευφυΐας Διανοητική έκπτωση: ειδικό προνοσηρό δείκτη για ΣΖΧ ( όχι για συναιθηματικές διαταραχές)

ΠΡΟΝΟΣΗΡΗ ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ Η ΣΧΖ δε συνδέεται με άλλη ψυχιατρική διάγνωση Υπεραντιπροσωπεύονται διαταραχές προσωπικότητας: σχιζότυπη, σχιζοειδής, παρανοειδής. 1/10 παιδιών που έχουν 1 ψυχωσικό σύμπτωμα (αίσθηση παρακολούθησης, αίσθηση ακουστικών ερεθισμάτων απουσία εξωτερικών) νόσησαν από ΣΧΖμορφη διαταραχή. ¼ παιδιών που είχαν 2 ψυχωσικά συμπτώματα. Η ΣΧΖ αναπτύσσεται σε έδαφος επιβαρυμένης βιολογικής-ψυχολογικής ανάπτυξης.

ΠΡΩΙΜΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Κατά την εγκυμοσύνη (πόλεμος, πλημμύρες, λιμός) OR 2 Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη Διαταραχή ενδοοικογενειακών σχέσεων (περιβάλλον υιοθεσίας) Εγκεφαλικό τραύμα Επικριτική / υπερπροσατευτική οικογένεια (υποτροπές σε όλα τα ψυχιατρικά νοσήματα, όχι έναρξη) Ψυχοπιεστικά γεγονότα (έναρξη, υποτροπές)

ΟΨΙΜΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Κάνναβη: x2-3 πιθανότητα νόσησης, συσχέτιση με υποτροπές Αμφεταμίνες: αυξάνει πιθανότητα και διάρκεια νόσησης Χρόνια χρήση ντοπαμινεργικών αγωνιστών (κάνναβη, αμφεταμίνες, κοκαΐνη) σταδιακά ευαισθητοποιεί μεταιχμιακό σύστημα σε ψυχοπιεστικές καταστάσεις που συνεισφέρει στην εκδήλωση ψύχωσης. Σταδιακά απαιτούνται μικρότερες δόσεις κοκαΐνης για έκλυση ψυχωσικών συμπτωμάτων Χρήση προς ανακούφιση συμπτωμάτων (συγχυτικός παράγων)

ΟΨΙΜΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Αστικοποίηση. Διπλάσιος κίνδυνος για άτομα που γεννήθηκα και μεγάλωσαν σε πόλεις. Μολύνσεις-συνωστισμός Εκλεκτική μετανάστευση Ψυχιατρικές υπηρεσίες Μετανάστευση γνωστό εδώ και 70 χρόνια μελέτες ΗΒ-Καραϊβική, Γροιλανδία-Δανία, Αφρική Σουηδία

ΔΟΜΙΚΕΣ-ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ Μη ειδικές Αποτύπωμα γενετικής προδιάθεσης στον υπό ανάπτυξη εγκέφαλο Αλληλοεπικάλυψη μεταξύ υγιών-ασθενών, συγγενείς ασθενών Διάταση πλαγίων κοιλιών Μείωση όγκου ιπποκάμπου Μείωση συνολικού όγκου εγκεφάλου

ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΕΣ Μη ειδικές Ανώμαλη μετανάστευση νευρικών κυττάρων, αναστολή νευρωνικής ανάπτυξης-δικτύωσης νευραοαναπτυξιακά ελέγχόμενη

ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ Διατήρηση προσοχής-συγκέντρωσης Ενεργός μνήμη Οργάνωση πληροφοριών για κατάλληλη συμπεριφορά Εμφανή από το 1 επεισόδιο Προϋπάρχουν της νόσησης Παραμένουν σταθερά παρά τη θεραπεία Προγνωστικός δείκτης Εκφράζουν δυσλειτουργία προμετωπιαίου-κροταφικού λοβού-γενετική προδιάθεση.

ΝΤΟΠΑΜΙΝΕΡΓΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ Αυξημένη υποφλοιώδης ντοπαμινεργική δραστηριότητα-Θετικά συμπτώματα Μειωμένη φλοιώδης (προμετωπιαίος) ντοπαμινεργική δραστηριότητα-Αρνητικά συμπτώματα αμφεταμίνες που αυξάνουν απελευθέρωση DA προκαλούν ψυχωσικά συμπτώματα αντιψυχωσικά αποκλείουν D2 υποδοχείς (εξωπυραμιδικά) SPECT: αυξημένη απελευθέρωση DA μετά από χορήγηση αμφεταμίνων-θετικά συμπτώματα PET: μείωση ντοπαμινεργικής νευροδιαβίβασης στον προμετωπιαίο φλοιό-συσχέτιση με αρνητικά συμπτώματα

ΓΛΟΥΤΑΜΙΝΕΡΓΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ Glu ευοδωτικός νευρομεταβιβαστής Στη ΣΧΖ το γλουταμινεργικό σύστημα υπολειτουργεί Κεταμίνη-φαινκυκλιδινη που μπλοκάρουν NMDA υποδοχείς προκαλούν έξαρση συμπτωμάτων σε ασθενείς Νεκροτομικό υλικό - SPECT: μειωμένη έκφραση NMDA υποδοχέων

ΣΕΡΟΤΟΝΙΝΕΡΓΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ Αποκλεισμός 5ΗΤ υποδοχέων, ενισχύει ντοπαμινεργική μεταβίβαση στον προμετωπιαίο φλοιό. Τα άτυπα αντιψυχωσικά συνδέονται με 5ΗΤ υποδοχείς και συνεισφέρον στην αντιψυχωσική δράση.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΚΕΨΗΣ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΟΡΓΝΑΝΩΣΗ Διάσπαση σκέψης: χάλαση συνειρμού, ασυναρτησία έλλειψη αλληλουχίας ιδεών (εκτροχιασμός) Ασάφεια και αοριστία, χωρίς πληροφοριακό περιεχόμενο Πλατειασμός Εμμονές, αδυναμία εκτροπής σκέψης Άσχετες απαντήσεις Νεολεξίες, λόγος ιδιωτικής χρήσης

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΚΕΨΗΣ ΡΟΗ Ανακοπή, πρώιμο σύμπτωμα, σα με μαχαίρι Μειωμένη ροή, έλλειψη αυθορμητισμού, πτωχεία ποσότητας

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΚΕΨΗΣ ΕΛΕΓΧΟΣ-ΚΑΤΟΧΗ Κατάλυση ορίων εαυτού Αίσθημα υποκλοπής σκέψης έως ολοσχερούς καθορισμού από εξωτερικό παράγοντα Αίσθημα παρεμβολής έξωθεν Αίσθημα απώλεια στεγανότητας ή εκπομπής σκέψης: διαχέονται και γίνονται δημόσιες

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΚΕΨΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Παραληρητικές ιδέες. διωκτικές, μεγαλείου, υποχονδριακές, αποκαλυπτικές-κοσμογονικές, ερωτομανιακές, ζηλοτυπικές, παραγνωρίσεων (σύνδρομο σωσία: οικείο πρόσωπο έχει αντικατασταθεί από σωσία, αναγνώριση φυσικής ομοιότητας, άρνηση ψυχολογικής ταυτότητας)

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΚΕΨΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Ιδέες αυτοαναφοράς-συσχέτισης: περιβαλλοντικά ερεθίσματα ουδέτερα και συνήθη νοηματοδούνται ως σημαντικά και σχετιζόμενα με τον ασθενή και αποκτούν τεράστια σημασία. Τυχαία χειρονομία, ειδήσεις Ιδέες παθητικότητας-επίδρασης. έρμαιο εξωτερικών επιδράσεων που καθοδηγούν κινήσεις, φωνή και όλη την ύπαρξη του και πυροδοτούν παρορμήσεις και συναισθήματα μετατρέποντας τον σε άβουλο θήραμα.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ Ψευδαισθήσεις. Συνήθως ακουστικές. Σχολιάζουν, προτρέπουν, κριτικάρουν, = άμεσα ή συνομιλούν υβριστικές, χλευαστικές, απειλητικές, επαινετικές, παραινετικές κα Ηχηρές σκέψεις: οι παριστάμενοι μπορούν να τις ακούσουν Ηχώ σκέψης: αντηχούν μέσα στην κεφαλή λίγο χρόνο μετά τον αρχικό σχηματισμό Παραισθήσεις. Συνδέονται δευτερογενώς με παραληρητικές σκέψεις.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ Αμφιθυμία. Κυριαρχείται την ίδια στιγμή από αντιθετικά συναισθήματα, μισεί και αγαπά το ίδιο άτομο με την ίδια ένταση Συναισθηματική δυσαρμονία. Διάσταση μεταξύ βαρύτητας συγκινησιακού ερεθίσματος και ανταπόκρισης πχ καμία αντίδραση σε θάνατο συγγενή Συναισθηματική απροσφορότητα. Αντίθετη απάντηση πχ γέλια στην αναγγελία θανάτου Συναισθηματική έκπτωση. Συρρίκνωση εύρους κραδασμού-επιπέδωση Κατάθλιψη, ευφορία, άγχος, αποπροσωποποίηση, αποπραγμάτωση

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΨΥΧΟΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Ακολουθεί διαταραχές συναισθήματος-βούλησης Αβουλησία: αργή έγερση, μειωμένη δραστηριότητα, ελλιπής φροντίδα εαυτού, πτωχή σκέψη-λόγος Στερεότυπες θέσεις-κλίση κορμού, στάσεις-ξαπλώνει χωρίς να ακουμπάει το κεφάλι, κηρώδης ευκαμψία, ηχωλαλία, αλαλία, επανάληψη στερεότυπά αδόκιμων λέξεων, Ανέκφραστο πρόσωπο ή επαναλαμβανόμενοι μορφασμοί Αυτόματη συμμόρφωση, μίμηση πράξεων, επανάληψη άσκοπης κίνησης, αυτόματες, στερεόπτοπες κινήσεις, αμφιταλάντευση, ανακοπή κίνησης, γελοιογραφική εκτέλεση Κατατονική εμβροντησία, διέγερση, παρορμητικές πράξεις, αρνητισμός

ΣΥΝΔΡΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ Θετικά συμπτώματα: διαταραχές περιεχομένου και κατοχής σκέψης, παραληρητικές ιδέες, ιδέες αυτοαναφοράς, ιδέες εκπομπής και υποκλοπής σκέψης, ακουστικές ψευδαισθήσεις Αρνητικά συμπτώματα: διαταραχές δομής, οργάνωσης και ροής σκέψης (πτωχεία), διαταραχή συναισθήματος (έκπτωση, απάθεια, αμβλύτητα) και βούλησης (απόσυρση, ανηδονία) Αποδιοργανωτικά συμπτώματα: εκτροχιασμός σκέψης, πλατειασμός, εφαπτομενικότητα, νεολογισμοί και νεολεξίες, απροσφορότητα συναισθήματος, αποδιοργανωμένη συμπεριφορά (μη στοχοκατευθυνόμενη) Γνωστικά συμπτώματα: προσοχή, συγκέντρωση, μνήμη

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Α. χαρακτηριστικά συμπτώματα (>2, >1 μήνα) Παραληρητικές ιδέες Ψευδαισθήσεις Αποδιοργάνωση ομιλίας Αποδιοργανωμένη ή κατατονική συμπεριφορά Αρνητικά συμπτώματα Β. κοινωνική και επαγγελματική επιβάρυνση (>1) Εργασία Διαπροσωπικές σχέσεις Αυτοφροντίδα Γ. διάρκεια. 6 συνεχείς μήνες, 1 μήνας με ενεργό συμπτωματολογία (κριτήριο Α) Δ. αποκλεισμός σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής, διαταραχής διάθεσης Ε. αποκλεισμός διαταραχών από χρήση ουσιών και άλλων σωματικών νόσων Ζ. αποκλεισμός διάχυτης αναπτυξιακής διαταραχής

ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ

ΠΑΡΑΝΟΕΙΔΗΣ Πιο συχνή, τυπική μορφή Όχι αποδιοργάνωση, εισβάλλει βραδέως ή απότομα, διαδράμει με επεισόδια και με μερική ή πλήρη αποδρομή ή χρόνια χωρίς διακυμάνσεις Παραληρητικές ιδέες: διωκτικές (δηλητηρίαση, κατασκόπευση), ζηλοτυπικές, ερωτομανιακές, θρησκευτικές, μεγαλομανιακές ακουστικές ψευδαισθήσεις διαταραχές κατοχής σκέψης Αρνητικά συμπτώματα υπάρχουν αλλά δεν κυριαρχούν Το συναίσθημα χάνει προσφορότητα του όψιμα Συμπεριφορά συντονίζεται με παραληρητικές ιδέες

ΗΒΙΦΡΕΝΙΚΗ Πρώιμη έναρξη, Αποδιοργάνωση σκέψης. Όχι οργανωμένο παραλήρημα. Επικρατούν δομικές διαταραχές, απεραντολογία και εκτροχιασμός σκέψης Ρηχό και απρόσφορο συναίσθημα, τέλεια απάθεια και αδιαφορία Παιδικόμορφη και παράδοξη συμπεριφορά, επιτηδευμένες κινήσεις, μορφασμοί, άρση αναστολών Υποχονδριακά ενοχλήματα, ιδεοληπτικόμορφα στοιχεία Κακή πρόγνωση, προοδευτικά επιδεινούμενη

ΚΑΤΑΤΟΝΙΚΗ Διαταραχή βούλησης και ψυχοκινητικής δραστηριότητας Εμβροντησία: προοδευτικά ή απότομα καταργείται κάθε δραστηριότητα. Αναστέλλονται βασικές λειτουργίες (ένδυση, πλύση, σίτιση). Προκλητή εμβολιμότητα (ηχωπραξία, ηχωλαλία, κηρώδη ευκαμψία) Διέγερση: εναντίωση, στερεοτυπίες, ευερεθιστότητα, αρνητισμός. Σταδιακά ή αστραπιαία. Άσκοπη και ανεξέλεγκτη υπερκινητική δραστηριότητα που στρέφεται κατά παντός προσώπου ή αντικειμένου, απουσιάζει όμως συναισθηματική έκφραση

ΑΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΤΗ Συνδυασμός συμπτωμάτων που δεν επαρκεί για ταξινόμηση στις προηγούμενες κατηγορίες

ΑΠΛΗ Έλλειψη θετικών συμπτωμάτων Αρχίζει νωρίς, εξελίσσεται βραδέως Προοδευτική έκπτωση λειτουργικότητας Επικρατούν αρνητικά συμπτώματα μείωση σχολικής επίδοσης, κλινοφιλία, παραμέληση εμφάνισης, πτώση συναισθήματος, περιορισμός σχέσεων, αλλάζει επαγγέλματα σταδιακά κατώτερα, χωρίς ανησυχία για τις συνέπειες ή επίγνωση νοσηρού

ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗ Ένα επεισόδιο στο παρελθόν, κυριαρχούν αρνητικά συμπτώματα, τα θετικά αν υπάρχου είναι ήπια, μπορεί να αποτελεί την ενδιάμεση περίοδο μεταξύ εξάρσεων αλλά διαρκεί πιο πολύ.

ΨΥΧΩΣΕΙΣ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΟΣ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΣΧΙΖΟΤΥΠΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Εκκεντρική συμπεριφορά Παράξενες πεποιθήσεις Κοινωνική απόσυρση Ασυνήθιστες αντιληπτικές εμπειρίες (παραισθήσεις, αποπροσωποποίηση, αποπραγμάτωση) Οριακές διαταραχές δομής σκέψης (ασυναρτησία) Συναισθηματική συρρίκνωση και ψυχρότητα Χρόνια πορεία με διακυμάνσεις, μπορεί να εξελιχθεί σε σχιζοφρένεια

ΧΡΟΝΙΖΟΥΣΑ ΠΑΡΑΛΗΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ-ΠΑΡΑΝΟΙΑ Μία μόνο παραληρητική ιδέα ή ομάδα με κοινή θεματολογία Χωρίς άλλα συμπτώματα σχιζοφρένειας Έναρξη στη μέση ηλικία, επίμονη, διαρκεί όλη τη ζωή Καλή λειτουργικότητα Αλώβητη προσωπικότητα

ΟΞΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΔΙΚΕΣ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΙΚΕΣ ΨΥΧΩΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Εγκατάσταση ψυχωσικών συμπτωμάτων σε σύντομο χρονικό διάστημα (μέσα σε 2 εβδομάδες), ταχέως μεταβαλλόμενης και ποικίλης συμπτωματολογίας, έντονη διαταραχή συναισθήματος, παρουσία εκλυτικού ψυχοπιεστικού γεγονότος. Πλήρης ύφεση σε 3-6 μήνες.

ΣΧΙΖΟΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Ταυτόχρονη ή σχεδόν ταυτόχρονη συνύπαρξη σαφών σχιζοφρενικών και συναισθηματικών συμπτωμάτων χωρίς κάποιο να υπερέχει. Πρέπει να επικρατούν παραγωγικά συμπτώματα για > 2 εβδομάδες και αν απουσιάζουν συμπτώματα συναισθηματικής διαταραχής Τα συναισθηματικά συμπτώματα (μανιακά ή καταθλιπτικά) να καλύπτουν μεγάλο μέρος της διαταραχής

ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ - ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Συνυπάρχουν διαταραχές προσανατολισμού, μνήμης, γνωστικές διαταραχές, σημεία βλάβης ΚΝΣ Οξεία διαλείπουσα πορφυρία. Επιληπτικές κρίσεις, επιγαστρικός πόνος διάρροια Άνοια Επιληψία Huntington Μικροϊσχαιμική εγκεφαλοπάθεια Μεταχρωματική λευκοδυσροφία Όγκοι εγκεφάλου Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος Τοξίκωση από ουσίες (αμφεταμίνες, κοκαΐνη, αντιχολινεργική τοξίκωση) Ερπητική εγκεφαλίτιδα

ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Σχιζοφρενικόμορφη διαταραχή. < 6 μήνες Βαρειά ψυχωσική συνδρομή < 1μήνα , ψυχοπιεστικός παράγων Διαταραχή συναισθήματος (μανία ή κατάθλιψη): ψυχωσικά συμπτώματα δεν επιμένουν, προνοσηρή προσωπικότητα, καλή λειτουργικότητα, ηλικία έναρξης, απουσία υπολειμματικότητας ανταπόκριση στη θεραπεία Σχιζοσυναισθηματικη διαταραχή Παραληρητική διαταραχή Διαταραχή προσωπικότητας: σχιζότυπη, σχιζοειδική μεθοριακή, παρανοειδής

ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Υπόκριση. Προσποιητή διαταραχή ή δευτερογενές όφελος Διάχυτες αναπτυξιάκες διαταραχές-Αυτισμός: διαγιγνώσκεται σε ηλικία μικρότερη 3 ετών, όχι παραληρητικές ιδέες ή άλλη διαταραχή σκέψης Νοητική καθυστέρηση. Όχι σαφή ψυχωσικά, σταθερά χαμηλή λειτουργικότητα

ΠΟΡΕΙΑ Έναρξη στην όψιμη εφηβεία και πρώιμη ενήλικο ζωή Χρόνια πορεία όπου επικάθονται οξέα επεισόδια Τα θετικά συμπτώματα σταδιακά υποχωρούν και τα αρνητικά επιτείνονται Στη διετία υποτροπή 40 % υπό φα και 80% χωρίς φα 50% απόπειρα αυτοκτονίας, 10% αυτοκτονούν. Βίαιη συμπεριφορά: αν δε λαμβάνει φα, ιστορικό, διωκτικό παραλήρημα, νευρολογικό έλλειμμα

ΠΡΟΓΝΩΣΗ 1/3 σχετικά φυσιολογική ζωή 1/3 σημαντικά συμπτώματα αλλά μπορούν να λειτουργήσουν 1/3 σημαντική έκπτωση, νοσηλείες 10% χρήζουν ιδρυματική περίθαλψη Γυναίκες καλύτερη πρόγνωση

ΕΥΝΟΪΚΟΙ –ΔΥΣΜΕΝΕΙΣ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Όψιμη έναρξη – πρώιμη Εκλυτικός παράγων-απουσία Οξεία εισβολή-ύπουλη Καλή προνοσηρή λειτουργικότητα -κακή Διαταραχή διάθεσης-αυτιστική συμπεριφορά Έγγαμος ασθενής-άγαμος, διαζευγμένος, χήρος οικογενειακό ιστορικό διαταραχής διάθεσης-σχιζοφρένειας Καλό δίκτυο υποστήριξης-ανεπαρκές Θετικά συμπτώματα-αρνητικά Γυναικείο φύλο Νευρολογικά σημεία και συμπτώματα Απουσία ύφεσης σε 3 έτη Πολλές υποτροπές επιθετικότητα

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΑΝΤΙΨΥΧΩΣΙΚΑ Έναρξη αγωγής όσο το δυνατόν νωρίτερα 80% ύφεση σε ένα έτος Διακοπή οδηγεί 80% υποτροπή Συνεχής και μακροχρόνια χορήγηση καλύτερα αποτελέσματα και λιγότερες παρενέργειες (όψιμη δυσκινησία) Μείωση δοσολογίας αν για 1 έτος έχει σημαντική μείωση συμπτωματολογίας και είναι σε θέση το περιβάλλον να ανγνωρίσει πρώιμα υποτροπή Κλασικά: δέσμευση D2 υποδοχέων Άτυπα: άγνωστη δράση, ύφεση αρνητικών συμπτωμάτων, ευεργετική δράση στα γνωστικά ελλείμματα, όχι ανεπιθύμητες ενέργειες

ΑΛΛΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Αντικαταθλιπτικά Αγχολυτικά Αντιχολινεργικά Σταθεροποιητικά συναισθήματος Β αναστολείς

ΗΛΕΚΤΡΟΣΠΑΣΜΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Ταχεία ύφεση ή δεν υπάρχει ανταπόκριση Οξεία φάση ή υποτροπή, ιδιαίτερα στην κατατονική μορφή Ανθεκτικά θετικά συμπτώματα Μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα αν η διάρκεια νόσου < 1 έτος