Εδαφολογική Ανάλυση ως μέσο διάγνωσης γονιμότητας των εδαφών
H ικανότητα του εδάφους να εφοδιάζει τα φυτά με διαθέσιμα θρεπτικά είναι γνωστή με τον όρο "γονιμότητα". Η παράμετρος αυτή, όπως γίνεται αντιληπτό, είναι αποφασιστικής σπουδαιότητας και σημασίας στον καθορισμό της "πρόβλεψης" των αναγκών σε λιπάσματα για την ορθολογική λίπανση των καλλιεργειών. Η γονιμότητα του εδάφους, όπως έχει ήδη τονιστεί, δεν είναι ένα "στατικό" γνώρισμα. Μεταβάλλεται συνεχώς και αδιαλείπτως λόγω της επίδρασης των αναπτυσσομένων φυτών, της νιτροποίησης, της έκπλυσης των θρεπτικών, της διάβρωσης και των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων. Αυτά και μόνο το γεγονός αποδεικνύει το "δυναμικό" χαρακτήρα της λίπανσης ως γεωργικής πρακτικής. Το έδαφος συνήθως περιέχει όλα τα θρεπτικά σε "ολικές μορφές". Όμως, μπορεί να υπολείπεται, δηλ. να είναι ανεπαρκώς εφοδιασμένο, με "διαθέσιμες" μορφές, οι οποίες προσλαμβάνονται άμεσα από τα φυτά, σε αντίθεση με τις "ολικές μορφές" που είναι μη προσλήψιμες, δηλαδή απρόσιτες για χα φυτά.
Οι διαθέσιμες μορφές των θρεπτικών μπορεί να προσδιοριστούν στο εργαστήριο με τη βοήθεια ειδικών εκχυλιστικών διαλυμάτων και να εκφραστούν ποσοτικά. Τα εκχυλιστικά αυτά βαθμολογούνται με ειδικά πειράματα σε αναφορά προς τα φυτά. Κατά συνέπεια οι εκχυλιζόμενες ποσότητες θρεπτικών στοιχείων σχετίζονχαι με εκείνες τις ποσότητες θρεπτικών που τα φυτά προσλαμβάνουν στην πραγματικότητα. Ετσι, μπορούμε πλέον τις ποσότητες αυτές να τις θεωρούμε "διαθέσιμες" στα φυτά και ο όρος "διαθεσιμότητα" να έχει μία πρακτική λειτουργική έννοια και ένα περιεχόμενο καταληπτό από τους μη ειδικούς. Υπό αυτή την έννοια ο βαθμός διαθεσιμότητας των θρεπτικών μπορεί να αποτελεί δείκτη της γονιμότητας του εδάφους
Εκτίμηση της γονιμότητας του εδάφους Με την εκτίμηση της γονιμότητας του εδάφους αποσκοπείται ο καθορισμός του επιπέδου των διαθέσιμων θρεπτικών και κατ' ακολουθία η πρόβλεψη των αναγκών των καλλιεργειών σε λιπάσματα. Η θρεπτική κατάσταση του εδάφους αξιολογείται με διάφορους τρόπους μεταξύ των οποίων είναι: α) πειραματικοί αγροί λιπάνσεως, β) πειραματισμός θερμοκηπίου με γλάστρες, γ) εξέταση συμπτωμάτων στις καλλιέργειες, δ) ανάλυση φυτών, ε) ταχεία ανάλυση ιστών ή χυμών, στ) βιολογικά τεστ, ζ) ταχεία χημική ανάλυση εδάφους. Οπως είναι αυτονόητο κάθε μία από τις ανωτέρω μεθόδους έχει συγκεκριμένα περιθώρια εφαρμογής και περιορισμούς.
Η Χημική ανάλυση του εδάφους είναι : ακριβής, προσιτή οικονομικά, όχι απαιτητική σε χρόνο, και μπορεί να χρησιμεύσει σαν βάση για τη μετατροπή των ερευνητικών δεδομένων που αποκτώνται από τον πειραματισμό υπαίθρου, αλλά και τις άλλες φάσεις πειραματισμού (βιολογικά τεστ, πειραματισμός θερμοκηπίου κ.λπ.), σε πρόβλεψη για τις ανάγκες χου εδάφους σε λίπασμα. Πρέπει να σημειωθεί ότι με την ευαισθησία που παρατηρείται τελευταία στην ποιότητα του περιβαλλοντος, η χημική ανάλυση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τον εντοπισμό περιοχών στις οποίες δεν πρέπει να γίνει εφαρμογή λιπάνσεως καθώς και περιοχών στις οποίες υπάρχουν προβλήματα αλατότηχας ή και προβλήματα τοξικότητας από ορισμένα στοιχεία.
Θεωρούμε περιττό να τονίσουμε ότι η εκτίμηση της γονιμότητας του εδάφους είναι μία βασική αρχή για την επίτευξη της ορθολογικής λίπανσης των καλλιεργειών. Η όχι επιτυχής αντιμετώπιση των προβλημάτων λίπανσης κατά το παρελθόν οφειλόταν στο γεγονός όχι αγνοήθηκε η αρχή αυτή επί πολλά χρόνια με συνέπεια η λίπανση να γίνεται, ακόμη και σήμερα, σε αρκετά σημαντική έκταση, με τρόπο εμπειρικό και γενικευμένο. Σήμερα λοιπόν που διαθέτουμε αυτό το αξιόλογο εργαλείο που λέγεται "εδαφοανάλυση" καλούμεθα να το αξιοποιήσουμε στο έπακρο γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει ο αγρότης και γενικά ο χρήστης των λιπασμάτων να κάμει ορθολογική χρήση αυτών των εισροών.
Ανάλυση του εδάφους Πλεονεκτήματα Η εδαφοανάλυση ως μέθοδος πρόβλεψης των αναγκών των καλλιεργειών σε λιπάσματα είναι η πλέον δημοφιλής και διαδεδομένη σ' όλο τον κόσμο. Η ανάλυση του εδάφους, παρά τη μέγιστη σπουδαιότητα της στην εκτίμηση και στον καθορισμό του επιπέδου της γονιμότητας του εδάφους, έχει πέραν από τα πλεονεκτήματα και ορισμένα μειονεκτήματα, τα οποία όμως ουδόλως μειώνουν την αξία της ως διαγνωστικού της γονιμότητας του εδάφους, μέσου Πλεονεκτήματα Είναι ταχεία και επαναλήψιμη Παρέχει τη δυνατότητα μεταφοράς των ερευνητικών συμπερασμάτων σε ευρύτερη περιοχή Είναι μέθοδος οικονομική λόγω του σχετικά χαμηλού της κόστους.
Μειονεκτήματα Παρέχει "στατική" εικόνα του επιπέδου γονιμότητας του εδάφους γιατί αναφέρεται αποκλειστικά στη χρονική στιγμή της δειγματοληψίας. Δεν μπορεί να μας πληροφορήσει, μία μόνο ανάλυση, για το τι θα συμβεί στη γονιμότητα κατά τον μετά τη δειγματοληψία χρόνο. Αυτό βέβαια μπορούμε να το γνωρίζουμε με νέες δειγματοληψίες εδάφους και νέες αναλύσεις. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι και αυτή η αδυναμία μπορεί να αντιμετωπιστεί εύκολα δεδομένου ότι η εδαφοανάλυση είναι γρήγορη και σχετικά οικονομική. Δεν δίνει πληροφορίες για τη "δυναμική πρόσληψης" των θρεπτικών στοιχείων από τα φυτά όπως: την ταχύτητα διάχυσης τους στο έδαφος, και τις διαθέσιμες κατά είδος μορφές των θρεπτικών. Ο προσδιορισμός των θρεπτικών γίνεται υπό συνθήκες εργαστηρίου, που είναι τελείως διαφορετικές από εκείνες που επικρατούν στο έδαφος και που οι ρίζες προσλαμβάνουν (δηλαδή κατά κάποιο τρόπο εκχυλίζουν) τα θρεπτικά. Και αυτό το μειονέκτημα αντιμετωπίζεται με πολύ ικανοποιητική επιτυχία με τη βοήθεια της "βαθμολόγησης" των εκχυλιστικών με πειράματα στον αγρό ή σε δοχεία. Ετσι, χρησιμοποιώντας το ίδιο το φυτό ως σημείο αναφοράς, προσδιορίζονται οι οριακές τιμές για κάθε θρεπτικό, οι οποίες στη συνέχεια χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση και την ερμηνεία των αναλυτικών δεδομένων της εδαφοανάλυσης.
Δεν μπορεί από μόνη της η ανάλυση του εδάφους να αποτελέσει τη βάση για την εκτίμηση της εφαρμοστέας ποσότητας θρεπτικών, δεδομένου ότι απαιτούνται και άλλες πληροφορίες(εισροές, εκροές θρεπτικών). Η εκτίμηση της γονιμότητας βασίζεται σ' ένα μικρό δείγμα εδάφους βάρους 0,75-1.0 kg σε σύγκριση με την τεράστια μάζα εδάφους της στρώσης άροσης που αντιπροσωπεύει, το δείγμα. Για την άμβλυνση αυτής της αδυναμίας γίνεται η λήψη του δείγματος με ειδικούς τρόπους ούτως ώστε να είναι αντιπροσωπευτικό.
Για να μπορέσει όμως η ανάλυση του εδάφους να πλησιάσει το στόχο της πρέπει οι διαδικασίες διεκπεραίωσης της να εκτελούνται σύμφωνα με τις απαιτούμενες προδιαγραφές, τις οποίες θα αναφέρουμε σε συντομία. Οι διαδικασίες διεκπεραίωσης της ανάλυσης εδάφους και η με βάση τα αποτελέσματα, σύσταση ορθολογικής λίπανσης, είναι οι εξής: α) Λήψη δειγμάτων εδάφους. β) Εργαστηριακές διαδικασίες ανάλυσης δειγμάτων (Εκχύλιση και ανάλυση). γ) Ερμηνεία των αποτελεσμάτων και σύσταση για ορθολογική λίπανση. δ) Σύσταση λιπαντικής αγωγής Καθεμία από τις παραπάνω αναφερόμενες διαδικασίες συνδέεται με ορισμένα προβλήματα. Για να είναι η συμβουλευτική λίπανση αποτελεσματική πρέπει να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά όσο το δυνατόν καλύτερα.
ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Το έδαφος είναι ένα ετερογενές σύστημα που παρουσιάζει μεγάλη μεταβλητότητα στις διαστάσεις του χώρου. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα στρέμμα επιφανειακού εδάφους σε βάθος 30 εκ. ζυγίζει περίπου 450 tn ( Επιφάνεια x Βάθος x ΦΕΒ) 1000x 0.30x1,5 g/cm3 =450 tn και ένα δείγμα βάρους μόλις 1 Kg πρέπει να αντιπροσωπεύει αυτή τη μεγάλη ποσότητα, τότε κατανοούμε πόσο μεγάλη σημασία έχει η λήψη ενός αντιπροσωπευτικού δείγματος. Γι' αυτό, για τη λήψη αντιπροσωπευτικών δειγμάτων απαιτούνται από το δειγματολήπτη: αρκετές γνώσεις για το έδαφος, ώστε να μπορέσει να διακρίνει στον αγρό την ανομοιομορφία του εδάφους υπομονή, γιατί η διαδικασία αντιπροσωπευτικής δειγματοληψίας είναι χρονοβόρα και σχετικά δύσκολη συνείδηση ώστε να μην αγνοεί τους κανόνες αντιπροσωπευτικής δειγματοληψίας, όσο δύσκολο και χρονοβόρο και αν είναι.
Υποδιαίρεση του χωραφιού σε ομοιόμορφες ζώνες εδάφους Το πρώτο βήμα είναι να διαπιστωθεί εάν το χωράφι που είναι αντικείμενο της δειγματοληψίας, τουλάχιστον με τα χαρακτηριστικά του εδάφους που φαίνονται με το μάτι, είναι ομοιόμορφα. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι: Χρώμα (π.χ. καφέ, κόκκινο, γκρίζοκ.λπ.) Υφή (π.χ. αμμώδες, πηλώδες, αργιλώδες κ.λπ., που διαπιστώνεται με την τριβή υγρού εδάφους ανάμεσα στα δάχτυλα). Γεωμορφολογική θέση, ανάγλυφο,κλίση του χωραφιού. Φυσική βλάστηση (αυτοφυή φυτά που παρουσιάζονται πού και πού στο χωράφι). Προέλευση του εδάφους (διακρίνεται από τα πετρώματα που συνδυάζονται στην επιφάνεια του). Με βάση τα χαρακτηριστικά που αναφέραμε θα υποδιαιρεθεί το χωράφι σε ομοιόμορφες ζώνες εδάφους. (Εάν το χωράφι έχει δεχτεί στα προηγούμενα χρόνια διαφορετικές καλλιεργητικές φροντίδες πρέπει να λαμβάνονται επίσης υπόψη).
Α Ρ Δ Ε Υ Τ Ι Κ Ο Α Υ Λ Α Κ Ι Δ Ρ Ο Μ Ο Σ Α Ρ Δ Ε Υ Τ Ι Κ Ο Α Υ Λ Α Κ Ι H x G F E D C B A 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Δ Ρ Ο Μ Ο Σ
Ο χώρος δειγματοληψίας Ο χώρος της λήψης δειγμάτων εδάφους πρέπει να είναι μακριά από δρόμους, σπίτια, εργοστάσια, στάβλους, αυλάκια και οπουδήποτε έχει επέμβει ο άνθρωπος. Το βάθος δειγματοληψίας Το βάθος δειγματοληψίας εξαρτάται από το είδος των καλλιεργειών. Για ετήσια φυτά, με ρηχό ριζικό σύστημα, παίρνεται δείγμα από βάθος 0-30 εκ. (ή μέχρι το βάθος που οργώνεται το έδαφος). Για βαθύρριζα ετήσια φυτά είναι καλύτερα να λαμβάνονται δείγματα από βάθος 0-30 και 30-60 εκατοστά. Για δενδρώδεις καλλιέργειες παίρνονται δείγματα από τρία διαφορετικά βάθη 0-30, 30-60 και 60-100 εκ. ανοίγοντας λάκους με τις απαιτούμενες διαστάσεις.
Ενεργό Βάθος Ριζοστρώματος
Επίδραση της εποχής του έτους Η εποχιακή διακύμανση των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους έχει σαν αιτία τη διακύμανση των παραγόντων που επηρεάζουν τη συσσώρευση θρεπτικών στοιχείων στο φυτό με ταυτόχρονη μετακίνηση θρεπτικών στοιχείων από τα ορυκτά του εδάφους στο εδαφικό διάλυμα. Μ' άλλα λόγια, με την ανάπτυξη των φυτών, παρατηρείται μια συνεχής ροή θρεπτικών στοιχείων από το έδαφος προς τις λεπτές ρίζες των φυτών με αναμενόμενη συνέπεια να παρατηρείται κάποια μείωση στο ρΗ του εδάφους των όξινων εδαφών αλλά και στα διαθέσιμα ποσά φωσφόρου (Ρ) και καλίου (Κ). Έχουν αναφερθεί μέγιστες τιμές Ρ και Κ κατά τους μήνες Νοέμβριο-Δεκέμβριο κι ελάχιστες τον Ιούλιο. Γενικά είναι παραδεκτό πως τα εδαφικά δείγματα που συλλέγονται αργά το καλοκαίρι ή νωρίς το φθινόπωρο δίνουν τις χαμηλότερες τιμές σε Ρ, Κ και ρΗ, ενώ δείγματα που συλλέγονται το χειμώνα ή νωρίς την άνοιξη τις υψηλότερες. Είναι αντιληπτό πως οι ανωτέρω διακυμάνσεις πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό των ποσών των συνιστώμενων λιπασμάτων
Ποιες είναι οι Εδαφικές Παράμετροι που αναλύουμε Τα αποτελέσματα της ανάλυσης του εδάφους που απαιτούνται είναι τα εξής: Μηχανική σύσταση Περιεκτικότητα (%) του εδάφους σε άργιλο (C), ιλύ (Si) και άμμο (S). Κλάση υφής (S, Si, SL, LS, L, CL, SCL, SiL, SiCL, C, SC, SiC) Αγωγιμότητα σε dS/m ή mmhos/cm 25°C. pH Ανθρακικό ασβέστιο (%) (CaCO3) Οργανική ουσία (%) Εναλλκατικά Ca, Mg, Na, K, IAK (meq/100 g εδάφους, εκχ. με NH4AC) Μακροθρεπτικά (NO3, NH4, P-Olsen, S). Μικροθρεπτικά (Zn, Fe, Mn, Cu, Μο εκχυλ. με DTPA και Β με θερμό ύδωρ). Τα προαναφερθέντα εδαφολογικά χαρακτηριστικά μπορούν να προσδιοριστούν σε οποιοδήποτε εδαφολογικό εργαστήριο.
3. Αγωγιμότητα (mmhos/cm, 25oC 4. Οργανική ουσία 2. pΗ Πολύ ισχυρώς όξινο < 4.5 Ισχυρώς όξινο 4.5- 5.2 Μέσο 5.2-6.5 Ελαφρώς όξινο 6.5-6.9 Ουδέτερο 7.0 Ελαφρώς αλκαλικό 7.1-7.5 Μέσο 7.5-8.5 Ισχυρώς αλκαλικό 8.5-9.0 Πολύ ισχυρώς αλκαλικό > 9,1 1. Μηχανική ανάλυση Ελαφρά εδάφη LS και S Μετρία ελαφρά SL Μέσα L, SiL, Si Μέτρια βαρειά CL, SCL, SiCL Βαρειά SC, SiC, C 3. Αγωγιμότητα (mmhos/cm, 25oC Κανονική < 1 Μέτρια 1-2 Υψηλή 2-4 Πολύ υψηλή > 4 4. Οργανική ουσία Εδάφη μεγάλων καλλιεργειών Χαμηλή < 1% Μέση 1-2% Υψηλή > 2%
5. Νιτρικό άζωτο Νιτρικό άζωτο 8. Διαθέσιμο Κάλιο Διαθέσιμος Ρ (ΝΟ3 -Ν) (υδατοδιαλυτό) (ppm) Πολύ ανεπαρκώς εφοδιασ. 0-3 Ανεπαρκώς εφοδιασ. 4-10 Μέσα εφοδιασ. 11-20 Επαρκώς εφοδιασ. 21-40 Υπερεπαρκώς εφοδιασ. > 40 Νιτρικό άζωτο (διαλυτό σε 2 Ν KCI) για όλες τις καλλιέργειες (ppm) Ανεπαρκώς εφοδιασ. 0 -10 Μέσα εφοδιασ. 10,1 - 20 Επαρκώς εφοδιασ. 20,1 - 50 Υπερεπαρκώς εφοδιασ. > 50 8. Διαθέσιμο Κάλιο (Οξικό αμμώνιο) (ppm) Εδάφη μεγάλων καλλιεργειών και οπωροφόρων Πολύ ανεπαρκώς εφοδιασ. 0-50 Ανεπαρκώς εφοδιασ. 50-100 Μέτρια εφοδιασ. 100-150 Επαρκώς εφοδιασ. 150-250 Υπερεπαρκώς εφοδιασ. > 250 Διαθέσιμος Ρ (κατά Olsen)(ppm) Εδάφη μεγάλων καλλιεργειών και οπωροφόρων Πολύ ανεπαρκώς εφοδιασ. 0-5 Ανεπαρκώς εφοδιασ. 6-15 Επαρκώς εφοδιασ. 16-25 Υπερεπαρκώς εφοδιασ. 26-45
9. Μικροθρετττικά (DTPA) (ppm) α. Ψευδάργυρος Πολύ ανεπαρκώς εφοδιασ. < 1 Ανεπαρκώς εφοδιασ. < 0,8 Οριακώς εφοδιασ. 0,8-1 Πολύ επαρκώς εφοδιασ. 1-2,5 Υπερεπαρκώς εφοδιασ. > 2,5 β. Μαγγάνιο Πολύ ανεπαρκώς εφοδιασ. 0-4 Οριακώς εφοδιασ. 4-14 Επαρκώς εφοδιασ. 15-25 Υπερεπαρκώς εφοδιασ. > 25 γ. Σίδηρος Πολύ ανεπαρκώς εφοδιασ. 0-1 Οριακώς εφοδιασ. 1-4 Επαρκώς εφοδιασ. 4-24 Υπερεπαρκώς εφοδιασ. > 25 δ. Χαλκός Πολύ ανεπαρκώς εφοδιασ. 0,3 Ανεπαρκώς εφοδιασ. 0,3-0,8 Επαρκώς εφοδιασ. 0,9-1,5 Υπερεπαρκώς εφοδιασ. > 1,5 ε. Βόριο Πολύ ανεπαρκώς εφοδιασ. < 0,5 Οριακώς εφοδιασ. 0,5-0,75 Επαρκώς εφοδιασ. 0,75-1,2 Υπερεπαρκώς εφοδιασ. > 1,2
ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΕΑΑΦΟΥΣ Με τον όρο «ερμηνεία της ανάλυσης του εδάφους» νοείται η επεξεργασία των αριθμητικών δεδομένων της εδαφοανάλυσης με παράλληλη συνεκτίμηση των παραγόντων εκείνων, που επηρεάζουν το επίπεδο των θρεπτικών στο έδαφος (εκροές, εισροές) με βασικό σκοπό τη διατύπωση της «συμβουλής λίπανσης». Η συμβουλή αυτή θα πρέπει να πληροφορεί τον ενδιαφερόμενο με σαφήνεια και πληρότητα ως προς το είδος και την ποσότητα του λιπάσματος, που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει, καθώς το χρόνο και τη μέθοδο εφαρμογής του. Η ερμηνεία της εδαφοανάλυσης είναι η πλέον δύσκολη και πολύπλοκη φάση της συμβουλευτικής λίπανσης των καλλιεργειών. Απαιτεί ειδικές γνώσεις, μεγάλη εμπειρία και βαθειά αντίληψη των παραγόντων που επηρεάζουν τη σχέση: Έδαφος - Θρεπτικά - Πρόσληψη - Ανάπτυξη φυτών.
Δυστυχώς, η εμπειρική προσέγγιση της ερμηνείας που επιχειρείται σήμερα από πολλούς, έχει οδηγήσει σε εσφαλμένο χειρισμό των λιπασματικών εισροών στο έδαφος, με συνέπεια τόσο τη μείωση της αποτελεσματικότητας τους, όσο και τη συγκέντρωση των μύδρων της κοινής γνώμης εναντίον των λιπασμάτων, δεδομένου ότι εδώ και πολλά χρόνια έχουν μπει στο στόχαστρο της περιβαλλοντικής ευαισθησίας της κοινής γνώμης, με συνέπεια να υποβαθμιστεί στη συνείδηση των ανθρώπων ο ευεργετικός ρόλος τους στην επιβίωση του ανθρώπινου γένους και η συμβολή των λιπασμάτων στην αντιμετώπιση του φάσματος της πείνας.
Επειδή η ερμηνεία βασίζεται στο ισοζύγιο των θρεπτικών στοιχείων του εδάφους για τη διατύπωση της συμβουλής λίπανσης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εξής: Τα αποτελέσματα της εδαφοανάλυσης Η απομάκρυνση θρεπτικών λόγω συγκομιδής Οι εκροές (απώλειες) λόγω: - Εκπλύσης, - Εξαέρωσης, - Απονιτροποίησης, - Δέσμευσης. Οι εισροές (κέρδη) λόγω: - Νιτροποίησηςτου οργανικού Ν - Υπολειμματικού - ΝΟ3 - Ν - Υπολειμματικού - Ρ - Απελευθερούμενου Ρ και Κ - Υπολειμματικού εναλ. Κ - Υπολειμματικών μικροθρεπτικών (Zn, Cu, Fe, Mn, B)
Η εδαφοανάλυση πέραν από τις βασικές πληροφορίες για τα φυσικά, χημικά και βιολογικά χαρακτηριστικά του εδάφους μας αποκαλύπτει χρήσιμες πληροφορίες που αφορούν τα εξής: α. Το επίπεδο των διαφόρων μάκρο και μικροθρεπτικών, που στο σύνολο τους μας δίνουν μια εικόνα του επιπέδου της γονιμότητας του εδάφους. β. Την ύπαρξη ή παρουσία προβλημάτων, όπως οξύτητας, αλατότη-τας, αλκαλίωσης, τοξικότητας, σε τρόπο ώστε να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση τους. γ. Τη ύπαρξη επαρκούς ή ανεπαρκούς στράγγισης, γεγονός που σχετίζεται άμεσα με το βαθμό απωλειών θρεπτικών λόγω έκπλυσης. δ. Την πιθανότητα απωλειών λόγω εξαέρωσης, ανάλογα με το ρΗ και το επίπεδο του CaCO3 του εδάφους. ε. Τις εισροές θρεπτικών (Ν και Ρ) από την οργανική ουσία ανάλογα με τη μηχανική σύσταση και το επίπεδο της στο έδαφος. στ. Τη πιθανότητα απωλειών θρεπτικών (Ν) λόγω απονιτροποίησης, ανάλογα με τη μηχανική σύσταση του εδάφους kai το επίπεδο του ΝΟ3-Ν. ζ. Την δέσμευση του Φωσφόρου και Καλίου.
Απομάκρυνση Θρεπτικών Στοιχείων λόγω συγκομιδής Πίνακας 1. Απομάκρυνση θρεπτικών από τις συγκομιζομενες καλλιέργειες ΜΕΓΑΛΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ Είδος φυτού Απόδοση (Kg/orp) Ν Ρ2O5 K2O MgO SO3 Μηδική 2.500 σανός 68 14 6 Αραβόσιτος 1.250 καρπός 17 10 6,5 2 1,7 900 στελέχη 13 3 23,6 5,3 2,3 Αραβόσιτος χλωρός (ενσίρωσης) 8.000 30 7,3 3,7 Βαμβάκι 370 ίνες 10,6 4,3 5,0 1,2 0,8 550 στελέχη 9,7 2,8 9,3 2,7 2,6 Σιτάρι 500 καρπός 10,4 3,0 1,4 0,6 680 άχυρο 4,7 1,1 15,2 Ρύζι 790 καρπός 8,7 5,2 3,2 0,9 790 άχυρο 4,0 1,6 13,6 0,7 Σόγια 380 καρπός 27 9,5 1,9 790 στελέχη 1,8 6,6 1,5 Ζαχαρότευτλα 7.500 ρίζες 28 3,1 4.000 φύλλα & κορυφές 14,7 34 6,0
Καπνός (Μπε'ρλεϋ) 990 φύλλα 19,5 1,9 21,3 2,4 2,7 890 στέλεχος 13,0 2,2 14,8 1,2 Τομάτα 7.400 καρπός 11,3 2,6 24,4 0,9 500 στελέχη 9,0 2,8 13,6 2,3 Πατάτα 5.600 κόνδυλοι 8,2 31,6 1,6 1,7 στελέχη 10,8 30,0 4,1 0,8 Αραχίδα 450 καρπός 15,8 2,5 3,9 0,6 1,1 570 στελέχη 17,0 Ηλίανθος 300 12,0 6,0 24,0 5,5 1,5 Πηγή: Tisdale et. al. 1985 (βλ. Ποποδάκη 1994)