Ερωτήματα για …πρόσθετη διερεύνηση: Η είσοδος του παθογόνου μικροοργανισμού στον ξενιστή Μόλυνση: Λοίμωξη: Η εγκατάσταση και ο πολλαπλασιασμός του παθογόνου μικροοργανισμού στον ξενιστή Λοιμώδη νοσήματα: Τα νοσήματα που προκαλούνται από παθογόνους μικροοργανισμούς Ερωτήματα για …πρόσθετη διερεύνηση: Κριτήρια Κοχ: Οι προϋποθέσεις που αν ισχύουν για μια ασθένεια, τότε αυτή προκαλείται από παθογόνο μικροοργανισμό, είναι δηλαδή ΛΟΙΜΩΔΗΣ Τα κριτήρια αυτά διατυπώθηκαν από τον Κοχ το 1882 μετά τη μελέτη του τρόπου μετάδοσης της φυματίωσης. Μπορεί να έχουμε λοίμωξη χωρίς μόλυνση; Μπορούμε να έχουμε μόλυνση χωρίς λοίμωξη; Είναι όλα τα νοσήματα λοιμώδη; Ποια είναι τα στάδια μιας λοιμώδους ασθένειας; Πού απέδιδαν κατά το παρελθόν οι άνθρωποι τα αίτια μιας νόσου; 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος

Ερωτήματα για …πρόσθετη διερεύνηση: ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΟΧ 1ο κριτήριο: Για να είναι λοιμώδης, πρέπει κάποιο μικρόβιο να «ενοχοποιείται». Άρα το μικρόβιο αυτό πρέπει να ανιχνευτεί στα υγρά ή στους ιστούς του ασθενούς, ή στο σώμα ατόμων που πέθαναν από τη νόσο Ποια είναι τα «υγρά» του ασθενούς; Με ποιο κριτήριο ψάχνουμε; Ποιο είναι το νόημα του 2ου κριτηρίου; Ποιο είναι το νόημα του 3ου κριτηρίου; Ποια κριτήρια ισχύουν τροποποιημένα για τους ιούς; 2ο κριτήριο: Πρέπει το μικρόβιο να απομονωθεί και να καλλιεργηθεί στο εργαστήριο 3ο κριτήριο: Πρέπει να προκαλέσει την ίδια ασθένεια σε πειραματόζωα και να απομονωθεί εκ νέου από αυτά Το βακτήριο που προκαλεί φυματίωση ή «βάκιλος του Koch» Μετά την ερώτηση 5 και την απάντησή της, πάτα το κουμπί αριστερά για να παρακάμψεις τις διαφάνειες των απαντήσεων 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος

…και οι απαντήσεις της 1ης διαφάνειας …και οι απαντήσεις της 1ης διαφάνειας Πατήστε το μοβ κουμπί επιστροφής μετά από κάθε απάντηση που εμφανίζεται. 4. Τα στάδια μιας λοιμώδους ασθένειας είναι: Μόλυνση Περίοδος Επώασης Λοίμωξη Ανάρρωση (ή θάνατος) 1. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε λοίμωξη χωρίς μόλυνση αφού πρώτα πρέπει ο μικροοργανισμός να εισέλθει και μετά να εκδηλωθούν τα συμπτώματα της ασθένειας. Το χρονικό διάστημα από τη μόλυνση μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων 2. Μπορεί να υπάρξει μόλυνση, αλλά ο μικροοργανισμός να καταπολεμηθεί από την άμυνα του ξενιστή, επομένως να μην εκδηλωθεί λοίμωξη. 5. Θεωρούσαν υπεύθυνο το Θεό, τις αμαρτίες των ανθρώπων, μεταφυσικές δυνάμεις κλπ. Αυτό φαίνεται και από τα ονόματα των ασθενειών: ευλογιά, μαλάρια, ινφλουέντσα (γρίπη), ανεμοβλογιά… Με τις ενέργειες του Παστέρ και του Κοχ, αυτό άρχισε να αλλάζει. 3. Ασθένεια λέγεται η διαταραχή της ομοιόστασης. Όπως έχει τονιστεί στο 1ο Μάθημα, αυτό μπορεί να προκληθεί όχι μόνο από παθογόνους μικροοργανισμούς, αλλά και από άλλα αίτια πχ τρόπος ζωής. Άρα δεν είναι όλα τα νοσήματα λοιμώδη. Σημείωση: τα λοιμώδη νοσήματα καλούνται και μεταδοτικά 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος

…και οι απαντήσεις της 2ης διαφάνειας Πατήστε το μοβ κουμπί επιστροφής μετά από κάθε απάντηση που εμφανίζεται. 1. Υγρά του ασθενούς είναι : το αίμα, τα ούρα, το σάλιο, ο ιδρώτας, το σπέρμα, τα κολπικά υγρά, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, οι βλεννώδεις εκκρίσεις. 3. Ο μικροοργανισμός πολλαπλασιάζεται προκειμένου να μελετηθεί. 4. Ελέγχεται αν όντως το μικρόβιο που έχει απομονωθεί είναι το υπεύθυνο για τη νόσο και δεν είναι τυχαία η παρουσία του. Πχ στο AIDS υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα, λόγω εξασθένισης του ανοσοποιητικού συστήματος, το μικρόβιο που εντοπίζεται στον ασθενή να είναι δευτερεύον αποτέλεσμα και όχι αίτιο της ασθένειας. 2. Κριτήριο μπορεί να αποτελεί το σύνολο των συμπτωμάτων της λοίμωξης. Πχ στη φυματίωση, ήταν φανερό λόγω του έντονου βήχα και των αιμοπτύσεων, ότι ο Κοχ θα έψαχνε σε αυτά τα εκκρίματα του ασθενούς. 5. Για τους ιούς ισχύουν τροποποιημένα το 2ο και το 3ο κριτήριο, γιατί: Α. Ένας ιός λόγω απουσίας μεταβολισμού δεν καλλιεργείται όπως οι υπόλοιποι μικροοργανισμοί. Καλλιεργούνται κύτταρα που ο ιός μπορεί να μολύνει και στη συνέχεια η καλλιέργεια μολύνεται από τον ιό. Β. Λόγω εξειδίκευσης του ιού, αυτός δεν μπορεί να εισαχθεί σε οποιοδήποτε πειραματόζωο. Μια λύση είναι να χρησιμοποιηθούν κυτταροκαλλιέργειες του είδους το οποίο ο ιός μολύνει. (Εκτός αν έχουμε …¨εθελοντές¨!) 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος

Γιατί τα παθογόνα βακτήρια βλάπτουν τον ξενιστή; 1. Όπως όλα, χρησιμοποιούν υλικά του ξενιστή, δηλαδή τον ¨εκμεταλλεύονται¨. 2. Όμως ειδικά τα βακτήρια, εκκρίνουν τοξίνες, τοξικές δηλ. ουσίες που προκαλούν βλάβες. ΤΟΞΙΝΕΣ Ενδοτοξίνες Εξωτοξίνες Βρίσκονται στο κυτταρικό τοίχωμα των βακτηρίων Εντοπίζονται στη θέση ανάπτυξης και πολλαπλασιασμού των βακτηρίων Υπεύθυνες για συμπτώματα όπως πυρετός, πτώση πίεσης αίματος κ.ά. Εκκρίνονται από παθογόνα βακτήρια Διασπείρονται στο εσωτερικό του ανθρώπινου οργανισμού μέσω της κυκλοφορίας του αίματος Προσβάλλουν συγκεκριμένα όργανα ανάλογα με τη φύση τους, προκαλώντας συγκεκριμένα συμπτώματα (εξειδίκευση) Παράκαμψη απάντησης Οι διασημότερες… τοξίνες: 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος

Εξωτοξίνη του βακτηρίου Clostridium botulinum: Θανατηφόρος δόση: 1ng ανά Kg σωματικού βάρους! Είναι νευροτοξίνη, δηλαδή προσβάλλει το νευρικό σύστημα. Προκαλεί θάνατο λόγω παράλυσης μυών – ασφυξία Χρησιμοποιείται για την παρασκευή του Botox (παρατηρείστε το όνομα) 2. Εξωτοξίνη του βακτηρίου Clostridium tetani: Προκαλεί θάνατο λόγω έντονου σπασμού των μυών – ασφυξία λόγω αδυναμίας εισπνοής (μη λειτουργία αναπνευστικών μυών) Ο τέτανος προκαλεί θάνατο σε περίπου 48 ώρες (minimum) – Θανατηφόρος δόση: 3ng/kg Χαρακτηριστικό σύμπτωμα η αδυναμία λειτουργίας μασητήρων μυών και ο ¨σαρδόνιος γέλως¨. Το εμβόλιο έχει διάρκεια προστασίας περίπου 10 χρόνια. Πολύ ωραία παρουσίαση για τον τέτανο 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος

Ερωτήματα για …πρόσθετη διερεύνηση: Τρόποι μετάδοσης λοιμώξεων Παραδείγματα λοιμώξεων Σταγονίδια βήχα ασθενούς ατόμου Μολυσμένο νερό ή τροφή Επαφή με μολυσμένο ζώο Τσίμπημα μολυσμένου εντόμου Άμεση επαφή με μολυσμένο άτομο Έμμεση επαφή με αντικείμενα μολυσμένου ατόμου Μετάγγιση μολυσμένου αίματος Από μολυσμένη μητέρα στο έμβρυο ή στο νεογνό κοινό κρυολόγημα, γρίπη αμοιβαδοειδής δυσεντερία τοξοπλάσμωση ελονοσία, ασθένεια ύπνου οποιοδήποτε Σ.Μ.Ν (πχ σύφιλη) + δερματομυκητιάσεις (πχ σύριγγες) Σ.Μ.Ν. (πχ ηπατίτιδα Β) Σ.Μ.Ν. (πχ ηπατίτιδα C) Σ.Μ.Ν. (πχ AIDS) Ερωτήματα για …πρόσθετη διερεύνηση: Σημεία εισόδου από το δέρμα – ασυνέχεια λόγω τραύματος, αμυχής από τους βλεννογόνους πχ κόλπος, στόμα, στομάχι Τι είναι οι βλεννογόνοι, πού υπάρχουν; 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος

Ερωτήματα για …πρόσθετη διερεύνηση: Μέθοδοι πρόληψης και αποφυγής μετάδοσης λοιμώξεων Η γνώση του μηχανισμού πολλαπλασιασμού και ανάπτυξης των παθογόνων μικροοργανισμών Η τήρηση των κανόνων ατομικής και δημόσιας υγιεινής Ατομική υγιεινή: πλύσιμο χεριών – μαλλιών Πλύσιμο (νωπών) τροφίμων πχ λαχανικών Παστερίωση γάλακτος: θέρμανση στους 62ο C για μισή ώρα Χλωρίωση νερού και έλεγχος χλωρίωσης Χρήση προφυλακτικού κατά τη σεξουαλική επαφή Έλεγχος του μεταγγιζόμενου αίματος (σελ 48) Πλήρης αποστείρωση χειρουργικών και οδοντιατρικών εργαλείων (σελ. 48) Χρήση συρίγγων μία φορά και από ένα μόνο άτομο (σελ. 48) Εμβολιασμός (σελ. 39) Ποια είναι τα μέτρα δημόσιας υγιεινής; Ποια γνωστή σας ασθένεια προλαμβάνεται με το πλύσιμο των λαχανικών; Συνδυαστικό σελ 48 Συνδυαστικό σελ 39 Ποιο το αποτέλεσμα της παστερίωσης; Πού γίνεται χλωρίωση; Τέλος της θεωρίας 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος

…και οι απαντήσεις της 7ης διαφάνειας …και οι απαντήσεις της 7ης διαφάνειας Πατήστε το μοβ κουμπί επιστροφής μετά από κάθε απάντηση που εμφανίζεται. 0. Τα σταγονίδια βήχα εκτοξεύονται με ταχύτητα πάνω από 140 Km/h και μπορούν να φθάσουν σε απόσταση μεγαλύτερη των 80 μέτρων!! 1. Οι βλεννογόνοι καλύπτουν τις επιφάνειες των κοιλοτήτων του αναπνευστικού, του πεπτικού, του αναπαραγωγικού και του ουροποιητικού συστήματος, δηλαδή όλων των οργάνων που έρχονται σε επαφή άμεσα ή έμμεσα με το εξωτερικό περιβάλλον. Επιπρόσθετα απαντώνται και στην εσωτερική επιφάνεια των βλεφάρων, στον επιπεφυκότα. Ονομάζονται βλεννογόνοι επειδή μέσω των βλεννογόνων αδένων εκκρίνουν βλέννα, ένα κολλώδες υλικό που μπορεί να παγιδεύει τα μικρόβια εμποδίζοντας την ανάπτυξή τους και την είσοδό τους στον οργανισμό. 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος

…και οι απαντήσεις της 8ης διαφάνειας …και οι απαντήσεις της 8ης διαφάνειας Πατήστε το μοβ κουμπί επιστροφής μετά από κάθε απάντηση που εμφανίζεται. 1. Κανόνες καθαριότητας σε χώρους όπου συγκεντρώνονται πολλοί άνθρωποι, όπως οι χώροι μαζικής εστίασης, χρήση διαφορετικών σκευών (πχ μαχαίρια) για τα ωμά και τα μαγειρεμένα τρόφιμα, κάλυψη πληγών, αποφυγή επαφής τροφίμων με έντομα, διατήρηση ευαίσθητων τροφίμων στο ψυγείο, καλό μαγείρεμα σε υψηλή θο των φαγητών κλπ 2. Η αμοιβαδοειδής δυσεντερία 3. Με την παστερίωση θανατώνονται όλοι οι παθογόνοι μικροοργανισμοί καθώς και πολλοί μη παθογόνοι, ενώ ταυτόχρονα διατηρείται η γεύση του γάλακτος και τα ευαίσθητα θρεπτικά συστατικά. Κάντε κλικ για περισσότερα ερωτήματα : 4. Η χλωρίωση γίνεται τόσο στο πόσιμο νερό όσο και στο νερό των πισίνων, κολυμβητηρίων κλπ Γιατί δεν θανατώνονται όλοι οι μικροοργανισμοί με την παστερίωση; Γιατί μετά από μερικές μέρες το γάλα ¨κόβει¨; Τι διαφορές έχει η παραδοσιακή παστερίωση με τις σύγχρονες μεθόδους υψηλής παστερίωσης; 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος

…και οι απαντήσεις της 10ης διαφάνειας …και οι απαντήσεις της 10ης διαφάνειας Πατήστε το μοβ κουμπί επιστροφής μετά από κάθε απάντηση που εμφανίζεται. 1. Η παστερίωση πραγματοποιείται σε θερμοκρασία 62 ΟC η οποία θανατώνει όσα μικρόβια επιλέγουν τους 36,6 ΟC για περιβάλλον επιβίωσης – θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος - άρα όλα τα παθογόνα, αλλά δεν είναι αρκετά υψηλή ώστε να θανατώσει μερικά ιδιαίτερα ανθεκτικά σε υψηλές θερμοκρασίες μικρόβια. Για αυτό το λόγο πρέπει το γάλα μετά την παστερίωση να φυλάσσεται στο ψυγείο. Στη χαμηλή θερμοκρασία των 4 ΟC, τα εναπομείναντα ζωντανά μικρόβια είτε πεθαίνουν, είτε σχηματίζουν ενδοσπόρια, οπότε δεν πολλαπλασιάζονται. Στη συνέχεια καταναλώνονται και καταστρέφονται στο στομάχι από το υδροχλωρικό οξύ. 2. Όμως ακόμα και σε θ 4 ΟC, τα ενδοσπόρια έχουν έναν έστω χαμηλό μεταβολικό ρυθμό, που σημαίνει ότι σταδιακά καταναλώνουν συστατικά του γάλακτος, ενώ ελευθερώνουν τοξίνες ή άλλα απόβλητα όπως το γαλακτικό οξύ. Ενδεχόμενη μη καλή συντήρηση του γάλακτος, κατά το διάστημα από την παραγωγή του, τη διανομή του ή μέσα στο κατάστημα πώλησης, ή τέλος στο σπίτι όπου καταναλώνεται, (πχ παραμονή εκτός ψυγείου για ορισμένο χρόνο) σε συνδυασμό με το πέρασμα του χρόνου και την παραπάνω δράση των ενδοσπορίων, εξηγούν γιατί μετά τη λήξη του χαλάει, ¨κόβει¨. Τυχόν χρησιμοποίηση υψηλότερων θερμοκρασιών κατά την παστερίωση, θα αλλοίωνε τα θρεπτικά συστατικά και τη γεύση του. 3. Τα γάλατα υψηλής παστερίωσης (πχ τα VHT) , επεξεργάζονται στους 125 – 135 ΟC για πολύ λίγο όμως χρόνο (μερικά δευτερόλεπτα). Έτσι θανατώνονται περισσότερα μικρόβια, άρα επιμηκύνεται η δυνατότητα κατανάλωσής του για περισσότερες μέρες – βασική ανάγκη των εταιρειών για αύξηση των κερδών τους. Όμως έτσι χάνονται και περισσότερα θρεπτικά, όπως κάποιες βιταμίνες. Αυτές ίσως προστίθενται στο τελικό προϊόν, όμως πόσο ¨φυσικό¨ είναι αυτό το γάλα; 1ο ΓΕΛ Ασπροπύργου Μάθημα 5ο Επιμέλεια: Ιωαννίδης Τάσος