ΑΑ 034 - Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΖΩΩΝ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ Γεωργοπούλου Αθανασία1, Κουκουρίκος Κων/νος2 1. ΤΕ Νοσηλεύτρια, Απόφοιτος Τμήματος Νοσηλευτικής, ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης 2. ΠΕ Νοσηλευτής, Καθηγητής Εφαρμογών, Msc, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης Εισαγωγή : Η ενσωμάτωση των ζώων στην θεραπευτική των ψυχικών διαταραχών θεωρείται ως συμπληρωματική προς τις παραδοσιακές θεραπευτικές μεθόδους και εφαρμόζεται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ από τα μέσα κυρίως του 20ου αιώνα. Η θεραπεία με τη βοήθεια των ζώων (AAT) είναι γνωστή μέθοδος θεραπείας και αποκατάστασης σε πολλές ασθένειες και καταστάσεις, στις οποίες το ζώο γίνεται ένας σημαντικός «διαμεσολαβητής συμπεριφοράς», προκαλώντας θετικές τροποποιήσεις στη συμπεριφορά και την υγεία του ασθενούς(1). Σκοπός : Η διερεύνηση της σχέσης και της αποτελεσματικότητας της χρήσης των ζώων στη θεραπεία της ψυχικής νόσου. Μέθοδος ανασκόπησης : Πραγματοποιήθηκε βιβλιογραφική ανασκόπηση στην ηλεκτρονική βάση Medline -Pubmed και μέσω της μηχανής αναζήτησης Google Scholar, στην ελληνική και αγγλική γλώσσα, με τη χρήση των εξής λέξεων κλειδιών : mental disorder, animal –assisted therapy, pets therapy, ippotherapy ,για το χρονικό διάστημα 2000-2016. Συμπεριλήφθηκαν τελικά 26 άρθρα. Αποτελέσματα : Η θεραπεία με την συνδρομή ζώων είναι η στοχευμένη αλληλεπίδραση εκπαιδευμένων ζώων με ψυχικά ασθενείς, η οποία σχεδιάζεται και εφαρμόζεται από τον θεραπευτή, τον χειριστή του ζώου καθώς και επαγγελματίες υγείας(2). Τα ζώα θεραπείας είναι κυρίως οι σκύλοι, οι ίπποι, τα δελφίνια, τα πουλιά, αλλά και οποιοδήποτε άλλο μπορεί να εξημερωθεί και διαθέτει ήπιο χαρακτήρα(3). Έρευνες τονίζουν τη σημασία της σχέσης που αναπτύσσεται, και κυρίως τη θετική ανατροφοδότηση μεταξύ του ασθενούς, του ζώου (με τη βοήθεια του θεραπευτή) που βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων της νόσου και στην ενίσχυση της ικανότητας για επικοινωνία και της κοινωνικότητας του ασθενή(4). Άλλα οφέλη αφορούν την ελάττωση της εκδήλωσης των αρνητικών συμπτωμάτων των νόσων, την καλλιέργεια δεξιοτήτων και γενικότερα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους(5). Σημαντικές έρευνες αφορούν την επίδραση των ζώων σε καταθλιπτικούς ασθενείς , που αποδεδειγμένα συμβάλλουν στην μείωση του άγχους, της έντασης των καταθλιπτικών συμπτωμάτων και κυρίως στην ενίσχυση της κοινωνικότητας(6). Επίσης σημαντική είναι η βοήθεια που προσφέρουν τα ζώα σε παιδιά με αυτισμό και με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-υπερκινητικότητα, μειώνοντας το θυμό, την επιθετικότητα και τις αυτοτραυματικές κινήσεις(7). Περιοριστικοί παράγοντες είναι ο αναγκαίος αποκλεισμός ενός συνόλου ασθενών και τα απαγορευτικά, για την είσοδο ζώων, πρωτόκολλα πολλών νοσηλευτικών ιδρυμάτων(8). Συμπεράσματα : Η ορθή εφαρμογή των προγραμμάτων θεραπείας προϋποθέτει την εκούσια συμμετοχή των ασθενών, την προσεκτική επιλογή των κατάλληλων ζώων, την μελετημένη οργάνωση των δραστηριοτήτων και την αντιμετώπιση των ζώων με βάση τους πολιτικούς και ηθικούς νόμους. Ο ρόλος του νοσηλευτή σχετίζεται με τη βοήθεια στο συντονισμό και την υλοποίησή του, την αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων και τη συμμετοχή του στη διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Cole KM, Gawlinski A, Steers N, Kotlerman J. Animal assisted therapy in patients hospitalized with heart failure. American Journal of Critical Care 2007;16:575-85. 2. Jofre ML: Animal-assisted therapy in health care facilities. Rev Chilena Infectol 2015; 22:257-63 3. Connor K & Miller J: Animal-assisted therapy: an in-depth look. Dimens Crit Care Nurs 2010; 19:20-6 4. Jorgenson J: Therapeutic use of companion animals in health care. Image J Nurs Sch 1997; 29:249-54. 5. Barker BS & Dawson SK: The Effects of Animal- Assisted Therapy on Anxiety Ratings of Hospitalized Psychiatric Patients. Psychiatry Serv, 2008; 49:797-801. 6. Wilson CC. The pet as an anxiolytic intervention. The Journal of Nervous and Mental Disease. 2011; 179:482-9. 7. Berget B, Ekeberg O, Braastad BO. Animal-assisted therapy with farm animals for persons with psychiatric disorders: effects on self-efficacy, coping ability and quality of life, a randomized controlled trial. Clinical Practice and Epidemiology in Mental Health 2008;4:9.Q 8. Knight SB. Justifying attitudes toward animal use: a qualitative study of people’s views and beliefs. Anthrozoos 2008; 21:31-42.