ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟΧΟΣ Ο μαθητής να μπορεί να τοποθετεί ορθά τις διαστάσεις και κάμνει σωστή χρήση της κλίμακας.

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Όλες οι διαστάσεις, για ομοιομορφία, είναι σύμφωνα με τις εισηγήσεις του ISO και δίνονται σε μετρικές μονάδες. Ο σκοπός της τοποθέτησης διαστάσεων σε ένα σχέδιο είναι για να δο-θούν όλες οι απαιτούμενες πληροφορίες όσον αφορά το μέγεθός του, ώστε να γίνει κατορθωτή η κατασκευή του σχεδιαζόμενου αντικειμένου. Για σωστή διαστασιολόγηση πρέπει να ακολουθούμε τους πιο κάτω κανόνες: Οι βοηθητικές γραμμές διαστάσεων (γραμμές ορίων) και οι γραμμές διαστάσεων σχεδιάζονται ως λεπτές συνεχείς γραμμές. Οι βοηθητικές γραμμές διαστάσεων θα πρέπει να προεξέχουν ελαφρά πιο πέρα από τις γραμμές διαστάσεων (περίπου 2 mm).

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ (συνέχεια) Οι κατασκευαστικές γραμμές και οι αλληλοτε- μνόμενες προβολικές γραμμές θα πρέπει να εκτείνονται λίγο πιο κάτω από το σημείο αλληλοτομής τους. Αξονική γραμμή ή συνοριακή εξωτερική γραμμή, ουδέποτε θα πρέπει να χρησιμοποιεί- ται ως γραμμή διάστασης, άλλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βοηθητική γραμμή διάστασης. Οι βοηθητικές γραμμές διαστάσεων δεν πρέπει να τέμνουν άλλες γραμμές, εκτός αν αυτό είναι αναπόφευκτο. Οι βοηθητικές γραμμές διαστάσεων θα πρέπει να φέρονται παράλληλα μεταξύ τους.

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ (συνέχεια) Η τοποθέτηση διαστάσεων σε χορδές, τόξα και γωνίες θα πρέπει να γίνεται όπως φαίνεται στα σχήματα πιο κάτω. Το τέλος καθεμιάς γραμμής διαστάσεως θα πρέπει να καθορίζεται με καλά σχεδιασμένη κεφαλή βέλους, της οποίας οι δύο κλάδοι να είναι κάτω από γωνία (15˚-20˚), για να προσδιορίζονται με σαφήνεια τα άκρα της γραμμής διαστάσεως. Το μέγεθος της κεφαλής των βελών πρέπει να είναι ανάλογα με το μέγεθος του σχεδίου.

ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ (συνέχεια) Οι κεφαλές των βελών πρέπει να σχεδιάζονται μέσα στα όρια της γραμμής διαστάσεως. Όταν δεν υπάρχει αρκετός χώρος, οι κεφαλές των βελών θα πρέπει να τοποθετούνται έξω από τις γραμμές. Οι προσκείμενες κεφαλές βελών μπορούν να αντικατασταθούν με μια ευκολοδιάκριτη στιγμή. Για την τοποθέτηση διαστάσεως μιας ακτίνας είναι αρκετό να σημειώσουμε ένα βέλος στο άκρο του τόξου της γραμμής διαστάσεως.

Αναγραφή των αριθμών και γραμμάτων των διαστάσεων. Οι αριθμοί και τα γράμματα θα πρέπει να έχουν τέτοιο μέγεθος, ώστε να είναι ευανάγνωστα. Οι αριθμοί και τα γράμματα θα πρέπει να τοποθετούνται κατά προτίμηση κοντά στο μέσο και πάνω από τη γραμμή διάστασης περίπου 1 mm και με τέτοιο τρόπο ώστε να μη διασταυρώνονται ή να χωρίζονται από οποιαδήποτε άλλη γραμμή του σχεδίου. Όταν δεν υπάρχει αρκετός χώρος για να γράφουμε τον αριθμό και τα γράμματα, τότε προεκτείνουμε τη γραμμή διαστά- σεων κατά προτίμηση προς τα δεξιά και πέρα από τη κεφαλή του βέλους και τα αναγράφουμε.

Σε μερικές περιπτώσεις οι γραμμές. διαστάσεων μπορεί να διακόπτονται Σε μερικές περιπτώσεις οι γραμμές διαστάσεων μπορεί να διακόπτονται για την τοποθέτηση των διαστάσεων για να αποφευχθεί η συμπύκνωση αριθμών ή γραμμών διαστάσεων μεγάλου μήκους. Για να διαβάζονται εύκολα οι διαστάσεις, οι αριθμοί θα πρέπει να τοποθετούνται με τέτοιο τρόπο ώστε η ανάγνωση να μπορεί να γίνεται από το κάτω μέρος ή από τα δεξιά του σχεδίου για τις γραμ- μικές και γωνιακές διαστάσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι γωνιακές διαστάσεις δυνατό να γράφονται οριζόντια, αφού αυτό διευκολύνει την ανάγνωση.

Προσθήκη γραμμάτων και συμβόλων. Το σύμβολο Ø μπροστά από τον αριθμό της διάστασης διαμέτρων. Το γράμμα R μπροστά από τον αριθμό της διάστασης ακτίνων. Το σύμβολο □ μπροστά από τον αριθμό διάστασης τετραγωνικής διατομής. Σε διάσταση ακτίνας ή διαμέτρου μιας σφαιρικής επιφάνειας θα πρέπει να προηγείται η λέξη σφαίρα, που να σημειώνεται ολογράφως.

Διατάξεις των διαστάσεων. Αλυσιδωτή διάταξη διαστάσεων. Οι αλυσιδωτές διαστάσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όπου η πιθανή συσσώρευση ανοχών δεν επηρεάζει τις λειτουργικές απαιτήσεις του αντικειμένου. Παράλληλη διάταξη διαστάσεων. Οι παράλληλες διαστάσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όπου ένας αριθμός διαστάσεων της ίδιας κατεύθυνσης έχει ως γνώρισμα κοινή αφετηρία.

Διατάξεις των διαστάσεων (συνέχεια). Σύνθετη διάταξη διαστάσεων. Η σύνθετη διάταξη διαστάσεων είναι το αποτέλεσμα της χρησιμο- ποίησης των δύο πιο πάνω διατάξεων. Λοξοτμήσεις (Γωνιοτμήσεις). Η τοποθέτηση διαστάσεων σε λοξοτμήσεις γίνεται όπως φαίνεται στο σχήμα (α) δίπλα. Όταν όμως η γωνία είναι ίση με 45˚, η ένδειξη μπορεί να απλοποιηθεί όπως φαίνεται στο σχήμα (β) δίπλα. (α) (β)

Διατάξεις των διαστάσεων (συνέχεια). Ίσες διαστάσεις. Όταν μια διάσταση διαιρείται σε διάφορα μέρη, το σύμβολο = μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσδιορίσει τις διαστάσεις εκείνες που είναι ονομαστικά ίσες. Σημείωση: Οι γραμμές διαστάσεων θα πρέπει να σύρονται η μία από την άλλη περίπου 8 έως 10 mm.