ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΛΟΙΜΩΞΗ HIV/AIDS Νομικού Ελένη1, Καστρίνης Αλέξανδρος1, Τσεκούρα Μαρία1, Κέντρου Ευαγγελία2 Δημητριάδης Ζαχαρίας³ 1.Φυσικοθεραπευτής/τρια, Bsc, Msc 2.Φυσικοθεραπεύτρια.Bsc,Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου 3. Φυσικοθεραπευτής/τρια, Bsc,PhD ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ Η εφαρμογή δομημένων προγραμμάτων άσκησης, αερόβιας αλλά και υπό αντίσταση, φαίνεται να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση συμπτωμάτων όπως η μυϊκή αδυναμία και ατροφία, η εύκολη κόπωση , τα χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και ο περιορισμός της λειτουργικότητας(Hand et al 2009, O΄Brien et al 2008, Dudgeon et al 2004). Τα προγράμματα άσκησης προκύπτει ότι μπορεί να είναι ασφαλή ακόμα και για ηλικιωμένους ασθενείς χωρίς ιδιαίτερες αντενδείξεις (O΄Brien et al 2008, O΄Brien et al 2004, Bhasin et al 2000, Roubenoff et al 1999). Η θεραπευτική μάλαξη , ιδιαίτερα σε συνδυασμό με άλλες τεχνικές χαλάρωσης , όπως ο διαλογισμός και η yoga, επιδρά θετικά στη ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών ανεξαρτήτως ηλικίας ή σταδίου της νόσου(Hillier et al , 2010). Η αντιμετώπιση των συμπτωμάτων νευροπάθειας και κυρίως του πόνου αποτελούν ένα ακόμη στόχο ενός θεραπευτικού πλάνου αποκατάστασης. Οι διατάσεις των ανελαστικών μυών , οι ασκήσεις ενδυνάμωσης, η επανεκπαίδευση της ισορροπίας και της βάδισης με τη χρήση ή μη βοηθημάτων αλλά και η ηλεκτρική διέγερση TENS μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά προς την κατεύθυνση αυτή (Physical Therapist's Guide to HIV Disease and AIDS, University of Tennessee, 2003). Οι τεχνικές βελτίωσης της νευρομυικής ιδιοδεκτικότητας και οι τεχνικές Bobath μπορεί να είναι χρήσιμες για τους ασθενείς χαμηλής λειτουργικότητας (O'Brien, Tynan et al, 2008).   Η αναπνευστική φυσικοθεραπεία έχει το δικό της ρόλο στη θεραπεία των ασθενών με HIV/AIDS καθώς εμφανίζουν ποικίλες κλινικές εκδηλώσεις αποτέλεσμα κυρίως λοιμώξεων όπως η πνευμονοκυστική πνευμονία (Lamb & Dodge, 2009). Ο φυσικοθεραπευτής μέσω ειδικών θέσεων και τεχνικών παροχέτευσης(πλήξεις, δονήσεις κλπ) και επανεκπαίδευσης βήχα αποσκοπεί στην αποβολή των εκκρίσεων και στη βελτίωση του πνευμονικού αερισμού τόσο σε ενήλικές όσο και σε ανήλικους ασθενείς (Plebani et al 1997, Clough 1994, Glaskell & Webber 1981). Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στη φροντίδα και την αποκατάσταση των δυσλειτουργιών που προκαλεί το AIDS είναι ιδιαίτερα σημαντικός ιδιαίτερα από το 1980 και έπειτα από όταν και αναδείχθηκε σε ένα παγκόσμιο πρόβλημα. (Catherine & Goodman & Fuller 2009). Η βελτίωση του προσδόκιμου ζωής και η αύξηση του αριθμού των ασθενών που ζουν με τη νόσο, απότοκος της εύκολής προσβασιμότητας στην αντιρετροική αγωγή και άλλες αντίστοιχες θεραπείες, έδωσε στην ασθένεια χρόνιο χαρακτήρα δημιουργώντας νέες προκλήσεις για τον επαγγελματία υγείας. ΣΚΟΠΟΣ Η παρούσα ανασκόπηση αποσκοπεί στην ανάδειξη της σημασίας και της συνεισφοράς της φυσικοθεραπείας στη διαχείριση όλων των φυσικών δυσλειτουργιών που σχετίζονται με την λοίμωξη HIV/AIDS ΜΕΘΟΔΟΣ Ανασκόπηση της υπάρχουσας ελληνικής και ξένης βιβλιογραφίας ΣΥΖΗΤΗΣΗ Ο ιός του HIV προσβάλει το ανοσοποιητικό σύστημα οδηγώντας στη προοδευτική καταστροφή του ενώ παρουσιάζει ποικιλία συμπτωμάτων ανάλογα με οργανικό σύστημα του ανθρώπινου σώματος που θα προσβάλει ο ιός (EACS, 2012). Ορισμένα από τα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιάσουν οι ασθενείς είναι διόγκωση των λεμφαδένων, διάρροια, απώλεια βάρους, πυρετός, έντονη εφίδρωση, νευροπάθεια, μυοσκελετικά προβλήματα, διαταραχές βάδισης και ισορροπίας, αναπνευστικά προβλήματα όπως βήχας ή δύσπνοια κα.(Physical Therapist's Guide to HIV Disease and AIDS, University of Tennessee, 2003). Στα περισσότερα από αυτά η συμβολή του φυσικοθεραπευτή είναι πολλή σημαντική (ΚΕΕΛΠΝΟ 2013, O’Brien et al 2008,Dudgeon et al 2004). Στην Ελλάδα η επιδημιολογική κατάσταση σε σχέση με τους ασθενείς με AIDS, ως και το 2012, παρουσιάζεται στην έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ (Πίνακας 1) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο φυσιοθεραπευτής διαδραματίζει σημαντικό ρόλο, ισότιμο με όλα τα άλλα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας, στη φροντίδα ασθενών με HIV/AIDS καθώς συμβάλει στην ανάπτυξη και εφαρμογή και προγραμμάτων θεραπείας, που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητα ζωής τους(Canadian Physiotherapy Association, 2006). Συμμετέχοντας δυναμικά στις διαδικασίες αποκατάστασης και συμβουλεύοντας από τη δική του οπτική γωνία μπορεί να βοηθήσει τα άτομα αυτά να παραμείνουν ενεργά στον εργασιακό χώρο, στο σπίτι τους καθώς και στην κοινότητα (Jong & Oudhoff & Epskanp, 2010). References 1. Catherine C. Goodman, Kenda S. Fuller. (2009) Pathology Implications for the Physical Therapist. St. Louis, Missouri. Saunders, an imprint of Elsevier Inc. pp: 427-430 2.Clough, P. (1994) Restrictive Lung Dusfunction, In Hillegas, EA, and Sadowsky, (eds): Essentials Of Cardiopulmonary Physical Therapy, WB Saunders, Philadelphia 3.Dudgeon, W., Phillips, K. et al. (2004) Physiological and Psychological Effects of Exercise Interventions in HIV Disease, Aids Patient Care and STDS.,18:2 4.European Aids Clinical Society (EACS)(2012) Guidelines, Version 6.1 5.Glaskell, DV. And Webber, BA (1981) The Brompton Hospital Guide To Chest Physiotherapy, ed 4, CV Mosby, St Louis 6.Hand AG, Lyerly WG, Jaggers R.J ,Dudgeon, W (2009) Impact of aerobic and resistance exercise on the health of HIV infected Persons , Am J Lifestyle Med 3(6) :489-499 7.Hillier, SL., Louw, Q., Morris, L., Uwimana, J., Statham, S. (2010) Massage therapy for people with HIV/AIDS, Cochrane Database Syst Rev. 20;(1):CD007502. doi: 10.1002/14651858.CD007502.pub2, Centre for Allied Health Evidence, University of South Australia (City East), North Terrace, Adelaide, SA, Australia, 5000, Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20091636. Accessed:20/05/13 8.Jong E. Oudhoff LA, Epskamp C. (2010) Predictors and treatment strategies of HIV-related fatigue in the combined antiretroviral therapy era. AIDS. pp:1387-1405 9.O’Brien, K., Wilkins, A. et al. (2008) Scoping the Field: Identifying Key Research Priorities in HIV and Rehabilitation, Report from the Canadian Working Group on HIV and Rehabilitation 10.Physical Therapist's Guide to HIV Disease and AIDS, Available from: http://www.moveforwardpt.com/SymptomsConditionsDetail.aspx?cid=931ce05b-4b22-4952-9b18-34af9e201f8d Accessed:20/05/13 11.Υπουργείο Υγείας, ΚΕΕΛΠΝΟ (2013) Γραφείο HIV/AIDS Λοίμωξης Και Σεξουαλικών Μεταδιδόμενων Νοσημάτων, Κατευθυντήριες Οδηγίες Για Τη Διάγνωση Της HIV Λοίμωξης Σε Κλινικά Και Μη Κλινικά Πλαίσια, Αθήνα, σελ.5-10 12. Υπουργείο Υγείας, ΚΕΕΛΠΝΟ (2013). Επιδημιολογική επιτήρηση της HIV/AIDS λοίμωξης στην Ελλάδα-Δηλωθέντα στοιχεία ως 31/12/12. Available from: www.keelpno.gr Accessed:20/05/13 Πίνακας 1 : Επιδημιολογικά στοιχεία HIV/AIDS για την Ελλάδα ως το 2012 Πηγή: ΚΕΕΛΠΝΟ