Физика және математика пәні мұғалімі Бримбетова Мадина Тыныштықбайқызы Физика және математика пәні мұғалімі Өзекті мәселе: Ойын түрлерін қолдану арқылы оқушылардың ой-өрістерін дамыту,пәнге қызығушылығын арттыру.

Қайталау – пысықтау сабағы ФИЗИКА 8 Қайталау – пысықтау сабағы Тақырыбы: Тұрақты электр тогы

Сабақтың мақсаты: «Тұрақты электр тогы» тарауын қайталау және негізгі сұрақтарды пысықтау

Анар көпшілік ойлағандай жеміс емес, ол - жидек Анар көпшілік ойлағандай жеміс емес, ол - жидек. Ескіден халық данышпандары анар жемісінің пайдалылығын анықтаған. Әуелгі баста Пәкістан мен Ауған елдерінде өскен жидек бірте-бірте Еуропаға келіп, Италия, Португалия, Исландия елдерінде жаңа сұрыптары пайда болған. Қиыр Шығыс халқы бұл жидекті «Жеміс-жидектердің патшасы» деп атайды. Тіпті, анардың түбі патша тәжіне ұқсағандықтан, солай атап кеткен деген аңыз бар.

Қайталауға арналған сұрақтар 1.Аттас зарядталған денелердің әсерлесуі 2. «Электр өрісі» ұғымын енгізген ғалым 3.Янтарь сөзінің мағынасы қандай? 4. «Электр тогы» түсінігін енгізген ғалым 5.Ток күші,кернеу және жұмыс істеуге кеткен уақыттың көбейтіндісіне тең физикалық шама 6. Алып планета 7.Атомның бөлігі 8.Кедергіні өзгертетін құрал 9.Кулонмен өлшенетін физикалық шама 10.Кернеудің өлшем бөлігі 11.Электр тогының бақа еттеріне әсерін зерттеген ғалым

Т Е Б І Л Д Ф А Р Й Э К О Н М П Ж Ұ Ы С Ю И Я З В Ь Г

. 1.Ток күші мен кернеудің көбейтіндісіне тең физикалық шама 2. Ток күшінің өлшем бірлігі 3.Амперметр тізбекке қалай жалғанады? 4.Токтың жылулық әрекетін зерттеген орыс ғалымы 5.Өткізгіштің қасиетіне байланысты физикалық шама 6.Қуатты өлшейтін құрал 7.Меншікті кедергі қандай шамаға кері пропорционал 8.Өткізгіштерді параллель жалғағанда қандай шама тұрақты? 9.Вольтметр тізбекке қалай қосылады? 10.Электронның заряды қандай

Қ У А Т М П Е Р І З Б К Й Л Н Ц Д Г В Ь С

Есеп шығару

№1 Өткізгіш сымның ұштарындағы кернеу 200 В, ал тізбектегі ток күші 5 А болса, сым арқылы 3 минутта қанша жылу бөлініп шығады? №2 Амперметр 8А көрсетіп тұрса, R1 = 3 Ом; R2 =6 Ом; R3 =2 Ом, жалпы кернеу неге тең болады?

3.Электр шамының қыл сымы арқылы 10 минутта мөлшері 300 Кл электр өтеді деп алып, шамның ток күшін анықтаңдар. 4. Электр шамының кедергісін анықтау үшін оқушы электр тізбегін құрады. Кернеуі 220 В тізбек тұйықталғанда амперметр 0,5 А-ді көрсетті. Шамның кедергісі неге тең? 5.Мұнай мен су қоспасының кедергісі 1200 Ом. Сорғыту қондырғысы 3с жұмыс істегенде ,ондағы 5,5 А токтың атқаратын жұмысын анықтаңдар.

Анардың емге дәру қасиеті Анар құрамындағы С дәрумені ағзаны сыртқы орта әсерінен қорғайды. Ауыз қуысы, тері, тамақ, тіс, инфекциялық аурулардың алдын алады. Салқын күндері тұмау мен суық тиюден сақтайды. Анар адам ағзасындағы кез келген дерттен айығуға жол ашады. Қан құрамындағы гемоглобин мөлшерін арттырып, иммунитетті күшейтеді. Анарды күнделікті тағамға, салаттарға қосып пайдаланады.

3. Схеманы жинау

“Ұлы ғалымдар “

Анар шырыны жайлы Анар шырыны асқазан, бүйрек, бауыр, өт, диабет, анемия, қан тамыр аурулары асқынған кезде көмекке келеді. Сондай-ақ, анар шырынын физикалық, лазерлік, химиялық терапия мен радиациялық сәулелер қабылдағаннан кейін ішкен жөн. Себебі, анар шырыны емнен кейін ағзада қалып қойған зиянды қалдықтардың көзін жояды. Анар жидегі немесе оның шырыны, әсіресе, мектеп оқушылары мен сынақ тапсырғалы жатқан студенттерге аса пайдалы. Оның құрамындағы минералды заттар мен жеміс-жидек қанты ми жұмысын жақсартып, ойлау қабілетін арттырады.

Тест 1. Ток күшін өлшейтін құрал А) Вольтметр В) Омметр С) Амперметр Д)Реостат 2. Өткізгіштің ұштарындағы кернеу 6В,кедергісі 2 Ом. Ток күші неге тең? А)12А В) 6А С) 3А Д) 10А 3. Электр тогы дегеніміз? А)Зарядталған бөлшектердің ретсіз қозғалысы В) Зарядталған бөлшектердің реттелген қозғалысы С) Зарядталған бөлшектер Д) Элементер бөлшектер 4. Электр кернеудің формуласы А) U=Aq B) U= q/A C) U=IR Д) U=A/q 5. Тізбек бөлігіне арналған Ом заңының формуласы A)I=U/R B) I=UR C) I= I1=I2 Д) I=I1+I2 6. Меншікті кедергінің формуласы А)R=1/s В) R= lS С)R= Д ) R= 7.Электр тогының қуатының формуласы А)P=I/U В) P=U/I С) P=U I t Д) P= I U 8.Электр лампасының қыл сымдарының ұштарындағы кернеу 2 В, ток күші 0,5А , ал қыл сымның кедергісін табыңдар А) 0,5м В) 10м С) 2 Ом Д ) 4 Ом 9.Кедергінің өлшем бірлігі А) 1 Ом*мВ В)1В С) 1А Д) 1Ом 10. Жұмыстың өлшем бірлігі А)1Вт В) 1Дж С) 1А Д) 1В  

Есіңізде болсын! 1. Тамақ ауырған кезде анар қабығы көмекке келеді. Анар қабығын үккіштен өткізіп, оған қайнаған ыстық су құйыңыз. 10 минуттан кейін тұндырып, күніне 2-3 ас қасықтан үш мәрте ішіңіз. 2.Ангина кезінде тамағыңызды анар шырынымен шайқаңыз. Бұл емді стоматит ауруында да қолдануға болады (тек қышқыл анардың дәндерін пайдаланбаңыз). 3. Ыстығыңыз көтеріліп, қан қысымыңыз төмендегенде не жоғарылағанда бір стақан анар шырынын ішіңіз. Араға 1,5-2 сағат уақыт салып, емді қайталаңыз. 4.Анар ағашының жапырақтары да пайдалы. Жапырақтарды кептіріп, кейін қайнатып шәй түрінде пайдалануға болады. 5. Анар шырыны қатты қышқыл болмауы керек. Қышқыл шырын тіс эмалінің құрылымына кері әсерін тигізеді.

Сұрақ –жауап 1.Электр тогы дегеніміз 2.Ток күші деп нені айтамыз? 3.Ток күшінің өлшем бірлігі,өлшейтін құралы қалай аталады? 4.Электр кернеуі деп нені айтамыз? 5.Кернеу бірлігі,құралы? 6.Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы қалай айтылады? 7.Өткізгіштің кедергісі қандай шамаларға тәуелді? 8.Өткізгіштерді тізбектей жалғағанда қандай шама тұрақты болады? 9.Параллель жалғағанда ше? 10.Токтың жұмысы неге тең? Жұмыстың өлшем бірлігі ,өлшейтін құралы қалай аталады? 11.Электр қуаты неге тең? Өлшем бірлігі,құралы? 12.Токтың жылулық әрекетін зерттеген ғалымдар кімдер? 13.Джоуль-Ленц заңы

1. Электрленген денелердің өзара әсері

Белгілі ағылшын физигі 2. Электр өрісі Джеймс Клерк Максвелл Белгілі ағылшын физигі (13 маусым 1831 - 5 қараша 1879) Майкл Фарадей Ағылшын физигі және химигі (22 қыркүйек 1791 - 25 тамыз 1867)

Еркін электр зарядтарын тасымалдаушылардың реттелген қозғалысы 3. Электр тогы. Ток көзі Еркін электр зарядтарын тасымалдаушылардың реттелген қозғалысы электр тогы деп атайды Өткізгіште электр тогы ұзақ уақытқа қалу үшін электр өрісін сақтап қалу керек. Ол үшін ток көздерін қолданады. Мысалға гальвани элементтері, аккумуляторлар, генераторлар жатады. гальвани элементі – химиялық реакция есебінен жұмыс істейді, реакцияда бөлініп шығатын ішкі энергия электр энергиясына айналады. Өткізгіште ток жүргенде өткізгіш қызады

4. Ток күші. Ток күшінің өлшем бірлігі. Амперметр Өткізгіштің көлденең қимасы арқылы қандай да бір уақыт аралығында тасымалданатын электр мөлшерінің сол уақыт аралығында қатынасын ток күші деп атайды Ток күшін өлшейтін құрал амперметр деп аталады. Амперметрді ток күшін өлшейтін құралмен тізбектеп қосады. АМПЕР Андре Мари (22.I 1775 - 10.VI 1836) француз физигі, математик және химик Шартты белгісі Зертханалық амперметр Техникалық амперметр  Көрнекілікке арналған амперметр

Кернеудің шартты белгісі 5. Электр кернеуі. Кернеудің өлшем бірлігі. Вольтметр. Өткізгіш ұштарындағы кернеуді өлшеуге арналған құрал вольтметр деп аталады ВОЛЬТА Александро (1745-1827) итальяндық физик Вольтметр электр тізбегінде қандай да бір екі нүктенің арасындағы кернеуді өлшеу үшін сол нүктеге параллель жалғанады Техникалық вольтметр Кернеудің шартты белгісі Зертханалық вольтметрлер

Тізбек бөлігі үшін Ом заңы Кедергінің шартты белгісі 6. Электр кедергісі. Кедергінің өлшем бірлігі. Тізбек бөлігі үшін Ом заңы Тізбек бойымен өтетін токқа өткізгіштің кедергі жасау қасиетін сипаттайтын шаманы кедергі деп атайды. Белгіленуі: R.  Өлшем бірлігі: 1 Ом. Ом Георг Симон (1787-1854 ) неміс физикгі ρ -заттың меншікті кедергісі,  l – өткізгіштің ұзындығы, S – өткізгіштің көлденең қимасының ауданы Тізбек бөлігі үшін Ом заңы Кедергінің шартты белгісі

7. Өткізгіштерді тізбектей қосу R = R1 + R2 I = I1 = I2 U = U1 + U2

8. Өткізгіштерді параллель қосу.

9. Электр тогының жұмысы Жұмысты өлшейтін құрал - электр есептегіштер. 9. Электр тогының жұмысы Жұмысты өлшейтін құрал - электр есептегіштер. 1 Вт·сағ = 1 кВт*сағ = 3600 Дж 3 600 000 Дж

10Электр тогының қуаты Электр тогының қуатын өлшейтін құрал – ваттметр немесе амперметр мен вольтметрді қолданып та қуатты табуға болады

11Өткізгіштердің электр тогы әсерінен қызуы. Джоуль-Ленц заңы ДЖОУЛЬ ДЖЕЙМС ПРЕСКОТТ (1818–1889), ағылшын физигі Ленц Эмилий Христианович (1804-1865 ), орыс физигі U = I · R A = I·U·t Q = I2·R·t

ҚОСУДЫҢ ТҮРЛЕРІ. R 1 R 2 R 3 А V I V V R 1 А . . А R 2 А R 3 А I V

Тұрақты электр тогы