Γονικά Χαρακτηριστικά Αναπληρωτής Καθηγητής Αυτοαντίληψη, Γονικά Χαρακτηριστικά & Συμπεριφορές Ευάγγελος Μπεμπέτσος Αναπληρωτής Καθηγητής Σ.Ε.Φ.Α.Α., Δ.Π.Θ.

Ορισμός Αυτοαντίληψης Πολυδιάστατος όρος Ένας όρος που χρησιμοποιείται ευρέως είναι η «Αυτοεκτίμηση» [στοιχείο αποτίμησης του εαυτού (Horn, 2004)]. Άλλοι όροι που συνδέονται: 1) «Αυτοπεποίθηση» 2) «Αυτοαποτελεσματικότητα»

Θεωρία της Αυτοαποτελεσματικότητας Η πεποίθηση που αισθάνεται ένα άτομο ανάλογα με την ειδική κατάσταση (Bandura, 1986). Πηγές πληροφοριών για την αυτοαποτελεσματικότητα: 1) Επιτυχία στις εκτελέσεις. 2) Εμπειρίες (προτυποποίηση). 3) Λεκτική Πειθώ (σημαντικοί άλλοι).

5) Συναισθηματικές καταστάσεις (θετικές vs. αρνητικές). 4) Επίπεδα φυσικής κατάστασης (αντίληψη των αντιδράσεων του σώματός του). 5) Συναισθηματικές καταστάσεις (θετικές vs. αρνητικές). 6) Νοητικές εμπειρίες (νοερή απεικόνιση) (Maddux, 1995).

Θεωρίες για την Αυτοαντίληψη Θεωρία των κινήτρων για επάρκεια (Harter, 1981) Οι αντιλήψεις επάρκειας ενός ατόμου σε έναν συγκεκριμένο τομέα επηρεάζουν σημαντικά τα συναισθήματα και τα κίνητρά του σε καταστάσεις επίτευξης. Α) Παρακίνηση επάρκειας-η επιθυμία να δείξουμε επιδεξιότητα και να προσπαθήσουμε για παραγωγή έργου. Β) Αντίληψη ελέγχου-οι πεποιθήσεις για το ποιος ή τι ελέγχει την επίδοση ή την μάθηση.

Τρείς παράγοντες που επηρεάζουν την αντίληψη επάρκειας: 1) Επιδόσεις: όταν το άτομο βιώνει την επιτυχία σε έργα & δραστηριότητες βέλτιστης πρόκλησης. 2) Ανατροφοδότηση & ενίσχυση από σημαντικούς άλλους.

3) Κίνητρα & προσανατολισμοί σε στόχους επίτευξης: α) Προσανατολισμός σε εσωτερικά κίνητρα (στην δουλειά) β) Προσανατολισμός σε εξωτερικά κίνητρα (στο εγώ)

Μεταβλητές που επηρεάζουν την διαμόρφωση θετικής αυτοαντίληψης: Ο βαθμός ελέγχου που εξασκούν οι γονείς στα παιδιά & οι άμεσες ή έμμεσες προσπάθειες να επηρεάσουν την συμπεριφορά τους. Οι απαιτήσεις τους για ώριμη συμπεριφορά.

Η σαφήνεια στην επικοινωνία. Η αγάπη, φροντίδα και ενδιαφέρον που δείχνουν για τα παιδιά και η αναγνώριση και ενίσχυση των επιτυχιών τους.

Αυτοαντίληψη & Γονικά Χαρακτηριστικά 3 γονικά χαρακτηριστικά συνδέονται για να δημιουργήσουν υψηλή αυτοεκτίμηση κατά την μέση παιδική ηλικία:  Αποδοχή των παιδιών-μητέρες αγοριών με μεγάλη αυτοεκτίμηση είχαν στενές & τρυφερές σχέσεις με τα παιδιά τους.  Σαφώς καθορισμένα όρια-όταν επιβάλλονται αυστηρά όρια στις δραστηριότητες, γίνεται σαφές ότι οι παρεκκλίσεις θα έχουν συνέπειες.  Σεβασμός στην ατομικότητα-μέσα στα όρια που θέτονται από τους γονείς με βάση την δική τους αντίληψη, τα παιδιά έχουν αρκετά περιθώρια ατομικής έκφρασης.

Παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Διαπροσωπικές σχέσεις στην οικογένεια (μητέρα, πατέρας, αδέλφια). Ο τρόπος με τον οποίο οι γονείς ικανοποιούν ή παραμελούν τις ανάγκες του παιδιού κατά την βρεφική ηλικία, επηρεάζει σημαντικά την στάση του απέναντι στη ζωή και την προσωπικότητα του. Το παιδί μαθαίνει κατά πόσον ο κόσμος είναι καλός & ευχάριστος χώρος για να ζήσεις, ή είναι πηγή απογοήτευσης & ανασφάλειας.

Σημαντικοί άλλοι (δάσκαλοι, φίλοι, συμμαθητές) Σημαντικοί άλλοι (δάσκαλοι, φίλοι, συμμαθητές). Συντελούν στο να επικυρώσουμε αυτό που είμαστε, γιατί ο τρόπος που μας βλέπουν επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον εαυτό μας.

Οικογένεια 1) Όταν το γονεϊκό μοντέλο ανατροφής χαρακτηρίζεται από αγάπη, αναγνώριση, και φροντίδα, τότε δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να αναπτύξει το παιδί μια θετική εικόνα του εαυτού. 2) Οι προϋποθέσεις που βοηθούν το παιδί να αποκτήσει θετική αυτοαντίληψη είναι συνδυασμός της αυστηρής εφαρμογής κάποιων ορίων στη συμπεριφορά του και της παροχής ενός σημαντικού βαθμού αυτονομίας μέσα στα όρια αυτά. 3) Ο υπερβολικός έλεγχος ή ανυπαρξία ελέγχου συνεπάγεται χαμηλή αυτοαντίληψη.

3 τύποι γονικής συμπεριφοράς: Αυταρχικοί γονείς-αυστηρός έλεγχος, περιορισμένη επικοινωνία, μεγάλες απαιτήσεις. Παιδιά αποτραβηγμένα, ντροπαλά, αμήχανα με συνομηλίκους, λείπει η ζωντάνια & η προθυμία για δράση.

2) Αυστηροί γονείς-αυστηρός έλεγχος, πολύ καλή επικοινωνία, ενισχύουν τις επιτυχίες τους, δίνεται μεγάλη σημασία στη λογική επίλυση των προβλημάτων, πολύ στοργικοί & ζεστοί. Παιδιά ανεξάρτητα, διεκδικητικά, κοινωνικά, με υψηλά κίνητρα για επιτυχία.

3) Υποχωρητικοί γονείς-δεν ασκούν καθόλου έλεγχο, πολύ καλή επικοινωνία, δεν έχουν απαιτήσεις για ώριμη συμπεριφορά, πολύ στοργικοί. Παιδιά ντροπαλά, δείχνουν κοινωνική δειλία, υστερούν στον αυτοέλεγχο και την εμπιστοσύνη προς τον εαυτό τους.

Λανθασμένοι Χειρισμοί του Παιχνιδιού από τους Γονείς Το παιχνίδι δεν πρέπει να χρησιμοποιείται από τους γονείς ως: Μέσο για να απαλλαγούν από την παρουσία του παιδιού. Τρόπος για να εκτονώσουν την ενοχή που τυχόν αισθάνονται σε σχέση με το παιδί τους. Εκείνο που έχει μεγάλη σημασία είναι να αντιληφθούν οι γονείς ότι το παιδί θέλει και χρειάζεται έναν σύντροφο στο παιχνίδι του.

Τύποι «Δύσκολων Γονέων» στον αθλητισμό Ουρλιάζει πίσω από τον πάγκο Αδιάφορος Υπερβολικά κριτικός Ουρλιάζει πίσω από τον πάγκο

4) Συμπληρώνει τον προπονητή 5) Υπερπροστατευτικός 6) Υβριστικός

«Σύνδρομο του Ματαιωμένου Αθλητή» «Σύνδρομο του Ματαιωμένου Αθλητή» Το παιδί γίνεται μια προέκταση του γονέα στον αθλητισμό. Ο γονέας καταλήγει να ορίζει την προσωπική του αξία βάσει της επιτυχίας και της αποτυχίας του παιδιού του.

Αυτοαντίληψη και μάθημα Φυσικής Αγωγής

Πως οι Κ.Φ.Α. μπορούν να ενισχύσουν τις αυτοαντιλήψεις;;;;; 1) Να βιώνουν επιτυχία- το μάθημα να μην γίνεται ανταγωνιστικό. 2) Τροποποίηση εξοπλισμού. 3) Μεγιστοποίηση ευκαιριών για εξάσκηση (περισσότερες προσπάθειες).

5) Βοήθεια αντίληψης επιτυχίας-επιβράβευση, χρήση του «μπράβο», κ.λ.π. 4) Ευκαιρίες παροχής πρόσθετης εκπαίδευσης κινητικών δεξιοτήτων (ολοήμερα σχολεία, αθλητικές λέσχες, κ.λ.π.). 5) Βοήθεια αντίληψης επιτυχίας-επιβράβευση, χρήση του «μπράβο», κ.λ.π. 6) Προσφορά επιλογής ανάμεσα σε μικτές τάξεις & τάξεις του ιδίου φύλου

«Τα παιδιά θέλουν και χρειάζονται εμπειρίες στα σπορ «Τα παιδιά θέλουν και χρειάζονται εμπειρίες στα σπορ. Θέλουν να παίξουν, όχι να παρακολουθούν άλλους να παίζουν. Θέλουν να πετύχουν τους δικούς τους στόχους, όχι τους στόχους των ενηλίκων. Θέλουν να δίνεται μικρότερη έμφαση στη νίκη και να έχουν περισσότερη ελευθερία για να ψυχαγωγούνται. Δυστυχώς, αυτό που θέλουν τα παιδιά συχνά επισκιάζεται από αυτά που κάποιοι ενήλικοι έχουν επιβάλει στα σπορ των παιδιών» (Orlick & Zitzelsberger, 1996)