Κοινωνική και Διαπολιτισμική Ψυχολογία στη Σχολική Κοινότητα ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Τμήμα Ψυχολογίας Εργασία στο μάθημα: Κοινωνική και Διαπολιτισμική Ψυχολογία στη Σχολική Κοινότητα Διδάσκων: Β.Γ. Παυλόπουλος ΠΜΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Τμήμα Ψυχολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πολιτισμική Διαμεσολάβηση στο Σχολικό Πλαίσιο ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΔΙΑΤΗΡΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΑΡΙΑ ΤΣΙΛΗ Ο7/11/2017

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Πως μπορεί να διασφαλιστεί η ενεργή συμμετοχή στις δραστηριότητες και τις παραδόσεις της εθνοτικής ομάδας, συνδιαστικά με την επιτυχή προσαρμογή των παιδιών μεταναστών στο σχολείο, στην χώρα υποδοχής ; Πόσο σημαντική είναι η διατήρηση των παραδόσεων και της ταυτότητας της εθνοπολιτισμικής ομάδας καταγωγής ; Πόσο ιδιάζουσας σημασίας θεωρείται η σύναψη σχέσεων των μεταναστών με μέλη της χώρας υποδοχής ;

ΚΑΤΕΚΤΗΜΕΝΗ ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (1) ΚΑΤΕΚΤΗΜΕΝΗ ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Όψη της κοινωνικής ταυτότητας (Tajfel, Turner 1979) Αίσθηση του ανήκειν σε μια συγκεκριμένη εθνοπολιτισμική ομάδα – ασφαλή δέσμευση του ατόμου Αντιλήψεις, σκέψεις και συναισθήματα που απορρέουν από την ένταξη στην ομάδα αυτή, με ενεργητική διερεύνηση του συγκεκριμένου πολιτισμού Σύνδεση με υψηλή αυτοεκτίμηση Κοινωνικογνωστική κατασκευή Phinney, 1989

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (2) ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΓΝΩΣΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Προσωπική δέσμευση Προσωπική δέσμευση Θετική αξιολόγηση της ομάδας Ενδιαφέρον και την γνώση για τα χαρακτηριστικά της Ενεργή συμμετοχή στις δραστηριότητες και της παραδόσεις της ομάδας Ashmore, Deaux, Mc Layghlin-Volpe, 2004

Πότε δεν υφίσταται πλέων η έννοια της εθνοτικής ταυτότητας ; ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (3) Πότε δεν υφίσταται πλέων η έννοια της εθνοτικής ταυτότητας ; Όταν απειλείται η ανάγκη του ανήκειν και της νοηματοδότησης της ζωής Η έκφραση των παραπάνω αρχών παρεμποδίζεται (κοινωνικές αλλαγές)

Στρατηγικές για την διαφύλαξη της εθνοτικής ταυτότητας ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (4) Στρατηγικές για την διαφύλαξη της εθνοτικής ταυτότητας Είναι σκόπιμο να αποφευχθεί ο κοινωνικός ανταγωνισμός, μέσω της ανοιχτής σύγκρουσης. Η απομάκρυνση της απειλής να πραγματοποιηθεί μέσω της άρνησης ή με την δημιουργία πλασματικών εαυτών Με την απομόνωσης του εαυτού, αρνητισμός, υποβάθμισης της απειλητικής θέσης και συμμόρφωσης Breakwell 1986, Blanz 1998

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (5) Η προσλαμβανόμενη διάκριση σε βάρος των μεταναστών οδηγεί σε αποεπένδυση από την πολιτισμική ταυτότητα της χώρας υποδοχής. Αύξηση των εχθρικών στάσεων απέναντι στην ομάδα των γηγενών

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (6) Διαμόρφωση υγιούς ταυτότητας Αποτελεί μέσο για την βέλτιστη ψυχολογική λειτουργία και ενδεικτική για την ψυχική υγεία. Συνεισφέρει σημαντικά στην σχολική επιτυχία, με την αυτοαποτελεσματικότητα και την επίτευξη ακαδημαϊκών και επαγγελματικών στόχων. Vleioras, Bosma 2005

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (7) Έφηβοι μετανάστες Ως αναπτυξιακός στόχος είναι η ικανότητα να εναλλάσσονται μεταξύ των πολιτισμών και να διαπραγματεύονται την πολιτισμική τους ταυτότητα. Διατηρώντας τους δεσμούς με την οικογένεια τους αλλά παράλληλα να εντάσσονται και στην χώρα υποδοχής. La From, Coleman & Certon 1993

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ (8) ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ Ψυχολογική προσαρμογή Κοινωνικοπολιτισμική προσαρμογή Δεν πρέπει να ταυτίζεται με έννοιες, όπως της ένταξης και της αφομοίωσης Berry 1997, 2006

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΔΙΑΤΗΡΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΠΙΔΙΩΚΟΜΕΝΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΔΙΑΤΗΡΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

ΠΟΥ ΣΤΟΧΕΥΕΙ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ; ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΣΥΝΟΜΗΛΙΚΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΕΙΩΣΗ ΠΡΟΣΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ Ωφελούμενοι Άμεσα Ωφελούμενοι Έμμεσα Ωφελούμενοι Μαθητές (μετανάστες και γηγενείς) Εκπαιδευτικοί και οι γονείς των μαθητών

ΔΡΑΣΗ (1) Υλοποίηση Προγράμματος Διάρκεια ΔΡΑΣΗ (1) Υλοποίηση Προγράμματος Διάρκεια Προετοιμασία Παρουσίαση Έγκριση συμμετοχής από τα σχολεία που θα λάβουν μέρος στο πρόγραμμα. Τελευταίος μήνας πριν την λήξη της σχολικής χρονιάς Εντός των διδακτικών ωρών των μαθημάτων της ιστορίας και γεωγραφίας Δραστηριοτήτων στις γυμναστικές επιδείξεις της χρονιάς

ΔΡΑΣΗ (2) Το πρόγραμμά απευθύνεται σε όλους τους μαθητές της ΣΤ’ τάξης του δημοτικού. Ύπαρξη κινήτρου με θετική βοηθητική βαθμολογία στα μαθήματα της γεωγραφίας και ιστορίας Άμεση συνεργασία εκπαιδευτικού και σχολικού ψυχολόγου αλλά και έμμεση από τους γονείς των παιδιών. Προετοιμασία των τάξεων για την διεξαγωγή του προγράμματος

ΔΡΑΣΗ (3) Συμπλήρωση ερωτηματολογίου για τις στάσεις που επικρατούν ως προς το πολυπολιτισμικό πλαίσιο της σχολικής κοινότητας 1η εβδομάδα: Παρουσίαση παραδοσιακών τραγουδιών, συνταγών και εθίμων από όλες τις πόλεις καταγωγής των μαθητών. 1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Η γνωριμία με διαφορετικούς πολιτισμούς, δημιουργώντας ένα ευχάριστο κλίμα ανταλλαγής γνώσεων. ΣΚΟΠΟΣ

ΔΡΑΣΗ (4) 2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΔΡΑΣΗ (4) 2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Name Stories (ανταλλαγή ιστοριών και ονομάτων) ΣΚΟΠΟΣ Δημιουργικότητα την ευκαιρία να μοιραστούν την ιστορία τους Edchange project by Paul. C Gorski

ΔΡΑΣΗ (5) ΟΔΗΓΙΕΣ 2ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΡΑΣΗ (5) ΟΔΗΓΙΕΣ 2ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Προετοιμασία της δραστηριότητας από το σπίτι Ζητείται από τους συμμετέχοντες να γράψουν σύντομες (μία ή δύο σελίδες) ιστορίες για τα ονόματά τους. Το έργο είναι ανοικτό ως προς την ατομική ερμηνεία όσο το δυνατόν περισσότερο. Συγκεκριμένες οδηγίες: Ποιος σας έδωσε το όνομά σας και γιατί; Ποια είναι η εθνοτική καταγωγή του ονόματός σας; Ποια είναι τα ψευδώνυμά σας, αν υπάρχουν; Πως προτιμάτε να καλούνε;

3η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΔΡΑΣΗ (6) The Depth and Breadth of "Multicultural" EdChange project by Paul C. Gorski EdChange project by Paul C. Gorski EdChange project by Paul C. Gorski EdChange project by Paul C. Gorski ΔΡΑΣΗ (6) 3η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ The Depth and Breadth of "Multicultural" Εμπλοκή των μαθητών σε μια διαδικασία καθορισμού του "πολιτισμού" και της εξέτασης της πολυπλοκότητας του ΣΚΟΠΟΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας και του πολιτισμού μέσα στην αίθουσα Αποσαφήνιση της πολυπολιτισμικότητας για τους εκπαιδευτικούς Edchange project by Paul. C Gorski

ΔΡΑΣΗ (7) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΡΑΣΗ (7) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Χρειάζεστε μόνο έναν πίνακα ή ένα μεγάλο φύλλο χαρτιού. Στην κορυφή, στο κέντρο, γραμμένη η λέξη "MULTICULTURAL", (ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ) . Οι μαθητές ή οι συμμετέχοντες στην τάξη είναι τοποθετημένοι στο χώρο, έτσι ώστε όλοι να μπορούν να δουν τον πίνακα ή το χαρτί. Αυτή η δραστηριότητα έχει πολλά βήματα. Οι διαφορετικοί συνδυασμοί αυτών των βημάτων είναι κατάλληλοι για διαφορετικά ακροατήρια (μαθητές, φοιτητές και εκπαιδευτικούς)

ΔΡΑΣΗ (8) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΡΑΣΗ (8) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Υπογραμμίζοντας το πρόθεμα "multi" (πολύ) και ζητώντας από τους συμμετέχοντες να ορίσουν τι σημαίνει αυτό το πρόθεμα. (αυτό το τμήμα πρέπει να διαρκέσει μόνο μερικά λεπτά) Προχωρήστε στον όρο "πολιτισμικό". Τι σημαίνει αυτός ο όρος; Ενθαρρύνετε τους συμμετέχοντες να τον ορίσουν τόσο από την άποψη του τι τον θεωρούν ως τύπου λεξικού όσο και από το τι σημαίνει αυτός ο ορισμός για τους ίδιους μεμονωμένα.

ΔΡΑΣΗ (9) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΡΑΣΗ (9) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Ζητήστε από τους μαθητές να προτείνουν όλες τις διαστάσεις του πολιτισμού που μπορούν να σκεφτούν, ενθαρρύνοντάς τους να προβληματιστούν και για τους δικούς τους πολιτισμούς. Ζητώντας προτάσεις προσκαλώντας κάθε φωνή στη συνομιλία Οι συμμετέχοντες στο έργο πρέπει να σκεφτούν βαθύτερα τον τρόπο με τον οποίο ορίζουν τους πολιτισμούς τους. Επιτρέψτε για κάποιες σύντομες σιωπές ή υποδείξτε κάποιες βαθύτερες διαστάσεις όπως η πίστη, η θρησκεία, οι αξίες, η γλώσσα, η οικογενειακή δομή.

ΔΡΑΣΗ (10) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΡΑΣΗ (10) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Επισημάνετε πόσο αλληλένδετες είναι μερικές από τις διαστάσεις. Αυτό το βήμα θα πρέπει να διαρκέσει 10-15 λεπτά. Το επόμενο βήμα είναι να διαιρέσετε τα στοιχεία, που συγκεντρώσατε σε κατηγορίες. θα χρησιμοποιηθεί το μοντέλο για τα "τρία επίπεδα καλλιέργειας" της Nitza Hidalgo.

ΔΡΑΣΗ (11) Μοντέλο για τα "τρία επίπεδα καλλιέργειας" της Nitza Hidalgo περισσότερες διαστάσεις επιφανείας όπως ρούχα, μουσική, φαγητό, παιχνίδια Ορατό Κομμάτι τη γλώσσα, τους ρόλους των φύλων, την οικογενειακή δομή, την πολιτική αλληλεγγύη Συμπεριφορά περιλαμβάνει συστήματα αξιών, έθιμα, πνευματικότητα, θρησκεία, κοσμοθεωρία, πεποιθήσεις. Συμβολικό Hidalgo, Ν. 1993

ΔΡΑΣΗ (11) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΡΑΣΗ (11) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Το επόμενο βήμα είναι να κατηγοριοποιήσετε τους συνδέσμους, σύμφωνα με το μοντέλο μέσω της συζήτησης. Ξεκινώντας από το ‹‹ορατό›› και συνεχίζοντας με τις υπόλοιπες ακολουθώντας τον κατάλογο των κατηγοριών της Hidalgo, ζητείστε από τους συμμετέχοντες να σηκώσουν τα χέρια τους εάν θεωρούν τα στοιχεία που απαριθμούνται στην κατηγορία αυτή ως τα σημαντικότερα ζητήματα για τον τρόπο με τον οποίο ορίζουν τον δικό τους πολιτισμό.

ΔΡΑΣΗ (12) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΔΡΑΣΗ (12) ΟΔΗΓΙΕΣ 3ης ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Το επόμενο βήμα είναι να πραγματοποιηθούν κάποιες ερωτήσεις, μέσω ανοιχτής συζήτησης. Όταν συναντάς κάποιον, ποια στοιχεία (από τις κατηγορίες) χρησιμοποιείτε για να αντιληφθείτε πολιτισμικά σε ποιο πλαίσιο ανήκει; Ποιες δυνάμεις στην κοινωνία μας μπορούν να συμβάλουν στην κατανόηση των άλλων πολιτισμών;

ΔΡΑΣΗ (13) Παρουσίαση των δραστηριοτήτων στις γυμναστικές επιδείξεις του σχολείου Συμπλήρωση νέου ερωτηματολογίου για τις στάσεις που επικρατούν ως προς το πολυπολιτισμικό πλαίσιο της σχολικής κοινότητας

ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ…