Όχι αστυνομία… ούτε ζωής φυσικά…πόσο μάλλον η «ασφάλεια» της εικόνας… ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ Όχι αστυνομία… ούτε ζωής φυσικά…πόσο μάλλον η «ασφάλεια» της εικόνας…

Οι ασφάλειες είναι μηχανισμοί… που διακόπτουν την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, σε όλη την ηλεκτρική εγκατάσταση ή σε επιμέρους κυκλώματα της εγκατάστασης, όταν εμφανιστούν μεγάλες τιμές ρεύματος, που οφείλονται σε βραχυκυκλώματα ή υπερφόρτωση

Ανάλογα με την αρχή λειτουργίας τους… Οι ασφάλειες διακρίνονται σε: (1) αυτόματες (2) τήξης

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ασφαλειών είναι: (1) η ονομαστική τάση λειτουργίας (2) το ονομαστικό ρεύμα λειτουργίας (3) η ικανότητα διακοπής ή αντοχής σε βραχυκύκλωμα (4) ο χρόνος ενεργοποίησης ή διακοπής

Παρατηρήσεις (1) Οι ασφάλειες (αυτόματες ή τήξης) τοποθετούνται πάντοτε μετά από τους διακόπτες των ηλεκτρικών κυκλωμάτων. (2) Δεν τοποθετούνται ποτέ ασφάλειες σε αγωγούς γείωσης.

Αυτόματες ασφάλειες (μικροαυτόματοι) Είναι μηχανισμοί που μοιάζουν με τους ρα-γοδιακόπτες και τοπο-θετούνται με τον ίδιο τρόπο στον πίνακα διανομής της Ε.Η.Ε. Παρακάτω φαίνεται η εσωτερική δομή μιας αυτόματης ασφάλειας καθώς και οι επεξηγή-σεις των διαφόρων εξαρτημάτων.

Εσωτερική δομή… (1) Μοχλός ενεργοποίησης: χρησιμοποιείται για χειροκίνητο έλεγχο. Επίσης δείχνει αν είναι ΟΝ ή OFF. H ασφάλεια λειτουργεί ακόμα και αν κρατά-με τον μοχλό μηχα-νικά.

Εσωτερική δομή… (2) Μηχανισμός ενεργοποίησης: κρατάει τις επαφές ενωμένες ή ξεχωριστές. (3) Επαφές: επιτρέ-πουν την ροή ρεύμα-τος όταν είναι σε ε-παφή και διακόπτουν την ροή όταν ξεχωρίζουν

Εσωτερική δομή… (4) τερματικά (5) Διμεταλλική ταινία (6) βίδα ρύθμισης: επι-τρέπει στον κατά-σκευαστή το να ρυθμί-σει με ακρίβεια το ρεύμα διακοπής. (7) πηνίο (8) μηχανισμός απόσ-βεσης ηλεκτρικού τόξου

Αναλυτικότερα… Εσωτερικά έχουν: (1) Μηχανισμό στιγμιαίας λειτουργίας, που ε-νεργοποιείται, όταν έχουμε βραχυκύκλωμα. Α-ποτελείται από πηνίο με πυρήνα σιδήρου που μετακινείται στιγμιαία και με σκανδαλισμό, α-νοίγει τις επαφές του διακόπτη της ασφάλειας. (2) Μηχανισμό διμεταλλικού ελάσματος για υ-περφορτίσεις. Το έλασμα αυτό όταν υπερθερ-μανθεί εξαιτίας ρεύματος μεγαλύτερου του ο-νομαστικού για κάποιο χρονικό διάστημα, ενερ-γοποιεί τις επαφές του διακόπτη της ασφάλειας.

Οι αυτόματες ασφάλειες… Τοποθετούνται μετά τους διακόπτες ηλεκτρικών κυκλωμάτων και τα προστατεύουν διακόπτοντας τα αυτόματα σε περίπτωση μεγάλων ρευμάτων.

Σήμερα χρησιμοποι-ούνται σε όλα τα είδη εγκαταστάσεων και τείνουν να εκτοπί-σουν τις τήξεως πλεονέκτημα: Μετά την αποκατάσταση της βλάβης μπορούν εύκολα να επαναλει-τουργήσουν χωρίς αντικατάσταση όπως οι τήξης.

Όπως οι ραγοδιακόπτες… διακόπτουν 1, 2, 3 ή 4 αγωγούς, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και οι αυτόματες ασφάλειες προστατεύουν 1,2, 3 ή 4 αγωγούς.

Έτσι οι αυτόματες ασφάλειες διακρίνονται σε: (1) Μονοπολικές: προστατεύουν και διακόπτουν πάντα τον αγωγό της φάσης, για παροχή ισχύος <1.5 kW (2) Διπολικές: προστατεύουν και διακόπτουν τη φάση και τον ουδέτερο ενός μονοφασικού ηλεκτρικού κυκλώματος.

(3) Μονοπολικές +Ν: προστατεύουν και διακόπτουν μόνο τη φάση, χωρίς να προστατεύουν τον ουδέτερο ενός μονοφασικού κυκλώματος. (4) τριπολικές: προστατεύ-ουν και διακόπτουν 3 αγω-γούς φάσεις ενός τριφασικού κυκλώματος. (5) τετραπολικές: προστα-τεύουν και διακόπτουν 4 α-γωγούς, 3 φάσεις και ουδέ-τερο ενός τριφασικού ηλεκ-τρικού κυκλώματος. Για οικιακή και βιομηχανική χρήση

Οι αυτόματες ασφάλειες… Κατασκευάζονται από διάφορες εταιρίες (και ελληνικές) με τους διεθνείς κανόνες (IEC). Η ικανότητα διακοπής (ή αντοχή σε ρεύμα βραχυκύκλωσης) 3kA, 6 kA και 10 kA. Σε μερικές περιπτώσεις η ικανότητα διακοπής φτάνει και τα 25kA

Για παράδειγμα Όταν χρησιμοποιούμε αυτόματη ασφάλεια 6 kA, αυτό σημαίνει ότι, αν έχουμε ρεύμα από βραχυκύκλωμα μεγαλύ-τερο των 6 kA, τότε η αυτόματη ασφάλεια δε θα μπορέσει να διακόψει το κύκλωμα και θα καταστραφεί (δεν μπορεί να διακόψει μεγαλύτερο ρεύμα).

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που χαρακτηρίζει τις αυτόματες ασφάλειες σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές IEC, είναι κάποιες χαρακτηριστικές καμπύλες, που εκφράζουν το χρόνο ενεργοποίησης του μηχανισμού διακοπής της ασφάλειας, από τη στιγμή που θα εμφανιστεί το βραχυκύκλω-μα, σε συνάρτηση με το ρεύμα.

Για κάθε ικανότητα διακοπής έχουμε 3 χαρακτηριστικούς τύπους ασφαλειών Για κάθε ικανότητα διακοπής έχουμε 3 χαρακτηριστικούς τύπους ασφαλειών. Προσδιορίζονται με τα γράμματα «Β», «C» και «D» Αναφέρονται σε μια περιοχή ρευμάτων βραχυκύκλωσης που είναι πολλαπλάσια του ονομαστικού ρεύματος ΙΝ της ασφάλειας. Παρακάτω δίνονται τα χρονικά όρια ενεργοποίησης αυτόματων ασφαλειών «Β», «C» και «D» ανάλογα με το ρεύμα και για θερμοκρασία 30ο C

Τα χρονικά όρια φαίνονται με βελάκια πάνω στο διάγραμ-μα για τους 3 τύπους ασφαλειών.

Χαρακτηριστικά αυτόματων ασφαλειών Είδος: μονοπολικές, μονοπολικές +Ν διπολικές, τριπολικές, τετραπολικές. Ονομαστικό ρεύμα: 6, 10, 16, 20, 25, 32 κ.λπ. Ονομαστική τάση: 230/400, 400 V κ.λπ. Τύπος: «Β», «C» ή «D» Ικανότητα διακοπής: 3, 6, 10 ή 25 kA.

Παρακάτω φαίνονται τα παραπάνω στοιχεία για αυτόματες ασφάλειες των 3 kA (ικανότητα διακοπής).

Η επιλογή τους γίνεται με βάση τη διατομή και τη μέγιστη επιτρεπόμενη ένταση ρεύματος του αγωγού που προστατεύουν.

Παρατηρήσεις (1) Οι μονοπολικές +Ν αυτόματες ασφάλειες μπορούν να αντικαταστήσουν το συνδυασμό διπολικού διακόπτη και αυτόματης μονοπολικής ασφάλειας, σε περίπτωση έλλειψης χώρου στον πίνακα φωτισμού. Αυτό βέβαια δεν είναι η καλύτερη λύση.

(2) Η επιλογή της ικανότητας διακοπής (ρεύματος βραχυκύκλωσης) 3, 6, 10 kA και του χαρακτηριστικού τύπου «Β», «C» ή «D» της αυτόματης ασφάλειας γίνεται σε συνδυασμό με την ισχύ του κυκλώματος και το είδος της ηλεκτρικής κατανάλωσης που πρόκειται να προστα-τέψει η αυτόματη ασφάλεια

(3) Ο χαρακτηριστικός τύπος «D» ασφαλειών έχει μεγαλύτερο χρόνο ενεργοποίησης από τον τύπο «C» και ο τύπος «C» από τον τύπο «Β», για το ίδιο ρεύμα βραχυκύκλωσης.

πωματοαυτόματοι Βιδώνονται σε κοινές βάσεις ασφαλειών πίνα-κα φωτισμού. Εκτός από το κουμπί όπλισης, έχουν και κουμπί ελευθέρωσης με το οποίο τον ανοίγουμε όταν το θελήσουμε. Στο εμπόριο τους συναντάμε σε εντάσεις 6, 10, 15, 20, 25 Α.

πωματοαυτόματοι

Ασφαλειοδιακόπτες Είναι διατάξεις ασφαλει-ών που εκτός από την προστασία από μεγάλα ρεύματα (βραχυκυκλώ-ματα ή υπερφορτίσεις) Μπορούν ακόμη και να διακόψουν το κύκλωμα υπό φορτίο στην κανο-νική του λειτουργία, αν φυσικά χρειάζεται να γίνει κάτι τέτοιο.

Ασφαλειοδιακόπτες Είναι τύπου ράγας και στο εσωτερικό τους έχουν μηχανισμό δια-κόπτη και ασφάλεια τήξης με κυλινδρικό φυσίγγι. Διακρίνονται σε: (1) μονοπολικούς (2) μονοπολικούς +Ν (3) τριπολικούς

Ασφαλειοδιακόπτες Χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα σαν γενικοί διακόπτες και γενικές ασφά-λειες και μπορούν να αντικαταστή-σουν τον συνδυασμό αυτό σε έναν πίνακα διανομής οικιακής χρήσης.

Παρακάτω δίνονται σαν παράδειγμα κάποιοι ασφα-λειοδιακόπτες, η μορφή και τα χαρακτηριστικά τους

Ασφάλειες τήξης Αποτελούν την πιο παλιά διάταξη προστασίας και σήμερα η χρήση τους έχει περιοριστεί στο ε-λάχιστο και τη θέση τους έχουν πάρει οι αυτόματες ασφάλειες. Τα χαρακτηριστικά τους: (1) το ονομαστικό ρεύμα (2) η ονομαστική τάση (3) χρόνος ενεργοποίη-σης

Ανάλογα με τον χρόνο ενεργοποίησης τους… Διακρίνονται: (1) ταχείας τήξης (2) βραδείας τήξης. Ξεχωρίζουν γιατί τα γράμματα στις ασφάλειες ταχείας τήξης είναι κόκκινα ενώ στις ασφάλειες βραδείας τήξης μαύρα, όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες.

Χρόνοι ενεργοποίησης Στα παρακάτω σχήματα, δίνονται για ασφάλειες ταχεί-ας και βραδείας τήξης, οι χρόνοι ενεργοποίησης τους σε συνάρτηση με το ρεύμα βραχυκύκλωσης ή υπερ-φόρτισης, για διάφορες τιμές ονομαστικών ρευμάτων. Από τις καμπύλες αυτές, για κάποια τιμή του ρεύματος βραχυκύκλωσης ή υπερφόρτισης και συγκεκριμένο ο-νομαστικό ρεύμα ασφάλειας, προκύπτει ο χρόνος ενερ-γοποίησης της συγκεκριμένης ασφάλειας.

Έτσι για ρεύμα βραχυκύκλωσης 100 Α και ασφάλεια 25 Α βραδείας, προκύπτει χρόνος ενεργοποίησης 4 sec…

Ενώ για ταχείας τήξης 0.35 sec

Ασφάλειες τήξης Είναι μονοπολικές και υπάρχουν σε διάφορους τύπους Συνδέονται πάντα στην φάση του κυκλώματος που πρόκειται να προ-στατέψουν. Από αυτές περνά όλο το ρεύμα φάσης.

Πιο συγκεκριμένα, οι ασφάλειες τήξης, όταν χρησιμοποιούνται, τοποθετούνται: (1) στην αρχή κάθε ηλεκτρικής γραμμής (2) στην διακλάδωση αγωγών με μικρότερη διάμετρο

(3) σε κεντρικές διακλαδώσεις (4) σε διακλαδώσεις μετά από διακόπτες Δεν τοποθετούνται: (1) σε αγωγούς γείωσης (2) στον ουδέτερο αγωγό (3) σε διακλαδώσεις εναέριων γραμμών και υπόγειων καλωδίων

Είδη ασφαλειών τήξης (1) βιδωτές ασφάλειες μεγάλες DIAZED (2) βιδωτές ασφάλειες μικρές NEOZED

(3) Βιδωτές κυλινδρικές (4) Μικροασφάλειες τύπου G σε γυάλινο κύλινδρο

(5) Μαχαιρωτές ασφάλειες χαμηλής τάσης, υψηλής ισχύος

(6) Ασφάλειες τήξης αυτοκινήτου και όχι μόνο

Διάφορες ασφάλειες τήξης

Διάφορες ασφάλειες τήξης