ξεχωριστή εξελικτική φάση Η Εφηβεία είναι: ξεχωριστή εξελικτική φάση με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ψυχικές διεργασίες, αναπτυξιακούς στόχους

Κατά την εφηβεία επιτελείται μια σειρά έντονων και ραγδαίων αλλαγών στο σωματικό, στον συναισθηματικό, στον ψυχολογικό και στον κοινωνικό τομέα επίπεδο.

Κατά την Εφηβεία Οι αλλαγές που συντελούνται δημιουργούν: αισθήματα αναστάτωσης ρευστότητα πεποιθήσεων αμφιταλάντευση και ενδυνάμωση των συγκρούσεων σε ενδο-προσωπικό και δια-προσωπικό επίπεδο σχέσεων

Χαρακτηριστικά της εφηβείας εναντιωματική συμπεριφορά προς τους γονείς, η αποστασιοποίηση από το οικογενειακό περιβάλλον η προσήλωση στην ομάδα συνομηλίκων, η αμφιθυμία, η ευερεθιστότητα, τα αισθήματα θλίψης, άγχους, μοναξιάς, πλήξης, ντροπής, η ταλάντευση μεταξύ υπέρμετρα υψηλής και χαμηλής αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης, ο πειραματισμός

Στην εφηβεία των παιδιών τα συναισθήματα των γονέων: Συστηματική Επίκριση Αμφισβήτηση Απόρριψη Απογοήτευση Οι γονείς κατά την περίοδο της εφηβικής αναστάτωσης νιώθουν προδομένοι καθώς αισθάνονται ότι αν και έχουν κάνει ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν το παιδί τους και έχουν προσφέρει περισσότερα σε αυτό από ό,τι οι ίδιοι είχαν λάβει από τους δικούς τους γονείς, αντιμετωπίζουν την αμφισβήτηση και την απόρριψή του.

Στην εφηβεία των παιδιών οι γονείς αντιδρούν: υπερπροστατευτικά, επικριτικά, αυταρχικά, τιμωρητικά, αυστηρά ή υποχωρητικά Εναλλάσσοντας την υπέρμετρα αυστηρή και επιτρεπτική συμπεριφορά με αποτέλεσμα τα όρια, οι ρόλοι και οι κανόνες να μην είναι ευδιάκριτα, σταθερά και κατάλληλα.

Για την εφηβεία Η Anna Freud υποστηρίζει ότι η αναταραχή στην περίοδο της εφηβείας αποτελεί μια ένδειξη φυσιολογικής ανάπτυξης. Η «ανωριμότητα» του εφήβου είναι αποτέλεσμα της προσαρμοστικής αναδιάρθρωσης του ψυχισμού του, η οποία είναι απαραίτητη για την προοδευτική επίτευξη των νέων αναπτυξιακών στόχων.

Για την εφηβεία Ο ψυχαναλυτής Donald Winnicott υποστηρίζει ότι, η «ανωριμότητα» της εφηβικής ηλικίας αποτελεί μια απαραίτητη προϋπόθεση για την ενήλικη ωριμότητα, ενώ αντιθέτως η «ψευδο-ωριμότητα» του εφήβου οδηγεί στην ενήλικη ανωριμότητα.

Τα οκτώ στάδια ανάπτυξης του Erik Erickson Η σχέση του βρέφους με τη μητέρα του: μέσω της οποίας δημιουργούνται οι βάσεις για την ανάπτυξη αισθημάτων εμπιστοσύνης και αισιοδοξίας. Η περίοδος από 19ο μήνα - 2ο έτος είναι η απαρχή της ανάπτυξης αυτονομίας και αυτοελέγχου του παιδιού Ο ψυχισμός του ανθρώπου αναπτύσσεται και διαμορφώνεται μέσα από διαδοχικά εξελικτικά στάδια. Κάθε εξελικτικό στάδιο θέτει συγκεκριμένες προκλήσεις με τη μορφή νέων αναπτυξιακών κρίσεων. Η ικανοποιητική επίλυση των αναπτυξιακών κρίσεων των προηγούμενων σταδίων αποτελεί τη βάση για την επιτυχή αντιμετώπιση των αναπτυξιακών κρίσεων των επόμενων σταδίων. Η αναπτυξιακή κρίση που δεν επιλύεται ικανοποιητικά τείνει να επανεμφανίζεται με τη μορφή συγκεκριμένων επαναλαμβανομένων δυσκολιών στη ζωή μας, δυσχεραίνοντας την πορεία μας προς την επίτευξη της ηλικιακά πρόσφορης ψυχοσυναισθηματικής ωριμότητας. Η εφηβική περίοδος αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της διαμόρφωσης της προσωπικής ψυχοκοινωνικής μας ταυτότητας. Παραδείγματα της εδραίωσης του μη πρόσφορου αισθήματος αυτονομίας και αυτοελέγχου είναι το παιδί που χρειάζεται συνεχή υποστήριξη για να τα καταφέρει στα καθήκοντά του, ή το άτομο που καταφεύγει σε υπέρμετρα αντιδραστική συμπεριφορά ή καταναγκαστικό αυτοέλεγχο, περιστέλλοντας τις ικανότητές του, ή που αδυνατεί να κάνει επιλογές για βασικά προσωπικά του θέματα χωρίς καθοδήγηση από άλλα πρόσωπα που αναλαμβάνουν το γονεϊκό ρόλο στη ζωή του.

Τα οκτώ στάδια ανάπτυξης του Erik Erickson Από το 3ο-5ο έτος διαμορφώνει ένα σταθερό αίσθημα ότι αποτελεί ένα πρόσωπο. Το παιδί προσπαθεί να ανακαλύψει τι είδους πρόσωπο είναι μέσω των κατάλληλων γονεϊκών ταυτίσεων (π.χ. το αγόρι ταυτίζεται με τον πατέρα του, επιθυμώντας να αναπτύξει βαθμιαία τον ανδρικό ρόλο). Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει τη διαμόρφωση μιας αίσιας ισορροπίας ανάμεσα στην ανάπτυξη της πρωτοβουλίας και τα ανασταλτικά προς αυτήν παρεπόμενα της οιδιπόδειας ενοχής. Η κατάλληλη γονεϊκή στάση και καθοδήγηση (π.χ. έλλογη θέσπιση ορίων, αποφυγή ενοχοποιητικής και τιμωρητικής συμπεριφοράς στις διεκδικητικές και ανταγωνιστικές αντιδράσεις του παιδιού, παροχή κατάλληλων προτύπων ταύτισης) επιτρέπει στο παιδί να ενσωματώσει με πρόσφορο τρόπο τους γονεϊκούς κανόνες και απαγορεύσεις και να αναπτύξει αυθεντικότητα αναφορικά με τους ρόλους που διαμορφώνει, χωρίς τη δημιουργία ανασχετικών για την ψυχική του ανάπτυξη αισθημάτων ενοχής. Αντιθέτως, η μη προσαρμοσμένη στις εξελικτικές ανάγκες του παιδιού στάση των γονέων (π.χ. εχθρική συμπεριφορά από τον γονέα του ίδιου φύλου, συμπεριφορά που ενισχύει την οιδιπόδεια προσκόλληση από το γονέα του αντιθέτου φύλου) λειτουργεί ανασταλτικά στον ψυχισμό του παιδιού. Ενα παράδειγμα δυσλειτουργικής έκβασης του εν λόγω σταδίου είναι η περιστολή της αυτόβουλης συμπεριφοράς ή της λειτουργικότητας του ατόμου (π.χ. αυτοηττώμενη συμπεριφορά σε διαπροσωπικά ή επαγγελματικά θέματα, δυσκολίες στις σχέσεις με το αντίθετο φύλο ως απόρροια άλυτων οιδιπόδειων συγκρούσεων, σύγχυση αναφορικά με τη σεξουαλική ταυτότητα του ατόμου).

Τα οκτώ στάδια ανάπτυξης του Erik Erickson 6ο-12ο έτος: συμπίπτει με τις πρώτες σχολικές εμπειρίες. Το βασικό αναπτυξιακό καθήκον σε αυτό το στάδιο είναι η διαμόρφωση του αισθήματος φιλοπονίας και της ολοκλήρωσης του έργου

Τα οκτώ στάδια ανάπτυξης του Erik Erickson 12ο-18ο έτος: η εφηβεία επιβάλλει μια αναδιάρθρωση του ψυχισμού του εφήβου. τα προηγούμενα αναπτυξιακά θέματα επανέρχονται ως «μάχες που καλείται ο έφηβος να ξαναδώσει» στην πορεία του για την απαρτίωση μιας νέας ταυτότητας. Ο ψυχαναλυτής Peter Blos υποστηρίζει ότι η εφηβεία αποτελεί μια δεύτερη διαδικασία ατομικοποίησης.

Τα οκτώ στάδια ανάπτυξης του Erik Erickson Η πρώιμη φάση της ενήλικης ζωής 20ό-40ό έτος) Η μέση φάση της ενήλικης ζωής 40ό-60ό έτος Η όψιμη φάση της ενήλικης ζωής, κατά την οποία ο κύριος αναπτυξιακός στόχος είναι η ανάπτυξη του αισθήματος ακεραιότητας μέσα από τη διαμόρφωση μιας αίσθησης αξίας και ενός ουσιαστικού νοήματος αναφορικά με την πορεία ζωής του ατόμου

Τα οκτώ στάδια ανάπτυξης του Erik Erickson Ο κάθε άνθρωπος είναι ξεχωριστός και μοναδικός. Ο κύκλος ζωής και τα αναπτυξιακά στάδια αποτελούν μόνο ένα σχήμα μέσα από το οποίο μπορούν να προσδιοριστούν οι βασικές παράμετροι της εξελικτικής του πορείας. Μέσα στον κάθε άνθρωπο ενυπάρχει εν δυνάμει η δυνατότητα για ανάπτυξη και εξέλιξη καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Τα οκτώ στάδια ανάπτυξης του Erik Erickson Η ουσιαστική ικανοποίηση ενσταλάζεται μέσα μας ως αποτέλεσμα της συνεχούς προσπάθειάς μας για: αυτεπίγνωση, αυτοαποδοχή και αυτοπραγμάτωση.

Τα οκτώ στάδια ανάπτυξης του Erik Erickson Μέσω της αυτογνωσίας αναπτύσσουμε την ικανότητα να διαμορφώνουμε την ύπαρξή μας κατά προαίρεση, τη δυνατότητα να διατηρούμε την ισορροπία μεταξύ αυτάρκειας και αλληλεξάρτησης την αποφασιστικότητα να διευρύνουμε διαρκώς την προσαρμοστική μας λειτουργικότητα για να αντιμετωπίσουμε τα καθήκοντα και τις αντιξοότητες της ζωής.