Ηλιακά Ρολόγια Καραγιώργου Χρυσάνθη, Καραμάνη Δανάη, Καραντζά Αλεξάνδρα, Ιωαννίδη Άρια

Ορισμός του ηλιακού ρολογιού Το ηλιακό ρολόι είναι μια συσκευή που μετρά τον χρόνο σύμφωνα με τη σκιά που σχηματίζει ο ήλιος όταν οι ακτίνες του πέφτουν πάνω σε ένα αντικείμενο, έναν στύλο που ονομάζεται γνώμονας. Τα ηλιακά ρολόγια είναι ο αρχαιότερος τρόπος μέτρησης του χρόνου αφού χρησιμοποιήθηκε από τους Αρχαίους Έλληνες πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια. Τα ηλιακά ρολόγια επινοήθηκαν από τους Χαλδαίους περίπου το 2000 π. Χ. Υπάρχουν πολλά είδη ηλιακών ρολογιών : τα τα ισημερινά, οριζόντια, τα κατακόρυφα, τα αναλημματικά, τα πολικά, κοίλες σφαίρες κ. τ. λ.

Ηλιακό ρολόι Από τα αρχαία χρόνια οι άνθρωποι προσπαθούσαν να δώσουν εξηγήσεις για παράξενα καιρικά φαινόμενα αλλά και τις εποχές του χρόνου. Με την εξέλιξη του ανθρώπου άρχισε να γίνεται πιο επιτακτική η ανάγκη για τη μέτρηση του χρόνου. Για το ποιος ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε το ηλιακό ρολόι οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι.

Γενικά χαρακτηριστικά των ηλιακών ρολογίων Ο γνώμονας σε κάθε ηλιακό ρολόι είναι παράλληλος με τον άξονα περιστροφής της γης. Επομένως σχηματίζει με το οριζόντιο επίπεδο γωνία ίση με το γεωγραφικό πλάτος του τόπου στο οποίο βρίσκεται. Αφού το γεωγραφικό πλάτος είναι διαφορετικό από τόπο σε τόπο έιναι και το ρολόι δεν λειτουργεί το ίδιο για τον ίδιο τόπο. Ο γνώμονας προσανατολίζεται με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να βρίσκεται στο μεσημβρινό επίπεδο του τόπου.

Ισημερινό ηλιακό ρολόι Ο γνώμονας είναι σταθερός, παράλληλος με τον άξονα περιστροφής της γης και δείχνει προς τον πολικό αστέρα (μικρή άρκτος). Επίσης σχηματίζει γωνία ίση με το γεωγραφικό πλάτος του τόπου*. Η ωρολογοπλάκα* είναι κάθετη στον γνώμονα και σχηματίζει γωνία με τον ορίζοντα του τόπου ίση με τη συμπληρωματική της γωνίας που είναι ίδια με το γεωγραφικό πλάτος του τόπου. Άρα σε 24 ώρες η σκιά του κύκλου διγράφει 360 μοίρες. Οπότε σε μία ώρα θα διαγράφει 15 λεπτά ή ένα τέταρτο. Στην Ελλάδα το γεωγραφικό πλάτος είναι περίπου 38 μοίρες. ή αλλιώς ωροπλάκα

Το ισημερινό ηλιακό ρολόι

Το οριζόντιο ηλιακό ρολόι Το οριζόντιο ηλιακό ρολόι είναι ένας άλλος τύπος με σκοπό τη μέτρηση του χρόνου που διαφέρει με το ισημερινό σε σχέση με την τοποθέτηση της πλάκας και συνεπώς του γνώμωνα. Η επιφάνεια όπου χαράσσεται το διάγραμμα των ωρών είναι οριζόντια. Η γραμμή που δείχνει 12:00 έχει προσανατολισμό στον άξονα βορρά- νότου με φορά προς τον βορρά. Αντίστοιχα, η γραμμή που δείχνει 6:00 κατευθύνεται προς τη δύση. Η γραμμή που αντιστοχεί στην ώρα 18:00 έχει διεύθυνση και φορά προς την ανατολή.

Οριζόντιο ηλιακό ρολόι Ο γνώμωνας είναι σταθερός και παράλληλος προς τον άξονα της γης έχοντας κατεύθυνση προς τον πολικό αστέρα. Με το οριζόντιο επίπεδο σχηματίζει γωνία ίση με το γεωγραφικό πλάτος του τόπου.

Οριζόντιο ηλιακό ρολόι

Κατακόρυφο ηλιακό ρολόι Τις πιο πολλές φορές το κατακόρυφο ρολόι έχει νότιο προσανατολισμό. Η πλάκα όπου είναι χαραγμένες οι ώρες είναι κατακόρυφη. Ο γνώμωνας είναι σταθερός και παράλληλος με τον άξονα της γης. Σχηματίζει γωνία με το κατακόρυφο επίπεδο ίση με τη συμπληρωματική γωνία του γεωγραφικού πλάτος του τόπου (90- φ).

Κυλινδρικό κατακόρυφο ηλιακό ρολόι Το Ωρολόγιον του Κυρρήστου η αλλιώς Πύργος των ανέμων που βρίσκεται στην Αθήνα έχει οκτώ κατακόρυφα ηλιακά ρολόγια, ένα σε κάθε πλευρά τουυ οκταγωνικού σχήματος.

Πολικό ηλιακό ρολόι Στα πολικά ηλιακά ρολόγια ο γνώμωνας είναι σταθερός, παράλληλος με τον άξονα της γης. Η επιφάνεια πάνω στην οποία χαράσσεται το διάγραμμα των ωρών είναι κάθετη στο μεσημβρινό επίπεδο του τόπου και παράλληλη με τον γνώμωνα. Τα πολικά ηλιακά ρολόγια δεν έιναι τόσο συχνά όσο τα άλλα.

Founders park, Highland park, Illinois, USA

Αναλληματικό ηλιακό ρολόι Στο αναλληματικό ρολόι ο γνώμωνας είναι κατακόρυφος αλλά σε αντίθεση με τους άλλους τύπους μετακινείται. Η πλάκα είναι και πάλι οριζόντια. Οι ώρες τοποθετούνται στην περιφέρεια μιας έλλειψης. Ο μεγάλος άξονάς της προσανατολίζεται στον άξονα δύσης- ανατολής ενώ ο μικρός στον άξονα βορρά- νότου. Αυτός ο τύπος ηλιακού ρολογιού είναι κατάλληλος για ένα σχολείο αφού οι άξονες μπορούν να είναι οι μαθητές.

Σχεδιασμός ηλιακού ρολογιού Βίντεο : https://www.youtube.com/watch?v=17eh3XozIe4&t =323s

Δικτυογραφία https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%97%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C_%CF%81%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B9 https://en.wikipedia.org/wiki/Sundial https://www.youtube.com/watch?v=17eh3XozIe4

Τέλος Ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας