Ι.Ευρωπαϊκός χώρος και Ευρωπαϊκοί Θεσμοί Βασίλης Γ. Χατζόπουλος Επισκ. Καθηγητής στο Κολέγιο της Ευρώπης, Μπρυζ Επικ. Καθηγητής ΔΠΘ, Δικηγόρος 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

Διάγραμμα ύλης 1. Γεωγραφία του ΕΧ ΕΕ + ΕΖΕΣ (+ προς ένταξη χώρες) 2. Ιστορία & θεσμική οργάνωση του ΕΧ 2.1 Ίδρυση των Κοινοτήτων 2.2 Εμβάθυνση των Κοινοτήτων 2.2 Παράλληλες προσπάθειες 2.4Τρέχουσα κατάσταση 3. Δομή της ΕΕ 4. Όργανα της ΕΕ - 4.1 Τα «εθνικά» όργανα - 4.2 Τα «κοινοτικά» όργανα 5. Στόχοι και τρόπος λήψης αποφάσεων - 5.1 Στόχοι - 5.2 Λήψη αποφάσεων - 5.3 Βασικές Κοινοτικές πράξεις 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

1. Γεωγραφία του ΕΧ Οι 27 χώρες της ΕΕ Οι χώρες της ΕΖΕΣ Γαλλία, Γερμανία,Ιταλία, Βέλγιο, Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Ην. Βασίλειο, Ιρλανδία, Δανία Ελλάδα Ισπανία, Πορτογαλία Αυστρία, Σουηδία, Φιλανδία Κύπρος, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, Σλοβενία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία. Βουλγαρία, Ρουμανία Οι χώρες της ΕΖΕΣ  Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχνενστάιν +++Ελβετία (συμφωνία 1999/2001 + 2004) Οι προς ένταξη χώρες Κροατία, Ουκρανία, Τουρκία κ.α. 11/16/2018

2. Ιστορία και θεσμική οργάνωση του ΕΧ 2.1 Ίδρυση των Κοινοτήτων Ε.Κ.Α.Χ.: Συνθ. Παρισίου 1951 Ε.Κ.Α.Ε.: Συνθ. Ρώμης 1957 Ε.Ο.Κ. : Συνθ. Ρώμης 1957 2.2 Εμβάθυνση των Κοινοτήτων 1986: Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη  1992 1992: Συνθ. Μάαστριχτ  ΟΝΕ/ΕΕ 1997: Συνθ. Αμστερνταμ  Κοινωνικά 2000: Συνθ. Νίκαιας  Διεύρυνση 2004: Συνταγματική Συνθήκη (επικύρωση ???) 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

2. Ιστορία και θεσμική οργάνωση του ΕΧ (2) 2.3 Παράλληλες προσπάθειες Ανταγωνιστικά: ΕΖΕΣ (1960) ΤΟΤΕ: Μεγ. Βρετανία, Αυστρία, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία, Πορτογαλία και Ισλανδία ΤΩΡΑ: Νορβηγία, Ισλανδία, Ελβετία, Λιχνενστάιν Παράλληλα: Σένγκεν (1985) 2.4 Τωρινή κατάσταση Η συμφωνία Σένγκεν εντάχθηκε στην ΕΕ Η ΕΕ με την ΕΖΕΣ δημιούργησαν τον ΕΟΧ ΑΛΛΑ, στην πράξη, οι αποφάσεις λαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ και επεκτείνεται η εφαρμογή τους στις χώρες ΕΟΧ 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

2. Ιστορία και θεσμική οργάνωση του ΕΧ (3) 2.5 Το Συμβούλιο της Ευρώπης Διεθνής οργανισμός πολιτικής συνεργασίας Έδρα: Στρασβούργο Μέλη: 46 μέλη (ΕΕ + άλλα: Αρμενία, Αζερμπαϊτζαν κτλ 2001) Κεντρικά όργανα: Η Επιτροπή των Υπουργών Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Το Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων /ΕΣΔΑ Σκοπός: προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

Ο Ευρωπαϊκός Χώρος (σχηματικά) ΕΕ + Σένγκεν + ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΕΖΕΣ = ΕΟΧ + Προς ένταξη Χ Σημ: Βασικός φορέας λήψεων αποφάσεων είναι η ΕΕ. Το πεδίο εφαρμογής των αποφάσεων αυτών συχνά εκτείνεται για να καλύψει και τις άλλες χώρες. 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

3. Δομή της ΕΕ Ευρωπαϊκή Ένωση Ε Υ Ε Λ Ι Ξ Ι Α ΕΚΑΧ ΕΚΑΕ ΕΚ Τίτλος IV 1 Πυλώνας ΕΚΑΧ ΕΚΑΕ ΕΚ Τίτλος IV 2 Πυλώνας ΚΕΠ/ΠΑ 3 Πυλώνας Αστυνομική και Δικαστική Συνεργασία Ε Υ Ε Λ Ι Ξ Ι Α 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

4. Όργανα της ΕΕ 4.1 Τα «εθνικά» όργανα Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: το μόνο όργανο της ΕΕ Πρακτική που θεσμοθετείται από τη ΣυνθΜάαστριχτ Πρόεδροι ή Αρχηγοί κρατών Συνέρχονται τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο Με τη μορφή θεσμοθετημένης πολιτικής συνδιάσκεψης Όπου σπάνια τίθενται θέματα σε ψηφοφορία Δίνει τις γενικές πολιτικές κατευθύνσεις ΔΕΝ εκδίδει νομικά δεσμευτικές πράξεις, αλλά «συμπεράσματα», «πρακτικά», κτλ. Συνεδριάζει στο ΚΜ το οποίο ασκεί την προεδρία της ΕΕ Εκπροσωπεί τα συμφέροντα των Κρατών 11/16/2018

4. Όργανα της ΕΕ 4.1 Τα «εθνικά» όργανα Το Συμβούλιο των Υπουργών Υπουργοί των Κρατών Μελών ή Αρχηγοί Αναλόγως ειδικότητας (γεωργίας, ecofin, κτλ) Εναλλασσόμενη Προεδρία (6μηνα) Συνεδριάζει στο ΚΜ το οποίο προεδρεύει ΑΛΛΑ Γραμματεία στις Βρυξέλλες Αποφασίζει με πλειοψηφία (ειδική 255/345 + 2/3 ΚΜ + 62% πληθυσμού,) ή ομοφωνία / μειοψηφία μπλοκαρίσματος = 91 ψήφοι Εκπροσωπεί τα συμφέροντα των Κρατών 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

4. Όργανα της ΕΕ (2) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 785 βουλευτές, αναλόγως πληθυσμού (Γερμ. 99, Γαλλ/Ιταλ. 78, Β/Ελ/Πορτ/Τσεχ/Ουγγ 24, Λουξ. 6, Μάλτα 5) Εκλεγμένοι στα Κράτη Μέλη για 5 ετία Απαρτία 1/3 και πλειοψηφία ψηφισάντων Έδρα στο Στρασβούργο Οργανώνεται σε κοινοβουλευτικές επιτροπές Εκφράζει τη δημοκρατική νομιμοποίηση της ΕΕ και τα συμφέροντα των λαών της Ευρώπης 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

4. Όργανα της ΕΕ (3) 4.2 Τα «κοινοτικά» όργανα Η Επιτροπή 27 Επίτροποι Ορίζονται από τον Πρόεδρο και εγκρίνονται από το ΕυρΚοιν για 5 ετία + πρόταση μομφής Αποφασίζει με απλή πλειοψηφία, συλλογικά Εδρεύει στις Βρυξέλλες Αποτελείται από Γενικές Διευθύνσεις Προάγει το κοινό συμφέρον και είναι ο θεματοφύλακας των Συνθηκών 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

4. Τα όργανα της ΕΕ (4) Το Δικαστήριο των ΕΚ (όχι του 2ου, μερική αρμοδιότητα στον 3ο πυλώνα) Ένα Δικαστήριο και ένα Πρωτοδικείο Από 27 δικαστές ανά Δικαστήριο Εδρεύει στο Λουξεμβούργο Επιβλέπει την εφαρμογή του ΚΔ από τα όργανα και από τα Κράτη Μέλη Εποπτεύει την ορθή εφαρμογή του ΚΔ + Δικαστήριο για τους Δημόσιους Υπαλλήλους 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

5.Στόχοι και τρόποι λήψης αποφάσεων (1) 5.1. Ο πρώτος πυλώνας (οι Κοινότητες) Στόχοι: ελεύθερη κυκλοφορία των παραγόντων παραγωγής (αγαθά, υπηρεσίες, εργαζόμενοι, κεφάλαια) +++ ελεύθερη κυκλοφορία και παραμονή προσώπων Κοινή αγροτική και εμπορική πολιτική, κοινή πολιτική μεταφορών Ομοιόμορφες συνθήκες ανταγωνισμού, κ.α. +++ Τίτλος IV Λήψη αποφάσεων Ύστερα από πρόταση της Επιτροπής Απόφαση κατά πλειοψηφία από Το Συμβούλιο (ειδική πλειοψηφία) Το ΕυρΚοιν (απλή πλειοψηφία των παρόντων. Απαρτία με 1/3) 11/16/2018

5.Στόχοι και τρόποι λήψης αποφάσεων (2) 5.2 Ο 3ος Πυλώνας Στόχοι Αστυνομική και δικαστική συνεργασία Τρόπος λήψης αποφάσεων Πολιτική καθοδήγηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πρωτοβουλία από Επιτροπή και ΚΜ Απόφαση από το Συμβούλιο Κυρίως με ομοφωνία, σπάνια με ειδική πλειοψηφία +++ Δυνατότητα ευελιξίας/στενότερης συνεργασίας 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

5. Στόχοι και τρόποι λήψης αποφάσεων (3) 5.3 Βασικές κοινοτικές πράξεις Στον 1ο Πυλώνα: Ο Κανονισμός, Η οδηγία Η απόφαση Οι συστάσεις και γνώμες Άλλες πράξεις: ανακοινώσεις, προγράμματα, κώδικες, δράσεις, κτλ. 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

5. Στόχοι και τρόποι λήψης αποφάσεων (3) 5.3 Βασικές κοινοτικές πράξεις Στον 3ο Πυλώνα: Κοινές θέσεις Αποφάσεις πλαίσιο (//οδηγίες χωρίς άμεσο αποτέλεσμα) Αποφάσεις (//κανονισμοί πλαίσιο) Διεθνείς συμβάσεις (καταρτίζονται από το Συμβούλιο και υπογράφονται από τα ΚΜ) Το ΔΕΚ έχει προαιρετική (με δήλωση ΚΜ) και περιορισμένη αρμοδιότητα ελέγχου 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος

Πράξεις της ΕΕ Ευρωπαϊκή Ένωση Ε Υ Ε Λ Ι Ξ Ι Α 1 Πυλώνας Κανονισμοί Οδηγίες Αποφάσεις Συστάσεις Γνώμες Άλλες 2 Πυλώνας Αρχές Κοιν.στρατηγικές Αποφάσεις Κοιν. Δράσεις Κοιν. Θέσεις 3 Πυλώνας Κοιν. Θέσεις Αποφάσεις πλ. Αποφάσεις ++Συμβάσεις Ε Υ Ε Λ Ι Ξ Ι Α 11/16/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος