Η Αποτελεσματικότητα των Περιβαλλοντικών Πολιτικών στις Αερομεταφορές 4ο Αεροπορικό Συνέδριο “Οι Αερομεταφορές του Σήμερα και του Αύριο’’ 7η ΣΥΝΕΔΡΙΑ: Πολιτική και Στρατηγικές Ανάπτυξης Αερομεταφορών Η Αποτελεσματικότητα των Περιβαλλοντικών Πολιτικών στις Αερομεταφορές The Effectiveness of Environmental Policies on Air Transport Ιωάννα Παγώνη Πολιτικός Μηχανικός-Συγκοινωνιολόγος, MSc, Υποψ. Διδάκτωρ ΕΜΠ Ioanna Pagoni Civil-Transportation Engineer, MSc , PhD Candidate Τομέας Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Department of Transportation Planning and Engineering School of Civil Engineering, National Technical University of Athens, Greece

ΕΚΠΟΜΠEΣ CO2 & (ΑΕΡΟ)ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Data Source: EUROSTAT, 2014: EU Transport in figures

Τέσσερις πυλώνες για πράσινες αερομεταφορές Ανάπτυξη τεχνολογίας Νέα πιο ελαφριά υλικά κατασκευής Σχεδιασμός αεροσκάφους με βελτιωμένη αεροδυναμική Αποδοτικότερες μηχανές αεροσκαφών 2. Βελτίωση της λειτουργικής αποδοτικότητας Βελτίωση εναέριας τροχιάς Προσέγγιση συνεχούς καθόδου Βελτίωση εναέριας κυκλοφορίας 3. Εναλλακτικά καύσιμα Βιοκαύσιμα που παράγονται από βιομάζα (από φυτά (jatropha, camelina) και ζωικά λίπη) 4. Αγορακεντρικά μέτρα Επιβολή τελών ή φόρων εκπομπών Σύστημα εμπορίας εκπομπών Προγράμματα αντιστάθμισης άνθρακα

Αγορακεντικά μέτρα (Market-based measures) Παγκόσμια Τράπεζα (2015): 40 χώρες & 20 περιοχές έχουν εφαρμόσει ή πρόκειται να εφαρμόσουν μέτρα τιμολόγησης του CO2

ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Αγορακεντικά μέτρα (Market-based measures) ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΣΕΔΕ Ε.Ε. (EU ETS) (2012) Korea ETS (2015) Shanghai ETS (2013 pilot) Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) Ε.Ε. Ισχύς από το 2012 σε Ευρωπαϊκές και μη αεροπορικές εταιρείες Αντίδραση μη-Ευρωπαϊκών εταιρειών από τις ΗΠΑ, Ρωσία κτλ  Ανεστάλη εφαρμογή το 2012 για τις πτήσεις από/προς μη-Ευρωπαϊκές χώρες. 2013-2016: Μόνο εκπομπές από τις πτήσεις εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου

ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Αγορακεντικά μέτρα (Market-based measures) ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΣΕΔΕ Ε.Ε. (EU ETS) (2012) Korea ETS (2015) Shanghai ETS (2013 pilot) Korea ETS Ισχύς από το 2015 για τις πτήσεις εσωτερικού Shanghai ETS Ένα από τα επτά πιλοτικά προγράμματα που εφαρμόζονται στην Κίνα Το μοναδικό που περιλαμβάνει αεροπορικές δραστηριότητες Ισχύς από το 2013 για τις πτήσεις εσωτερικού

Αγορακεντικά μέτρα (Market-based measures) ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΣΕΔΕ Ε.Ε. (EU ETS) (2012) Korea ETS (2015) Shanghai ETS (2013 pilot) Τιμολόγηση αέριων ρύπων σε Ευρωπαικά Αεροδρόμια (Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Δανία κτλ) Οι αερομεταφορείς πληρώνουν για τις εκπομπές CO, NΟΧ κτλ που εκπέμπουν κατά την προσγείωση και απογείωση Χώρα Αεροδρόμιο Ελβετία Zurich (1997) Γερμανία Frankfurt (2008) Geneva (1998) Munich (2008) Berne (2001) Cologne Bonn (2008) Lugano (2007) Hamburg (2010) Αγγλία Heathrow (2004) Dusseldorf (2011) Gatwick (2005) Δανία Copenhagen (2010)

Αγορακεντικά μέτρα (Market-based measures) ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ Αεροπορικές εταιρείες: Προγράμματα αντιστάθμισης εκπομπών CO2 Μέχρι το 2014 πάνω από 35 αεροπορικές εταιρείες είχαν εφαρμόσει το δικό τους εθελοντικό πρόγραμμα αντιστάθμισης άνθρακα Οι επιβάτες πληρώνουν επιπλέον αντίτιμο ώστε να αντισταθμίσουν την ποσότητα του CO2 που αναλογεί στο ταξίδι τους (επένδυση σε περιβαλλοντικά έργα)

Παγκόσμιο Αγορακεντικό μέτρο ICAO Το 2013 συμφωνήθηκε η ανάπτυξη ενός παγκοσμίου αγορακεντρικού μέτρου για τη μείωση των εκπομπών CO2 από τις διεθνείς αεροπορικές πτήσεις Αναμένεται να εφαρμοστεί το 2020. Συνολικά….. Τα μέτρα αυτά συνεπάγονται το κόστος εκπομπών προς αεροπ. εταιρείες ή/και προς επιβάτες Ποιος είναι ο αντίκτυπος των μέτρων αυτών Στην εξέλιξη του αεροπορικού δικτύου ? Στη διαμόρφωση των τιμών ? Στη διαμόρφωση της αεροπορικής ζήτησης ? Στις εκπομπές CO2 ?

Εφαρμογή στο αεροπορικό δίκτυο των ΗΠΑ Δεδομένα αεροπορικής κίνησης 2012: Υπ. Μεταφορών των ΗΠΑ Δείγμα από 3.285 ζεύγη πόλεων (O-D city pairs) που συνδέονται με 19.362 αεροπορικές διαδρομές 99 αεροδρόμια και 10 αεροπορικές εταιρείες Υπολογισμός εκπομπών CO2: ICAO, BADA & EMEP/CORINAIR TIMH AΝΘΡΑΚΑ Μέση τιμή: $20 ανά tn CO2 Κάτω όριο: $10 ανά tn CO2 Άνω όριο: $50 & $100 ανά tn CO2

Αποτελέσματα εργασίας   Κάτω όριο Μέση τιμη Άνω όρια F [$/tn CO2] F=10 F=20 F=50 F=100 Μέση αύξηση τιμής εισιτηρίου Δprice 1.18% 2.35% 5.89% 11.77% Μέση μεταβολή της αεροπορ. ζήτησης ΔMSj -2.36% -4.65% -11.18% -20.94% Μέση μεταβολή της ζήτησης μεταξύ των αεροπορικών εταιρειών ΔMSj/g -0.27% -0.54% -1.33% -2.60% Μικρή αύξηση της τιμής εισιτηρίου Η μείωση της αεροπορικής ζήτησης δεν είναι έντονη Ανταγωνισμός αεροπορ. εταιρειών: δεν επηρεάζεται ΤΙΜΗ ΑΝΘΡΑΚΑ

Τιμή άνθρακα

Συμπεράσματα Η τιμή του άνθρακα είναι αρκετά χαμηλή ώστε να μεταβάλλει τη συμπεριφορά των εμπλεκομένων στην αεροπορική βιομηχανία (επένδυση σε φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες κτλ) Η αποδοτικότητα ενός τέτοιου οικονομικού μέτρου επηρεάζεται από τη μεταβλητότητα της τιμής του άνθρακα Η μείωση εκπομπών δεν είναι ανάλογη της μείωσης της αεροπ. ζήτησης (ενδεχόμενη μετατόπιση της ζήτησης σε επίγεια μέσα μεταφοράς, ειδικά για τις κοντινές αποστάσεις)

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! 4ο Αεροπορικό Συνέδριο “Οι Αερομεταφορές του Σήμερα και του Αύριο’’ Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! Ιωάννα Παγώνη Πολιτικός Μηχανικός-Συγκοινωνιολόγος, MSc Υποψ. Διδάκτωρ ΕΜΠ ipagoni@central.ntua.gr